Ҳикоят кард марои дӯстӣ ки аз роҳи суҳбати боман мؤонстӣ дошт ва аз рӯй табиати мҷонстӣ ки дар мабодии аҳди броъту тмодии даври хлоът ки шайтони сабои мутамаррид буду султони ҳўии мтшрд , хостам ки дар атрофи олам тавофӣ кунам ва дар нқўди сухани саррофӣ ;
Фълқти бзўоФри аллилу тамассукати бҳўоФри алхили пас бҳсби муроди аҷтёзи ихтиёри бкрдму кأси крбт аз дасти соқӣ ғурбат бихӯрадам то он замон ки пой аз так ва пўӣ бимонаду забон аз гуфтугӯ малул шуд , табъ аз ҷустуҷӯӣ сайр омаду оби ғурбати оташ шаҳват бинишонаду боди Фтўри гирди ғурури бФшонд .
Эҳдоси чархам аз так ва аз пўӣ сайр кард
Аз наъти мӯӣ ва аз сифат рӯй сайр кард
Донистам ки ниҳояти ҳаракатҳо оромасту ғояти сафарҳо мақоми тавофии амокину саррофии мсокнро аслӣ ва нассобӣ нест ва нақулларо ки сӯрат мислааст фасли улхитобӣ на , Фолқити ъсоолсиру қиллати алрҷўъи ило алҳақ хайр рӯй аз мавқифу мшъролҳроми бмсқти алросу мунаббати алоқдоми ниҳодам
Бҳкми онкӣ аз афвоҳи риҷоли шўорди ақволу Фўорд аҳвол шунида будам ва аз хиёри эҳрози маҳосини афъоли дида ва аз чамани рӯзгори гули ахбори чида ва дар ҳалабаҳои араби дақоиқ фасоҳат омӯхта ва дар кулбаҳои аҷами оташи малоҳати афрӯхтау ҳақоиқи муруввату футувват иқтибос карда
Забони газофи гӯии даъвии ано хайр мекарду нафаси лофи ҷӯии дами ано ва лоғайр мезад , нихватӣ дар димоғи мутазаммину ръўнтӣ дар табъи мутамаккин , пиндорӣ дар сар ки ман соҳиби бизоъати адабаму комили саноати аҷаму арабам , маро дар ҳар калом мақолӣаст ва дар ҳар сухани маҷолӣ .
Аз фазли ҳазор гӯнаи боди андари сар
Савдои ҳазор киқбоди андари сар
Бўсоӣти ин мхоилу васоили ин ҳбоӣли баҳр ҷое аз сармояи худ тавонгарӣ менамудем ва аз нассоби худ насибӣ биорон мидодм ва аз садафи хеши дарӣ дар канори ҳамкорон май ниҳодам то вақте дар тайу нашри авроқи он сафару маду ҷзри он баҳори пурхатар аз даии вбҳмни бнўрўзу баҳори расидаму зимоми ноқаи талаби базмин Кашмӣр ва Қандаҳор кашидам
Чун хбоёии он билоду хФоёии он савод бидидам ва дар маротеъ ӯ бчридму зулоли мшоръ ӯ бчшидм дар таъаҷҷуби тартибу фикрати таркиби он басту қабзу тӯл ва арз бимонадаму ояи қудрат дар хилқати малакӯту самовоту арзи бхўондм
Донистам ки макони осоиш бисёрасту ороишу намоиши бишмор , банди пойафзор крбт бикшодаму Асои вонбон ғурбат биниҳодам .
Фқлти лқлбӣу алрФоқи аФосўо
Тстли Фмои баъди алҷанони риёз
Бӯданро дар он диёр азм кардаму рои иқомати ҷузам , ҳар рӯз аз вақти табассуми сабоҳ то гоҳи тнсми рўоҳ , бтриқи артёз дар он риёз май гаштаму тарафӣ аз он бисоту гӯшае аз он смоти минўштм , то рӯзӣ аз мусоидати Сауду мсомҳти ҳудӯд ба пуштае брсидм
Болоӣ дидам баланд ва бар фарози ваии танӣ чанд аз дасти айёми гурехта ва дар пои доми мудоми овехта , чун чашми эшон бар ман афтод ва дар он саодат бар ман бикшод гуфтӣ аз камоли зарф ҳар як боимои тарафи маромии хонданду бнўри маърифати эътилоф ҳар як насабу асл ман медонанду васли ман бар фасл роҷҳ ме хоҳанд
Тоири рӯҳи хост ки шарики он футуҳ шавад ва бо он ҷамъ дар тобиши он шамъи ҳам сабӯҳ , Аннани қолаб дар талаб ва кашиш омаду зимоми қалб дар тарабу ҷунбиш .
Фҳркнии алншот ваҳоам қалбӣ
?фони алқлби татаббуъаи алнФўс
Чун аз каронаи бамӣонаи расидаму забонаи шамъ онҷмъ бидидам суннати ислом биҷой оварадам ва бар он қавм салом кардам ҳар як дар ҷавоб ҳшоштӣ намуданд ва бшоштӣ афзуданд аз чапу рости Нидои аҳлоу сҳло ва марҳабо бархест .
Олам дар нзрти баҳор буду замин дар Хизрати азҳор , гетӣ дар рангу буи буду андалеб дар гуфтугӯии суроҳеу сабоҳи барояшону асари роҳи рўоҳ дар сари эшон , оташи шарм бо оби гарм дар ҳам омехтау шайтони ҳўӣ аз ъқоли ақли гурехта , муфарраҳи иттиҳод , ҳамаро як мизоҷ кардау Буқроти эътиқод , ҳамаро як алоҷи фармӯда , ҳама дар ҳам пайвастау баҳами бастау нақши бегонагӣ басӯрат ягонагии бадал шуда .
Афрӯхтаи баҳри тараф аз гули чароғҳо
Чун рӯй дилбарон шуда аз лолаи боғҳо
Амрози ҳирсу мояи сўдоءи вдоءи аҷаб
Берун кашида бодаи лаъл аз димоғҳо
Ҳамаи ҷамоли якдигар май диданду мақол ҳамдигар мешуниданд , ҳама бо шодӣу нишоти пайваста ва бар бисот инбисот нишаста , на чун шеру паланг дар арбадау ҷанг ва на чун тзўру товус дар банди рангу номӯс чун он осоишу ороиш рӯй доду гули суҳбати буи
Садри он маҷлиси чархи пайкару даври он шарбати рӯҳпарвар дар он маҷмаъи доираи кирдор чун доираи паргори садри риҷолу сафи нъоли баробар буд ва дар он ҳарими муҳтарам чун бтҳоу замзами маҳфӯзу манҳусу раису мрؤси ҳамнабарди врморм ,у қадаҳи дамодам .
Фсоҳтҳми тафаввуқи алии алҷрир
Ва аидиҳми тҷўди алии алоёдӣ
Азои нодити акрмҳми саҷоё
Иҷибки кули ман самъи алмнодӣ
Чун дар майдони самоъи мураккаби ҷон тохтан гирифт ва аз ёқӯти равони қӯти сохтан , лашкари саҳбои қасди тороҷи дўоҷ ақл карду хайли бухори хамр аз кӣўси брؤс нақл кард .
Нақли он маҷлиси нақли ахбору нашри осор буду бқли моидаи ривояти ашъору ҳикояти аҳрор буд . Дар ҳар чаманӣ тамошо карда мешуд ва дар ҳар фаннии иншоад ва аншоء меафтод .
Нлтқти ман кули рўзу нғтрФи ман кули ҳавз то брсидими бўсФи анвоъи раёҳину наъти анвори бсотину тарҷеъоту трсиъоту ғррҳоиӣ ки дарин маънӣ гуфтаанду дррҳоиӣ ки дар васфи он суфтаанд .
Мо ҳануз дар он мақолоту скри он ҳолот будем ки садои каломӣ бҳўшҳо раседу Нидои саломӣ бгўшҳо расед . Чун ҷосус самъ бишуниду ҳоҷиби вилояти чашм маҳсус бидид перӣ буд дар зии крбти зинати ғурбату ҳайати ваҳшату ҳайрати даҳшат ;
Мтҳлии бҳлиаҳи зиллату мутаҳайири дртиаҳи қиллати халқоне дар бару хирқае бар сар , дсори аўхрқаҳу халқоне буду зоду роҳила ӯ Асои вонбонӣ , бзбони тазаррӯъу баён тхшъ гуфт :
эй бҳўри футувват вае бадӯри муруввати ҳилли фии злолкми саъау ҳилли фии нўолкми дъаҳи дарин сояи соъатӣ тавон ғунуд ва дарин пояи лаҳзае тавон буд ки мтиаҳи рӯҳи бъсоӣӣ гарон нашаваду сафинаи Нӯҳи бонбонӣ тафовут нагирад , чун ин гуфт бсмъ ҷамъ расед ва ҳар яке ин мақолат бишунид забон ҳар як боҷобти эълом истиқбол карду перро икром ва иҷлол кард вбошортӣ бишоратӣ фармуд вбкноитӣ аноятӣ намӯд гуфт биёӣу дарой ки бисот икрнгасту бодаи як санг .
Дар кӯии хароботу сарой ӯ бош
Манъӣ набӯд дарой ва биншину ббош
Пер дар зовия эй нузул кард ва худро бахуди машғӯлу бостроқ самъ гуфт он ҷамъ мешунид ва бидида дуздида дар ҳар як ме нигаред
Ҳала Эй метанеду хурдае май чид дар он миёнаи яке аз ёрон бо яке аз ҳамкорон мҷоротӣ мекард ва дар сифати баҳору наъти азҳор мборотӣ менамӯд то яке аз мунтазамони он ҷамъу муқтабасони он шамъ ки аҳли ин саноату соҳиби он бизоъат буд фармуд ки дарин маънӣ гуфта доноӣу пешвое ёд дорам ва ҳам акнӯн биорам .
Чист он осмони пари зи нуҷум ?
Ва анҷуми он бшкли дигргўн
Лиззати айш дар буриши мавқуф
Дидаи ақл дар Рахши мафтӯн
Сурху сабзу сиёҳу зарду бунафш
Бе қалами нақш ӯ чу буқаламун
Моҳу меҳраши зи он гардун беш
Ва анҷумаш аз нуҷуми чархи афзӯн
Пас аз он пояи бқўти сармояи бтФосили муъзалоту тамосил мушкилот омаданду ҷинсии дигар аз алфоз илқоъ карданду бсмъи инсоф асғоء афтод ва он тъмиаҳ бетасмия дар миён омад .
Чист он хуби лаъибати сода ?
Нури рухсор дилбарон дода
Пеш ӯ вақт хеш ояду хуш
Бадви рӯз ва ду шаби фузуни зода
Рост бар гӯнаи пиёлаи лаъл
Монда дар қаъраши андакии бода
Пас бар ин қитъа аз он ҷамъ навой таҳсин ва офарин бархест ва ҳар як аз абётро бозхост то ин ибдоъу ихтироъ дар асмоъу тбоъ ҷой гирифт , ногоҳ аз он зовияи пери мунзавии забон маънавӣ бикшоду оғози сухани бардошт ва гуфт :
эй бҳўри зриту бадӯри ҳуррият , ин тараб аз кадом равадаст ва ин рақс бар кадоми сурӯд . Мл бехумору гул бехор ки дидаасту навҳа беғаму хурӯш бемотам ки шунидааст ?
Субҳи содиқ аз шаби ғосқ падедаст ва ин қуфлро ҳазор калид , болои ин назми бад-ӣн шигарфӣ несту нишеби ин сухани бад-ӣни жарфӣ , на , ин антми ман алмъзлоти алмшклоту алсоироти алзоӣроту алмқФли алмғФли назмро табақотасту шеърро дараҷоти баъзе муаллимаст ва баъзе мғФл ва баъзе мқФл , навъеаст ки онро зўолшрФин хонанд ва ҷинсӣаст ки онр зўолтрФин гӯйанд .
Шърист ки онрои муташобиҳи алоҷзоءу мутаносиб алоъзоء донанд дар таҳт ҳар якро конӣасту ёну ҷавлон ҳар якро маконеу маърифат ҳар якро меъёрӣу мизоне , на ҳар ки сухан тавонад гуфт дар тавонад сифт , бештар аз ин абкори онсткаҳ дар хидри афкор наҳуфтаасту нодонистау нохонда ва ногуфтааст агар шуморо аз ин трсиъи мурассаъи тоҷӣ бояд вози ин таъбири муламмаъи дўоҷии Фонои хатиби алхтбоءу соҳиби сунъаи алснъоء дар олами илми бухл ва шҳ несту аноءи фазл бетқтру тарашшӯҳ на .
Агар хоҳии перояи бакорати изоин мухаддироти бустонаму бараҳнаи шан бо шумо хўобонм , пери сури он сувар бар хонд ва ин ғрр дар ри брФшонд ҳар як дар мақом таҳайюр бимонад ва дар трФъи он дараҷот ҳар як аз бизоъати мзҷоти худ хаҷал шуд ва аз даҳшати он ҳолату шиддати он мақолати вҷли гашт .
Ҷумла бсӣўол навол пеш омаданду дасти ниёз дароз карданд ва гуфтанд анъоми нотамоми одат киром несту нисори ин шукрро шукри воҷиби не , Фобсти лнои ҳозои албсоту аҳднои илои асўоءи алсрот пер гуфт :
Бшрти алғўси фии ҳзолбؤсу алъўни алии алмтъўму алмлбўси аъинўои аъони аллоҳи алайкуму аҳснўои комаи аҳсани аллоҳи аликм
Ҷумлаи лаббайк иҷобат заданд ва гуфтанд тану ончӣ дар вайаст фидои тесту сарви ончӣ бар вайаст бпои ту , пери бад-ӣни ҷавоби мтнсму мутабассим алоснон шуд ва дар майдон баён омад ва гуфт ки муъзалоту мушкилот шеър тозён онаст ки луғоти шмўсу шрўду алфози ваҳшии номаъҳуд бакор доранд чунонкӣ шеър лабед воъшии воӣлӣ ки аз онҷмлаҳи ашъор ҷоҳилӣасту бози мушкилоту муъзалот порсиён онаст ки маънии он ҷузи бтأмл бисёру касрат афкор натавон донист чунонкӣ гуфтаанд :
Пайвастаи зини се ёри талаби рангу буии хеш
Бе ин се дар ҷаҳон набӯд ҳеҷ рангу буи
Бо ёри лаъл рӯйу бути зард чеҳра бош
Аз Авн онкӣ ҳаст ҳамеша сипед рӯй
Дар ҳалу ақди ҳодисаи гуҳи гуҳ ба пеш на
Онро ки ӯ сиёҳ диласту сипеди мӯӣ
Ва назми соир онаст ки аз даҳон бидиҳону забон бзбон мегардад гоҳи перояи табла тавофонасту гоҳи сармояи нақди саррофон , баёзаш дар дидаҳо савод буду саводаш дар синаҳо баёзу назм доир онаст ки аз пои басар ва аз хона бадар нашавад на ривояти ровӣонро шояд ва на ҳикояти ҳокӣонро , чунонкӣ гуфтаанд :
?иламтар ани шеърисор анӣ
Ва шърки ҳавли битки истдир
Дидаи ақл дар вай нанигараду қадами тамиз дар вай насупурд ва аз ин ҷинс бисёраст ва аз ин навъи бишмор ки на маҳфӯзот мумайизон аҳдаст вена млҳўзот мабар зон вақт ки зикр ӯ ттўил бетоӣласту тафсил беноил : дъи ҳозои алҳдиси Фзкри алҳдси хабис ва мқФл онаст ки бемифтоҳӣ накушояд ва беМисбоҳӣ рӯй нанамояд ва то хонандаи шарт он надонад сари он санъатро идрок натавонад кард
Ва яке аз он ҷумла онаст ки байтӣ битозӣ банависӣ ва беаҷаму аъробу дайгарии ҳам дар паҳлавӣ ӯ порсӣ бар он вазну мизон , чун бар хуоне ҳар ду яке бошад ва он тозии порсӣ ва он порсии тозӣ бар тавон хонд барин гӯна :
Стбдии замонии тафаккури ҳадисӣ
Шунидӣ зи мо бе тафаккури ҳадисӣ ?
Ва ҳам аз ин ҷинси мқФлот навъе дигараст ки онрои мқлўби хонанда ва ин таркиб душвортараст порсиёнро бҳкми танагии луғат ва тозёнро осон тараст бҳкми касрати олату ҳаририи бад-ӣни минволи қитъа Эй овардааст ва барин нсқи бтклФ назмӣ карда :
Аси армлои азои ъро
Воръи азолмрءи асо
Ва ҳечкас дар порсии мисроъӣ беш нагуфтааст ва ман аз търики қриҳту таҳрики табиати як байт тамом овардаам ва дар дайгарӣ таваққуф кардаам то кӣ иттифоқ уфтад .
Нзкини марги ёри рои гарми неки зан .
Ва ин дар санъат беш онаст ки ҳар мисраиро ҷудо битавон хонд ва мқлўб битавон ронад ва мғФл онаст ки мутаарризи маъшӯқӣ муайян нест ва дар ғазалу мутаъаллиқи мамдуҳӣ мубин нест дар мадҳ ва ин маънӣ тозён рост на порсиёнроу шуъароӣ ҷоҳилӣ гуфтаанд .
Мисра : ани алқсоӣди шарҳо иғфолҳоу зўолтрФину зўолшрқин низ ҳар ду якеаст ,у ҳаририи ду байт овардааст дар мақомоти худ ва ман низ ду байт овардаам .
Битозӣ ва туркӣ битозӣ азин пас
Чу бар ҳалабаи ишқ лухтӣ битозӣ
Бибозӣ дар ин кӯии охири дилу ҷон
Агарчӣ дроӣӣ бовел бибозӣ
Ва аммо муташобиҳи алоҷзои ду мутаносиб алоъзоء онаст ки ман дар ин ду байт гуфтаам ки ҳар дуро яксон битавон хонду бад-ӣни нсқи шеър :
эй ҷаҳон аз ту шери нар дар бар
Рӯзгор аз ту ёфта ҳар сар
эй ҷаҳон аз ту сайртар дар бар
Рӯзгор аз ту тофта ҳар сар
Чун фавҷи мавҷи он дарёи боўҷ само кашид мади он сайли бҳд збӣ расед асҳоби ақтроҳи ақдоҳи биндохтнду шайхро бзбони аътзори бнўохтнд ва бо бинўоӣии худ дрсохтнд ва ончӣ доштанд дар вай андохтанд бдонстнд ки гуфтани газофи ҳарфат сардонасту лоф задан на кори мардон ;
Пас ҳар як аз ончӣ дошт дар миёни ниҳоду пери ҷумларо дар анбон , офтоби вор рӯй ғурбат бмғрб овараду қасди диёр Ясриб кард .
Аз баъди он замона надонам казу чаҳ хост ?
Чархиши зи ҳодисоти биФзўд ё бкост ?
Аз кару фари бахт бъз монад ё базл ?
Дар ҷустуҷӯии ризқ бчп рафт ё барост ?