Ва манеҳам : эмоми фунун ,у ҷосуси знўн , Абуабдуллои алҳорси бен асади алмҳосбӣ , разии аллоҳи анҳу

Олам буд ба усӯлу фурӯъу ҳамаи аҳли илмро таваллоу иқтидо дар вақти вай ба вай буд . Китобӣ кардааст « рғоиб » номи андари усӯли тасаввуф ва ба ҷузи он вайро тасониф бисёраст андар ҳар фан . Олии ҳолу бузурги ҳиммат буду андари вақти худ шайхи алмшоихи Бағдод буд .

Азуии ривояти оранд ки гуфт : « алълми бҳркоти улқулуби фии мутолиаи алғиўби أшрФи ман алъамали бҳркоти алҷўорҳ . » он кас ки ба ҳаракот диланд рмҳли ғайби олам буд беҳтар аз он ки ба ҳаракоти ҷавориҳи омил буд . Муроди андари ин онаст ки : илми маҳал камоласту ҷаҳди маҳали талабу илми андари пешгоҳи беҳтар аз он ки ҷаҳд бар даргоҳ ; ки илми мардро ба дараҷаи камоли расонаду ҷаҳд аз даргоҳ андар нагузаронад ва ба ҳақиқати илми бузургтар аз амал буд ; аз он ки худованди таъолиро ба илми тавон шинохт ва ба амал андар натавон ёфт ва агар ба амал бе илми бадв роҳ бошадӣ , насороу рҳбонони андари шиддати иҷтиҳодашони андари мушоҳидаи Андӣу муъминони осии андари мғоибаҳ . Пас амали сифат бандаасту илми сифати худованд , таъолӣ .

Ва баъзе аз ровӣони ин қавлро ғалатӣ афтодааст ва ҳар ду , амалро ривоят кунанд ва гӯйанд : « алъамали бҳркоти улқулуби ашрафи ман алъамали бҳркоти алҷўорҳ . » ва ин маҳоласт ; ки амали банда ба ҳаракоти дил таъаллуқ накунад ва агар бад-ӣн , фикрату муроқибати аҳвол ботин мехоҳад ин худ бадеъ набошад ; ки пайғамбар гуфт , алайҳи ассалом : « тафаккури соъаҳи хайри ман ибодаи сана . »

Ва ба ҳақиқати аъмоли ботини фозилтар аз аъмоли ҷавориҳ ,у таъсири аъмоли ботини тамомтар аз таъсири аъмоли зоҳир ва аз он буд ки гуфтанд : « навами Алъолами ибодау сҳри алҷоҳли мъсиаҳ . »

Хоби олами ибодат буду бедории ҷоҳили маъсият ; аз он чаҳ андари хобу бедории сараш мағлуб бошад ва чун сар мағлуб гардад , тан низ мағлуб гардад . Пас сари мағлуб ба ғалабаи ҳақи беҳтар аз нафаси ғолиб ба ҳаракоти зоҳиру муҷоҳидат .

Ва аз ваии раҳмаи аллоҳ алайҳ меояд ки : рӯзии дарвеширо гуфт : « кун ллаҳи вإлои Флоткн . » худовандро таъолӣ бош ва агарна худ мабош ; яъне ба ҳақ боқӣ бош ё аз вуҷӯди худ фонӣ ; яъне ба сФўт муҷтамаъ бош ё ба фақри мФтрқ ва ба ҳақ боқӣ бош ё аз худ фонӣ , ё бидон сифат бош ки ҳақ таъолӣ гуяд : « асҷдўои лодм ( ۳۴/олбқраҳ ) » , ё бидон сифат бош ки : « ҳилли أтии алии алإнсони ҳайни ман алдҳри лами икни шиӣои мзкўро ( ۱/олонсон ) » . Агар ҳақро бошӣ ба ихтиёри худ қиёмат ба худ буд ва агар набошӣ ба ихтиёри худ қиёмат ба ҳақ буд ва ин маънӣ латифасту аллоҳи аълами болсўоб .