Қавла , таъолӣ : « вмои қдрўои аллоҳи ҳақи қадара ( ۹۱/олأнъом ) . »
Ва қол алнабӣ , алайҳи ассалом : « луи ърФтми аллоҳи ҳақи маърифатаи лмшитми алии албҳўри лзолти бдъоӣкми алҷбол . »
Пас маърифати худованди таъолӣ бар ду гӯнааст : яке илмӣу дайгарии ҳолеу маърифати илмии қоидаи ҳамаи хайроти дунё ва охиратаст ва матарин чизҳо мари бандаро андари ҳамаи авқоту аҳвол , шинохт худоӣаст , ҷли ҷалола ; қавла , таъолӣ : « вмои хилқати алҷну алإнси алои лиъбдўн ( ۵۶/олзорёт ) , эй лиърФўн . Наёфаридем париёну одамиёнро магар аз барои он ки то маро бишносанд . » пас бештарӣ аз халқ аз ин маъразанд , сўои он ки худовандашони баргузед ва аз зулмоти дунё боз Раҳонед вдлшонро ба худ зинда гардонид ; лқўлаҳ , таъолӣ : « . . . Вҷълнои ?лаи нурои имшӣ ба фии аннос яъне умри кмн мислаи фии алзмот , яъне абоҷҳл ( ۱۲۲/олأнъом ) . »
Пас маърифати ҳаёти дил буд ба ҳақу эърози сар аз ҷузи ҳақу қимат ҳар кас ба маърифат буд ва ҳар киро маърифат набӯд вай беқимат буд . Пас мардумон аз уламоу фуқаҳоу ғайри он сиҳҳати илмро ба худованди маърифати хонданду машойихи ин тайифаи сиҳҳати ҳолро ба худованди маърифати хонданд . Ва аз он буд ки маърифатро фозилтар аз илми хонданд ; ки сиҳҳати ҳоли ҷуз ба сиҳҳат илм набошаду сиҳҳати илми сҳт ҳол набошад ; яъне ориф набошад ки ба ҳақ олам набошад , аммо олам буд ки ориф набӯду онон ки бад-ӣни илм ҷоҳил буданд аз ҳар ду тайифа , андари ин мунозира бефоида карданд ва он гуруҳ бар ин гуруҳ инкор карданд ва ин гуруҳ бар он . Ва акнӯн ман сари инро кашф кунам то ҳар ду гуруҳро фоида зоҳир гардад , ани шоءи аллоҳ .