Канизакии мғниаҳ ки ба ҳасани Ганаи мавсуф буд ва ба лутфи навои маърӯф , ҷамолӣ бебадал дошту ҳасанӣ бехалал , рӯзӣ дар манзари хоҷаи худ созӣ менавохт ва ғазалӣ мепардохт .
Навҷуоне ки дар дили ҳавоӣ ӯ дошт ва дар сари савдоӣ ӯ дар зери манзари истода буду гӯш бар овози ниҳода дар вақти ашъори вай таъаммулӣ мекард ва аз лиззати алҳони вай тамоюлӣ менамӯд .
Хуррами он дилдодаи маҳрӯм аз дидори дӯст
Каз пас девори ҳурмони гӯш бар гуфтор ӯст
Ногуҳи хоҷаи сар аз манзар фурӯ кард , ҷавонро дид . Наздик худаш хонд ва бо худ бар як моидаҳ бинишонад . Аз ҳар ҷо бо вай хабарӣ мегуфт ва ҳар лаҳза дар ҳунарӣ бо ваии гуҳарӣ май сифт .
Ҷавон бо хотирии фориғ аз ҳамаи чизи гӯш бо хоҷа дошту чашм бар канизак . Ҳар чаҳ он ба ғамза савол мекард ин ба абрӯ ҷавоб медод ва ҳар чаҳ он ба турраи гиреҳ май басти ин ба шукри ханда май кушод .
Чаҳ хуштар аз висоли он ду ошиқ
Ба рағми душманон бо ҳам мувофиқ
Ба ҳам аз чашму абрӯ дар фасона
Канору бӯсро ҷӯёни баҳона
Чун суҳбат мутамодӣ шуд , хоҷаи чунон ки доне ба зарурати баъзе ҳоҷоти инсонӣ қадам пардохт ва он ҳар ду орзӯманди муштоқро ба ҳам бгзошт . Маҷлиси холии гашту дўоъии мўослт аз ҷонибин мутаволӣ .
Канизак забон бикшод ва дар мухотаба ӯ ин Нидо дар дод ки :
Ба худоӣ ки ошкору ниҳон
Банда ӯст одамӣу парӣ
Ки з ҳар кас ки дар ҷаҳони байнам
Пеши ман аз ҳамаи ъзизтрӣ
Чун ҷавони он нуктаро гӯш кард фарёд баровард ки :
эй он ки марои дидау дил манзил туаст
Ҳасани ҳамаи хубони ҷаҳон ҳосил туаст
Гар ҳаст дилами моил ту нест аҷаб
Сангаст на дил , дилӣ ки не моил туаст
Бори дигар канизак гуфт ки дар ҷаҳони ҳамин орзӯ дорам ки даст дар миён якдигар кунем ва аз лабу даҳони якдигар шукр хӯрем . Ҷавон гуфт : ман низ ин орзӯ дорам аммо чаҳ кунам ?
Худоӣ таъолӣ мегуяд : « алои халоаи иؤмӣзи бъзҳми лбъзи адуи ало аламтқин » яъне : фардои қиёмати дӯстии дӯстдорон ба ранг душманӣ барояд магари дӯстии парҳезгорон ки бар дӯстии биафзояд .
намехоҳам ки фардои баннои муҳаббати мо халал гираду дӯстии мо ба душманӣ бадал гардад ин бигуфту домани суҳбати бгзошту бад-ӣни таронаи раҳ рафтани бардошт :
Ин ишқи ду рӯзаро дило бози гузор
Каз ишқи ду рӯза барнаме ояд кор
Зонсон ишқӣ гузин ки дар рӯзи шумор
Бо онгирӣ қарор дар дори қарор