Бидон эй писар ки мардум то зинда бошанд ногурез бошад аз дӯстон , ки мард бебародар ба ки дӯстон , аз онкии ҳакимиро гуфтанд : дӯсти беҳтар ё бародар ? гуфт бародар низ дӯст ба , {и байт

Бародари бародар буд дӯст ба

Чу душман буд берагу пӯст ба }

Пас агар андеша кунӣ аз кори дӯстони нисори доштану ҳадя фиристодану мардумӣ кардан , азиро ки ҳар ки аз дӯстони бияндешади дӯстон низ аз вай биандешанд , пас мардум ҳамеша бедӯст буванд ва айдун гӯйанд ки дӯсти дасти боздорандаи хеш буд одат кунад ҳар вақте дӯстии нав гирифтан , азиро ки бо дӯстон бисёр айбҳои мардумон пӯшида шаваду ҳунарҳо густарда гардад валикин чун дӯсти навгирӣ пушт бар дӯст куҳан макун , дӯсти нави ҳамеи талабу дӯсти куҳанро бар ҷои ҳамеи дор , то ҳамеша бисёр дӯст бошӣ ва гуфтаанд : дӯсти неки ганҷи бузурги сет , дигар андеша кун аз мардумон ки бо ту ба роҳи дӯстии раванд ва ҳам дӯст бошанд бо эшон ва бо эшон некуӣ ва созгорӣ куну бҳрнику бадӣ бо вай муттафиқ бош , то чун аз ту мардумӣ ёбанд дӯсти як дил ту гирданд , ки Искандарро пурседанд ки : бад-ӣн кам мояи рӯзгори ин чандини малик ба чаҳ хислат ба даст оварадӣ ? гуфт : ба даст овардани душманон ба тлтФу ҷамъ кардани дӯстон ба таъаҳҳуду онгоҳ андеша кун аз дӯстони дӯстон , ҳам аз ҷумла дӯстон бошанд ва битарс аз дӯстӣ ки душмани туро дӯст дорад ки бошад ки дӯстӣ ӯ аз дӯстии ту бештар бошад , {и байт

Бишӯй эй бародар аз он дӯсти даст

Ки бо дшмнонт буд ҳам нишаст

Пас бок надорад ба бад кардан бо ту аз қабл душмани ту , бипарҳез аз дӯстӣ ки мари дӯсти туро душман дораду дӯстӣ ки бебаҳона ва беҳуҷҷатӣ ба гила шавад , дигар ба дӯстӣ ӯ тамаъи мадору андари ҷаҳон бе айби каси мшнос , аммо ту ҳунарманд бош , ки ҳунарманд беайб буду дӯст бе ҳунари мадор , ки аз дӯст беҳунар фалоҳ наомаду дӯстони қадаҳро аз ҷумла дӯстон машумор , ки эшон дӯст қадаҳ бошанд на дӯст ва бингар миёни дӯстони неку бад ва бо ҳар ду гуруҳ дӯстӣ кун , бо некони бадал дӯстӣ кун ва бо бидон ба забон дӯстӣ кун , то дӯстӣ ҳар ду гуруҳи турои ҳосил буд , ки на ҳамаи ҳоҷатӣ ба некон уфтад , вақт бошад ки ба дӯстӣ бидон низ ҳоҷат уфтад ва агар чаҳ раҳи бурдани ту наздик бидону наздики некони туро костӣ фазояд , чунонк раҳи бурдани наздики некон ва наздик бидон обрӯӣ афзоед ва ту тариқи некони нигоҳи дор , ки худ дӯстӣ ҳар ду қавми туро ҳосил ояд , аммо бо бе хирадони ҳаргиз дӯстӣ макун , ки дӯсти бохирад ба дӯстии он бикунад ки сад душман оқил накунанд ба душманӣу дӯстӣ бо мардуми ҳунарӣу нек аҳд кун , то ту низ бидон ҳунарҳо маърӯф ва сутӯда бошӣ ки он дӯстон ту бидон маърӯф ва сутӯда бошанд ва танҳо нишастан аз ҳам нишин бади аввалитар , чунонкии мари {и а } гуфта омад дарин ду байт ; шеър :

эй дил рафтӣ чунонкӣ дар саҳрои дад

Наанда ман хӯрдӣ ва на андӯҳи худ

Ҳам ҷолси бад будӣ ва ту рафта баӣ

Танҳоӣ ба марои зи ҳам ҷолси бад

Ва ҳақи дӯстону мардумони наздики худ зойеъ макун , то сазовор маломат нагардӣ , ки гуфтаанд : ду гуруҳи мардуми сазовор маломатанд : яке зойеъкунанда ҳақи дӯстон , дигари ношносндаҳи кирдори нек . Бдонкаҳи мардумонро бадв чиз битавон донист ки дӯстиро шоинд ё на : яке онкии дӯст ӯро танг дастӣ расад чизи хеш аз вай дареғ надорад ба ҳасби тоқати хеш ва ба вақти танагӣ аз вай барнагардад , то он вақт ки ба дӯстӣ ӯ азин ҷаҳон берун шавад , ӯ фарзандони он дӯсти худроу хуишонро талаб кунаду биҷои эшон некӣ кунад ва ҳар вақт ки ба зиёрати он дӯст равад ҳасратӣ бихӯрад , ҳар чанд ки он на ӯ буд .

Ҳикоят : чунин гӯйанд ки суқротро май бурданд то бикашанд , вайро алҳоҳ карданд ки бути парасти шӯ . Гуфт : мъозоллаҳ ки ҷузи сонеъро пурситам . Ббрдндш то бикашанд , қавмии шогирдон ӯ бо ӯ бирафтанд ва зорӣ мекарданд , чунонкии расм рафтааст . Пас ӯро пурседанд ки эй ҳаким , акнӯн чун дил бар куштан наҳодӣ бигӯ то турои куҷо дафн кунем ? суқрот табассум кард ва гуфт : агар чунонкӣ маро бозёбед ҳар куҷо хоҳед дафн кунед , яъне ки он на ман бошам ки қолаб ман бошад .

Ва бо мардумони дӯстии миёнаи дор ва бар дӯстон бо умед дил мабанд ки ман дӯст бисёр дорам , дӯсти хос худ бош ва аз пасу пеши худ нигар ва бар эътимоди дӯстон аз худ ғофил мабош , чаҳ агар ҳазор дӯст буд туро аз ту дӯсттар касе набӯд ; дӯстро ба фарохӣу танагии озмоӣ , ба фарохӣ ба ҳурмат доштӣ ва ба танагӣ ба суд ва аз он дӯстӣ ки душмани туро душман надорад вайро ҷуз ошно махон , чаҳ онкаси ошно буд на дӯст ва бо дӯстон дар вақти гила чунон бош ки дар вақти хушнӯдӣ ва барин ҷумлаи дӯсти онрои дон ки доне ки туро дӯст дораду дӯстро ба дӯстӣ чизе меомӯз , ки агар вақте душман шавад туро зиён дораду пушаймонӣ суд накунад ва агар дарвеш бошӣ дӯсти тавонгари матлаб , ки дарвешро кас дӯст надорад , хоссаи тавонгари ан ; дӯст ба дараҷа хеш гузин ва агар тавонгар бошӣу дӯсти тавонгари дорӣ раво бошад ; аммо дар дӯстии дили мардумонро устувори дор , то корҳои ту устувор буд ва агар дӯстӣ на ба бихарад ӣ дил аз ту бардорад ба боз овардан ӯ машғӯл мабош , ки на арзад ва аз дӯсти томъ давр бош , ки дӯстии вай бо ту ба тамаъ бошад на ба ҳақиқат ва бо мардуми ҳқўди ҳаргиз дӯстӣ макун , ки мардуми ҳқўди дӯстиро ншоинд , аз ончии ҳақади ҳаргиз аз дил берун наравад ва ҳамеша озурдау кӣна вар бошӣ дӯстӣ кӣ андари дили вай буд . Чун ҳоли дӯстӣ гирифтани бдонстӣ огоҳ бош аз кор ва аз ҳоли дунёу неку бад .