эй писар , бидон ва огоҳ бош ки агар мунаҷҷим бошӣ ҷаҳд кун то бештар дар ранҷи илми риёзии барӣ , ки илми аҳкоми илмии вофири сет , дод ӯ ба тамомӣ додан натавон бехато ӣӣ , зеро ки ҳеҷ каси чунон мсиб набӯд ки бар вай хатое наравад , аммо ба ҳамаи ҳоли самарати нуҷум аҳкомаст , чун тақвим кардан , фоида аз тақвим аҳкомаст , пас чун аз аҳком наме гзирд ҷаҳд кун то усӯлаши накӯи бадоне ва бар муқаввимӣ қодир бошӣ , ки асли ҳукми онгоҳ дуруст шавад ки тақвими сайёрагон рост шаваду толеъ дуруст шаваду нигар ки бар толеъи тахминӣ эътимод накунӣ ало ба астқсо , нахуст ба ҳисобу намӯдорати ммҳд , чун ба ҳисобу намӯдорот рост ояд онгоҳи ҳукмӣ ки аз онҷо кунӣ рост ояд ва ба ҳар ҳукмӣ ки кунӣ мавлуд ӣу замир ӣ бигир , то аз ҳолоти кавокиб огоҳ бигардӣ ва аз толеъ ва аз хонаи толеъ ва аз қамар ва аз бурҷи қамару худованди бурҷи қамар ва аз мизоҷи буруҷҳо ва аз мизоҷи кавокиб ки дар ҳар бурҷӣ то кӣ бошад ва чун бошад ва аз худованди хонаи ҳоҷату онкӣ аз ваии моҳ баргашта бошад ва аз кавокиб ки моҳ бадв хоҳад пайваст ва он кавокиб ки муставле буд ба дараҷаи толеъу хонаи он кавокиб ки муставле буд ба дараҷаи сайри кавокиб ва он кавокиб ки собита ба сайр бадв расанд ё ӯ аз дараҷаи сайру суъӯд ва дар мзлмаҳу дараҷаи осори мзор ва аз дараҷаи мҳтрқ ки дараҷаи офтоб буд , соиду ҳобт ӯ ҳеҷ ғофил мабош ва аз саҳмҳо аснии ъушроту зиҷоту арбоби мусалласоту ҳаду сӯрату шарафу ҳубуту хонаи ваболу фараҳу офату авҷу ҳазиз ва онгоҳ бингар дар ҳолоти қамару кавокиб , чун иқболи хайру шару назару муқоринаи иттисолу инсироф , баъӣди алнўр , баъӣди алтсол , холии уссайр ,у ҳшии феъл , ҷамъу манъу {и рдолнўр , дафъи алтдбир , }и дафъи қӯт , {и дафъи алтбиъаҳ , анткоФ , эътирози } , мукофот , қабул , ташриф ,у таъриф , иҷтимоӣу истиқболӣ , муъаррифау ҳилоҷу кадхудоау атийят додан ва кам кардану зиёдат кардани умр , рондан ба сайрҳо , азин ҳама огоҳ кардӣ онгоҳи сухани гӯйӣ , то ҳукми ту рост ояд . Ҳукм аз тақвим муътамад кун , чунонк ҳали он тақвим зиҷӣ карда бошанд ки ба хати маърӯфи сету бўдўд бо всоти он нигоҳ карда бошанду маҷмӯъау мўсўтаҳи ваии некӯи дида ва мукаррар кардау андари таъдилҳои вай таъаммул кун ва бо ин ҳама аҳтзоз кун аз саҳву ғалат то хатое науфтад ва чун ин ҳама эътимод карда бошӣ бояд ки гӯйӣ ки ҳар ҳукм ки ман кардаам чунин хоҳад буд ва агар бар он қавл муътамад набошӣ ҳеҷ исобат науфтаду масаъла ки бар санади замирӣ ҳар чаҳ гӯйӣ тавон гуфт , чунонк бештари ҳукми ту рост ояд ; аммо ба ҳадиси мавлудҳо ман аз устоди хеш чунон шунидам ки мавлуди мардум на онаст ба ҳақиқат ки аз модар ҷудо шавад , аслии толеъ вараъаст вақти Масқати алнтФаҳи он толеъ ки оби мард дар раҳм зан уфтад ва қабул кунад он толеъи мавлуд аслӣаст , неку бад ҳама бидон пайваста , аммо он соъат ки аз модар ҷудо мешавад он толеъро таҳвил суғро хонанд ва бар сари мардум он гузарад ки дар толеъи Масқати алнтФаҳ буду далели ин сухани хабар расӯласт , слии аллоҳи алайҳу алии ?алау силам , ки чунин гуфтааст : алсъиди ман саъди фии батни ИМАу алшқии ман шқии фии батни ИМАу Саиди ин сухан азинҷо гуфтааст ки ман туро гуфтам , аммо туро дар толеъи заръ суханӣ нест , ки онро на бболоء чун тӯй бофтаанд , аммо ин ки аз толеъи таҳвили куброи гӯйӣ бар тариқи устодони гузаштаи гӯйу нигоҳи дору андар ҳар ҳукмӣ ки кунӣ чунонк пеш аз ин фармудам агар вақте масъалае пурсанади аввал ба толеъи вақти нигар ва ба соҳиб ва пас ба қамару бурҷи қамару худовандаш ва бидон кавкаб ки қамар бадв хоҳад пайваст ва бидон кавкаб ки қамар аз бозгаштаст ва бидон кавкаб ки дар толеъи ёбӣ ё дар втдӣ ва агар на втди пеш аз кавкабии некӯ ки муставлеи гашту шаҳодат киро бештараст сухан аз он кавкаби гӯй , то мсиб бошӣ . Ончи шарти аҳкоми сети андакии гуфтем , акнӯн агар муҳандис ва мсоҳ бошӣ дар ҳисоб қодир бош , зинҳор як соъат бетакрор ҳисоб набошӣ , ки илми ҳисоби илмӣ ваҳшӣаст ; пас агар заминии паймоеи завоёро бишносу шаклҳои мухталифи алозлоъро хори мадор ва нагӯйӣ ки : ин як масоҳати бикунаму боқӣ ба тахмин , ки дар масоҳати тафовут бисёр уфтад ва ҷаҳд кун то завоёро нек бишносӣ , ки устоди ман пайваста маро гуфтӣ ки : ҳон то аз зоўё ғофил набошӣ дар ҳисоби масоҳат , ки бисёр зўоти алозлоъ буд ки дар ваии зовияи қавсӣ буд , барин мисол : ё барин мисол : ва бисёр ҷой буд ки мнФрҷ монаду ӣнҷои тафовут бисёр уфтад ва агар шаклӣ буд ки бар ту мушкил буд масоҳати он ба тахмин макун , як нимаро мусаллас кун ё мураббаъ , ки ҳеҷ шакл набӯд ки барин гӯна натавон кардан ва он вақт ҳар якро ҷудо бинмоӣ то рост ояд ва агар ҳам чунин дарин боб сухан гӯям бисёр битавон гуфт , аммо китоб аз ҳоли худ бигардад ва азин қадари гуфтани ногузир буд , аз онки сухан нуҷӯмӣ гуфта будам , хостам ки азин боб низ суханӣ чанд бигӯям , то аз ҳар илмӣ эй писари баҳра манд бошӣ .