эй писар , агар шоир бошӣ ҷаҳд кун то сухани ту саҳл мумтанеъ бошад ва бипарҳез аз сухани ғомзу бчизӣ ки ту доне ва дайгарӣ надонад ки бшрҳ ҳоҷат уфтад магӯӣ , ки ин шеър аз баҳр мардумон гӯйанд на аз баҳри хешу бўзну қўоФит қаноат макун ва бесаноатӣу тартибӣ шеър магӯӣ , ки шеъри рости нохуш буд , санъату чрбк бояд ки буду шеър дар тарҷумаи мардумро нохуш ояд , бо саноат бояд барисам шуъаро , чун :

Мҷонс , мутобиқ , мутазод , мшокл , муташобиҳ , мустаъор , мукаррар , мрдФ , муздаваҷ , мувозина , мзмр , мусалсал , мусаҷҷаъ , млўн , мстўӣ , мўшҳ , Мӯсил , мақта , мхлъ , мустаҳил , зўқоФитин , раҷаз , мқлўб

Аммо агар хоҳӣ ки сухани ту олӣ бошад ва бимонад бештари сухани мустаъори гӯйу истиорат бар мумкиноти гӯй ва дар мадҳи истиорати бакори дор ва агар ғазалу таронаи гӯйии саҳлу латиф ватар гӯйу бқўоФии маърӯфи гӯй , тозиҳоءи сард ва ғариб магӯӣ , бар ҳасби ҳоли ошиқонау схнҳоءи латифи гӯйу амсолҳоءи хуши бакори дор , чунонк хосу омро хуш ояд , зинҳор ки шеъри гарон ва арӯзӣ нагӯйӣ , ки гирди арӯзу взнҳоءи гарон касе гардад ки табъ нохуш дораду оҷиз буд аз лафзи хушу маънии зариф , аммо агар бихоҳанд бигӯе раво бошаду локин арӯз бидону илми шоирӣу алқобу нақди шеъри биомўз , то агар миёни шуъаро мунозира уфтад бо ту касе мкошФтии натавонад кардан ва агар имтиҳонӣ кунанд оҷиз набошӣ ва ин ҳафдаҳи доираи баҳр ки доирҳоءи арӯз порсиёнаст , номи ин доираҳоу номи ин ҳафдаҳи баҳр чун :

Ҳзҷ , раҷаз , рамл , ҳзҷи мкФўФ , ҳзҷи ахрб , раҷази мтўӣ , рамли мхбўн , мнсрҳ , хафиф , музореъ , музореъи ахрб , мқтзб , мҷтс , мутақориб , сариъ , қариби ахрб , мнсрҳи кабӣр

{ ва дар вазнҳои тозӣҳо чун : баситу мадиду комилу вофиру тавил ва монанди он арӯзҳо }

Ин панҷоҳ ва се арӯз ва ҳаштод ва ду зарб ки дар ин ҳафдаҳ баҳр бияёд ҷумлаи маълуми хеши гардон ва он сухан ки гӯйӣ дар шеър ва дар мадҳ ва дар ғазал ва дар ҳиҷо ва дар мрсит ва зуҳд дод он сухан бтмомӣ бидиҳу ҳаргизи сухан нотамом магӯӣ суханӣ низ ки бигӯянд ту дар назм магӯӣ , ки наср чун раиятасту назм чун подшоҳ , он чиз ки раиятро нишоед подшоҳро ҳам нишоеду ғазалу таронаи оби дори гӯйу мадҳи қавӣу далеру баланд ҳиммат бошу сазоӣ ҳар касе бидону мадҳӣ ки гӯйӣ дар хури мамдуҳи гӯй ва он касеро ки ҳаргизи корд бар миён набаста бошад магӯӣ ки шамшери ту шери афканд ва ба найзаи кӯҳ бесутун бурдорӣ ва ба тир мӯӣ бишкофӣу онкии ҳаргиз бар харӣ ннштаҳ бошад асб ӯро ба длдлу барроқу Рахшу шабдиз монанда макун ва бидон ки ҳар касеро чаҳ бояд гуфт . Аммо бар шоири воҷиб буд ки аз тамаъи мамдуҳ огоҳ бошаду бидонад ки ӯро чаҳ хуш ояд , онгоҳ ӯро чунон ситояд ки ӯро хуш ояд ва то ту он нагӯйӣ ки ӯ хоҳад ӯ турои он надиҳад ки туро хуш ояду ҳақир ҳиммат мабош ва дар қасидаи худро ходим махон , ало дар мадҳӣ ки мамдуҳ бидон арзаду ҳиҷои гуфтан одат макун , ки ҳамеша сабуӣ аз об дуруст наёяд ; аммо бар зуҳду тавҳид агар қодир бошӣ тақсир макун , ки баҳри ду ҷаҳон некӯаст ва дар шеъри дурӯғи гуфтан аз ҳад мабар , ҳар чанд ки маболиғати дурӯғ дар шеър ҳунарасту мрсити дӯстону муҳташамон низ гуфтан воҷиб бошад аммо ғазалу мрсит аз як тариқи гӯйу ҳиҷоу мадҳ аз як тариқ , агар ҳиҷои хоҳӣ ки бигӯеу бадоне : ҳамчунон ки дар мадҳ касеро биситойӣ зиди он мадҳ бигӯӣ , ки ҳар чаҳ зиди мадҳ буд ҳиҷо буду ғазалу мрсити ҳам чунин буд ; аммо ҳар чаҳ гӯйӣ аз сухани хиради гӯй ва аз сухан мардумон магӯӣ , ки табъи ту кушода нашаваду майдони шеъри ту фарох нагардад ва ҳам бидон қоидаи Бамоне ки аввал дар шеър омада бошӣ ; аммо чун дар шеър қодир бошӣу табъи ту кушода шуда бошад ва моҳир гашта агар ҷое маънии ғариби шинавӣу турои он хуш ояду хоҳӣ ки баргирӣу дигари ҷой истеъмол кунӣ мкобраҳ макун ва ҳам он лафзро бакор мабар , агар он маънӣ дар мадҳ буд ту дар ҳиҷои бакор бар ва агар дар ҳиҷо буд ту дар мадҳи бакор бар ва агар дар ғазали шинавӣ дар мрсити бакор бар ва агар дар мрсити шинавӣ дар ғазали бакор бар , то касе надонад ки он аз куҷост ва агар мамдуҳ талаб кунӣу кор бозор кунӣ мудаббир рӯйу палиди ҷомау турш рӯй мабош , доими тоза рӯйу ханда нок бош , ҳикоёту наводиру сухани мсктаҳу мазҳака бисёр ҳифз кун , дар бозори пеши мамдуҳи гӯй , ки шоирро азин чора набошад . Сухан бисёраст , аммо бад-ӣн мухтасар кардему биллоҳи алтўФиқ .