Бидон эй писар ки агар хунёгар бошӣ хуши хуйу сабк рӯҳ бош ва худро ба тоқати хеш ҳамеша поки ҷомаи дору мтибу муаттару хуб забон бош ва чун ба сарое дар шӯй ба мутрибӣ , турш рӯй ва гирифта мабошу ҳамаи роҳҳоء гарон мазану ҳамаи роҳҳоء сабк мазан , ки ҳама аз як навъ задан шарт нест , ки одамии ҳамаи як табъ набошанд , ҳам чунонк маҷлис мухталифаст ва азин сабабаст ки устодони аҳли млоҳии ин саноатро тартибӣ ниҳодаанд : аввали дастон хусравоне зананд ва он аз баҳри маҷлиси мулӯк сохтаанду баъд аз он тариқҳо ба вазни гарон ниҳодаанд чунонк бадв сурӯд битавон гуфтан ва онро роҳ ном кардаанд ва он роҳӣ буд ки ба табъи перону худовандони ҷади наздиктар буд , пас ин роҳи гарон аз баҳри ин қавм сохтаанду онгоҳ чун диданд ки халқи ҳамаи перу аҳл ҷад набошанд гуфтанд ин аз баҳри перони тариқӣ ниҳодаанд ва аз баҳри ҷавонон низ тариқӣ бунаем , пас биҷустанд ва шеърҳо ки ба вазни сабктар буд бар ваии роҳҳоء сабк сохтанду хафиф ном карданд , то аз пас ҳар роҳии гарони азин хафифӣ бизананд , гуфтанд то дар ҳар навбатии мутрибии ҳам перонро насиб бошад ва ҳам ҷавононро , пас кӯдакону занону мардони латифи табъ низ бебаҳра набошанд , то онгоҳ ки таронаи гуфтан падед омад , ин таронаро насиби ин қавм карданд , то ин қавм низ роҳат ёбанду лиззат , аз онк аз вазнҳо ҳеҷ вазнии латифтар аз вазн тарона нест . Пас ҳама аз як навъ мазан ва магӯӣ ки чунин бояд ки гуфтам , то ҳамаро аз самоъи ту баҳра бошад ва дар маҷлисӣ ки бшинӣ нигоҳ кун агар мустамеъи сурх рӯйу дмўӣ рӯй бошад бештар Бам бизан ва агар зрдрўӣу сафрое буд бештар зер бизан ва агар сиёҳи гӯнау наҳифу савдое буд бештари се то бизан ва агар сипеди пӯсту фарбеҳ буду мартӯб буд бештар бар Бам бизан ки ин равадҳоро бар чаҳор табъи мардум сохтаанд ; ҳар чанд ин ки гуфтам дар шарту ойин мутрибӣ нест , хостам ки турои азин маънӣ огоҳ кунам , то турои маълум буд . Дигар ҷаҳд кун то онҷо ки бошӣ аз ҳикояту мтоибту мазоҳ кардан наёсое , то аз ранҷи мутрибии ту кам шаваду дигар агар хунёгарӣ бошӣ ки шоирии донеи ошиқи шеър худ мабошу ҳамаи ривоят аз шеър хеш макун , чунонк туро бо шеъри худ хуш буд он қавмро набошад , ки хунёгарон ровӣон шоиранд , на ровии шеър хешанду дигар агар нрдбоз бошӣ чун ба мутрибӣ рӯй агар ду кас бо ҳам нарад мебозанад ту мутрибии хеш ботил макун ва ба таълим кардан нарад машғӯл машав ва ба шатранҷ , ки турои мутрибӣ хондаанд не ба қомрӣ ва низ сурӯдӣ ки омӯзии завқи нигоҳи дор : ғазалу тарона бевазн магӯӣ ва чунон магӯӣ ки сурӯди ҷои дигар буду захмаи ҷои дигар ва агар бар касе ошиқ бошӣ ҳамаи ҳасби ҳол худ магӯӣ , магари ин туро хуш ояд ва дигаронро набояд ва ҳар сурӯдӣ дар маънии дигари гӯй , шеъру ғазал бисёр ёди гир , чун фироқӣ , висолӣу маломату итобу раду манъу қабулу вафоу ҷафоу эҳсону атоу хушнӯдӣу гила , ҳасби ҳолҳои вақтеу фаслӣ , чун сурӯд ҳои хазонеу зимистонӣу тобистонӣ , бояд ки бадоне ба ҳар вақт чаҳ бояд гуфтан ва набояд ки андари баҳор , хазоне гӯйӣ ва дар хазон , баҳорӣ ва дар тобистон , зимистонӣ ва дар зимистон , тобистонӣ ; вақт ҳар сурӯдӣ бояд ки бадоне , агар чаҳ устод беназир бошӣ ва дар сари кори ҳарифонро май нигар , агар қавми мардумони хосу перон оқил бошанд ки сарф мутрибӣ бидонанд пас мутрибӣ кун ва роҳҳо ва навоҳои нек май зан , аммо сурӯди бештари андари перии гӯй ва дар мазаммати дунё ва агар қавми ҷавонон ва кӯдакон бошанд бештари тариқҳои сабки зану сурӯдҳоӣ гӯй ки дар ҳақ занон гуфта бошанд , ё дар ситоиши нбизхўорон ва агар қавми сипоҳён ва айёрон бошанд ду байтии ҳоءи мовароуннаҳрии гӯй , дар ҳарб кардану хӯни рехтан ва сутудани айёри пешаи ?гий ва ҷгрхўораҳ мабошу ҳамаи нўоҳоء хусравоне мазан ва магӯӣу дигари шарт мутрибӣ нест ки нахуст бар пардаи рост чизе бизан , пас алии расм бар ҳар парда чун пардаи бодау пардаи Ироқу пардаи ушшоқу парда зер афгандау пардаи бўслику пардаи сипоҳону пардаи навоу парда баста магӯӣ , ки то шарти мутрибӣ биҷой оварда бошӣу онгоҳ бар сари кӯии таронаи рӯм , ки ту то шарти мутрибии биҷои ореи мардумони маст шуда бошанду рафта ; аммо нигар то ҳар касе чаҳ хоҳад ва чаҳ роҳ дӯст доранд , чун қадаҳ бидон кас расад он гӯй ки вай хоҳад , то туро он диҳад ки ту хоҳӣ , ки хунёгариро бузургтарин ҳунарӣ онаст ки бароиу табъ мустамеъ равад ва дар маҷлисӣ ки бошӣ пеш дастӣ макун пиёла гирифтанроу сикии бузург хостанро , нбиз кам хур то сим бҳосл кунӣ , чун сим ёфтӣ онгоҳи тан дар нбизи даҳ ва дар мутрибӣ бо мисатон ситеза макун ба сурӯдӣ ки хоҳанд , агар чаҳ маҳол бошад , ту аз он миндиш , бигзор то мегуяд ; чун нбиз бихӯрӣу мардумон маст шаванд бо ҳамкорон дар мунозира машав , ки аз мунозираи сим бҳосл нашавад ва бингар то мутриб муъаррабад набошӣ ки аз арбадаи ту сими мутрибӣ аз миён бараваду сар ва рӯйу дастафзор шикаста шавад ва ё ҷомаи дарида ба хонаи шӯйу хунёгарони муздурони мстоннду муздури муъаррабадро доне ки музди надиҳад ва агар дар маҷлис касе туро бастоед вайро тавозуъ намой , то дигарон туро биситойанд , аввал ба ҳушёрӣ сутудан буд бесим , чун маст шавад сим аз пас сутудан буд ва агар мисатон ба хона май раванд ё ба роҳӣ ё сурӯдӣ сахт карданд , чунонк одати мисатон буд , ту аз гуфтан малул машав ва май гӯй то онгоҳ ки ғарази ту аз он ҳосил шавад , ки мутрибонро беҳтар ҳунарӣ сабраст ки бо мисатон кунанд ва агар сабр накунад маҳрӯм монад ва низ гуфтаанд ки : хунёгари кару кӯру гунг бояд , яъне гӯш баҷое надорад ки набояд доштан ва баҷое нанигарад ки набояд нигаристан ва ҳар ҷое ки равад чизе ки дар ҷое дигар дида бошад ва шунида боз нагӯяд , чунин мутриби пайваста бо мизбон бошаду аллоҳи аълам .