Шараф ҳар саноатӣ ки мқсўр буд бар ислоҳи ҷавҳари мавҷӯдӣ аз мавҷӯдот ба ҳасби шарафи он мавҷӯд тавонад буд дар зоти хеш ; ва ин қазияи ист дар ақли уқалои зоҳиру макшуф , чаҳ саноати тиб ки ғарази азуи ислоҳи бадан инсонаст шарифтар буд аз санъати даббоғат ки ғарази азуи астслоҳи пӯсти ҳайвонот мурда бошад . Ва чун шарифтарин мавҷӯдоти ин олами навъ инсонаст чунонкӣ дар улӯми назарии мубарҳан шудааст ва мо дар фасли чаҳорум аз қисми аввал ба он ишоратӣ кардем ,у вуҷӯди ин навъи мутаъаллиқ ба қудрати холиқ , ва сонеъ ӯст , ҷли исмау азми зикра ,у таҷведи вуҷӯду икмоли ҷавҳараши мФўз ба ройу рӯяту тадбиру иродат ӯ , чунонкӣ баён кардем ; ва чун камол ҳар чизе дар судӯри феъл хос ӯст азу бар тамомтарин ваҷҳе ,у нуқсон ӯ дар қусӯри он судӯри азу , чунонкӣ дар асп ёд карда омад , ки агар масдари хосият хеш набошад бар ваҷҳи атум ҳамчун хари нақли асқолро шояд , ё ҳамчун гӯсфанди забҳро , изҳори хосияти инсон ки иқтизои асдори афъоли хос ӯ кунад азу то вуҷӯдаш ба камол расад ҷуз ба тавассути ин саноат сӯрат набандад пас саноатӣ ки самара ӯ икмоли ашрафи мавҷӯдоти ин олам буд ашрафи сноъоти аҳл олам тавонад буд .

Ва бибояд донист ки ҳамчунон ки дар ашхоси ҳрснФӣ аз аснофи ҳайвоноти бали аснофи номӣоту ҷамодоти тафовутӣ фоҳишаст , чаҳ аспи давандаи тозӣ бо аспи кавдани полонӣу теғи ҳиндии нек бо теғи нарми оҳани занги хӯрда дар як силк натавон оварад , дар ашхоси мардуми тафовут азон бештараст , бал дар ҳеҷ навъ аз анвоъи мавҷӯдоти он ихтилоф ва мбоинт нест ки дар ин навъ , ва он шоир ки гуфтааст :

Агар чаҳ пиндоштааст ки маболиғат мекунад влкни бҳқиқт муқассир бӯдааст , чаҳ дар навъи инсон шахсе ёфта шавад ки ахс мавҷӯдот бошад ва шахсе ёфта шавад ки ашрафу афзали коинот буд , ва ба тавассути ин саноат муяссар мешавад ки аднии маротиби инсониро ба аъло мадориҷ расонанд ба ҳасби истеъдоду қадари салоҳият ӯ , ҳар чанд ҳамаи мардумони қобили як навъ камол натавонанд буд , чунонкӣ гуфта омад . Пас саноатӣ ки бадви ахси мавҷӯдотро ашрафи коинот тавон кард , чаҳ шариф саноатӣ тавонад буд .

ӣнқадари дарини боби кифоят буд то сухан ба ҳад итноб накушуд валлоҳи алмисри ллхироту алмўФқи ллҳснот .