Қавлаи таъолӣ : ллзини иؤлўни алоиаҳ . . . Аилоء аз рӯй луғати масдар илоаст иқоли олии иўлии аилоء , Фҳўи мўли олӣу аитлӣу тأлӣ ҳама яксонаст «у лои иأтли аўлўои алФзл » азинст ,у أлиаҳ ном савгандаст қоли алшоър .

Қалили алأлоёи ҳофизи лиминаҳу ан бадарат манеҳ алолиаҳи ?бирт .

Ва аз рӯй шаръи аило он бошад ки мардӣ савганд хӯрд баномӣ аз номҳои худованди ъзу ҷл ки боҳилл худ нарасм ва наздикӣ накунам зиёдат аз чаҳор моҳи чндонк тақдир кунад , аммо агар савганди бчҳор моҳ хӯрд ё кам аз чаҳор моҳ мавло набошад , ва агар савганд на баном худо хӯрд ки бтлоқ ва ътоқ хӯрд бурузау бнмозу садақа ки бар худ воҷиб кунад бқўли ҷадиди шофиии рз мавло бошад . Пас чун аило дуруст шуд чаҳор моҳи муддати трбс вай бошад ки дарин муддат аз ҷиҳати шаръи мтолбтӣ бар вай мутаваҷҷеҳ нашавад . Аммо агар дар миёнаи ин муддати пеш аз онки чаҳор моҳ бар ояд боз ояд ва бо аҳл хеш кунад , бар ваии ҷуз аз куффорат савганд нест ва ин Фиӣаҳ ҳар чанд ки на дар маҳал хешаст аммо чун касе буд ки биравӣ динӣ мўҷл бошаду пеш аз аҷали он дайн боз диҳад раво буд . Ва агар ин Фиӣаҳ накунад то муддати чаҳор моҳ басар ояд ва он гуҳ бе узрии ҳам наздикӣ накунад , занонро расад ки матолибат вай кунад ки бози ой ё талоқи даҳ . Ихтилофаст уламоро ки боз омадан бсхнаст ё бўтӣ . Қавмӣ гуфтанд . Бсхн аст гуяд бо пас омадам . Ва дуруст тар онаст ки втӣаст . Пас агар боз наёяд занро расад ки аз қозӣ дар хоҳад то вайро талоқ диҳад . Ва чун боз омад баъд аз матолибат ва наздикӣ кард , агар савганд ки хӯрда буд баноми худоӣ буд ъзу ҷли куффорат савганд биравӣ лозим ояд , бадалели хабар ки гуфт « ман ҳлФи алии ямини Фрأиғайриҳо хайри минҳои Флиأти алзии ҳўи хайру ликФри ани ямина »

Ва бқўли қадими шофиии куффорат лозим наёяд , лқўлаҳи таъолии Фإни Фоؤи Фإни аллоҳи ғафури раҳими ълқи алмғФраҳи болФиӣаҳи Фдли алии анаи қади астғнии ани алкФораҳ . Ва агар савганди бтлоқ ё ътоқ буд ба нафаси втии талоқ дар уфтад ,у ътқ ҳосил шавад . Ва агар бар тариқи назри савганд ёд карда буд чунонк гуяд ани втأтки Фллаҳи алии ани аътқи рқбаҳ ӯ асўми кзо ӯ аслии кзо ӯ атсдқи бкзо . ӣнҷо мухайяраст агар хоҳад бўФоء назр бозояд ва агар хоҳад куффорат савганд кунад .

Ва إни ъзмўои алтлоқи Фإни аллоҳи самиъи алӣами ин оят аз ду ваҷҳ радаст бар асҳоби раъй ки гуфтанд чун муддати аилоءи чаҳор моҳ басар ояд зан аз мард ҷудо шавад бики талоқ ,у ҳоҷат бон нест ки шавҳарро бФиӣаҳ ё талоқ матолибат кунад . Гўӣим агар чунон будӣ пас ин азм кардан бар талоқ маънӣ надоштӣ , ки вуқуъи талоқи худ ҳосил будӣ , ва дар ояти Фоӣдаҳи нмондӣ . Ваҷҳ дигар онаст ки гуфт : Фإни аллоҳи самиъи алӣами лафзи самоъи ақтзоء мсмўъ кунад ,у мсмўъ лафз талоқаст то бзбони бнгўид мсмўъ набошад .

Ва алмтлқоти итрбсни алоиаҳ . . . Трбси ӣнҷо ъдтаст . Ва қрءи бмзҳби шофиӣ тҳраст . Ва каминаи тҳри понздаҳ рӯзаст ,у мҳинаҳи онч буд ки онро ҳаддӣ нест . Дар шаръ мегуяд :у алнсоءи алмтлқоти итрбсн , бтъризи анФсҳни ллнкоҳи салосаи атҳор .

Зани даст боз дошта яъне он зан ки бблўғ расед ва бо шавҳар духул ёфт ва обистан нест диранг кунад дар ъдт ,у бози истад аз тазвиҷ то се покӣ . Въдтҳо дар қуръон панҷаст : ъдти зан ки бҳиз нарасед се моҳаст . Въдти зани навмед шуда аз ҳайзи ҳам чунон ,у злки фии қавлаи таъолӣу аллоӣии иӣсни ман алмҳизи ман нсоӣкми إни артбтми Фъдтҳни салосаи أшҳру аллоӣии лами иҳзну ъдти борварони занон то бабори фурӯ ниҳоданасту злки фии қавла :у أўлоти алأҳмоли أҷлҳни أни изъни ҳмлҳн агар ҳам дар он соъаҳ ки шӯии мард ё талоқ дод бори фурӯ наад , ҳам дар соъаҳи тазвиҷи вай ҳалол гардад чаҳоруми ъдти шӯии мурдаи чаҳор моҳ ва даҳ рӯзаст . Ва злки фии қавлау аллазӣнаи итўФўни мнкму изрўни أзўоҷои итрбсни бأнФсҳни أрбъаҳи أшҳру ъшрои панҷуми ъдти мутлақоти се покӣу ҳўи қавла :у алмтлқоти итрбсни бأнФсҳни салосаи қрўء . Ва зани даст боз дошта ки бамурд нарасед худ биравӣ ъдт нест ,у злки фии қавлаи Фмои лаками ълиҳни ман иддаи тътдўнҳои магар ки шавҳараши бимирад ки ҳам чаҳор моҳ ва даҳ рӯз биншинад , умуми оятро ки гуфт итрбсни бأнФсҳни أрбъаҳи أшҳру ъшро ва фарқ наниҳод миёни он зан ки бамурд расед ва онк нарасед , ин баёни ъдти озод занонаст . Аммо ъдти занони бардагии нимаи ъдт озод занонаст , магар дар атҳор ки ъдти эшон дар он ду тҳраст . Ва дар ҳамл ҳамчун озоди занони вазъ ҳамласт . Аммо абтдоءу антҳоءи ъдти бон тавон донист ки мард ки занро талоқ диҳад дар ҳол ҳайз диҳад ё дар ҳоли тҳр . Агар дар ҳол ҳайз диҳад рӯзгори он ҳайз дар шумор нест то тҳр падед ояд , он гуҳ дар ъдт шавад то се тҳр бугзарад . Чун ҳайзи чаҳорум оғоз кунад ъдт басар омад . Ва агар дар ҳоли тҳр талоқ диҳад , агар ҳамаи як лаҳза бошад он тҳр дар шумор бошад баъд аз он ки ду тҳр дигар бугзарад чун ҳайзи сеюм оғоз кунад ъдт тамом шуд . Ва дарин маънии руҷӯъ бо занон бояд кард , ки роҳи маърифати ин аҳвол гуфт эшонаст . Ҳар гуҳ ки кам аз сӣ ва ду рӯз ва ду лаҳзаи нгўинд ки кам азин сӯрат на бандаду аллоҳи аълам .

Ва лои иҳли лҳни أни иктмни алоиаҳ . . . Ва ҳалол нест занонро ки чизе аз ҳайз ё аз бори хеш ки дар шикам доранд пинҳон кунанд , то ҳақи раҷъат мард бидон ботил кунанд .

Ъкрмаҳ гуфт : ин чунон бошад ки зан дар ъдт шавад чун мард хоҳад ки раҷъат кунад гуяд марои ҳайз сим расед ,у ъдт басар омаду қасд вай бидон ибтоли ҳақ мард бошад аз раҷъати он гуҳ гуфт :у бъўлтҳни أҳқи брдҳн эй брҷътҳни фии злк эй фии алъдаҳи ҳам шавҳарон .

Эшон боишон сзоўортронд ки раҷъат кунанд аз дигарон , إни أродўои إслоҳо агар мақсӯди эшон дар он раҷъат ислоҳ бошад на азрор , чунонк қавмӣ мекарданд дар абтдоءи ислом ки занро талоқ рҷъӣ медонад , чун наздики он буд ки ъдт басар ояд раҷъат мекарданд ,у занро бо худ мегирифтанд бози дигари бораи вайро талоқ рҷъӣ медоданд ,у мақсӯди эшон бони раҷъати азрору тъзиби эшон буд на ислоҳи эшон , муфассирон гуфтанду бъўлтҳни أҳқи брдҳн дар ҳақ мардӣ омад аз аҳли тоиФ ки зани хешро се талоқ дод , зан бор дошт ва мард надонист ,у зан аз бори хеши вайро огоҳии надод , пас раби Алъоламин ин оят фиристод ,у марди бҳкми оят муроҷиат кард . Ва ин ҳукми собит буд миёни эшон то ҳар мард ки борварро талоқ додӣ ҳам шӯии ваии сазовортар будӣ буи ,у ҳақи раҷъати вайро будӣ , пас бойени ояти дигар ки алтлоқи маратони ин мансӯх шуд ,у аҳкоми талоқи ду гона ва се гонаи онҷо равшан шуд бъўлаҳи ҷамъ бъласт ҳамчун зукурау Фъўлаҳу умумау хؤўлаҳ . Шавҳарро бъл гӯйанду занро бълаҳу иштиқоқи он аз мбоълаҳасту алмбоълаҳи алмҷомъаҳ .

Ва лҳн мисли алзии ълиҳни болмърўФи алоиаҳ . . . Мегуяд ҳақи занон .

Бар мардон ҳамчунонаст ки ҳақи мардон бар занон . Бар ҳар ду воҷибаст ки якдигарро чндонки хештанро пок доранд , ва хуш доранд ,у хуш зиндагӣ кунанд ,у ъушрату суҳбат росохтаҳ бошанд . Қоли ибни аббоси рзи ании лоҳби ани атзини ллмрأаҳи комаи аҳби ани ттзини лии лони аллоҳи таъолии иқўлу лҳн мисли алзии ълиҳн болмърўФ ҳамонаст ки ҷой дигар гуфт : ъошрўҳни болмърўФ . Ва Мустафо ъ гуфт « хиркми хиркми лоҳлаҳ » .

Ва ани Саиди бен алмсиби қоли блғнии ани расӯли аллоҳи слии аллоҳи алайҳу ?алау силами қол « ани алмрأаҳи алмслми азои ҳам ботёни аҳлаи кутуби аллоҳи ?лаи ъушрин ҳасана ,у мҳои анҳу ъушрин сиӣаҳ , Фозои ахзи бедҳо кутуби аллоҳи ?лаи арбаъӣни ҳасанау мҳои анҳу арбаъӣни сиӣаҳ . Фозои қаблҳо кутуби аллоҳи ?лаи баҳои сетин ҳасанау куфри анҳу сетин сиӣаҳ , Фозои асобҳои кутуби аллоҳи ?лаи ъушрину моӣаҳи ҳасана , сами азои қоми иғтсли боҳаии аллоҳи таъолӣ ба алмлоӣкаҳ ,у иқўли анзрўои илои абдии қоми фии лайлаи борадаи иғтсли ман алҷнобаҳ , ибтғии рзоءи раба , ашҳдкми ании қади ғФрти ?ла » .

Ва ллрҷоли ълиҳни дараҷаи алоиаҳ . . . Ва мардонро бар занон афзӯнӣаст . Яъне бмои соқўои ман алмҳр ,у анФқўои ман алмол . Бонки меҳру нФқт бар эшонаст , эшонро бар занон афзӯнӣаст , ҳам бадят ки дяти мардони ду чанд дят занонаст , ва ҳам бмирос ки мардонро ду баҳрааст ,у занонро як баҳра , ва ҳам бтлоқу раҷъат ки дар даст мардонаст на дар дасти занон , ва ҳам бомомту аморату ҷиҳод ки мардонроасту занонро на , ва ҳам бъқлу дайн ки занони ноқисоти ақл ва дайнанд ,у злки фӣ

Қавлаи слии аллоҳи алайҳу ?алау силам « мо раъйати ман ноқисоти ақлу дайни ағлаби лзии лаби мнкни Фқолти амрأаҳ ё расӯли аллоҳи мо нуқсони алъқлу аддӣн ? қол аммо нуқсони алъқли Фшҳодаҳи амрأтини бшҳодаҳи раҷули Фҳзои нуқсони алъқлу тмкси аҳдикни аллёлии лои тсўму тФтри фии рамазони Фҳзои ман нуқсони аддӣн » .

Рӯй Саиди бен алмсиби ани ибни аббоси рзи фии қавли аллоҳи ъзу ҷлу лҳн мисли алзии ълиҳни болмърўФу ллрҷоли ълиҳни дараҷаи алоиаҳ . . . Қоли азои кони явми алқимаҳи ҷамъи аллоҳи таъолии алФқҳоءу алълмоء , Фқомўои сафо , Фиҷии ءи раҷули мутаъаллиқи бомрأаҳу ҳўи иқўл ё раби анати алҳкми алъдл ! канти аноу ҳзаҳ қабл алнкоҳи ҳаромин сами срнои болнкоҳи ҳалолину канти лҳои ман аллзаҳ мисли молии Флми авҷабати лҳои алии алсдоқу анати алҳкми алъдл ? Фиқўли аллоҳи таъолӣу қад ахзат манеҳ мҳро ? Фтқўли нъми Фиқўли ман амрки бҳзо ? Фтؤмии илои алФқҳоءи Фиқўли аллоҳи ҷли ҷалолаи ллФқҳоءи антми амртми ҳзаҳи ан тأхз манеҳ мҳро ? Фиқўлўни нъм , Фиқўли ман ин қиллатам ? Фиқўлўн ё раби анати қиллати фии ктобку отўои алнсоءи сдқотҳни наҳлаи Фиқўли аллоҳи ъзу ҷли сдқтм . Фиқўли алзўҷу лами авҷабати лҳои алии алсдоқу кнои фии аллзаҳи сўоء ? Фиқўли аллоҳи ҷли ҷалолаи лонии абҳти лаки ани ттлззи бғирҳо ,у ҳаии мъку ҳурмати алайҳои ани ттлззи бғирки мо домати мък , Флмои абҳти лаку ҳурмати алайҳои ардти ани аътиҳои мо тасовӣон , Фҷълти лҳои алейк алсдоқ . Фиқўли алзўҷи сонё ё раби Флми авҷабати лҳои алии алнФқаҳи баъди алсдоқ ? Фиқўли аллоҳи ҷли ҷалолаи лонии фарзати алайҳои тоътки ани лои тъсик эй вақти ардтҳо ,у лами аФрзи алейк тоъатҳо , Флмои фарзати алайҳоу асқтти ънки ардти ани аътиҳои мо ттсоўён , Фҷълти лҳои алейк алнФқаҳи баъди алсдоқ . Фиқўли алзўҷи солсо ё раби Флми авҷабати алии нафақаи алўлду أсқтти анҳоу алўлди бинӣ ва байнҳо ? Фиқўли аллоҳи таъолии лонки ҳамлати алўлди фии зҳрки хафоу взътаҳи шҳўаҳ ,у ҳмлтаҳи сқлоу взътаҳи карҳо , ман ҳоҳнои асқтти анҳо алнФқаҳу авҷабати алейк . Фиқўли алзўҷи робъои Флми авҷабати алии нафақаи алўлди баъди хурӯҷаи ман алрзоъаҳу фии алкбру асқтти анҳо ? Фиқўли аллоҳи таъолии ҷаълати злки ғайри ании ъўзтк , Фиқўли бмозо ё раб ? Фиқўли азои моти алўлди қисмати миросаи аслосо : лломи алслс ,у ллоби алслсон , сулси бозоءи сулси алоаму алслси алохри ъўзои ани алнФқаҳ . Фиқўли алзўҷи хомсои фии ктобки анати қиллату ллрҷоли ълиҳни дараҷау қади тсоўинои Фоини дрҷтии алайҳо ? Фиқўли аллоҳи ъзу ҷл : дрҷтки алайҳои ании ҷаълати амрҳо алики ани шӣти тлқтҳоу ани шӣти амсктҳо ,у лӣси илоҳо злк . Сами иқўли аллоҳи ъзу ҷли ллФқҳоءу алълмоءи Киеви трўни ҳукмӣу қазои ман қзоءи қзоткми фии дори алднё ? Фиқўлўн ё раби анати алҳкми алъдли мо рأинои ман қзотнои фии дори алднёи шиӣои ман злк .

Ва ани абии Саиди алхдрии рзи қол : қоли расӯли аллоҳи слии аллоҳи алайҳу ?алау силами ани алрҷли азои назари илои зўҷтаҳу ?назарети илайҳ , назари аллоҳи ъзу ҷли алиҳмои ман фавқи аршаи назараи раҳма . Фозои ахзи бкФҳоу ахзати бкФаҳи тносрти знўбҳмои ман хилоли асобъҳмо .

Фозои тҳллҳои актнФтҳмои алмлоӣкаҳи ман аъолии рؤсҳмои илои Аннани алсмоء , истғФрўни лҳмоу итроҳмўни ъалиҳумо ,у кони лҳмои бакули қиблау шҳўаҳи ҳасаноти амсоли ҷиболи тҳомаҳ , Фозои дхлои мғтслҳмои Фоғтслои хрҷои ман знўбҳмои комаи тхрҷи алшъраҳи ман алъҷин , ?фони ҳаии ҳамлат , кони лҳои фии злки коҷри алсоӣми алмхбти фии сиблати аллоҳи ъзу ҷл . Фозои вазъати Флои тааллуми нафаси мо ахФии ?лаами ман қурраи аъин . Қолўои ҳозои ллнсоءи Фмои ллрҷл ? Фқол ,у ллрҷоли ълиҳни дараҷау аллоҳи азизи ҳаким .