Қавлаи таъолӣ : алтлоқи маратони алоиаҳ . . . Ҳукми талоқ дар рӯзгори ҷоҳилият ва дар абтдоءи исломи пеш аз нузули ин ояти он буд ки ҳар он кас ки зани хешро талоқ додӣ агар якеу бештар , талоқро ҳасрӣ ва ҳаддӣ набӯд ,у мардро ҳақи раҷъат буд дар рӯзгори идда , то он гуҳ ки занӣ омад бъоишаҳ нолид аз шӯии хеш , ки вайро талоқ медод бар давом , ва раҷъат мекард бар сиблати азрор ,у Оишаи он қисса бо расӯли слии аллоҳи алайҳу ?ала ва силам бигуфт , ва дар он ҳоли ин оят омаду ҳади талоқ пайдо шуд ва ба боз омад . Гуфтанд ё расӯли аллоҳи алтлоқи маратон ва ин алсолсаҳ ? ин ду талоқаст ки гуфт зикр сим куҷост ? гуфт : Фإмсоки бмърўФи أўи тсриҳи бإҳсони ин тсриҳи номи сдигр талоқаст . Ва номҳои талоқ дар қуръон сеаст : талоқу фироқу сроҳ : « тлқўҳну Форқўҳну срҳўҳн » .
Маънӣ оят онаст ки талоқ ки буии раҷъат тавон кард дуаст , баъд аз он ду талоқ имсокаст бо худ гирифтани блФзи муроҷиат , أўи тсриҳи бإҳсон ё гусел кардани бонк фурӯ гузорад то ъдт басар ояду бинўнт ҳосил шавад , пас чун ъдт басар омаду бинўнт ҳосил шуд ва хоҳад ки вайро бо худ гирад блФзи муроҷиати кор бар наёяд . Ки никоҳи тоза бояд кард . Аммо агар ин ду талоқ гуфту пеш аз онки ъдт басар ояд ё на ки баъд аз онки ъдт басар ояду никоҳ тоза кунад вайро талоқ сеюм диҳад бинўнти кубро ҳосил шавад . Ва то он зани бнкоҳи бшўҳрӣ дигар нарасад бҳичи ваҷҳи вайро бо худ натавонад гирифт .
Инаст ки аллоҳ гуфт : Фإни талқҳо Флои тҳли ?лаи ман баъд ҳатто тнкҳи зўҷои ғайраи сами қолу лои иҳли лаками أни тأхзўои ммои отитмўҳни шиӣои ҷои дигари бшрҳ тар гуфт :у إни أрдтми астбдоли завҷи макони завҷу отитми إҳдоҳни қнторои Фло тأхзўо манеҳ шиӣои إлои أни ихоФои أлои иқимои ҳудӯди аллоҳи ин хавфи бмънӣ илмаст , мегуяд магар ки бидонанд ки андозаҳои худоӣ дар мъомлту суҳбат бпоӣ натавонанд дошт , он гуҳ раво бошад ки зани хештанро ба ковин хеш аз шӯии бози хирад , ва ҷудоӣ ҷӯяд .
Ёқӯбу Ҳамзаи ихоФои бзм ёء хонанд , ва дарин қроءти хавфи бмънӣ тарс бошад лои бад .
Мегуяд : магари шӯии занро ба тарсанд ,у зани шӯйро . Ва трсонидн онаст ки аз суҳбати малолати намояд , ва аз дилу хуй худ набоист берун диҳад , агар чунин буд пас бар зан ҷиноҳ нест ки ковин буии бгзошт , ва на бар мард ки ковин боз гирифт , чун бар ваҷҳ уфтад ӯ боз харидан буд .
Муфассирон гуфтанд : ин оят дар шаъни собити бен Қайси бен шмоси алонсорӣу зани ваии Ҷамила номам ҳабибаи бинти абди аллоҳи бен абӣ фурӯд омад , ки шавҳари боғии бмҳр буи дода буд ,у зани вайро нахост ва аз ваии ҷудои ҷусту хештанро бони ковин аз ваии бози харид ,у аввали халъӣ ки дар ислом бирафт ин буд . Фқҳоء ислом гуфтанд халъ макрӯҳаст магар дар ду ҳол : яке онки ҳудӯди аллоҳ бпоӣ натавонанд дошт , дигари онк касе савганд ёд кунад басаи талоқ ки фалон кор накунад , ва он кори лои бад карданӣ бошад , дарин ҳоли халъ макрӯҳ нест . Ва халъ онаст ки занро талоқӣ бъўз диҳад то бинўнт ҳосил шавад , пас он кори бикунад то аз ӯҳдаи савганд берун ояд , он гуҳи бъқди никоҳи занро бо худ гирад , ва агар ин халъ бо аҷнабӣ равад чунонк ивази он талоқ аҷнабӣ диҳад на зани хеш , бмзҳби шофиӣ раво бошад .
Фإни талқҳо Флои тҳли ?лаи ман баъд ҳатто тнкҳи зўҷои ғайра агар шӯии занро талоқ сеюм диҳад пас вайро бизанӣ ҳалол нест то шӯй дигар кунад , ва он шӯй буи расад расӣданӣ ки ҳар ду ғусл кунанд , инаст маънии он хабар ки Мустафо ъ Оишаи бинти абди арраҳмони бен ътики алқрзиро гуфт чун хост ки бо шавҳар нахустин шаваду шавҳари Дуюмин буи нарасида буд гуфт слии аллоҳи алайҳу ?алау силам
« ло , ҳатто тзўқии ъсилтаҳу тзўқи ъсилтк »
Ва ҳади исобат ки тҳлли бон ҳосил шавад « . . . . . . » ва фарқ нест миёни онки шавҳари Дуюмин болиғ бошад ё норасида , ё . . . . . . . Фإни талқҳо ин шӯй дувумаст агар ӯро талоқ диҳад , яъне бохтёр на бокроаҳ , пас аз онки бикдигр расида бошанд ва ғусл карда Флои ҷиноҳи ъалиҳумо أни итроҷъо танге нест бар шавҳари нахустин ва барин зан ки бнкоҳ бо якдигар шаванд , пас аз онки ъдти бдошт аз шавҳари Дуюмин .
إни знои أни иқимои ҳудӯди аллоҳи қоли муҷоҳид эй ани уламои ани нкоҳҳмои алии ғайри алдлсаҳ ,у ании болдлсаҳи алтҳлил . Мазҳаби Сафёну Аҳмаду аўзоъӣ ва ҷамоатӣ онаст ки никоҳи таҳлили никоҳ фосидаст ,у бмзҳби шофиӣ чун дар он шартӣ набошад ки муфсид ақд бошад фосид нест , аммо макрӯҳаст , ки Мустафо ъ гуфт : « лаъни аллоҳи алмҳллу алмҳлли ?ла »
Ва қоли слии аллоҳи алайҳу ?алау силам « алои адлкми алии алтиси алмстъор ? қолўои балӣ ё расӯли аллоҳ , қоли ҳўи алмҳллу алмҳлли ?ла »
Ва иқоли إни знои أни иқимои ҳудӯди аллоҳ эй ани рҷўои ани иқимои мо сабти ман ҳақи аҳдҳмои алӣ алохр мегуяд танагӣ нест бар эшон ки ба никоҳ бо якдигар шаванд агар умед доранд ки ҳақи якдигар бар худ бишносанду биҷои оранд , ҳақи мард бар зану ҳақи зан бар мард : аммо ҳақи мард бар зан онаст ки дар хона мард биншинад ва бе дастурии вай берун наёяду фаро дар ва бом нашавад , ва бо ҳамсоягони мхолтту ҳадис бисёр накунад , ва аз шӯии хеши ҷузи некуӣ боз нагӯяд ,у бстохӣ ки дар миёни эшон дар ъушрату суҳбат буд ҳикоят накунад , ва дар моли вай хиёнат накунад , ва агар аз дӯстону ошноёни шавҳари яке бадар сарой ояд чунон ҷавоби надиҳад ки вайро бишносад , ва бо шавҳари бончаҳ буд қаноат кунад , ва зёдтӣ наҷуед ,у ҳақи вай аз он хешовандони фаро пеш дорад , ва ҳамеша худро покиза ва ороста дорад , чунонк суҳбату ъушратро бшоид ,у хидматӣ ки бадаст хеш тавонад кард фурӯ нагузорад , ва бо шавҳари бҷмоли хеш фахр накунад , ва бар никўӣиҳо ки аз вай дида бошад носипосӣ накунад , ки расӯл худоӣ гуфт дар дӯзахи нгрстми бештарини занонро дидам гуфтанд : ё расӯли аллоҳ чаро чунинаст ?
Гуфт аз онки лаънат бисёр кунанд , ва бо шавҳар носипосӣ кунанд . Ва дар хабараст ки агар суҷуди ҷузи худоиро ъзу ҷли раво будӣ занонро Фрмўдндӣ барои шавҳар . Ва азим тар онаст ки Мустафо гуфт ъ : « ҳақи алзўҷи алии алмрأаҳи кҳқии алайкум , Фмни зиъи ҳақии Фқди зиъи ҳақи аллоҳ , ва ман зиъи ҳақи аллоҳи Фқди боءи бсхти ман аллоҳу мأўоаҳи ҷаҳаннаму бӣси алмсир »
Ва қоли ибни умр : ҷоءти амрأаҳи ило алнабӣ слии аллоҳи алайҳу ?алау силами Фқолт ё расӯли аллоҳи мо ҳақи алзўҷи алии алмрأаҳ ? Фқоли лои тмнъаҳи нафасҳоу ани канти алии зуҳри қтб ,у лои тсўми иўмои алои бознаҳ , алои рамазон , ?фони феълати кони ?лаи алоҷру алўзри алайҳо ,у лои тхрҷи алои бознаҳ , ?фони харҷати лами тақаббули лҳои салоа , ва лаънатҳо малоикаи алрҳмаҳу малоикаи алъзоб , ҳатто трҷъ . »
Ва қоли каъб , аввали мо тсӣли алмрأаҳи явми алқимаҳи ани слўтҳо , сами ани ҳақи завҷҳо »у қоли слии аллоҳи алайҳу ?алау силам : « алмрأаҳи азои слти хумсҳоу сомити шаҳрҳоу аҳснти фараҷҳоу итоати бълҳои Флтдхли ман эй абвоби алҷнаҳи шоءт »
Аммо ҳуқуқи занон бар мардон : онаст ки мард бо эшон бхўши хуӣ зиндагонӣ кунад , ва эшонро наранҷоанд , балки ранҷи эшонро эҳтимол кунад , ва бар маҳоли гуфтану носипосии эшон сабр кунад , ки эшонро аз заъфу урат офарӣдаанд , ва ҳеҷ кас аз занони чунон эҳтимол накардӣ ки расӯли худо , то он ҳад ки зании даст бар сина вай зад бахшам , модари он зан бо вай дуруштӣ кард , расӯл худо гуфт : бигзор ки эшон бештар азин кунанд ва ман фурӯи гузорам . Умри хитоб бо дуруштии вай дар корҳо мегуяд : мард бояд ки бо аҳли хеши чунон зайд ки бо кӯдакон , ва бо дараҷаи ақл эшон ояд , ва бо эшон мазоҳ ва таййибат кунад , ва гирифта набошад аммо мазоҳу таййибати бон ҳад нарасонад ки ҳайбату сиёсати мард бҷмлгӣ биафтад ,у мусаххар эшон шавад , ки раб алъзаҳ гуфт : алрҷоли қўомўни алии алнсоءи пас бояд ки мард муставле бошад бар зан на зан бар мард .
Ва дар хабараст ки « тъси абди алзўҷаҳ »
Нигунсораст он мард ки банда занаст , ва аз ҳуқуқ занон онаст ки мард нафақа кунад бар эшон бмърўФ , на танг фаро гирад ва на исроф кунад , ва эътиқод кунад ки савоби он нафақаи бештар аз савоб садақааст . Мустафо гуфт : як динор ки мардӣ дар азо ҳазина кунад , ва як динор ки бандаро бидон озод кунад , ва як динор ки бдрўишӣ диҳад , ва як динор ки бар аёли худ нафақа кунад , фозилтар ва некӯтар ва дар савоб тамомтар онаст ки бар аёли худ нафақа кард . Ва мард бояд ки бо аҳли хеши таом бо ҳам хӯрд , ки дар асар меояд ки худоӣу Фриштгон дуруд диҳанд бар аҳли байтӣ ки таом баҳам хуранд ва тамомтар шафқатӣ онаст ки ончӣ бар аёл нафақа кунад аз ҳалоли бадасти орад , ки ҳеҷ ҷинояту ҷафои саъбтар аз он нест ки эшонро бҳроми пурвирд , ва ончӣ донад ки занонро ба кор бояд аз илми дайн дар кори намозу таҳорату ҳайзи эшонро дар омӯзад , ва агар дар он тақсир кунад мард осӣ шавад , ки аллоҳ гуфт : қувои أнФскму أҳликм норо ва агар ду зан дорад ё бештари миёни эшон ростӣ кунад дар ато ва дар навохт ,у бончаҳ дар ихтиёр вай ояд , ки дар хабараст : « ман канти ?лаи амрأтони Фмоли илои аҳдоҳмои ҷоءи явми алқимаҳу шақаи моӣл »
Ва дар ҷумлаи ҳуқуқи занон бар мардон онаст : ки зан маоз пурсед аз Мустафои слии аллоҳи алайҳу ?алау силам , гуфт : ё расӯли аллоҳи мо ҳақи алзўҷаҳи алии завҷҳо ? қоли ани лои изрби ваҷҳҳо ,у лои иқбҳҳо ,у ани итъмҳои ммои иأкл ,у илбсҳои ммои илбс ,у лои иҳҷрҳо »
Ва рӯй ани рҷлои ҷоءи илои умри рзи ишкўи зўҷтаҳ , Флмои блғ боба самъ амрأтаҳам кулсуми татовулати алайҳ , Фқоли алрҷл анӣ аред ани ашкўи илайҳу ?лаи ман алблўии молӣ , Фрҷъ . Фдъоаҳи умри Фқоли ании ардти ани ашкўи алики зўҷтии Флмои самъати ман зўҷтки мо самъати раҷъат . Фқоли умри ании أтҷоўзи анҳо лҳқўқҳои алӣ , аввалҳо анҳо тстри бинӣу байни алнор , Фискни қалбии баҳои ани алнор . Ва ассонии анҳо хозинаи лии азои харҷати ман манзилии ткўни ҳофизаи лмолӣ ,у алсолси анҳо қасораи лии тғсли сёбӣ ,у алробъи зӣри лўлдӣ . Ва алхомси анҳо хбозаҳи таббоха . Фқоли алрҷли ани лӣ мисли злки Фотҷоўзи анҳо , қавла :у إзои тлқтми алнсоءи Фблғни أҷлҳни алоиаҳ . . . эй қорбни булӯғи аҷлҳн ,у ашрФни алии ани байни бонқзоءи алъдаҳ , Фأмскўҳн бмърўФ мегуяд чун талоқ диҳед занонро ,у наздик он бошад ки ъдт басар ояд эшонро , муроҷиат кунед . Ва муроҷиати бмзҳби шофиӣ бқўласт на бФъл ,у ашҳод дар он шарт нест аммо мустаҳабаст ,у ҳоҷати брзоء зан нест ,у лафзи сариҳ дар раҷъат онаст , ки гуяд : роҷътҳо ё гуяд : рддтҳо агар гуяд амсктҳо ё гуяд амсктҳо ё гуяд зўҷтҳо ё нкҳтҳои бики ваҷҳ дуруст бошад . Ва ҳар ки занро пеш аз духул талоқ диҳад ё баъд аз духул талоқ диҳад бъўз , вайро ҳақ раҷъат набӯд ,у бинўнт ҳосил шавад , ва касе ки ҳудӯди аллоҳ дар никоҳ ва дар суҳбати нигаҳ натавонад дошт ,у шроӣти он биҷой натавонад оварад , аввалитар он бошад ки муроҷиат накунаду бигузорад то ъдт басар ояд . Ва зани молики нафас хеш гардад : чунонк раб алъзаҳ гуфт : أўи срҳўҳни бмърўФ .
Пас гуфту лои тмскўҳни зророи ин хитоби бон касаст ки хоҳад ки зани худро на нигаҳ дорад бъдл , ва на бигушоед то аз вай бадал гирад , вайро талоқ медиҳад , чун ъдт бикрон расад ки ин зан бар кори худ подшоҳ хоҳад гашти вайро бо худ орад ,у боз талоқ диҳад то ъдти ту фарои сари ваии нишонд . Гӯйанд собити бен ясори алонсорӣ чунин мекард бо зани хешу оят дар шаън вай омад , ва ӯро таҳдид карданд , ва аз он боз заданд , ҳам бктоб ва ҳам бснт : китоб инаст ки гуфт :у лои тмскўҳни зророи лтътдўо . Ва суннат онаст ки Мустафо ъ гуфт : « малъуни ман зор мусалламан ӯ мокраҳ »
Он гуҳ дар таҳдиди биФзўд ва гуфт : « ва ман иФъли злки Фқди зулм нафса »
Бар хештан бедод кард он кас ки мусулмониро зиёнкор кард ё бо мусулмонии ситези барад . Ва фии алхбри лои зарару лои зрори фии алислом .
Ва лои ттхзўои оёти аллоҳи ҳзўои дайни худоу шариъати Мустафои бофусӯси мгирид ,у бтъзими фарои пеш он шед , ин оят бон омад ки қавмии кори талоқу ътоқу никоҳро суст фаро мегирифтанд , бзбон мегуфтанд пас аз он боз меомаданд , ва бар бозӣ мегирифтанд : раб алъзаҳ гуфт : чунин макунед ки ҳадиси шаръ бозӣ нест ,у кори дайн маҷозӣ нест . Мустафои слии аллоҳи алайҳу ?алау силами ин оят бар хонд , ва гуфт : « ман талқ ӯ ҳрр ӯ нкҳ ӯ анкҳи фазаъами анаи лоъби Фҳўи ҷад »
Ва рӯй анаи қол : « хумси ҷдҳни ҷаду ҳзлҳни ҷад : алтлоқу алътоқу алнкоҳу алрҷъаҳу алнзр . »
Ва азкрўо наамма аллоҳи алайкуми болоямону аҳФзўо ва мо أнзли алайкуми ман алкитобу алҳкмаҳи фии алқуръони ман алмўоъзу алҳдўду алоҳкоми иъзкм бае болқрони ани алзрори фии алтлоқ . Ва атқўои аллоҳи Флои тъсўаҳи Фиҳн . Ва аълмўои أни аллоҳи бакули шайъи ءи ман аъмолкми алӣами Фиҷозикми баҳо . Агар касе гуяд китобу ҳикмати ҳам аз неъмат худоӣаст бар бандагон , мҳинаҳи нъмтҳост , чун бар умуми зикр неъмат рафт афроди китобу ҳикмат чаҳ маънӣ дорад ? ҷавоб онаст : ки неъмат дар таъоруфи мардуми мол фаровонаст ,у ҷоҳ ,у тани дурустӣ ,у зинати дунё ,у ҷузи доноён ва зиракон ндонанд ки китобу ҳикмати неъмат мҳинаҳаст , пас ончӣ боз гуфт иршоди эшонро боз гуфт ки надонистанд . Ваҷҳе дигар гуфтаанд : ки тафзилу тахсӣси китобу ҳикматро боз гуфт ,у баёни шарафи онро дар миёни неъматҳои дигар , чунонк ҷои дигари малоикаро бар умум ёд кард он гуҳи дигари бораи Ҷабраилу Микоилро бзкр махсӯс кард , тафзили эшонро бар Фриштгони дигар .
Ва إзои тлқтми алнсоءи Фблғни أҷлҳни алоиаҳ . . . Ин оят дар шаъни мъқли бен ясор алмзнӣ омад хоҳари худро бамурдӣ дод он марди вайро даст боз дошт , зан дар ъдт шуд , домоди пушаймони гашт , вайро бози хост , мъқл гуфт : « ақррти айнаки бкримтии Фтлқтҳо » чашми туро равшан кардам бхўоҳри гиромии хеши он гуҳи вайро талоқ додӣ , сами ҷӣти тстрҷъҳо , баъд аз он омадӣ вайро май бози хоҳӣ !у аллоҳи лои раҷъати алик абадан . Бхдо ки ҳаргиз бо ту наёяд , ин оят омад Мустафои слии аллоҳи алайҳу ?алау силам бар мъқл хонд . Мъқл гуфт рағми анФи мъқли ломри аллоҳу расӯла , ва завҷҳо манеҳу куфри ани ямина . Ъзл манъ бошад ,у алдоءи алъзоли ҳўи алдоءи алмниъи алии алмттбб .
إзои трозўои бинҳми болмърўФ яъне азои трозёи бинҳмо , ки ин зан ва ин мард ҳар ду ризо доданд бибоз расӣдан бо ҳам болмърўФи бнкоҳии ҳалолу Меҳрии ҷоиз , ва пазируфтанд ки бо якдигари боқтсодтри раванд , ва бичишамтар ва некӯтар , шумо ки қимониди эшонро боз мадоред , ки ба никоҳи бози шӯии хеши мигрднд .
Злки иўъз ба ман кони мнкми иؤмни биллоҳу алиўми алохри алоиаҳ . . .
Ин наҳй ъзл ки кардему роҳ ки намудем пандӣаст ки худоӣ медиҳад гиравидагонро бхдоӣу рӯзи растохез . Злкми أзкии лакаму أтҳри ин шуморо наздиктар ва сазовортар , ӯро ки якдигарро дида бошанд ва пушаймонӣ чашида , аз шӯии нав ки нодидау нои шинохтау ноозмудаи озмуда ,у أтҳр ва дилҳо поктар буд , аз онки мард аз зани ҳаром май андешад ба пушаймонӣ ,у зани бадал аз шавҳари ҳаром май андешад ба пушаймонӣ , أтҳри ӣнҷо бмънӣ ҳамонаст ки дар сӯра алоҳзоб гуфт : злкми أтҳри лқлўбкму қлўбҳн ва ҳар ду таҳоратаст аз рибту днс ,у онҷо ки гуфт ҳؤлоءи бнотии ҳни أтҳри лакам яъне : аҳли лаками ман никоҳи алрҷоли азўҷкмўҳн » ва дар қуръони вуҷӯҳи таҳорат фаровонаст ,у биҷои хеши шарҳ он гуфта шавад ани шоءи аллоҳ .
Ва аллоҳи иълм ва аллоҳ медонад , ки он зани раҷъатро хўоҳосту шӯии вайро хўоҳо ,у أнтми лои тълмўн ва шумо ки аўлёӣид ва ъзл мекунеду занро аз раҷъат боз медоред нмидонид . Ин ояти далел шофиӣаст ки гуфт : никоҳ бе вале дуруст набошад , ки агар будӣ ин хитоби тазвиҷ ва наҳй ъзл бо вай нарафтӣ , ва дар он Фоидт набӯдӣ , ки зан бар кори худ подшо будӣ . Идли алайҳи мо
Рӯй ан алнабӣ слии аллоҳи алайҳу ?алау силами анаи қол : « лои никоҳи алои бўлии муршиду шоҳидии адл »
Ва қоли слии аллоҳи алайҳу ?алау силам : « ?имаи амрأаҳи нкҳти бғири изни валеҳо Фнкоҳҳои ботил , ?фони мисҳо Флҳои алмҳри бмои астҳли ман фараҷҳо , ?фони аштҷрўои Фолслтон вале ман ло вале ?ла .