Қавлаи таъолӣ : қоли ?лаами нбиҳми إни ояи малакаи أни иأтикми алтобўти алоиаҳ . . . . Муфассирон гуфтанд , асли ин тобут онаст ки аллоҳи таъолӣ ба одам ъ фурӯ фиристод ва дар он сӯрати пайғомбарон буд , аз фарзандони вай ,у баъдад ҳар пайғомбарии хона буд дар он , ва охиртарин ҳамаи хонаи пайғомбари охир алзмон буд хотами алнабӣин ,у расӯли раби Алъоламин хона аз ёқӯти сурху осои пайғомбар , Муҳамади слии аллоҳи алайҳу ?алау силами ӣнҷо басӯрат намози гузорони истода ва бар рости ваии мардии кҳли истода , бар ҷои пешонии ваии набиштаи ҳозои аввали ман итбъаҳи ман умматаи абӯи бикр ва бар чапи ваии умри хитоби истода , бар ҷои пешонии ваии набиштаи лои тأхзаҳи фии аллоҳи лўмаҳи лоӣм ва аз пас ваии зўи алнўрин бар пешонии ваии набишта , бораи ман албрраҳ , ва дар пеши ваии алии бен абии толиби алайҳи ассаломи шамшер ҳамоил карда ва бар пешонии мубораки ваии набиштаи ҳозои ахўаҳу ибни амма ,у пиромни ваии аъмому хулафо ва нақабоу лашкарии азим аз муҳоҷиру ансор дар истода ,у андозаи тобути се газ буд дар ду газ , аз чӯби шамшод зарандуд карда , ва ба наздики одам май буд то одам аз дунё берун мешуд ба шис дод ва пас аз ваии фарзанд бФрзнд медоду бон васият мекард . То брўзгори иброҳӣм ъ , иброҳӣми бмҳинаҳ фарзанд дод : Исмоилу Исмоили бпсри хеши қидори супурд , фарзандони исҳоқ бо вай бхсўмт омаданд , гуфтанд нури Муҳамади слии аллоҳи алайҳу ?алау силам бо шумост , тобут бояд ки бо мо буд , қидори сари возд , имтиноъ намӯд , пас бархест ва ба канъон шуд пеши ёқӯб ъ , ва он тобут бо вай , ёқӯб дар қидор нигараст , гуфт чаҳ расед туро эй қидор ки рӯяти зард май байнаму қӯти соқит ? гуфт нури Муҳамади слии аллоҳи алайҳу ?алау силам аз пушти ман нақл кардаанд , ёқӯб гуфт , бдхтрони исҳоқ ? гуфт на ки дар араб ба ғозраҳи ҷрҳмӣ . Ёқӯб гуфт « бахи бах , нек омад » аллоҳи хост ва ҳукм кард ки нури Муҳамади ҷуз дар арабӣот тоҳирот наниҳад , ё қидори бишорати боди туро ки имшаб писарӣ омад . Қидор гуфт чаҳ донистӣ ва аз куҷо гуфтӣ ? ту дар замини шому ғозраҳ дар замини ҳарам ! гуфт аз он бдонстм ки имшаби дарҳои осмон дидам ки бар кушоданду Фриштгони гуруҳи гуруҳ аз осмон бзир меомаданду нурии азими миёни осмону замини зоҳир шуда , донистам ки он нур Муҳамадаст , қидори баргашти басӯии замини ҳарам то бо аҳл хеш шавад , ва он тобути бнздики ёқӯби бгзошт . Пас миён банӣ Исроил май буд то брўзгори Мӯсо ъ , пас Мӯсои буқати марги онро пеши Юшаъи бен алнўн биниҳод ба барӣа , барӣаи номи ҷоигоҳист , пас чун дар банӣ Исроил тафарруқ афтоду қавмӣ нофармон шуданд ва бар пайғомбарон ҷафо карданд ва исён овараданд , раби алъзаҳи душманро бар эшон мусаллат кард , азин ъмолқаҳу ҷбобраҳ аз бқоёءи қавми од то бар эшон тохтан овараданд , лухтиро бикуштанду лухтиро ба бардагии ббрднд , ва он тобут аз миён эшон бардоштанд ва базмин хеши бноҳиаҳи Фаластини бурданд ва дар чоҳи таҳорат ҷой ниҳоданд , ҳар кас азишон ки дар он чоҳ броз кардӣ , иллати бавосиру қўлнҷ падед омадӣ вайро , пас биҷой овараданд ки ин иллат аз ҷиҳати он тобутаст ки дар чоҳ ниҳодаанд , берун овараданд ва бар гардун ниҳоданду гардун дар гови бастанду говро аз замини хеши бронднди басӯи банӣ Исроил , аллоҳи таъолии Фриштгонро бФрстод то он тобут бардоштанду бахонаи толути бурданд , бнўи Исроил чун тобути бахона ва ёфтанд , бдонстнд ки малик ӯ баҳақаст .

Инаст ки раб Алъоламин гуфт :у қоли ?лаами нбиҳми إни ояи малакаи أни иأтикми алтобўти пайғомбари эшон ашмоўил гуфт , нишони онки малики толут ҳақ аст онаст ки он тобути сукӯну ороми дили шумо бонст ,у амни шумо дар он бастаи бшмо бозед , инаст ки қтодаҳ ва клбӣ гуфтанд дар маънии сакина ки сакина бодӣаст ки сӯрат дорад , сари вай чун сари гурба ва ду пардозад , бнўи Исроил ҳар гуҳ ки ғзо кардандӣ , он тобут дар пеши сафи хеши бнҳодндид , чун вақти нусрат будӣ , сакина аз он тобут бонг задӣ бар душман , душманон аз он банк фазаъ гирифтандед , ва бҳзимт шудандед . Ва гуфтаанд ки дар он тобути ҷомау кулоҳу ъсоءи Мӯсо буду ҷомау ъсоءи ҳорӯну пора аз ман ки дар тӣа баришон меборид ,у рзрози алвоҳи тӯрӣа ки Мӯсои шикаста буд , он гуҳ ки алвоҳ бар замин зад ,у ташт ки дилҳои пайғомбарон дар он шастаанд ва акнӯн мигўинди он тобут дар дарёӣ табарӣа пинҳонаст . Қоли ибни аббоси ани алтобўту ъсоءи Мӯсои фии бҳираҳи алтбриаҳ ,у анҳмои ихрҷон қабл явми алқимаҳ .

Флмои фасли толути болҷнўди алоиаҳ . . . Чун берун шуд толут аз шаҳри байти алмуқаддасу сипоҳи ваии ҳаштод ҳазор марди ҷавони ҷангии фориғ , ки ҳеҷ шуғл ва ҳечкас бҳичи ҳақи домани эшон ногирифта , ҳамаи ҷангро сохтау кори он пардохта , берун омаданд бурузи гармо ,у миёни эшону миёни душман об ноёфт , магар дар он як наҳри Урдуну Фаластин .

Қоли إни аллоҳи мбтликми бнҳр толут гуфт аллоҳи шуморо бихоҳад озмуд бони ҷӯй , яъне то вои шумо намояд ки аз шумо ки мутӣътару аллоҳи худ бони донотар .

Фмн шурб манеҳ Флиси манӣ эй лӣси маъаии алии адуӣ , ки ташна онҷо расед , ҳар ки аз он бёшомд на аз манаст , яъне на бо манаст бар душмани ману ҷанг кардан бо вай . Ва ман лами итъмаҳ эй лами ишрбаҳ , таъми ӣнҷои бмънӣ шурбаст , чунонк онҷо гуфт ҷиноҳи Фимои тъмўо эй шрбўо , ва ҳар ки аз он начишад , ӯ аз манаст яъне бо манаст бар душман , пас раби Алъоламин дар он истисно оварад , лухтии Фо берун кард .

Гуфт : إлои ман ағтрФи ғурфаи бФтҳи ғини қроءаҳи ибни касӣру нофеъу абӯ Амраст ,у бзми ғини қроءаҳи боқӣ , бзм исмасту бФтҳи масдар , бзми парӣ дастасту бФтҳ бар кашӣдан он як бор , пас чун бони ҷӯии расиданд , рӯзи гарм буд ва эшон сахти ташна , дар оби афтоданду даҳан бар об ниҳоданду Фрмонро хилоф карданд , магари андакӣ азишон , ва он андаки сесад ва сездаҳ буданд , адади мурсалон аз анбёءу адади муҷоҳидони рӯзи бадар . Броء ъозб гуфт : қоли лнои расӯли аллоҳи слии аллоҳи алайҳу ?алау силами явми бадар « антми алиўми алии адади асҳоби толути ҳайни ъбрўои алнҳр »

Раби Алъоламин он андакро қӯт дил доду ороми ҷону имони тамом , ва он ғурфаи эшонро кифоят , биҷавӣ боз гузаштанд ва бо толут баҷанг шуданд , ва он қавми дигар ки Фрмонро хилоф карданд , лабҳошон сиёҳ шуду тишнагӣ баришон зӯр кард , ҳар чанд ки беш ошомиданад ташна тар буданд , ҳам дар канор ҷӯй бимонаданд ,у бқтоли душман ва фатҳ нарасиданд ва гуфтанд лои тоқаи лнои алиўми бҷолўту ҷунудау асҳоб ғурфа мегуфтанд аз муъминон ва худоӣ прессатон ва фармон бурдорон , кам ман Фӣаҳи қалилаи ғлбти Фӣаҳи касӣраи бإзни аллоҳ эй бъўни аллоҳу нусратау аллоҳи маъаи алсобрини болнсраҳу алтأииду алқўаҳ .

Ва лмои брзўои лҷолўту ҷунуда чун толути чаҳор лашкари бсохт то бқтоли ҷолўт берун равад , ашмоўили пайғомбари дръӣ буи дод ва гуфт аллоҳи таъолии бонгизд аз асҳоби ту мардӣ ки ҷолўти бадасти вай кушта шавад ,у нишони ин мард онаст ки ин дръи бболои вай рост ояд , на биафзояд на бакоҳад , чун бтў расад он мард , бо ваии аҳду паймони банд ки як нимаи малики хеш ва як нимаи моли буии диҳӣ ,у Довӯди пайғомбари он гуҳи кӯдакӣ буд , шабоне мекард падари худро аишо ,у кҳинаҳи писарон буд , ҳафтуми ҳафт писар буд ,у қӯтӣ азим дошт , ки вақте шерро бигирифт бнздики гилаи хеш ,у бадви дасти зеру зибри лаб ӯ бигирифт ва то бадунболи вай аз ҳам брдрид , хабар буи расед ки толут берун шуд бқтоли ҷолўт , гўспндони бгзошт ва биёмад то мутолиа бародарон кунад ки дар лашкар толут буданд , бароа дар кӣ мешуд сангӣ бо вай боўоз омад ки ё Довӯди хзнӣ , Фонои алзии ақтли ҷолўти алҷбори Довӯди он санг бар гирифт ва дар тубраи хеши ниҳод ва бо худ медошт то бар толут расед , гуфт ё толути анои қотили ҷолўти бозни аллоҳи ъзу ҷл , ман ҷолўтро киштами бтўФиқу хости аллоҳ . Толутро аҷаб омад ин сухан аз вай , ки Довӯди мардии кӯтоҳи боло буд , зарди ранг чун беморони бҳиӣти оҷизону осои даравишон , Довӯд гуфт : агар ман ӯро бикашам нимаи малику моли худ бмни диҳӣ ?

Толут гуфт ореи даҳум ,у духтари хеш низ дар ҳукм ту кунам , аммо нишони ростӣ ту онаст ки ин дръи дарушӣ , ки ашмўил бмн дод ва гуфт қотил ҷолўт ӯст ки ин дръи бболои вай рост бияёд . Довӯди он дръ дар пӯшеду бболои вай рост омад . Толут бидонаст ки ҷолўти бадасти вай кушта шавад , рафтанди васф бар кашиданду Довӯди баробари ҷолўти боистоду наздик дар шуд , ҷолўт гуфт чаҳ оварад туро эй шқии бнздики ман ? Довӯд гуфт бидон омадам то туро бикашам , ҷолўтро аз вай аҷаб омад ин сухан , гуфт эй оҷизи ту маро чун кашӣ ? агар хиўи худ бар ту афканами туро ғарқ кунад , ва агар синони рмҳи худ бтўи бози нуҳуми туро паст кунам , инак ҳаштсад ратли синон рмҳ манаст . Довӯд гуфт ман туро хоҳам кишт , ту ончӣ хоҳӣ мегӯй . Он гуҳи санг ки дошт дар мқлоъи ниҳоду бондохт , раби алъзаҳи ҷли ҷалолаи бодро биорӣ вай фиристод то санг дар ҳавои баса пора шуд , икпораҳ аз он бар вай ҷолўт расед бар домани мғФри вай . Ва бар пешонӣ ӯ ҷавҳарӣ буд , ёқӯти сурх ки медурахшид , он санги ёқӯтроу сар ӯро гузора кард ва аз сар ӯ беруни гузашт .

Ҷолўти биФтоду лашкари вай ҳазимат гирифт , мусулмонон бар паии эшон афтоданд , то сӣ ҳазор азишон кушта шуданду адади эшон ҳафтод ҳазор буд . Ъмолқаҳ аз бқоёءи қавми од , абдаи аўсону сари эшон ҷолўт , инаст ки раб Алъоламин гуфт Фҳзмўҳми бإзни аллоҳу қатли Довӯди ҷолўти пас толути духтар буи дод , таҳқиқи аҳди хешро , аммо нимаи малику моли бндод ,у бдоўди ҳасади бараду қасди куштан вай кард , Довӯд аз вай бигурехту бидиҳӣ аз он даҳҳои банӣ Исроил фурӯ омад , пас толут пушаймон шуду талаб тавба кард , занӣ буд аз қдмоء банӣ Исроил ки ном аъзам донист , бнздик вай шуду тўбти хост , он зан гуфт тўбт ту онаст ки бо аҳли Мадинаи блқо танҳо қаттол кунӣ , агар он Мадинаи бадасти ту кушода шавад ё ту куштаи шӯй , нишони қабули тавба ту бошад . Толут рафт ва бо эшон қаттол кард , бадасти эшон кушта шуд . Гӯйанд кушандаи толути холи Довӯд буд кони ҷборои ман алҷбобраҳ , иблғи расаи алсҳобу қатли толути баъд аз қатли ҷолўт буд бҳФти сол , пас бнўи Исроили рӯ бдоўд ниҳоданду буи муҷтамаъ шуданду малик бар вай қарор гирифт ,у Довӯдро аз духтари толути аксолўми зод ки қасд карда буд ки малик аз падар бастанд , ва пас аз он Довӯди зани аўрёро бизанӣ кард , то ӯро сулаймони зод , пас онкии аўрёи куштаи гашт ,у отоаҳи аллоҳи алмалику алҳкмаҳ , аллоҳи таъолии Довӯдро малик дод бар дувоздаҳ сибт банӣ Исроил ,у ҳама бар вай муҷтамаъ шуданд ки ҳеҷ подшоҳи дигарро ҳаргизи чунон муҷтамаъ нашуда буданд ва ҳикмат дод ӯро , яъне пайғомбарӣу китоби худои збўр . Ҳар гуҳ ки Довӯд збўр хондӣ вуҳуши биёбону мурғони ҳавоӣ самоъ мекарданд , ва чандон бамурдам наздик мешуданд , ки даст бар гарданҳошон мениҳоданду хабарашон на ,у бсмоъи қроءт ӯ оби равон бар ҷои боистодӣ ,у боди фурӯи кушода сокин шудӣ .

Ва илмаи ммои ишоء ва ӯро дар омухти зира кардан аз оҳан , пӯлоди бадасти ваии оҳани нарм буд , аз он зираи бофтӣ беоташ . Ва ривоят кардаанд аз ибни аббос дар тафсири ин киу илмаи ммо ишоء гуфт Довӯдро силсила дода буданд , як тарафи он дар осмон бо мҷраҳи бастау дигари тарафи бсўмъаҳи Довӯди пайваста , дар ҳўоء , ва ҳеҷ ҳодиса падед наомадӣ ки на он силсила дар ҷунбиш афтодӣ ,у силсила аз он зоҳири гаштӣ , ки Довӯди он ҳодисаи бдонстӣ , ва ҳеҷ бемору офати расидаи он силсилаи нпосидӣ , ки на дар ҳол шифо ёфтӣ . Ва баъд аз Довӯди рӯзгорӣ бар ҷой буд ҳеҷ ду хасм ба наздики он силсилаи ншдндӣ , ки на дар ҳоли муҳиқ аз мбтл пайдо шудӣ , муҳиқи даст дар он задӣу дасташ бон раседӣ . Ва мбтли хостӣ то даст дар он занад , дасташ бон нараседӣ , пас золимону макри созон макрҳо сохтанд ва ҳиялат ниҳоданд . Чунонк овардаанд : ки яке аз мулӯки эшон бнздики мардии ҷавҳарии бўдиъти ниҳод , чун Фохўост , мункир шуд , гуфт боз додам . Пас ҳар ду наздик силсила шуданд ва он мард ки вадиат дошт макри сохта буд ва он ҷавҳар дар миёни чӯбӣ таъбия карда , чун хост ки даст дар силсила занад , нахусти он чӯби бсоҳб ҷавҳар дод , гуфт ин бадасти майдор то ман даст дар силсилаи занам . Он гуҳ бигуфт бори худоё , агар майдонӣ ки он ҷавҳар бо соҳиби худ расидааст силсилаи бмн наздик кун то даст дар он занами силсилаи буи наздик шуду даст дар он зад , пас чун ин макру ҳиялати миёни эшон падед омад , раби алъзаҳи он силсила аз миён эшон барграфт .

Ва луи лои дафъи аллоҳи анноси бъзҳми ббъзи алоиаҳ . . . « дифои аллоҳ » қроءаҳи нофеъ ва ёқӯбаст , ва « дафъи аллоҳ » қроءаҳи боқӣ ,у дифоу дафъ ҳар ду яксонаст , мегуяд агар на боздошти аллоҳ будӣ аз мушрикони бмؤмнон ва аз муъминон ба пайғомбарон ва аз нишастагон бғозён ва аз заъифони халқи бподшоҳони қавӣ , мегуяд агар на боз дошт аллоҳ будӣ ки эшонро аз якдигар мебоз дорад ,у бавуҷуди қавмӣ аз қавмии Фтнҳо ва балоҳо мебоз гирад , ҷаҳонён нест шудандеду олами хароби гаштӣ ,у шиори дайни ботил .

Қоли расӯли аллоҳи слии аллоҳи алайҳу ?алау силам « идФъи аллоҳи бмни ислии ман умматии ъмни лои ислӣ ,у бмни изкии ъмни лои изкӣ ,у бмни исўми ъмни лои исўм ,у бмни иҳҷи ъмни лои иҳҷу бмни иҷоҳди ъмни лои иҷоҳд ,у луи аҷтмъўои алии тарки ҳзаҳи алошёءи мо нозрҳми аллоҳи турфаи айн »

Ва қоли слии аллоҳи алайҳу ?алау силам « луи лои ибоди ллаҳи ркъ ,у сбёни рзъ ,у бҳоӣми ртъи лсби алайкуми алъзоби сабо , сами трзи ризо »

Ва рӯй « ани сулаймони бен Довӯд ъ харҷи истсқӣ , Фмри бнмлаҳи мстлқиаҳи алии зуҳрҳо , рофеъаи қўоӣмҳои илои алсмоءу ҳаии тқўл , аллоҳами анои халқи ман хлқк , лӣси баннои ғании ани сқёку рзқк , Фомои ани тсқиноу трзқно , ва аммо ани тҳлкно » Фқоли сулаймон « арҷъўои Фқди сқитми бдъўаҳ ғайрикам »

Ва ани ҷобири бен абди аллоҳи қоли қоли расӯли аллоҳи слии аллоҳи алайҳу ?алау силам « ани аллоҳи субҳонаи лислҳи бслоҳи алрҷли алмслми валадау валади валадау аҳли дўиртаҳу дўироти ҳавла ,у лои изолўни фии ҳифзи аллоҳи мо доми Фиҳм . »

Ва рӯй ани қтодаҳи фии ҳзаҳи алоиаҳи қол : ибтлии аллоҳи алмؤмни болкоФр ,у иъоФии алкоФри болмؤмн .

Ва ани ибни умри қоли қоли расӯли аллоҳи слии аллоҳи алайҳу ?алау силам « ани аллоҳи лидФъи болмслми алсолҳи ани моӣаҳи аҳли байти ман ҷиронаи алблоء » .

Сами қрأи ибни умру луи лои дафъи аллоҳи анноси бъзҳми ббъзи лФсдти алأрзу локини аллоҳи зўи фазли алии Алъоламин эй фии алдФъи анҳуам .

Тлки оёти аллоҳи алоиаҳ . . . эй ҳзаҳи оёти аллоҳ , яъне алқуръони нтлўҳои алейк болҳқ эй бсдқи алҳдис . Мегуяд ин оёту калимоти қуръони суханон аллоҳаст ки баростӣ бар ту михўоним . Ҷой дигар гуфт нтлўои алейк ман нбإи Мӯсо ва куллан нақси алейк ман анбоءи алрсл , Фозои қрأноаҳи Фотбъи қуръонаи ин ҳама длоӣланд ки худоиро ъзу ҷл хонданаст . Ва ишҳди лзлк

Қавл алнабӣ слии аллоҳи алайҳу ?алау силам « кони анноси лами исмъи алқуръони ҳайни смъўаҳ , ман фии арраҳмони итлўаҳи алайҳим » .

Ва إнки лмни алмрслин эй илои алхлқи кафе , мегуяд ту аз фиристодагонии бҷҳонён ,у ҷаҳонёни ҳама уммат тавонад , яъне уммати даъват . Ва дар ҷумлаи бдонки уммати вай бар се қисманд : уммати даъват , уммати иҷобат ,у уммати атбоъ , аммо уммат даъват онаст ки аллоҳ гуфт кзлки أрслноки фии أмаҳи қади хулати ман қаблҳо أмми илои қавла ва ҳам икФрўни болрҳмн .

Дарин ояти кофаронро ҳамаи уммат вай хонд , то маълум шавад ки ҳамаи ҷаҳонён аз он рӯзи боз ки Ҷабраили бмстФии слии аллоҳи алайҳу ?алау силам пайғом оварад то бурузи қиёмат аз ҳамаи аҳли кешҳо , уммат Мустафоанд . Уммати даъват , яъне бози хондаи ваии бад-ӣни ислому ҳаҷаи худои фарои сар эшон нишаста , азинҷо гуфт Мустафои слии аллоҳи алайҳу ?алау силам : « анои ҳзкми ман алонбёءу антми ҳаззии ман аломм » .

Ва қол алнабӣ « ани аллоҳи ъзу ҷли бъснии илои анноси ҷмиъоу амрнии ани анзли алҷну ани аллоҳи лақонеи каломау анои уммӣ »

Ва қоли слии аллоҳи алайҳу ?алау силам « фазлати алии алонбёءи баст : аўтити ҷавомеъи алкулам ,у нусрати болръб ,у аҳлти лии алғноӣм ,у ҷаълати лии аларзи мсҷдоу тҳўроу хатм беалнбиўн ,у арслти илои анноси кафе » .

Ва уммат иҷобат онаст ки раб Алъоламин гуфт إни ҳзаҳи أмткми أмаҳ воҳида мегуяд ин уммати шумо як умматаст , пайғомбари якеу номаи якеу қиблаи якеу шариъати якеу худои яке , ва дарин уммати ҳам муъминаст ва ҳам мунофиқ ва ҳам мтбъ ва ҳам мбтдъ ва ҳам солеҳ ва ҳам фоҷир . Ва уммат атбоъ онаст ки аллоҳ гуфт кантами хайри أмаҳи ҷой дигар гуфту ммни хлқнои أмаҳи иҳдўни болҳқи ин уммати расӯлро пазируфтанд брсолт ,у бохалоси вайро гувоҳӣ доданд ва бар сидқу яқин ӯро пешво гирифтанд ва бар суннати ваии худоиро парастиданад ва ҳар чанд ки дар гузоради ҳақи вай тақсир карданд дар дили ъқидт ин доштанд ва барин буданд ,у онки Мустафои слии аллоҳи алайҳу ?алау силами қавмиро аз умматӣ вобирўн кард , ин уммати атбоъи хост чунонк дар хабар аст

« ани алҷъдӣу алмнонии лисои ман ИМАи Муҳамади слии аллоҳи алайҳу ?алау силам ва ҳам алзнодқаҳ » .