Қавлаи таъолӣ :у إзи нҷинокми ази абтдоءи суханро ва дар гирифтани қиссаро гуфт ва дар қуръон фаровонаст азин азу бқўли баъзе уламои онро ҳукмӣ нест . Мегуяд шуморо рҳонидиму падарони эшонро раҳонида буду сипос бар фарзандони ниҳод ки ҳусӯли фарзандони ббқоءи падарон буд . Ман оли фиръавни ол фиръавн гуфту фиръавн дар он дохил яъне шуморо аз фиръавну касони ваии брҳонидиму касони вай қибтӣон буданд ки фиръавнро кори мисохтнд ва банӣ Исроилро сухра мегирифтанд . Фиръавни бқўти эшон банӣ Исроилро май рнҷониду фиръавн номӣаст мулӯки ъмолқаҳро чунон ки малики рӯмро қайсар гӯйанду малики порсро касрӣ гӯйанд ҳамчунин малики Мисрро аз ъмолқаҳ фиръавн мегуфтанд .

Ва номи фиръавни Мӯсо , валиди бен мсъби бен рёни бен срўон буд , кунят ваии абӯи алъбоси қибтӣ ,у ақдоҳи аббосӣ ки мқомрон доранд буи боз хонанд . Аммо фиръавни иброҳӣм ки брўзгори халил буд ӯро намруди бен канъон мегуфтанд номи ваии синон буд ва кунят ваии абӯи молик .

Исўмўнкми сӯъ алъзоб мегуяд шуморо май рнҷониднду азоби бад май расониданди дарбор бар ниҳодану кор фармудану музди бндодн . Ибн исҳоқ гуфт ҳар фурқатиро азишон корӣ падед кард қавмиро банноу иморат , қавмиро ҳросту зироат , қавмӣ чун бардагон дар хизмати худ бдошт , ва касе ки санъатӣ надонисту бшғлӣ машғӯл накард ҷузят биравӣ ниҳод . Гуфтаанд тафсири сӯъ алъзоб онаст ки гуфт избҳўни أбноءкми навад ҳазор кӯдакон эшон бикушт , писарони хирад ,у сабаби он буд ки фиръавнро бихоб намуданд ки оташӣ аз ҷиҳати байти алмуқаддас дар Миср афтодӣу ҷумлаи қибтӣону хонаҳои эшонро бсухтӣ , ва банӣ Исроилро насӯхтӣ , фиръавни ҷовдону коҳинонро бар хонд ва қисса бигуфт . Эшон гуфтанд дар банӣ Исроили ғуломӣ падед ояд ки заволи малики ту дар дасти вай буд . Пас фиръавн бифармуд то писарони эшонро микштнд . Яке аз ҷумла уламо гуфт фиръавни сахти нодону аҳмақ буд бончаҳ фармуд аз куштани кӯдакон , аз баҳри онки ончӣ ҷовдон гуфтанд хоб ё рост буд ё дурӯғ агар дурӯғ буд чаро қатл мекард ва худ майдонаст ки гуфт эшон дурӯғаст ? ва агар рост буд дар куштани эшон чаҳ фоида буд ? ки малики ваии ночор дар завол буд .

Избҳўни أбноءкми кӯдаконро мекишт ва перон мерафтанд , чанд сол бар омад банӣ Исроил кам монданди қибтӣон бо худ гуфтанд агар эшонро ҳамчунин май кашем эшон барисанд ва ҳеҷ намонанд ,у хидматкории фиръавни ҷумлаи бмо боз уфтад иттифоқ карданд ки аз ин пас як сол бикашем ва як сол на , ва дар он сол ки нмикштнди ҳорӯнро зоданд бародари Мӯсои слъу дигари сол ки микштнди Мӯсоро зоданду раби алъзаҳ ӯро аз душман нигаҳ дошт ва ин қиссаи биҷой хеш гуфта шавад ани шоءи аллоҳ .

Избҳўни أбноءкму истҳиўни нсоءкми писаронро микштнду занонро зинда мегузоштанд ва корҳои саъб боишон миФрмўднд , ва низ ҳоҷати мардонро медоштанд .

Сад сол дар дунёи дарин билет ва меҳнат буданд . Раб Алъоламин мегуяду фии злкми блоءи ман рбкми азим инаст азими блоӣӣу фитна ки бшмо буд азишон ва агар балоӣ неъмат наҳй ва ин дар луғат равост маънӣ онаст ки инаст неъматии азим ки аз ман бар шумоаст ки шуморо азин фитнаҳо ва билетҳо брҳонидм .

Ва إзи Фрқнои бкми албҳри ин миннатӣ дигарасту неъматии дигар ки аллоҳи таъолӣ дар ёд эшон медиҳад . Ва إзи Фрқнои ибн аббос гуфт аўҳии аллоҳи илои Мӯсои ани асри бъбодии Лайлои анкми мтбъўни аллоҳи таъолии бмўсӣ ваҳй фиристод ки ё Мӯсои ин бандагони марои бшб аз Мисри берун бар ки душман бар пай шумост . Мӯсо фармуд то дар хонаҳо чароғ барафрӯхтанд ҳамаи шаб то қибтӣонро гумон афтод ки эшон бахонаҳо сокин нишастаанд .

Мӯсои бФрмони худованди ъзу ъло аз Миср берун шуд ва бо ваии шашсад ҳазор марди ҷангӣ ва бист ҳазор буд ки сини эшон кам аз шаст ва беш аз бист буд , чун берун омаданд роҳ набурданд мутаҳайири фурӯи монданд , то эшонро бқбри Юсуф нишон доданд дар ҷўФи нил ,у сандӯқи мармар ки Юсуф дар он ниҳода буд берун биовараданд то бо худ бшом баранд , чунонк Юсуф аз бародарон дар хоста буд , ва он нишони пер занӣ дод чунонк дар хабараст , то ин накарданд роҳ баришон кушода нашуд пас фиръавн бидонаст ки эшон аз Миср берун шуданд Нидо фармуд то чун хрўаҳ банк кунад ҷумлаи қибтӣон сохта бошанд то аз пай эшон бираванд .

Ва раби алъзаҳи тақдир чунон кард ки он шаби ҳеҷ хрўаҳ ббонк наомад , то буқати асфор . Пас фиръавну қибтӣон берун омаданд лашкарии анбӯҳу ҷамъии азим . Гуфтаанд ки ҳазор ҳазор ва ҳафтсад ҳазор буданд ва аз ҷумлаи ҳафтод ҳазор асбҳоам гаванҳоам ранги ҳам боло буданд , ваҳомон дар муқаддамаи эшон , то ба Мӯсо ва банӣ Исроил наздик шуданд . Пас лашкари Мӯсо чун бкнораҳи дарёи расиданд , дар пеши дарёи диданд ва аз пас душманон , фарёд бароварданд ки ё Мӯсои أўзинои ман қабл ани тأтино ва ман баъди мо ҷӣтно , ҳозои албҳр аммо мно ,у алъдўи хлФнои Фмои олҳила ? ё Мӯсои пеш аз омадан ту мо бадасти эшон ранҷау шикастау кӯфта будем ва пас аз омадан ту ҳам чунон , худ ин ранҷу азоби мо рӯзӣ басар наёяд ва аз мо боз нашавад инак дарё дар пешу душман аз пас ? Мӯсо гуфт « ъсии рбкми أни иҳлки ъдўкму истхлФкми фии алأрз » чаҳ донед , бошад ки худованди шумо он дорандау прўронндаҳи шумо душмани шуморо ҳалок гирданд , ва шуморо биҷой эшон бинишонад . Чун душмани наздиктар дар расед ва эшон ҳам чунон мутаҳайир монда гуфтанд ё Мӯсои إнои лмдркўн инак моро дарёфтанд . Мӯсо гуфт куллан إни маъаии рабии сиҳдин чун дармондагӣ банӣ Исроил бғоит расед , аллоҳи таъолӣ ваҳй фиристод бмўсӣ ки أни азрби бъсоки албҳри Асо дар дарёи зан . Мӯсои Асо дар дарё зад як бору фармони набард , дигари бора ваҳй омад ки ё Мӯсои дарёро бикунят бар хону Асои дарави зан , Мӯсои дигари бораи Асо бар дарё зад ва гуфт « анФлқ ё абои холиди бозни аллоҳ » ФонФлқи факони кули фарқи колтўди алъзими ибн исҳоқ гуфт пештар ваҳй расед бдрё ки фармони Мӯсоро мунтазир бош ва чун Асо бар ту занад шикофтаи шӯ , гуфт дарё аз ҳайбат худованд билразеду талотуми амвоҷ дар вай афтоду пораи пораи худро бар якдигар мезад , то он гуҳ ки Мӯсои Асо бар вай зад , дувоздаҳ роҳ дар он бурӣда шуд ошкоро , ҳар сибтӣ аз асбот банӣ Исроили як роҳ . Пас аллоҳи таъолии бодро фармуду офтобро то бар қаър дарё тофт ва хушк кард . Саид ҷбир гуфт мъўиаҳ аз ибни аббоси рз ки дар замин чаҳ ҷойаст ки офтоби як бор бар он тофт ва натофт ? ҷавоб дод ки он роҳҳо ки дар қаър баҳр ниҳоданд банӣ Исроилро . Пас чун Мӯсо бо лашкари хеш дар дарё шуд , қавмӣ гуфтанд Мӯсоро ки ин асҳобнои лои нроҳм , қоли сирўои Фонҳми алии тариқ мисли триқкм , қолўо ло наразӣ ҳатто нроҳм , Фқоли Мӯсои аллоҳами аънии алии ахлоқҳми алсиӣаҳи Фоўҳии аллоҳи илайҳи ани қул бъсок ҳоказо Фозои зарби Мӯсои Асоаи алии албҳри Фсори фӣаи кӯии инзри бъзҳми илои баъзи Фсорўо ҳатто хрҷўои ман албҳр .

Инаст ки раб Алъоламин гуфту إзи Фрқнои бкми албҳри Фأнҷинокми пас фиръавнроу касони вайро бо об бикушт .

Чунонк гуфту أғрқнои ол фиръавн гуфтаанд ки чун фиръавни бкнораҳ дарё расед ва он роҳҳо бурӣда дид дар қаъри баҳр , касони худро гуфт дарё аз ҳайбати ман шикофта шуд фурӯи равед бар паии эшон . Гӯйанд асби фиръавн аз дарё боз рамед ва дар нмишд то Ҷабраил фурӯд омад бар моддӣоне нишаста ва он Модён аз пеши фиръавни бдрё дар кашид асби фиръавн аз паии он дар рафт ,у ҷумлаи лашкар аз паии вай дар шуданд ,у Микоили бохри қавм буд эшонро меронад то ҷумла дар дарё шуданд пас бФрмони худованди ъзу ҷли дарёи баҳам боз афтоду ҷумла ҳалок шуданд . Фиръавн чун султони қаҳр худованд диду мазаллату хизлони худ , гуфт « омнти أнаҳи лои إлаҳи إлои алзии омнт ба бнўои إсроӣилу أнои ман алмуслимӣн » ӯро гуфтанд « олону қади ъсит қаблу канти ман алмФсдин » акнӯн май гӯйӣ , ва саркашӣ карда пеши азин ва аз тбоҳкорон будӣ ! ин сухан ӯро бидон гуфтанд ки имони пас аз он оварад ки бأсу бтш ҳақ бидид . Ва раби алъзаҳ ҷое дигар мегуяд Флми як инФъҳми إимонҳми лмои рأўои бأсноу қоли таъолии явми иأтии баъзи оёти рбки ло инФъ наФасо إимонҳои лами ткни омнти ман қаблу мигўинди он рӯз , рӯзи ъошўроء буд даҳуми моҳи муҳарраму Мӯсо ва банӣ Исроили он рӯз рӯза доштанд шукри неъматроу дафъи билетро .

Ва أнтми тнзрўни қили ахрҷўои ?лаами баъди злки Фнзрўои илайҳами Фғрқўҳм . Пас аз онк ғарқ шуданд аллоҳи таъолии дарёро фармуд то мавҷ зад эшонро берун ӯ кунад . Ва банӣ Исроил дар эшон мингристнд ва пас аз он дарёи ҳеҷ ғариқро напазируфт ҳар киро ғарқ кард бар сари афканд .

Ва إзи воъднои Мӯсои қроءаҳи абӯи ҷаъфару басарён « въдно » беалифаст ,у воъднои болФи қроءаҳи боқӣ ,у маънӣ ҳар ду яксонаст . Мегуяд ваъда ниҳодем ва ҳангом сохтем Мӯсоро бар кӯҳи таври чиҳил рӯз то шуморо тӯрӣа бастанд , чиҳил рӯз муродаст аммо чиҳил шаб гуфт аз баҳри онки абтдоءи моҳ аз шаб дар гиранд он гуҳ ки моҳи нави бенанд . Ва гуфтаанд ки арбаъӣни лайла бон гуфт ки вайро дарин чиҳил рӯзи рӯза висол фармуданд , чунонк дар шаб ифтор накунад ва агар арбаъӣн иўмо гуфтӣ рӯзаи маърӯф аз он мафҳум шудӣ имсоки рӯзу ифтори шаб ,у аллоҳи таъолии вайро дарин чиҳил савми дарин висол фармуд ва ин лафзи бон наздиктарасту бмънии мӯҷазтар , ?фони маъноаи въдноки арбаъӣни иўмои лтсўмҳоу лои тФтри фӣҳо Лайлоу нҳоро ,у ҳозои ман ҷавомеъи алкулами алзии ахтсри ?лаи слии аллоҳи алайҳу ?алау силами ахтсоро . Абӯи бикр наққош овардааст дар шФоءи алсдўр ки Мӯсо ъ банӣ Исроилро гуфта буд он гуҳ ки дар Миср буданд ки агар аз ӣнҷо берун шавем шуморо китобии орм аз наздики худованди ъзу ҷл , китобӣ ки дайни шумо бар шумо равшан кунад ва карданӣ ва нокарданӣ дар он пайдо гирданд . Пас чун аз Миср берун омаданд дарёро бозгзоштаҳу душмани эшон боби кушта , Мӯсоро гуфтанд мо отинои бктоби комаи въдтнои китоби худовандро ки ваъда додӣ моро наёвардӣ ? Мӯсо гуфт азин пас то чиҳил рӯзи шуморо китоби орм ки худованди ъзу ҷли марои ин ваъдаи ниҳод . Гӯйанд моҳи зии алқъдаҳ буд ва даҳ рӯз аз зӣ алҳҷаҳ ҳамонаст ки дар сӯра аъроф гуфту воъднои Мӯсои слосини лайлау أтммноҳои бъшр . Мӯсои ҳорӯнро биҷои худ нишонд ва бар банӣ Исроил гумошту злки фии қавлаи ахлФнии фии қавмӣу أслҳи Мӯсои ҳорӯнро гуфт Халифа бош маро ва аз пас ман коррон дар қавми ман ва некӣ кун ва меҳрбон бош ва дилҳоро муроот кун ,у қавми фароҳами дору роҳи табоҳи конро пай мабар . Мӯсо ин бигуфт ва эшонро чиҳил рӯз ваъда доду бмиъоди ҳақи шитофт . Банӣ Исроили ваъда хилоф карданд шбонрўзии бадв рӯз мешимурданд ва пас аз ғайбати Мӯсо ба бист шбонрўз осӣ шуданд ,у гӯсолаи сомриро бхдоиӣ гирифтанд .

Инаст ки раб Алъоламин гуфт : сами атхзтми алъҷли ман баъдау أнтми золмўну злки танбеҳи алии ани кФрҳми бмҳмди слии аллоҳи алайҳу ?алау силами лӣс бо аҷаби ман кФрҳму ъбодтҳми алъҷли фии змни Мӯсо ъ . Ва ани ъкрмаҳи ани ибни аббоси рзи қоли лмои ?ҳеҷами фиръавни алии албҳру ҳоби ани иқтҳми фӣа , тмсли ?лаи Ҷабраили алии фарси ансӣ , ФърФи алсомрии Ҷабраил ,у кони алсомрии ман қавми Мӯсои ман аҳли боҷиру аншأи ман қавми конўои иъбдўни албқр ,у ҳўи ибн ъам Мӯсоу исмаи Мӯсои бен зафар . Ва анмои урфи ҷбрили лони ИМАи ҳайси хоФти ани избҳи ҷълтаҳи фии ғору атбқти алайҳу кони Ҷабраили ётиаҳи Фиғзўаҳи бособъаҳ , иҷди фии аҳадии асобъаҳи лбноу фии алأхрии ъслоу фии алأхрии смно , Флми изли иғзўаҳ ҳатто ншأи Флмои ъоинаҳи арафа , Фқбзи қабзаи ман асари фарса . Ва алқии фии рўъи алсомрии анки лои талаққӣҳо алии шайъи ء Фтқўл кун кзоу кзои алои кон , Флми тзли алқбзаҳи маъаа ҳатто мзии Мӯсои лўъди раба ,у кони маъа банӣ Исроили ҳиллии оли фиръавн , қади тъўрўаҳи бълаҳи алърс ,у конҳм тأсмўо манеҳ , Фохрҷўаҳу қзФўаҳи фии ҳуфраи лтнзли алнори Фтоклаҳ , Флмои ҷмъўаҳи қоли алсомрии лҳорўну канти алқбзаҳи фии яда ё набии аллоҳи алқии мо фии ядӣ ? қоли ҳорӯни нъму занни анаи лбъзи мо ҷоء ба ғайраи ман злки алҳлии ФқзФаҳи фӣҳо ва қол кун ъҷлои ҷсдои ?лаи хори Фсори ъҷлои ҷсдои ?лаи хор эй савт , қили кони ихўру имшӣ , Фқоли ҳозои алҳкму илоҳи Мӯсо , ФъкФўои алии ибодата .

Фзлки қавлаи сами атхзтми алъҷли ман баъдау أнтми золмўни асли алотхози абтдоءи амали алшии ء , қоли аллоҳи таъолӣу ттхзўни мсонъи лълкми тхлдўн ,у қади икўни мдҳоу икўни змо , Фозои кони мдҳои кони бмънии алостФоءи кқўлаҳи таъолӣу атхзи аллоҳи إброҳими хлило ,у азои кони змои кони бмънии алтсиири кқўлаҳ . أтхзноҳми схрё .

Сами ъФўнои ънкми тркнокми Флми нстأслкми пас шуморо афв кардем ва дар ҳоли уқубати нФрстодим то аз шумо фаро гузоштем . Лълкми тшкрўни онро кардем то магар шукр кунеду неъмати афви ман бар худ бишноседу сипос гузорӣ кунед .

Рӯй ани Мӯсо ъ қол ё раби Киеви асттоъи одами ани иؤдии шукри мо аҷряти алайҳи ман нъмк , хилқатаи бидку асҷдти ?лаи млоӣктку аскнтаҳи ҷнтк , Фоўҳии аллоҳи ъзу ҷли илайҳи ани одами илми ани злки манӣ ва ман ъндии Флзлки шукра

Ва ани Довӯд ъ қоли субҳони ман ҷаъли эътирофи алъбди болъҷзи ани шукраи шкро , комаи ҷаъли эътирофаи болъҷзи ани маърифатаи муъаррифа » .

Ва إзи отинои Мӯсои алкитобу Мӯсоро номаи додем яъне тӯрӣау алФрқони фарқони он маъонӣу илм ва аҳкомаст ки дар тӯрӣа буд ки бони миёни ҳақу ботили ҷудоӣ пайдо шуд . Ва гуфтаанд фарқони ӣнҷои анФлоқ албҳраст ва бар душманони нусрат . Ва рӯзи бадарро аз он явми алФрқони хонданд ки мؤмнонро бар кофарони нусрат буд .

Қтрб гуфт фарқони ӣнҷо қуръонаст ва дар оят замирӣаст мҳзўФ яъне отинои Мӯсои алкитобу мҳмдои алФрқон . Ва гуфтаанд фарқон дар ҳамаи қуръон бар се ваҷҳ ояду маъонии он се қисмаст : яке бмънии нусрат чунонк дарин оятаст бқўли баъзе муфассирон .

Назири ин «у лақади отинои Мӯсоу ҳорӯни алФрқон » яъне явми алнсри Фнсри аллоҳи Мӯсоу аҳлки фиръавн ҷое дигар гуфт явми алФрқони явми алтқии алҷмъон яъне явми алнср , Фнсри аллоҳи фӣаи алмуслимӣну ҳзми алкоФрин . Ваҷҳи дувум фарқон онаст ки бандаро аз шубҳаи беруни орад то дар яқини ваии биафзояду злки қавлаи фии алонФоли إни ттқўои аллоҳи иҷъли лакам Фрқоно ҳамонаст ки дар сӯра албқраҳ гуфту байноти ман алҳдӣу алФрқон яъне алмхрҷи фии аддӣни ман алшбҳаҳу алзлолаҳ . Ваҷҳи сеюм фарқонаст бмънии қуръону злки фии қавлаи таборак алзӣ назул алФрқони алии абда , дар ол умрон гуфту أнзли алФрқони лълкми тҳтдўн ҳар чанд ки ин хитоб бо эшонаст ки дар аҳди Мустафо ъ бӯда муроди бойен аслоф эшонанд онон ки дар аҳди Мӯсо ъ буданду аҳтдоءи эшону роҳбрдни эшон баҳақ дар тӯрӣа буд . Ва раво бошад ки гӯйии лълкми тҳтдўни эшонро хоҳад ки дар аҳди расӯл мо буданд ,у аҳтдоءи эшон ба тӯрӣа аз роҳи тавҳиду усӯл дайн буданд аз роҳи фурӯъ , ва дар усӯли тавҳиди китобҳои ҳақ яксонанду халқ бо он мухотаб .

Ва إзи қоли Мӯсои лқўмаҳи ибн ҷрир гуфт Мӯсои бзбони ибрӣ мӯшӣ гӯйанду мӯ об бошад вшои дарахт яъне ӯро бнздики об ва дарахт ёфтанд он гуҳ ки ёфтанд дар сарои фиръавн . Ва Мӯсо аз фарзандони лоўии бен ёқӯб буд : Мӯсои бен умрони бен исири бен ноҳси бен лоўии бен ёқӯб .

Муфассирон гуфтанд ки парастандагони гӯсолаи пас аз он пушаймон шуданду бдонстнд ки аз роҳи ҳақи давр афтодаанд ,у илайҳи алошораҳи бқўлаҳу лмои сиқти фии أидиҳму рأўои أнҳми қади злўои он гуҳ ки пушаймон шуданду бдонстнд ки ҳақ гум карданд қолўои лӣни лами ирҳмно рбно гуфтанд агар худованди мо бар шумо нбхшоид ва моро нёмрзди ночора аз зиён коронем .

Ва Мӯсои эшонро мегуфт إнкми зулматами أнФскми шумо бар хештан ситам кардед ки ибодат гӯсола кардед . Гуфтанд ё Мӯсо акнӯн ҳиялат чист ? Мӯсо гуфт : Фтўбўои إлии борӣкми албории алхолқу албриаҳи алмхлўқўни иқоли брأи аллоҳи алхлқ ва ибрأ манеҳам брأ мегуяд ки роҳ шумо онаст ки тавба кунед аз маъсият , бтоът бозгардед ва аз карда пушаймон шавед , ва аз офаридагори узрии бозхўоҳид .

Гуфтанд ё Мӯсои бмҷрди узри кори мо рост шавад ё на ? Мӯсо гуфт на ки шумо муртад гаштед бдонки гӯсоларо маъбуд гирифтеду ҳукми муртад қатласт : Фоқтлўои أнФскми маънӣ на онаст ки худро бадаст хеш бикашед бал ки мегуяд якдигар бикашед ҳозои кқўлаҳи таъолӣу лои тқтлўои أнФскм эй лои иқтли бъзкм баъзан ,у кқўлаҳи сами أнтми ҳؤлоءи тқтлўни أнФскм эй нзроءкми фии аддӣн . Гуфтаанд зулматӣу торикӣ даришон печид чунонк якдигарро наме диданд ва намешинохтанд ва ҳар якеро теғӣ дар даст ниҳоданд ва фармон омад ки якдигарро бикашед . Ибн аббос гуфт Мӯсои эшонро гуфт тавбаи шумо он гуҳи бипазирад ки эшон ки ибодат гӯсола накардаанд шуморо мекашанд ва шумо сабр мекунед дар пас зону нишаста ки ҳеҷ боз накушед ва нанигаред гуфтанд ҳама сабр кунем чунонк фармонаст . Пас ҳорӯн биёмад ва бо ваии дувоздаҳ ҳазор мард буд ки гӯсола парастӣ накарда буданду мунодӣ Нидо кард .

« алои ани ҳؤлоءи ахўонкми қади атўкми шоҳрии алсиўФ , Фотқўои аллоҳу асбрўои Флъни аллоҳи рҷлои ҳали ҳаёта ӯ қоми ман маҷлиса , ӯ мади турфаи илайҳам ӯ атқоҳми бед ӯ раҷул , Фиқўлўни омини Фиқтлўни илои алмсоء . Мӯсо ки он қатл фаровон дид бигиристу зорӣ дар гирифт , « ё раби ҳлкти бнўи Исроил » фарзандони ёқӯб бисёр ҳалок шуданд , бақиятаӣ бигзор . Раби Алъоламин дъоءи Мӯсо иҷобат кард ва фармон дод то аз қатл боз истоданд ва ҳафтод ҳазор кушта буданд Мӯсо дилтанг шуд бони ҳол ки бирафт , раби Алъоламин ваҳй фиристод ба Мӯсо ки . « аммо ирзики ании адхли алқотлу алмқтўли алҷнаҳ , факони ман қатл манеҳам шҳидо ва ман бқӣ манеҳам мкФрои анҳу зунуба » аллоҳи таъолии Мӯсоро хушнӯд кард ба онки куштагонро шаҳид карду боқӣ ки зинда монда буданд афв кард .

Инаст ки раб алъзаҳ гуфт Фтоби алайкум эй Фълтми мо амртм ба Фтоби алайкуму таҷовузи ънкм . إнаҳи ҳўи алтўоби арраҳими иъўди илои алъбди болтоФаҳу бтисираҳи алтўбаҳи ?лау брҳмтаҳи алмнҷиаҳи ман уқубата .

Ва إзи қиллатам ё Мӯсои лни нؤмни лак муфассирон гуфтаанд он гуҳ ки Мӯсо аз тавр боз омад хашмнок шуд бар қавми хеш ба парастидани гӯсола , ва аз хашми лавҳҳо ки дар он тавроти набишта буд биўкнд , ва бо бародар ва бо сомрии сухан дурушт гуфт , он гуҳи гӯсоларо бсухт ва бар рӯй об ба пароканд ,у қисса чунонк рафт то бохр , пас Мӯсои бёрмиду хашми вай боз нишаст . Чунонк раб Алъоламин гуфту лмои скти ани Мӯсои алғзби أхзи алأлўоҳи Мӯсои он лавҳҳо бардошту роҳнмўнӣу бахшоиши ҳақ ки дар он буд эшонро баён кард ва гуфт ман бо аллоҳ сухан гуфтам ва аз вай сухан шунидам эшон гуфтанд : лни нؤмни лак ҳатто нарай аллоҳи ҷҳраҳи Фиклмнои ҷҳороу ишҳди лаки бтклимаҳи аёк устувор надорем туро ки аллоҳ сухан гуфт бо ту , то он гуҳ ки аллоҳро ба байнем то гувоҳӣ диҳад турои бдонк май гӯйии Мӯсо азишон баҳақ нолид гуфт худовандо ту худ донотрӣ ки чаҳ мигўинд . Раб Алъоламин гуфт адъҳми илои алтўри эшонро батавр хонд , Фохтор Мӯсо манеҳам сабъин рҷлои Мӯсои ҳафтод мардро баргузед азишон ва эшонро рӯзау таҳорат ва ғусл фармуду покии ҷома , пас эшонро батавр барад . Гуфтанд ё Мӯсо наред ан насамъ каломи рбнои хоҳем то сухани худованд хеш бишинавем . Мӯсо гуфт бар ҷой худ мебошед то меғ дар кӯҳ гираду ндоء ҳақ шунавед он гуҳ наздик шаведу бсҷўд дар афтид , пас Мӯсои бкўаҳи баромаду ҳиҷобӣ пайдо шуд миёни эшону миёни Мӯсо то Мӯсоро на бенанд , ки Мӯсо ҳар он гуҳ ки бо ҳақ сухан гуфтӣ нурӣ бар вай тофтӣ ки ҳечкас аз одамиён тоқат надоштӣ ки дар ваии нгрстӣ , чун худованди ъзу ҷл бо Мӯсои сухан дар гирифт эшон бсҷўди афтоданд ,у калом ҳақ башнаваданду амр ва наҳй бдонстнд , ва аз ҳақ шуниданд ки гуфт « анои аллоҳи рбкми лои илоҳи алои анои алҳии алқиўми лои илоҳи алои анои зўи бкаҳи ахрҷткми ман арзи Миср , Фоъбдўнӣу лои тъбдўо ғайриӣ »у ирўии ани мақотили анаи қоли Фсмъўои ман алсҳобаҳи сўто мисли савти алснўри пас чун Мӯсо аз муноҷот фориғ шуд ва бо наздик эшон омад , эшон гуфтанд ё Мӯсои лни нؤмни лак ҳатто нарай аллоҳи ҷҳраҳ то худоиро ъзу ҷли муъоина на байнем бтў имон наёрем , дар он ҳол бигирифт эшонро соъиқа , чунонк аллоҳ гуфт : Фأхзткм алсоъқаҳ гуфтаанд соъиқаи дарин ояти бонги Ҷабраил буд ки баришон зад бФрмони ҳақи зилзила дар замин афтод ва эшон аз он фазаъ ҷон бидоданд . Гуфтаанд асли соъиқаи бонг саъбасту овози сахт ва бошад ки бо он марг буд ва бошад ки оташ уфтад аз он , ва бошад ки азоб расад аз он , ва ҳар се ваҷҳ дар қуръон бияёд Фсъқи ман фии алсмоўот ва ман фии алأрз . Фأхзткми алсоъқаҳи ин ҳар ду маргаст . « أнзрткми соъиқа мисли соъиқаи оду самуд » ин азобасту ирсли алсўоъқи ин оташасту соъиқау соқъаҳ мутақорибанд ва фарқ онаст ки соъиқа аз ҳавоу сӯии осмони даройаду соқъаҳ аз аҷсоми замин бадар ояд .

Ва أнтм тнзрўн мегуяд шумо дар он азоб май нгрстид яъне вақти нузулаи қабили аламути ҳозои кқўлаҳу лақади кантами тмнўни аламути ман қабл أни тлқўаҳи Фқди рأитмўаҳу أнтми тнзрўн яъне тнзрўни илои авоили аламут ва мо изҳр манеҳ ин оят далеласт ки офаридагори ҷли ҷалола дӣданӣаст ва радаст бар мӯътазила ки руятро мункиранду ваҷҳ далел онаст ки аз Мӯсои накирӣ пайдо нашуд баришон бони савол , ва агар мустаҳил будӣ бар Мӯсои инкори он воҷиб будӣ , ки бар пайғомбарон воҷиб бошад ки чун мункирӣ ба бенанди онро мункир шаванд ва аз он наҳй кунанд . Агар мӯътазилӣ гуяд ки соъиқа ки расед эшонро бон расед ки диёр хостанд ва агар ҳақ будӣ эшонро соъиқа нараседӣ ? ҷавоб вай онаст ки соъиқа на бон расед эшонро ки дидор хостанд ,у мустаҳил буд ки Мӯсои ҳам хосту вайро соъиқа нарасед , балки ақтроҳи алоёти баъд алоёт карданд , ва ҳар он гуҳ ки оятӣ аз оёти набувват бар пайғомбар пайдо шаваду бнгрўнду дигар оятӣ хоҳанд азоб воҷиб шавад . Ва гуфтаанд эшонро соъиқа бон расед ки руяти ҳақи ҷли ҷалола аз мақдӯрот башар башмурданд бончаҳ гуфтанд أрнои аллоҳи ҷҳраҳ ва агар биҷои он сили аллоҳи ан ирино гуфтандӣ , будӣ ки эшонро соъиқа нараседӣу аллоҳи аълам . Ва гуфтаанд дарин ояти исботи набувват Мустафоаст ки баёни қиссаи пешинёну зикри аҳволи гузаштагон аз улӯми аҳли китоб буд на аз улӯми араб , ва эшон мидонстнд ки Мустафо аз арабаст , китоби эшон нохонда ва ноомӯхта , ва он гуҳ аз ончӣ дар китоби эшон буд хабар медод ва баён мекард то бидонанд ки он ҷуз аз ваҳй ҳақ нест ,у набуввати ваии ҷуз сидқ нест .

Сами бъснокми ман баъди мўткми Мӯсо чун он қавмро дид , фазаъ зада ва ҷон дода , гиристан дар гирифт ва зорӣ мекард ва мегуфт мо зои ақўли лабании Исроил ?

Азои атитҳму қади аҳлкти хёрҳми луи шӣти أҳлктҳми ман қаблу إёии худованд банӣ Исроилро чаҳ гӯям ва чун бар эшон боз шавам , ки беҳинаи эшонро ҳалок кардӣ ! он гуҳ аз сар зҷрт гуфт луи шӣти أҳлктҳми ман қаблу إёӣ агар хостии ту эшонро ҳалок кардӣ ҳам дар хонаҳоашон бмиронидӣу маро низ бо эшон баҳам , то кафан ёфтандӣу ҷои дафн , « أи тҳлкнои бмои феъли алсФҳоءи мно » меҳалок кунӣ моро бончаҳи нодонӣ чанд карданд аз мо яъне ибодати гӯсолаи пас раби алъзаҳи эшонро як як зинда кард ва дар якдигар менагиристанд он гуҳ ки зинда мешуданд . Муфассирон гуфтанд марги ибрат буд на марги фанои пас аз марги дигари бора мукаллаф буданд .

Аллоҳи таъолии миннати ниҳод баришон ва гуфт сами бъснокми пас шуморо барангехтам ва зинда кардам ва бо Мӯсои супурдам то зиндагӣу рӯзӣ ки шуморо муқаддараст бтмомӣ бшмо расад лълкми тшкрўни инро аз баҳр он кардам то аз ман озодӣ кунед ва сипос доред . Ин оят ҳуҷҷатаст аҳли ҳақро бар мункирони баъс , ва ҳуҷҷатаст бар қавмии фалосифа ки гуфтанд баъс ва нашӯр арвоҳи рост на аҷсоду аъёнро , ва маълумаст ки раби Алъоламин ӣнонро ки баъс кард аҷсоду аъён эшон карду амсол ин фаровонаст дар қуръон ки ҳуҷҷатаст баришон . Азизро гуфт Фأмотаҳи аллоҳи моӣаҳи оми сами баъсаи қавми ҳзқилро гуфт мўтўои сами أҳёҳми асҳоби Каҳфро гуфт бъсноҳми литсоӣлўои бинҳми ваҷҳи алостдлоли бҳзаҳи алоёти зоҳири лмни тадаббурау таъаммули фӣа .