Қавлаи таъолӣ : أу лои иълмўни أни аллоҳи иълми мо исрўн ва мо иълнўни ин хитоб агар хоҳии мунофиқонро на ва агар хоҳии ҷуҳудонро , агар мунофиқонро наҳй маънӣ онаст ки ин мунофиқон ки бо Мустафо ъ ва бо муъминони сухани дигари мигўинд ва дар дил дигар доранд нмидоннд ки аллоҳи сару ошкороӣ эшон медонад . Он андеша ки дар дил доранду бзбони ҷуз зон мигўинд ё он сухан ки бо якдигари мигўинд дар хилвати пинҳон аз мусулмонон , аллоҳ медонад агар хоҳад пайғомбари худроу муъминонро аз сари эшон хабар кунад , ҳадиси вҳби бен ъмири азин бобаст бо Сафавони бен Умия дар ҳуҷра нишаста буд . Вҳб гуфт « луи лои аёлӣу дайни алии лои ҳббти أни акўни анои алзии ақтли мҳмдои лнФсӣ » агар на аёл будӣу динӣ ки бар манаст ман қасди қатл Муҳамад кардамӣу шуғли ваии шуморо кифоят кардамӣ . Сафавон . Гуфт ин корро чаҳ ҳиялатсозӣ ва чун бар дастгирӣ ?
Гуфт ман мардӣам диловар , ӯро бФрибми зарбатии занам , он гуҳ бар гирдаму бкўаҳ бар шавам каси бмн дар нарасад . Сафавон гуфт аёлат бо аёли ману дайни ту бар ман , ҳон то чаҳ дорӣ ! Фхрҷи Фшҳзи сайфау сама , сами харҷи илои алмдинаҳ , шамшер тез кард ва заҳр олуд карду бқсди Мадина аз Макка берун шуд . Чун дар Мадина шуд умри хитоби вайро бидид андеша нок шуд .
Пеши муъминону ёрон боз рафт гуфт « ании раъйати вҳбои қади қадами Фробнии қудумау ҳўи раҷули ғодри ФотиФўо бнбикм гуфт вҳб омад ва аз омадани вай дар дилам шак афтод ки ваии мардӣ ғаддораст , нигар то Мустафоро холӣ нагузореду ёрони ҳамаи перомуни Мустафо ъ дар нишастанд .
Вҳб омад ва гуфт أнъми сбоҳо ё Муҳамад . Қоли қади абдлнои аллоҳи хирои минҳои ассалом . Мо ақдмк ?
Мустафо ъ гуфт худои ъзу ҷли моро азин беҳтари тҳитӣ ва саломатӣ додааст , чаҳ оварад турои ӣнҷо ? гуфт омадам то асиронрои бози хуррам . Мустафо гуфт мо боли алсиФ ?
Шамшер чист ки дар бар дорӣ ? гуфт ё Муҳамади рӯзи бадар низ доштем ва моро дар он баси зафарӣ ва нҷоҳӣ набӯд , Мустафо гуфт « Фмои шайъи ءи қиллати лсФўону антмои фии алҳҷр ? » он чаҳ сухан буд ки дар ҳаҷар бо Сафавони мигФтӣ ки луи лои аёлӣу дайни алӣ ? вҳб гуфт ҳоء ! Киеви қиллат ? Фоъодаҳи алайҳ . Қоли вҳби қади канти тхбрнои бхбри аҳли алсмоءи Фнкзбк , Фороки тҳдснои бхбри аҳли аларз . Ашҳади ани лои илоҳи алои аллоҳу анки расӯли аллоҳ . Сами қол ё расӯли аллоҳи аътнии ъмомтк , Фоътоаҳ алнабӣ слии аллоҳи алайҳу ?алау силами ъмомтаҳ , сами харҷи роҷъои илои Макка .
Фқоли умри лақади қадами вҳбу анаи лои буғзи илои ман алхнзиру анаи рҷъу ҳўи аҳби илои ман баъзи валадӣ .
Ва агар ҷуҳудонро наҳй ин хитоб ки « أу лои иълмўн » маънӣ онаст ки нмидоннди ин ҷуҳудон ки аллоҳ медонад ончӣ пинҳон медоранд аз адоват , ва ошкоро мекунанд аз ҷҳўд , дар ниҳон душманӣ медоранд бо муъминону ошкоро мебоз нишинанд аз иқрор , гувоҳӣ пинҳон мекунанду ошкорои дурӯғи зани мигирнд .
Ва манеҳам أмиўни алоиаҳи қили ани аломии мансӯби илои ИМА эй трбии маъаҳоу лами иФорқҳо , Фитълми мо итълмаҳи алрҷол эй ҳам комаи влдўои лами итълмўо . Уммӣ нодабираст ки надонад нбштну хондан . Мустафо гуфт анои ИМАи Умия ло накутуб ва ло наҳасб .
Ва иқоли ҳўи мансӯби илои аломаҳи алтии ҳаии алхалқа . Иқоли фалони тавили аломаҳ эй алхалқау алқомаҳ . Дар маънии ин ояти ду қавл гуфтаанд : яке онаст ки аз ҷуҳудон қавмӣанд ки тӯрӣа ндонанд навиштану хондани он , магар чизе шунаванд аз меҳтарони хеш аз дурӯғҳо ки бар май созанду мигўинди ҳозо ман ъанд аллоҳ ва эшонро он маърифат нест ки бидонанд ки он дурӯғаст .
Ва إни ҳам إлои изнўну анга заннӣ мебаранду яқини нмидоннд ки он ҳақасту бмҷрди он занн бар худо мункир мешаванд . Бойени қавл «амоне » бмънӣ акозибаст . Ва бқўли дигар «амоне » бмънии таловат ва қроءаҳаст , яъне аз ҷуҳудон қавмӣанд ки аз тӯрӣаи ҷузи таловат ва қроءаҳ ндонанд , аҳкоми шаръӣу умӯри динӣ ки дар онаст ва донистан он баришон лозим аст мендонанд ва менашносанд ,у ҳақи таловати он аз таҳлили ҳалолу таҳрими ҳаром май бнгзорнд ,у إни ҳам إлои изнўни он гуҳ занн мебаранд ки бтсдиқи Мӯсоу қабули тӯрӣа бо такзиби Муҳамаду ради қуръон растгорӣ ёбанд . Яъне ки ин қавм бо эшон ки ҳақи таловати он бгзорнду аҳком он бишносанд ва бидон кор кунанд кӣ баробар бошанд ? агар касе гуяд АМИТи наът расӯл худосту ончии наът вай бошад дигаронро дар он чаҳ зм бошаду раби Алъоламин бар сиблати зми ҷуҳудонро бойени сифат ёд кард ? ҷавоб онаст ки на ҳар чаҳ сифат пайғомбар бошад дигаронро ҳам барон маънӣ буд , аз барои онкии иттифоқи исми иттифоқи маънии иқтизои нмикнд , ва на ҳар сифатӣ ки дар ғайр пайғамбар бошад дар пайғомбар раво набӯд .
На бинӣ ки аклу шурбу наваму никоҳу амсоли ин хисол ки бар умум мардум равад бар пайғомбар низ равад ,у вайро дар он ҳеҷ айб на ,у раби Алъоламин кофаронро зм кард ки беъсати пайғомбарро бо вуҷӯди ин сифот инкор карданд ва онро залолати шимурд азишон , Фқоли таъолӣу қолўои мо лиҳозо алрасул иأкли алтъом , илои қавла . . . Фзлўои Флои исттиъўни сбило пас мебояд донист ки АМИТ дар сифоти пайғомбар аз Иморот набувватасту длоӣли рисолат , ки бо сифати АМИТи ваҳии ҳақи мигзорду баёни илми аввалин ва охирин мекард ,у зи ғайби осмону замин хабар медод ,у халқро бароаи ҳақ даъват мекард ва бар тариқ рост медошт ,у таълими Фроӣзу шароеъу макорим алохлоқ мекард , пас АМИТ дар ҳақи ваии сифати камол буд , ва дар ҳақи дигарон нишони нуқсон .
Фўили ллзини иктбўни алкитоби бأидиҳми Мустафо ъ гуфт « алўили воади фии ҷаҳаннами иҳўии фӣаи алкоФри арбаъӣни хриФо қабл ани иблғи қаъра » . Қили маъноаи ани аллазӣнаи ҷаъли ?лаами алўили ҳам алмтбўؤни лзлки алўодӣу қоли ибни алмсиби луи сирати фӣаи ҷиболи алднёи лмоъти ман шуда ҳурҳо , ва гуфтаанд ки ?вили овоз додани коФронсту зорӣ кардан эшон дар он азоби саъбу уқубати сахт ки боишон мерасад .
Муҳамади бен ҳисон гуфт он чаҳор калимааст ки дӯзахён бпорсӣ гӯйанд « вой аз номи вой аз нанги вой аз ниёзи вой аз оз ! » вой аз ном яъне вой бар ман ки дар дунёи ном талаб кардам , вой аз нанг ки мегуфтам нору лои ори вой аз ниёз яъне дарвешӣ ки сар ҳама балост , вой аз оз яъне ҳирс ки қоидаи ҳама шаҳавотаст .
Муфассирон гуфтанд ки уламои ҷуҳудон аз меҳтарони хеш ки аъдоءи расӯл худо буданд ришват меситаданду оммаи хешро аз расӯл мебаргардонеданд , бони дурӯғ ки мебарсохтанду бонки сифату неъмати Мустафо ъ май бгрдониднд , ки дар тӯрӣаи сифати Мустафо ъ чунон буд ки « ҳасани алўҷаҳи ҷаъди алшъри акҳли алъайни рубъа » эшон бгрдониднд гуфтанд тавили азрақи сибти алшър »у оммаи эшон ки тӯрӣа надонистанд чун ин бишуниданд гуфтанд пайғомбар нест ки дар ваии ин сифатҳо нест . Гуфтаанд ки қавмӣ аз Қурайш ба Мадина омаданд ва аз уламои ҷуҳудони сифати пайғомбари охир алзмон пурседанд , ҷавоб ҳамчунин доданд бар хилофи онк хонда буданд . Раб Алъоламин гуфт Фўили ?лаами ммои кутубати أидиҳми ?вили эшонро бончаҳи бадаст хеш менависанд аз тағйиру табдил дар сифати вай дар инкори набуввату рисолати вай ,у ?вили ?лаами ммои иксбўни дигари бораи ?вили мари эшонро аз ончӣ меситонанд аз ришват .
Гуфтаанд ки « иксбўн » блФзи мстқбл ишоратаст ки то бқёмт ҳар кас ки бар ниҳоду суннат эшон равад бончаҳи нбштнд ва гуфтанд гуноҳи он боишон боз гардад . Ва илайҳи ашор алнабӣ слии аллоҳи алайҳу ?алау силам « ман сини санаи сиӣаҳи фалаи визрҳоу визри ман амали баҳои илои явми алқимаҳ »
Саид ҷбир гуфт ин оят далеласт ки уламоро дар нашри илми баҳои талаб кардан раво нест ,у ишҳди лзлки мо рӯй ибни аббоси қоли қоли расӯли аллоҳи уламои ҳзаҳи аломаҳи раҷулон : раҷули атоаҳи аллоҳи уламои Фтлб ба ваҷҳи аллоҳу ?илдори алохраҳу базлаи ллносу лами иأхзи алайҳи тмъоу лами иштр ба смнои қлило , Фзлки истғФри ?лаи мо фии албҳўру дўоби албру албҳру алтири фии ҷӯи алсмоء ,у иқдми алии аллоҳи сидои шриФо . Ва раҷули атоаҳи аллоҳи уламои Фибхл ба алии ибоди аллоҳу ахзи алайҳи тмъоу уштурӣ ба смнои қлило , Флзлки илҷми блҷоми ман нор . Ва сӣли бъзҳм « мо алзии изҳби бнўри алълми ман қулӯби алълмоء ? қоли алтмъ . » қавмии бҳкми ин ояти мусҳафи нбштни бмзду фурӯхтани он кроҳит доштанд . Қоли абди аллоҳи бен шқиқи кони асҳоб алнабӣ слии аллоҳи алайҳу ?алау силами икрҳўни байъи алмсоҳФ . Қоли Саиди бен алмсиб « абтъҳоу лои табаъҳо . »у қавмӣ бар акс ин гуфтанду байъи мсоҳФи бҳкми ин оят раво доштанд , яъне ки ин ваъиди он касро гуфт ки аз бар хеши чизе наад ва бар китоби ҳақи бандад ва даъвӣ кунад ки ин аз наздик ҳақаст ҷли ҷалола , то чунонк нбштни китоби ҳақу иктисоб дар он равосту мубоҳ , ин фароҳами ниҳода ва аз бар хеш бигуфта низ раво дорад ва мубоҳ кунад , пас раби Алъоламин ва ид фиристод бони ихтилоф ки мекарданд на бъини иктисоб . Ва агар чунон будӣ ки иктисоб ба байъи тӯрӣау кутуби ҳақи муҳаррам будӣ ихтилофи аботили эшон дар вуҷӯҳи макосиби бнздики эшон ҳам муҳаррам будӣ , ва дар он шурӯ накардандӣ . Ва низ далеласт ин оят ки ҳар китобӣ ки дар он саҳар дурӯғасту тараоти пешинёну аботили дрўғзнон , ва ҳар чаҳ хилофи ҳақ ва ростӣаст мбоиът дар чунин кутуб раво набошад ,у баҳоии он ҷуз ҳаром набӯд .
Ва қолўои лни тмснои алнори إлои أёмои маъдӯда . Чунк ҷуҳудонро бим доданд аз оташи дӯзах , эшон гуфтанд оташ бмо нарасад магар чанд рӯзи шимурда . Яъне он чиҳил рӯз ки гӯсола парастиданад ки худои ъзу ҷли савганд ёд кардааст ки эшонро азоб кунад , чун он чиҳил рӯз азоб кард савганди вай рост шуд , аз он пас аз дӯзахи беруни оӣиму қавмии дигари биҷои мо ,у ишорати бмстФии слии аллоҳи алайҳу ?алау силам ва ёрон карданд яъне шумо биҷой мо нишинед Мустафо гуфт : « бали антми холдўни фӣҳо мхлдўни лои нхлФкми фӣҳо ани шоءи аллоҳ абадан » .
Пас раби Алъоламин эшонро дрўғзн кард , гуфт : қул أтхзтм ъанд аллоҳи ъҳдо ё Муҳамади гӯии эшонро ки бончаҳ мегуед паймонӣ доред аз ҳақи ҷли ҷалола ? агар доред аллоҳи паймон худ нашканад , пас эшонро дигари бораи дурӯғ зан кард гуфт : أми тқўлўни алии аллоҳи мо лои тълмўн инам дар мавзе баласт , яъне шумо бар худои ъзу ҷл чизе мегуед ки ндонед . Ибн аббос гуфт рӯзи қиёмат ки эшонро дар дӯзахи чиҳил сол азоб карда бошанд ҳар рӯзиро аз он чиҳил рӯзи солӣ , хозинон дӯзах гӯйанд : « ё мъшри алиҳўди أмои анқзти алоёми алтии қиллатами фии дори алднё ? қолўо мо надарӣ . Қолати алхзони Фқди ъзбнокми миқдори арбаъӣни сана , ё мъшри алошқёء , Фбми тхрҷўни минҳо , қолўо Киев нахарҷу анати хозини ҷаҳаннам , Фиқўли ?лаами أи кантам атхзтм ъанд аллоҳи ъҳдои бали кзбтму антми фӣҳо холдўн » он гуҳи эшонро ҷавоб дод « балии ман касби сиӣаҳ » ин балии бмънӣ оре аст мегуяд ореи ончии эшон мигўинд ки нест ҳаст . « ман касби сиӣаҳ . . . » ҳар ки ядӣ кунад яъне ширки орад «у أҳотт ба хтиӣтаҳ » эй أҳоти амала ба Фмоти алии куфра ва дар он ширку куфри хеши бимирад . Нофеъ танҳо хтиӣотаҳ хонд бар лафзи ҷамъ . Фأўлӣки أсҳоби алнори ҳам фӣҳо холдўни эшон дар дӯзах шаванду ҷовид дар он бимонанд . Ин ҳамонаст ки ҷое дигар гуфт « ва ман ҷоءи болсиӣаҳи Фкбти вҷўҳҳми фии алнор » . Ва Мустафо ъ оташи дӯзахро сифат карда ва гуфта
« лнор банӣ одами алтии тўқдўни ҷузъи ани сабъин ҷузъи ман нори ҷаҳаннам , Фқоли раҷул ё расӯли аллоҳи ани канти лкоФиаҳи қоли ?фонҳо фазлати алайҳои бтсъаҳ ва сетин ҷузъи ҳарои Фҳрои аўқдти алифи оми Фобизт , сами аўқдти алифи оми Фоҳмрт , сами аўқдти алифи оми Фосўдти Фҳии сўдоءи коллили алмзлм »
Ва ани абии Саиди алхдрии қол « ихрҷи ънқи ман алнори явми алқимаҳ
Итклми иқўли ании вклти бслсаҳ : бакули ҷаббор ,у бмни адъии маъаи аллоҳи ?илҳо охир ,у бмн қатл наФасо бғири нафас , Фтнтўии алайҳими Фттрҳҳми фии ғмроти ҷаҳаннам . »
Қавмии мӯътазилаи бзоҳри ин оят тамассук карданд ва бар умуми бронднд ва гуфтанд аҳли кабоиру фисқи ҷовид дар дӯзах бимонанд бҳкми ин оят . Ва ҷавоби аҳл ҳақ онаст ки зоҳири оят омаст аммо бмънӣ хосаст . Ки ҷой дигар мегуяд :у иғФри мо дуни злки лмни ишоءи ӣнон ки дар таҳт машйатанд асҳоби кабоиру фисқ ва маосӣанд лои маҳола , агар эшон гӯйанд ӣнон ки дар таҳт машйатанд тоӣбонанд , ин таъвил дуруст нест ки тоӣбонро чунин ваъид наёяд , аз баҳри онки эшон бе гумони рстгороннд . Ва агар гӯйанд ки асҳоби сғоӣрнд , ҳам дуруст нест , аз баҳри онки сағираи бмзҳби эшон бшрти иҷтиноби кабоир мғФўраст , пас ҳамли оят бар он баъӣдаст . Ва агар гӯйанд ки мунофиқонанд , мунофиқи худ дар дарак асфаласт , чунонк қуръон аз он хабар медиҳаду саҳобаи расӯли бкФри эшон гувоҳӣ медиҳанд . Ва агар гӯйанд ки кофарон ва мушриконанд ин кофарони алии алқтъи ҷовид ва дар оташанд ва он кас ки ҷовид дар оташаст нгўинд ӯро ки дар таҳт машйатанд , бимонад ӣнҷо дар таҳти ояти асҳоби кабоиру аҳли фисқу маосӣ ки ҳам имон доранд ва ҳам фисқ , эшонанд ки дар таҳти адлу фазл ҳақанд агар боишон бФзл нигарад эшонро бФсқу маъсияти хеш ботш фиристад , аммо ҷовид дар оташи бнмоннд , ки бшФоъти расӯли эшонро охири беруни орад . Ва далел бар онки бандаи бФсқу маосӣ аз имон берун нашавад онаст ки раб Алъоламин гуфт : Фтҳрири рқбаҳи муъминаи куффораи қатлро воҷиб кард ки гардании муъмина озод кунад пас агар он гардан фосиқа бошад ҳам равост . Ва куффоратро баҷост ва агар бФсқи имони нмондӣ раво набӯдӣ . Ва гуфтаанд ки агар бофисқу маъсияти имони бнмондӣ бо хизмату тоъати кФрҳми нмондӣ , пас иттифоқаст ки бхдмту тоъат аз бандаи ҳукми куфр бар нахезад , ҳамчунин бФсқу маъсият бояд ки аз бандаи ҳукми имон бар нахезад . Пас маълум шуд ки оят махсӯсасту сиӣаҳу хтиӣаҳи дарин ояти бмънии куфр ва ширкаст чунонк ҷое дигар гуфту листи алтўбаҳи ллзини иъмлўни алсиӣот яъне анвоъи алкФри Фкзлки ҳоҳно .
Ва аллазӣнаи омнўоу ъмлўои алсолҳоти пас аз зикри кофарон ва расӣдан эшон дар саранҷом ба уқубати ҷовидон , зикри муъминон дар гирифту нозу Наими эшон дар он биҳишти ҷовдон , тобандаи муъминро миён ҳар ду оят дар хавф ва раҷо бигардонад . Чун сифати бегонагони шунӯду хашму азоби худо дар ҳақи эшон , дар хавф уфтад , гуҳии зорад гуҳӣ нолад , гуҳӣ аз оташ фарёд мекунад чунонк Мустафо аз пас ҳар намоз бигуфтӣ
« аллоҳами ании аъўзи бки ман нори ҷаҳаннам »
Пас чун сифати муъминони шунӯд ,у молу марҷаъи эшону фазлу карами худованд дар ҳақи эшон , ҳол дар ваии бигардади сифати хавфи бсФти раҷо бадал шавад ором дар дилаш ояд , дасти караму фазл ӯро аз вҳдаҳи хавфи беруни орад ,у ҳоли банда ҳамеша ҳамчунин бояд ки буд , гуҳӣ бо тарсу гудоз , гуҳӣ бо инсу ноз , гуҳӣ аз бими дӯзахи Фрёдкнон , гуҳӣ бомед биҳишти шодону нозон . Дар ахбори биоранд ки сҳиб дирам харида занӣ буд ,у ҳамаи шаби бихўоб ва беором будӣ ва аз бисёре сҳр назору заъиф шуда буд , он саййидаи вай ӯро гуфт « аФсдти алии нФск . » эй сҳиби ту тани хеши бузёни барадӣ ва аз хизмати ман боз монадӣ , ин чист ки ту бадасти дорӣ ? сҳиб ҷавоб дод ки « ани аллоҳи таъолии ҷаъли аллили скнои лсҳиб , ани сҳибои азои зикри алҷнаҳи толи шавқау азои зикри алнори тори нўмаҳ . »
Ва аллазӣнаи омнўо яъне сдқўои бтўҳиди аллоҳу расӯла . Ва ъмлўои алсолҳот яъне алтоъоти Фимои бинҳму байни рбҳм .
أўлӣки أсҳоби алҷнаҳи ҳам фӣҳо холдўни мқимўни фии алҷнаҳи лои имўтўну лои ихрҷўни минҳо абадан .
Ва إзи أхзнои мисоқ банӣ إсроӣил яъне фии алтўриаҳ , эй амрноҳми бзлки Фқблўаҳ . Ин ҳамонаст ки дар сӯра алмоӣдаҳ гуфт :у лақади أхзи аллоҳи мисоқ банӣ إсроӣил ва бъсно манеҳам аснии ъушр нқибо мегуяд аллоҳи мисоқи басту паймони ситад аз фарзандони ёқӯб ва дувоздаҳ нақиб фиристодем , аз ҳар сибтии нақибӣ , асбот бисёр буданд фаровони ҳазорон , пас аз ҳар сибтии нақиби баргузеди Мӯсо бо вай байъат кардӣ ва бо ваии он аҳди бастӣ . То он нақиб аз дигарон байъати ситадӣ ва бо эшон аҳди бастӣ . Инаст ки аллоҳ мегуяду إзи أхзнои мисоқ банӣ إсроӣил . . .
Паймон ситадем аз банӣ Исроил дар тӯрӣа , ва бо мо аҳд карданд лои тъбдўни إлои аллоҳи ?маккейу Ҳамзау ксоиӣ бёء хонанд яъне то на парастанд ҷззи аллоҳи боқӣ бета хонанд , ва маънӣ онаст ки эшонро гуфтем дар паймон ки лои тъбдўни алои аллоҳ то на парастед магари аллоҳ . Маози ҷабали Мустафоро гуфт : « ё расӯли аллоҳи аўснӣ . Фқоли аъбди аллоҳу лои тшрк ба шиӣо . Қол ё расӯли аллоҳи задане , қоли азои асأти Фоҳсн , қол ё расӯли аллоҳи заданеи қоли астқму лиҳсни хлқк . »
Ва қоли слии аллоҳи алайҳу ?алау силам « иқўли аллоҳи таъолӣ ё ибни одам , анои бдки аллозми Фоъмли лбдк , кули аннос кул манеҳам баду лӣси лаки манӣ бад » .
Ва болўолдини إҳсоно ва дар паймон васият кардем эшонро бнўохтни падару модар , навохт модару падар дар тавҳиди пайваст эдар ва ҷойҳои дигар дар қуръон . Қоли аллоҳи таъолӣу лои тшркўо ба шиӣоу болўолдини إҳсоно . Ва қзии рбки أлои тъбдўои إлои إёҳу болўолдини إҳсоноу рзоءи худ дар рзоءи эшон баст дар суннат . Чунонк дар хабараст : рзоءи аллоҳи фии ризои алўолдин
Ва ъқўқи эшон аз кабоир кард , чунонк Мустафоро аз кабоир пурседанд
Фқоли алшрки биллоҳу қатли алнФсу ъқўқи алўолдину қавли алзўр
Ва Мустафои слии аллоҳи алайҳу ?ала ва силам гуфт : некӣ кардан бо модару падар фозилтараст аз намозу рӯзау ҳаҷу умрау ғзоء , ва гуфт чаҳ зиён дорад агар касе садақа диҳаду бмзди модар ва падар диҳад то эшонро савоб бошад ва аз савоби вай чизе накоҳанд .
Ва мардӣ дар пеши Мустафо ъ шуд гуфт : ё расӯли аллоҳи ман гуноҳӣ азим кардаам маро тавба ҳаст ё на ? Мустафо гуфт : модари дорӣ ? гуфт на . Гуфт хоҳари модари дорӣ ? гуфт дорам гуфт шӯ бо вай некӣ кун .
Ва зии алқрбӣ ва эшонро васият кардем бнўохтни хуишону некуӣ кардан бо наздикон . Дар хабараст ки ҳар ки умр дароз хоҳаду рӯзии фарох бо хешовандон некуӣ кунаду қоли слии аллоҳи алайҳу ?алау силам « лмои халқи аллоҳи таъолии алрҳми қомати Фохзти баҳақи арраҳмон , Фқоли лҳои маи қолати ҳозои мақоми алъоӣди бки ман алқтиъаҳи қоли алои трзини ани асли ман вслку ақтъи ман қтък . »
Ва қоли слии аллоҳи алайҳу ?алау силами ҳикояи ани аллоҳи таъолии анои арраҳмону ҳаии алрҳми шққти лҳои асмои ман исмӣ , Фмн
Васлҳо вслтаҳ ва ман қатъҳо бттаҳ » .
Ва алитомӣу алмсокин ва эшонро васият кардем дар он паймони бнўохтни ятемону даравишон , ятеми падар мурдааст аз одамиён ё ноболиғаст . Мустафо ъ гуфт : лои итми баъди ҳалам .
Ва аз ҷонварон ятем онаст ки модар надорад ,у злки лони кФолаҳи алўлди фии анноси алии ғолиби аламру фии алҳкми илои алأб ,у фии албҳоӣми илои алоам . Ва маънии ятем анФродаст , ва манеҳ алдраҳи алитимаҳ яъне алмнФрдаҳи алтии лои шабиҳи лҳо ,у итомии ҷамъ ҷамъаст иқоли ятему айтому итомии кأсиру асрӣу асорӣ . Ва алмсокин ва мискин ӯст ки чизе дорад кам аз кифояти қавоми айш , ӯро чизе май дрбоид .
Рӯй абӯи зри рзи қоли аўсонии расӯли аллоҳи слии аллоҳи алайҳу ?алау силами бҳби алмсокин ва алднў манеҳам ,у аўсонии ани анзри илои ман ҳўи дунӣ ,у лои анзри илои ман ҳўи фавқӣ ,у аўсонии ани ақўл алҳақу ани кони маро ,у аўсонии ани асли раҳмӣу ани адбрт ,у аўсонии ани астксри ман қавли лои илоҳи алои аллоҳ ,у лои ҳавлу лои қувваи алои биллоҳи ?фонаи ман кнўзи алҷнаҳ .
Ва сулаймони пайғомбар бо он подшоҳӣу мамлакат чун дар масҷиди дарвеширо дидӣ пеш вай бинишастӣ , гуфтӣ мискини ҷолси мскино .
Ва қўлўои ллноси ҳусно ва эшонро васият кардем ки мардумонро сухани некӯи гўӣид . Ҳусноу ҳуснои бФтҳтину бтхФиФ ҳар ду хондаанд : бФтҳтини қроءаҳи Ҳамзау ксоиӣу ёқӯб ва халафаст ,у бзму тахфифи қроءаҳи боқӣ . Ва тақдира : қўлўои ллноси қўлои ҳусноу қўлои зои ҳасани ибн аббос гуфту мақотил « маъноаи қўлўои ллноси ҳқоу сдқои фии шаъни Муҳамади Фмни соликами анҳу Фбинўои ?лаи сифатау лои тктмўои амрау лои тғирўои наъта » дар кори Муҳамад бо мардумони ростии гўӣиду дурустӣ ,у сифати ваии бмгрдониду кори вай аз прсндаҳ пинҳон макунед . Сафён саврӣ гуфт маъноаи мрўҳми болмърўФу анҳўҳми ани алмнкр
Қол алнабӣ слии аллоҳи алайҳу ?алау силам « мрўои болмърўФу ани лами тъмлўои калла ,у анҳўои ани алмнкру ани лами тнтҳўои анҳу калла . »
Баъзе муфассирон гуфтанду қўлўои ллноси ҳуснои саёқи ин ҳам бар он ваҷҳаст киу ҷодлҳми болатии ҳаии أҳсн . ФоъФўоу асФҳўои илои ғайри злки ман амсола .
Пас ин ҳамаи боити сайфи мансӯхи гашт .
Ва أқимўои алслоаҳу отўои алзкоаҳу намози бҳнгом бпоӣ доред ,у шроӣту ҳуқуқи он биҷой ореду зкоаҳ аз мол берун кунед . Зкоаҳро ду маънӣ гуфтаанд яке покӣу покизагӣ , ки бандаи муъмини моли худро бзкоаҳ додан покиза гирданду тани худро аз ваболи мол пок гирданд ,у дигари маънии зкоаҳ зиёд нест яъне ки мол чун зкоаҳи ваии бидиҳӣ зиёдат гардад . Ҳар чанд зоҳири ваии нуқсони намояд , аммо дар ботин зиёд нест . Пас бмънии покизагии ҳам чунонаст ки чоҳиро наҷосат андар уфтад чанд далв аз он бар кашии чоҳу оби он пок шавад , ҳамчунин молро шабаҳат андар ояд чун зкоаҳи бидиҳии боқии мол пок шавад , ва пок бимонад , чунонк онҷои оби чоҳ равон шавад ҳукм покӣ гирад , ва ин мард ки зкоаҳ бидиҳад дасти ваии чашма ҷӯад шавад моли ваии ҳукм покӣ гирад , бҷмъ кардан мард бошад бдодни зкоаҳ ҷавонмард гардад . Ва бмънии дигари зёдтӣу баракати андари мол пайдо ояд , монанди он ки дарахтиро ба пироинд аз ваии шохаҳои ним хушки бибаранд , бзоҳри нуқсони намояди локини дарахти бони сабаб тоза гардаду зёдтӣ пайдо ояд , ҳам андарин ҷаҳони ббркт ва ҳам дар он ҷаҳони брҳмт .
Абди аллоҳ масъӯд гуфт : ман ақоми алслоаҳу лами иؤти алзкоаҳи Флои салоаи ?лаи салмон форсӣ гуфт : « ани алслоаҳи мкёли Фмни вФии вФии ?ла ва ман тФФи Фқди ълмтми мо қили фии алмтФФин . Ва қоли абди алъзизи бен ъмири алслоаҳи тблғки боби алмалик ,у алсдқаҳи тдхлки алайҳ ,у кони умри бен улхитоби иқўли аллоҳами аҷъл алФзл ъанд хёрнои лълҳми иъўд ва аъло аввалии алҳоҷаҳи мно .
Сами тавлиятами إлои қлилои мнкму أнтми мързўни ин паймон аз банӣ Исроил гирифтанд , ва дар паймони ин васиятҳо бирафт ва эшон дар пазируфтанд ки васияти биҷои оранд ва паймон нашкананд . Раб Алъоламин гуфт : бўФоءи он аҳд боз наомаданд яъне падарони бўФо боз наомаданд ки паймон бишикастанду баргаштанд ва аз вафо рӯй бгрдониднд . Пас гуфт :у أнтми мързўну имрӯзи шумо бар пай падарон рафтеду фармони тӯрӣаи бгзоштид , чунонк эшон гузоштанд , магари андакӣ аз шумо ки фармони биҷои овардед ва ба набуввати Мустафо иқрор додед , ва ҳам ман кони собтои алии дайнаи сами омни бмҳмди слии аллоҳи алайҳу ?алау силам