Қавлаи таъолӣ : أу лои иълмўни أни аллоҳи иълми мо исрўн ва мо иълнўн калом худовандӣаст маъбуди муваҳҳидон , посухкунанда хонандагон , олами баҳоли бандагон , донандаи ошкору ниҳон , бози хонанда бар гаштагон . Якеро бъборти сариҳ боз хонду парвардгорӣ худ биравӣ арза кунад гуяду أнибўои إлии рбкм , якеро бошорти азиз худ бихонад ва рӯй дили вай аз ағёр бахуд гирданд ,у худовандӣу подшоҳӣ худ биравӣ арза кунад ва гуяд : أу лои иълмўни أни аллоҳи иълми мо исрўн ва мо иълнўни орифонро ишоратӣ кифоят бошад , чун раб Алъоламин гуфт ман сарҳо донам ва бар нҳониҳои матлаъами эшон сари хеш аз ғубори ағёри биФшонднди ҳеҷ парокандагӣ дар дили худ роҳ надоданд , ва чун гуфт ман ошкоро донам , эшон дар мъомлти зоҳир бо халқи худои сидқ биҷой овараданд , аз ӣнҷост ки аҳл ишорат гуфтаанд : иълми мо исрўни амри болмроқбаҳи байни алъбду байн алҳақ ва мо иълнўни амри болсдқи фии алмъомлаҳу алмҳосбаҳи маъаи алхлқ . Ва дар баъзе кутуб худоаст ани лами тълмўои ин Ароками Фолхлли фии аимонкм ,у ани ълмтми ании أрокми Флми ҷълтмўнии аҳўни алнозрини аликм ?у назири ин оят онаст ки раб алъзаҳ гуфт : иълми хоинаи алأъин ва мо тхФии алсдўр аллоҳ нигаристан чашмҳо бхёнт медонад ,у ончӣ дар дилҳо пинҳон доранд медонад ,у хиёнати чашми нгрндгон бтФоўтаст аз онки рўндгон бтФоўтанд . Хиёнати чашм мутааббидон онаст ки дар шаби торик чун вақти муноҷот ҳақ бошад дар хоб шаванд то инси хилват баришон фӯт шавад .

Ба Довӯди пайғомбар ваҳй омад ки ё Довӯди кизби ман адъии муҳаббатии азои ҷинаи аллили номи анӣ , أи лӣси кули ҳабиби иҳби хлўаҳи ҳабиба ? . Ва халилро бойени хислат бстўд гуфт : Флмои ҷини алайҳи аллил чун шаби даромадии хоб аз чашми ваии брмидӣ ,у ҳамаи назари ваии босори сунъи мо будӣ ва тасаллӣ бидон ёфтӣ , ва бар муъминон сано карду бшби хостн эшон бипасандед ва гуфт : ттҷоФии ҷнўбҳми ани алмзоҷъи бидороннду шбхизон , ҷаҳонён дар хоб шаванд ва эшон бо мо роз кунанду андӯҳу шодӣ хеш бигӯянд . Бидиҳеми эшонро ҳар чаҳ хоҳанд , ва эмин гардонем эшонро аз ҳар чаҳ тарсанд . Ва хиёнати чашм орифон онаст ки дар ғам ноёфт васли дӯсти ашк хунин наризанд . Мардии даъвии дӯстӣ махлуқӣ кард ва эшонро мФорқтии биФтод ва он соъаҳ ки аз якдигар май баргаштанд . Як чашми ин ошиқи оби рехт , ва он чашм дигар нарехт , ҳаштод ва чаҳор сол бар ҳам ниҳоди он як чашму брнгрФт . Гуфт чашмӣ ки бар фироқ дӯст нигаред уқубати он кам азин нишоеду фии маъноаи аншдўо :

Гуфтаанд дар фироқи дӯсти чандон гиристан бояд киу ҳиммат чунон уфтад ки дӯст бо ашк омехтааст ва бо Қатароти ашк дар канорат хоҳад афтод .

Ва хиёнати чашм садиқон онаст ки дар кули куни чизе дар чашми эшон некӯ ояд то бидон нигаранд . Ҳар ки дӯстии ҳақ ӯро ҳақиқат буд чашмаш аз дигарон дӯхта шавад , азинҷо гуфт Муҳамад « ҳбки алшии ءи иъмӣу исм »у лақади қолўо :

Ва манеҳам أмиўни сифати АМИТи дарин ояти бегонаро змасту нишони нуқсони вай , ва дар он оят ки гуфт « аллазӣнаи итбъўн алрасул алнабӣ алأмӣ » Мустафои роъ мадҳасту нишони камоли вай , ишоратаст ки боҳоам номиҳоам санӣ набӯд ,у иттифоқи асомии ақтзоءи иттифоқ маъонӣ накунад . Ва мазҳаби аҳли сана дар исботи сифоти ҳақи ҷли ҷалолаи барин қоида банно ниҳоданд ки аз мувофиқати ном бо номи мувофиқат маъонӣ наёяд . Аллоҳро сифату наъти бсзоӣ худоӣасту халқ аз он давр ,у махлуқро бсФт махлуқӣасту аллоҳ аз он пок , набинӣ ? ки аллоҳро азиз номаст ,у Юсуфро азиз хонд ? иззати аллоҳ бар сазои хешу иззати махлуқ бар сазои хеш ,у ботФоқи мусулмонон ва бо қарори бештари кофарони аллоҳ мавҷӯдасту халқи мавҷӯд аммо халқ мавҷӯдаст боиҷоди аллоҳ ,у аллоҳ мавҷӯдаст бқёми хешу бҳстӣу бқоءи хеш . Ва ботФоқи мусулмонони аллоҳ зиндааст ,у зинда дар офарӣда фаровонаст , аммо офарӣдаи бнФсу ғизои бондозаҳу ҳангом зиндааст ,у аллоҳи бҳёҳу бқоءи хеши боўлиту охиряти хеш , бе кӣ ва бе чанд ва бе чун ,у ҳамаи хасмони аҳли суннати мигўинди аллоҳ сонеъасту махлуқ сонеъаст , аммо махлуқ сонеъаст бҳлиту олату кӯшишу андоза ,у аллоҳ сонеъаст бақадрату ҳикмат , ҳар чаҳ хоҳад чунонк хоҳад ҳар гуҳ ки хоҳад . Ва нзоӣри ин дар қуръон фаровонаст ва бар ҷумла аллоҳ донад ки худ чунаст чунонк худ гуфт чунонаст ,у банда донистан чунӣ вайро нотавонаст , ончии аллоҳи худро гуфт қабули он аз бен дандонаст ,у тасдиқи он аз миён ҷонаст ,у зҳоам номиҳоам санӣ пиндоштани роҳ бероҳонаст ва айн туғёнаст . Ва умеди доштан ки аллоҳро бтўҳму ҷуст ва ҷӯй дарёбам маҳоласт ,у ончии азин ҳосил ояд ва боласт саломати дайн дар пайғом пазируфтанасту расонандаи бпсндидну гардан ниҳодан ,у ҷусту ҷӯии бгзоштн .

Ҳар ки ин эътиқод гирифт ва бар тариқ рост рафт саранҷоми кор вай онаст ки раб алъзаҳ гуфту аллазӣнаи омнўоу ъмлўои алсолҳоти أўлӣки أсҳоби алҷнаҳи ҳам фӣҳо холдўн ва гуфтаанд киу аллазӣна омнўо ишоратаст бдрхти имон ва нишондан он дар дили муъминон ,у ъмлўо алсолҳот ишоратаст бшохаҳҳои он дарахт ва парвардан ва болидан он , أўлӣки أсҳоб алҷнаҳ ишоратаст бабори он дарахт ва расӣдани миваи он .

Ин он дарахтаст ки раб Алъоламин гуфту ҷои дигар аз он хабар дод ки أслҳои собит ва фаръҳо фии алсмоءи тؤтии أклҳои кули ҳайни бإзни рабҳо самараи ин дарахт на чун самараи дигар дарахтонаст ки аз сол то бсоли як бори миваи орад , балки ин дарахт ҳар соъатӣ балки ҳар лаҳзаи нави миваи орад , ҳар яке брнгии дигару бтъмии дигару бӯеи дигар . Ҳаловати обидон аз бори ин дарахтаст , сури дили мурӣдон аз бори ин дарахтаст , сФоءи вақти орифон аз бори ин дарахтаст . Имрӯз дар сарои хизмат бар бисоти тоъати аишонрости биҳишти ирфони лои масруфаи анҳуаму лои маҳҷӯба ,у фардо дар сарои васлат бар бисоти вилояти аишонрости биҳишти ризвони лои мақтӯъау лои мамнӯъау фарши мрФўъаҳ .

Ва إзи أхзнои мисоқ банӣ إсроӣили он аҳду паймон ки бо банӣ Исроил рафт ва дар таҳсили ин хисоли писандидау таъзими шроӣти дарин муаззами он дар оят мазкӯраст .

Дар шаръи мо ҳамон аҳдаст ва бо муъминони ин уммати ҳамон паймон ,у ҳосили он ду калимааст : алтъзими ломри аллоҳу алшФқаҳи алии халқи аллоҳи фармони худоиро таъзим ниҳодан , ва бар халқи худои шафқати бурдан , вонгаҳ дар он таъзими сидқи биҷой овардан , ва дарин шафқати рФқ кардан . Ва ҳақиқати убудийят ҳаминаст . Чунонк гуфтаанд ҳқиқаҳи алъбўдиаҳи алсдқи маъа алҳақу алрФқи маъаи алхлқи Мустафо ъ донист ки ин сидқ ва он рФқи корӣ азимасту бории гарон ,у одамӣ дар таҳсили он нкўшд ва рағбат нанамояд магар ки дар он савоб бинаду бФлоҳ ва наҷот расад , лои ҷурми бтФсили савоби он як як боз гуфту муъминонро бон тарғиб дод ,у злки Фимо

Рӯй Саиди бен алмсиби ани абди арраҳмони бен смраҳи қоли қоли расӯли аллоҳи слии аллоҳи алайҳу ?алау силам : лақади раъйати аллилаҳ аҷабо , раъйати рҷлои ман умматии атоаҳи малики аламути лиқбзи рӯҳаи Фҷоءаҳи барраи бўолдиаҳи Фдрأаҳи анҳу ,у раъйати рҷлои ман умматии қади астўҳшаҳи алшётини Фҷоءаҳи зикри аллоҳи ъзу ҷли Фхлсаҳи ман бинҳм ,у раъйати рҷлои ман умматии қади басти алайҳи азоби алқбри Фҷоءаҳи взўӣаҳ Фостнқзаҳ манеҳу рояти рҷлои ман умматии қади أхзтаҳи алмлоӣкаҳи алъзоби Фҷоءаҳи слўтаҳи Фостнқзтаҳи ман аидиҳм ,у раъйати рҷлои ман умматии илҳси ътшои клмои أтии ҳўзои манъ , Фҷоءаҳи сиёми шаҳри рамазони Фохзи бедаи Фсқоаҳу арўоаҳ ,у раъйати рҷлои ман умматӣу алнбиўни қууди ҳлқои ҳлқо , клмои ?утии ҳалқаи тарди минҳо , Фҷоءаҳи ағтсолаҳи ман алҷнобаҳи Фохзи бедаи Фоқъдаҳи илои ҷонибӣ ,у раъйати рҷлои ман умматии ман байни идиаҳи зулмау ани яминаи зулмау ани шимолаи зулма ва ман фавқаи зулма ва ман таҳтаи зулма , Фҳўи мутаҳайири фии алзлмот , Фҷоءтаҳи ҳуҷҷатау ъмртаҳи Фостхрҷтоаҳи ман алзлмаҳу адхлтоаҳи фии алнўр ,у раъйати рҷлои ман умматии иклми алмؤмнину лои иклмаҳи алмؤмнўн , Фҷоءтаҳи салаи алрҳм . Фқол ё мъшри алмؤмнини ани ҳозои вусӯли лрҳмии Фклмаҳи алмؤмнўн ,у соФҳўаҳу кони мъҳм ,у раъйати рҷлои ман умматии итқии вҳҷи алнор ва шарарҳо бедау виҷҳа , Фҷоءтаҳи сдқтаҳи Фсорти злои алии раъсау строи алии виҷҳа ,у раъйати рҷлои ман умматии қади ахзтаҳи алзбониаҳи Фҷоءаҳи амраи болмърўФ ва наҳйа ани алмнкр , Фостхрҷоаҳу салмоаи илои малоикаи арраҳмони факони мъҳм ,у раъйати рҷлои ман умматии ҷосёи алии ркбтиаҳи байнау байни аллоҳи ҳиҷоб , Фҷоء , ҳасани халқаи Фохзаҳи бедаи Фодхлаҳи алии аллоҳи ъзу ҷл ,у раъйати рҷлои ман умматии қади ҳўти сҳиФтаҳи тлқоءи шимолаи Фҷоءаҳи хавфаи ман аллоҳи Фأхзаҳи сҳиФтаҳи Фҷълҳои фии ямина ,у раъйати рҷлои қоӣмои алии шФири ҷаҳаннами Фҷоءи вҷлаҳи ман аллоҳи Фостнқзаҳи ман злк ,у раъйати рҷлои ман умматии қади иҳўии фии алнор , Фҷоءаҳи бкоءаҳу дмўъаҳи Фостхрҷоаҳи ман алнору мзии алии алсрот ,у раъйати рҷлои ман умматӣ қад хуфт мизона , Фҷоءаҳи аФрохаҳ яъне авлоди алсғори Фсқлўои мизона ,у раъйати рҷлои ман умматии қоӣмои алии алсроти иртъди комаи тртъди алсъФаҳи фии явми риҳи ъосФи Фҷоءаҳи ҳасани заннаи биллоҳи Фскнти рўътаҳу ҷоўзи алии алсрот ,у раъйати рҷлои ман умматии алии алсроти ирҷФ аҳёнану иҷсўо аҳёнан , Фҷоءтаҳи слўтаҳи алии Фоқомтаҳи алии қадамӣау мзии алии алсрот ,у раъйати рҷлои ман умматии антҳии илои абвоби алҷнаҳу қади ғлқти кулҳо дуна , Фҷоءтаҳи шаҳодатаи ани лои илоҳи алои аллоҳи ФФтҳти ?лаи абвоби алҷнаҳ , Фдхл . »

Равоаи абӯи абди албру абӯи Мӯсои фии китоби алтрғибу ибни алҷўзии фии алўФоء