Қавлаи таъолӣ :у лмои ҷоءҳми китоб ман ъанд аллоҳи китоби ӣнҷо қуръон аст мегуяд чун китоби мо қуръон бо Муҳамад боишон омад , китобӣ ки мувофиқи тӯрӣа ва Инҷиласт , аз он рӯй ки дар баёни усӯли дайни худованди ҳама яксонанду мувофиқи якдигар . Ва илайҳи алошораҳи бқўлаҳи ъзу ҷли шаръи лаками ман аддӣни мо васӣ ба нўҳои алоиаҳ ва гуфтаанд Мусаддиқи лмои мъҳм маънӣ онаст ки қуръони рости дорандау устувори гӣранда тӯрӣааст ки дар тӯрӣаи баёни наъти Муҳамаду таҳқиқи набуввату рисолати вай буду қуръон бар вифқ он омад , пас онро Мусаддиқ бошаду гувоҳи рост .

Ва конўои ман қабл истФтҳўни алии аллазӣнаи кФрўои ҳқиқаҳи алФтҳи алнсраҳ ,у ҳўи алии зарбин ман динӣу дунявӣ . Фатҳ . Бар ду қисмаст : яке онаст ки аллоҳи таъолии бандаро нусрат медиҳад дар кори динӣ то дар илму ҳидояту роҳ осоиш биравӣ кушода шавад ,у илайҳи алошораҳи бқўлаҳи таъолии إнои Фтҳнои лаки Фтҳои мубиноу бқўлаҳи таъолии Фъсии аллоҳи أни иأтии болФтҳи أўи أмри ман ъндаҳ . Қисмии дигари фатҳ дунявӣаст ки аллоҳи бандаро нусрат медиҳад дар кори дунявӣ то дар лиззату роҳ осоиш биравӣ кушода шавад ,у илайҳи алошораҳи бқўлаҳи таъолии Флмои нсўои мо зкрўо ба Фтҳнои алайҳими أбўоби кули шайъи ء . Аммо сабаби нузули ин ояти он буд ки Саид ҷбир гуфт : дар ҷоҳилияти ҷуҳудони сокинон Мадина буданд ,у куффор араб баҷанг эшон берун омаданд , ва эшонро дар Мадинаи қлътҳо буд устувор кардау муҳкам , чун бо араби ҷанг дар пиўстндид агар ҳазимат баришон омадӣ ба қлътҳо паноҳ гирифтандӣу араби бпоён қалъа нишаста ва эшонро ҳисори мидодндӣ . Чун кор баришон танг шудӣу заъфи эшон пайдои гаштӣ , дастҳо бардоштандӣ сӯии осмон ва ба Муҳамад ки расӯли охир алзмонаст нусрат хостандӣ ва гуфтандӣ аллоҳами анои нстнсрки болнбии Муҳамади ъбдку рсўлки нзлнои ҳозои алблди ннтзри замони алхурӯҷи Фннсраҳи бори худоёи доне ки нишастаем дар ин шаҳри мунтазири пайғамбари охир алзмон Муҳамади арабӣ , нишастаем то берун ояд ва ӯро ёр бошему нусрати диҳем ,у пайғомаш устувор гирем , худовандо баҳақи вай ки моро бар душманони нусрати диҳӣ , раб Алъоламин гуфт Флмои ҷоءҳми мо ърФўои кФрўо ба чун боишон омад ончӣ шинохта буданду дониста ва аз китоби хонда ки ҳақасту рост , аввал касе ки кофар шуд эшон буданд , ҳам пайғомро ва ҳам расонандаи Фрмонро бдрўғ доштанд .

Слмаҳи бен салом аз бадарён буд гуфт ҷуҳудии бнздики мо буд гуфт : « азлкми замони набии алҳрми алзии иркби албъир ,у илбси алшмлаҳ , иأкли алксраҳ ,у иқбли алҳдиаҳ ,у лои иأкли алсдқаҳ . » инак рӯзгори пайғомбари охир алзмон дар омад , вақти берун омадани вай дар расед он пайғомбар ки нанг надорад ва бар шутур нишинаду шмлаҳ дар пӯшад ,у нони резаи пеш наад ва бихӯрад ,у ҳадя қабул кунад , ва аз садақа ҳеҷ нахурд . Ва он гуҳ гуфту ани икни мнкми аҳади идркаҳи Фҳзо . Ва ашори илайҳ агар касе аз шумо ӯро дарёбад ин мард бошад яъне слмаҳ , қоли слмаҳи Флми илбси ани қадами расӯли аллоҳи с , қлнои ?лау аллоҳи анаи лаҳв ? қоли нъму локинии лои адъи алиҳўдиаҳ слмаҳ гуфт басӣ бар наомад ки расӯли худо бмо омаду пайғом ҳақ оварад , ва мо гуфтеми он ҷуҳудро киу аллоҳи ин пайғомбар онаст ки ту гуфтӣ ва ҷузвӣ нест , ҷуҳуд гуфт оре ҳамӯаст ки ман гуфтам ,у локини ман дайни ҷуҳудии бнгзорм .

Сафӣаи бинти ҳеи бен ахтб гуфт : ки чун Мустафо ъ дар Мадина омад падарами ҳеи бен ахтб ва ъам ман абӯи ёсири ахтб ҳар ду бомдоди бғлс берун шуданд бқсди он то бидонанд ки Муҳамад пайғомбар ҳаст ё на . Гуфт буқати онкии офтоб фурӯ шуд бахона боз омаданд шикастау кӯфтаи ғамноку ҳазин , ва эшон маро май нўохтндии нек ҳар бор , он соъат ки пеш эшон рафтам бар одати хешу бмн илтифот менакарданд , ва ҳеҷ маро наменавохтанд , ва аз андӯҳу дилтангии пурвои ман худ надоштанд . Он гуҳи бӯи ёсир ба падарам ҳе мегуфт أи ҳўи ҳў ? . Гӯйӣ ӯ ӯст ? падарам гуфт нъму аллоҳи қолу тарофау тғшаҳ ?

Қоли нъм , қоли Фмои фӣ нФск манеҳ ? қоли адоватау аллоҳи мо бақията .

Раби Алъоламин эшонро гуфт Флънаҳи аллоҳи алии алкоФрини лаънати худоӣ бар кофарон ,у лаънат рондан бошад ва нопазируфтан , чун эшонро дар азали ронда буд он шинохту дониш ки эшонро буд ҳеҷ суд надошт . « ман қъд ба ҷаддаи лами инҳз ба ҷадда » кори ҷад азалӣ дорад на ҷади ҳоле , онҷо ки аноятаст пирӯзиро чаҳ ниҳоятаст , ҷуҳудон ки маърифат ва дониш доштанд чун аноят бо эшон набӯд он маърифати эшонроу бол буд ,у сабаби уқубат ва накол буд . Лаънати худованд баришону хашм бар сари хашми ҷзоءи эшон ,у съолики алмҳоҷрини нодони фарои сари китоб ва суннат шуданд , чун анояти азалӣ бо эшон буд кори эшон баҷое расед ки Мустафо ъ бо эшон нусрат мехост бар душман . Дар хабараст ки кони истФтҳи бсъолики алмҳоҷрину съолик алмҳоҷрин эшонанд ки расӯли худои эшонро сифат карда дар он хабар ки сўбон ривоят кард

Қоли қоли расӯли аллоҳи слии аллоҳи алайҳу ?алау силам « ҳавзи мо байни адани илои Аммони шаробаашад бёзои ман аллбну аҳлии ман алъсл , ман шурб манеҳ шурбаи лои измأи баъдҳо абадану аввали ман ирдаҳи съолики алмҳоҷрин . Қлно ва манеҳам ё расӯли аллоҳ ? қоли алднси алсёби алшъси алрؤўси аллазӣнаи лои тФтҳи ?лаами абвоби Ассададу лои изўҷўни алмнъмоти аллазӣнаи иътўни мо алайҳиму лои иътўни мо ?лаам . »

Бӣсмои аштрўои алоиаҳи бӣси истъмли фии маҷмӯи алмзоми комаи ани нъми истъмли фии маҷмӯи алмҳомд ,у маъноаи бӣсмои боъўо ба ҳаззи анФсҳми ман алсўоби болкФри болқрон ба бади чизеи хештанро бФрўхтнду савоби он аз даст бидоданд , ки ба қуръон кофар шуданд .

Раб Алъоламин мегуяд ончӣ карданд ббғӣ карданду ҳасади бурданд ки мо набуввати бФрзндони Исмоили додем на бФрзндони исҳоқ , злки фазли аллоҳи иؤтиаҳи ман ишоء , ин набуввату рисолати фазл ва карам худовандаст , он касро диҳад ки худ хоҳад . Ва қоли таъолии аллоҳи أълми ҳайси иҷъли рисолатау маънии бағӣ ҳасадаст то дар диласт онро ҳасад гӯйанд ва чун зоҳир шавад бағӣ гӯйанд ва ин ҳасади офатӣ азимаст дар роҳи муъминон , онро ки ҳасади биўкнди ҳеҷ ибодату тоъат ӯро бар надоранд .

Алҳсди иأкли алҳсноти комаи токли алнори алҳтб .

Иблиси афтодаи ҳасад буд лои ҷурми ибодати чандини ҳазор сола ӯро аз вҳдаҳи лаънат берун наёвард ,у зулати одам ки аз шаҳват буд на аз ҳасади тавбаи ваии лои ҷурми мақбули гашт ,у кори вай осон шуд , инс молик гуфт Мустафо ъ бо ёрон нишаста буд гуфт : « итлъи алайкуми алони раҷули ман аҳли алҷнаҳ »

Ҳам акнӯн мардӣ аз аҳли биҳишти даройад , мардӣ Ансорӣ даромад ва наълин дар даст чап дошту об аз маҳосини ваии қатра қатра меафтод , аз таҷдиди взўء , он рӯзи гузашт , дигари рӯзи Мустафо ъ ҳам чунон гуфт ва ҳамон мард дар омад ҳам бар он сифат , сдигри рӯзи ҳамин ҳоли барин нсқ бирафт . Абди аллоҳи Амр ъос гуфт ман баҳона гирифтаму бахонаи он мард Ансорӣ рафтам , ва се шаб бо вай бимонадам , ва дар аъмоли вай андеша мекардам , надидам аз ваии амал бисёр , аммо андари миёнаи шаб ҳар гуҳ ки бедор шудӣ зикрӣу тасбеҳӣ бар забон вай бирафтӣ ,у буқати намоз бомдод бархестӣу вузӯе тамом кардӣ . Пас абд аллоҳ гуфт чун ибодати фаровон аз вай надидам ончӣ шунида будам аз Мустафо ъ бо вай ронадам ва гуфтам чаҳ амали дории беруни азин ки мӯҷиби ин савобаст ? қоли лои аҷди фии нафасии ғлои лоҳди ман алмуслимӣн ,у лои аҳсдаҳи алии хайри эътоаи аллоҳ Аёа . Қоли ?лаи абди аллоҳи ҳозои алзии блғку ҳаии алтии лои нтиқ .

Фбоؤи бғзби алии ғазаби ду хашми худованд баришон : яке бдонк ба исо кофар шуданд ,у дигари онкӣ ба Муҳамад кофар шуданд . Садӣ гуфт як хашми бдонки ибодат гӯсола карданд , дигари онк бо Муҳамад кофар шуданду қуръон қабул накарданд . Ва гуфтаанд : як хашм бидонаст ки ба Муҳамад кофар шуданд ,у дигар бонк гуфтанд яди аллоҳи мғлўлаҳи яди худованд бастааст , ки рӯзӣ бар мо танг кардааст ,у набувват аз мо бози гирифта , раб Алъоламин гуфт ғулати أидиҳми дасти эшон ба бастанд то ҳаргиз азишон касе набинӣ ки нафақа фарох кунад бар хештан ё бар касе , магари андакӣ ,у лънўои бмои қолўо ва лаънат карданд баришон бончаҳ гуфтанд , онкӣ гуфт бали идоаҳи мабсутатон балки ду дасти худованд кушодааст , нафақа мекунад чунонк хоҳад , яд исбот карду ғул нафй кард . Ва ривоят дурустаст аз Мустафо ъ ки гуфт яди аллоҳи малаъии лои тғизҳои нафақаи схоءи аллилу алнҳор . أи рأитми мо анФқи мнзи халқи алсмоўоту аларз ? ?фонаи лами инқси мо фии ямина ,у аршаи алии алмоء ,у бедаи алأхрии алмизони ихФзу ирФъ . Он гуҳ гуфту ллкоФрини азоби маин то бадоне ки азоби муваҳҳидони тأдиб ва татҳираст , на ахзоءу иҳонат .

Азоби маин коФронрости эшон ки ҷовид дар дӯзах бимонанд ,у мؤмнонро агар азобӣ расад бар сиблати тмҳису такфир буд як чанде , вонгаҳ аз пас он раҳмати абадӣу иззати сармадӣу неъмати ҷовдонӣ .

Ва إзои қили ?лаами омнўои бмои أнзли аллоҳи қолўои нؤмни бмои أнзли ълино ва чун ҷуҳудонро гўӣид имон оред ба қуръон ки ба Муҳамад фурӯ фиристодем эшон гӯйанд мо имон бидон орем ки бмо фурӯ фиристоданд бзбони ибрӣ яъне тӯрӣа .

Ва икФрўни бмои вроءаҳу ҳў алҳақ мсдқои лмои мъҳм эй бмои сўоаҳ ,у баҳр чаҳ берун аз тӯрӣааст кофар мешаванд . Аллоҳи таъолии эшонро бойен гуфт дурӯғ зан кард гуфт .

Қул Флми тқтлўни أнбёءи аллоҳи ман қабл إни кантами муъминин أии ани кантами муътақидӣни ллоимони Флми рзитми бқтли алонбёء ? агар ба тӯрӣа имон доред дар тӯрӣа куҷост ки пайғомбаронро кашид ? ва чаро кашид эшонро ? муфассирон гуфтанд ҳар чанд ки эшон қатл пайғомбарон накарда буданд локини падарон эшон карда буданд , ва эшон бидон ризо медоданд ва меписандиданд ,у падаронро бидон маънӣ душман менагирифтанд . Ва луи конўои мؤмнўни биллоҳ ва алнабӣ ва мо анзли илайҳи мо атхзўҳми авлиёъ , ва ба қол алнабӣ ъ ман ҳзри мъсиаҳи Фкрҳҳои кони кмни ғоби анҳо , ва ман ғоби анҳо фарзӣҳо кони кмни шаҳдҳо .

Ва лақади ҷоءкми Мӯсои болбинот ин ҳамчунонаст ки ҷой дигар гуфт қад ҷӣткм бибина ман рбкм Мӯсо гуфт : омадами бшмоу пайғоми рост ва нишонҳои дуруст оварадам ва он нишонҳо на буданд , чунонк дар сӯраи алнмл баён кард : фии тсъи оёти إлии фиръавну қавмау тафсили он дар сӯра алоъроФасту ҳаии алъсо ва ?иледу алтўФону алҷроду алқмлу алзФодъу алдму албҳру алснўну нақси алсмрот . Аммо ончӣ дар сӯра банӣ Исроил гуфту лақади отинои Мӯсои тсъи оёти байноти он на ояти дигар буд ҷуз аз ин ки аз пайғоми ҳақ ба банӣ Исроил овараду ҳаии ани лои тшркўо беу лои тсрқўо ,у лои тзнўо ,у лои тқтлўои алнФси алтии ҳарами аллоҳи алои болҳқ ,у лои тсҳрўо ,у лои тқрбўои моли алитим ,у лои тсъўои бабрии илои алслтон ,у лои тъдўои фии алсбту лои тأклўои алрбо .

Ва лақади ҷоءкми Мӯсои болбиноти сами атхзтми алъҷли ман баъдау أнтми золмўн

Мӯсои пайғоми ҳақи бгзорд ва нишонҳои равшан боз намӯду ваъдаеро ки аллоҳи таъолӣ ӯро дода буд , аз миёни эшон берун шуд пас чун боз омад эшон гӯсола параст буданд . Раб Алъоламин гуфт агар он гуфт шумо рост ки нؤмни бмои أнзли ълинои пас чаро гӯсолаи парасти шадид ва дар китоби тӯрӣаи шуморо аз ширк наҳй кардааму бтўҳиди фармӯда , инаст ситами азиму бедодгарӣ ки шумо бар худ мекунед .

Ва إзи أхзнои мисоқкму рФънои Фўқкми алтўри ин аҳд ва паймон охираст на паймони аввал , ва бо ҳар қавмӣ аз фарзандони одами ду паймон рафтааст ва ду аҳд баришон гирифтаанд яке рӯзи мисоқи худованди ъзу ҷли эшонро аз китфи одам берун оварад ва аҳд гирифт баришон ки أи лсти брбкми қолўои балӣ ? он аҳд авваласт . Ва аҳди охир ки ҳар пайғамбарӣ бо қавми хеши паймони баст ва аҳд гирифт баришон ки аъбдўои аллоҳу лои тшркўо ба шиӣоу аҳди Мӯсо бо қавми худ он буд ки ман шуморо китоб оварадам бипазиреду бон кор кунед . Пас чун китоб оварад напазируфтанд , раби Алъоламин , кӯҳиро фармуд то аз бех баровард ва бар зибри эшон муъаллақи бистод .

Ва гуфтанд эшонро ки асмъўо эй аФҳмўо ,у қили аъқлўоу аъмлўо ба маънӣ онаст ки пайғоми мо бниўшид ва дарёбед ,у бон кор кунед . Арбоб маъонӣ гуфтанд сухан ки шуниданӣ буд аввали бсмъи банда фурӯ ояд , он гуҳи бмнзл фаҳм расад то бидонад , он гуҳи бмркз ақл расад то дарёбад , пас агар ақтзоء амал кунад банда бидон амали орад , пас ртбти аввал самоъасту ртбти охири амал . Он кас ки тафсири асмъўои аъмлўои бикради бохр маротиб нигараст ва он кас ки аФҳмўои маънии ниҳод ё аъқлўои ббъзии всоӣт назар кард .

Қолўои смъноу ъсино чун эшонро гуфтанд дарёбеду бон кор кунед эшон ҷавоб доданд ки смъноу ъсино яъне ки бзбон гуфтанд смъно аммо бадал гуфтанд ъсино . Вҳб мнбаҳ гуфт : дар тӯрӣа хондаам ки раб Алъоламин гуфт ё ибодии алмзнбини алхотӣини алғоФлин , кам ило кам ? кам ва кам ақили ъсроткми ъсраҳи баъди ъсраҳ ? ва кам аъФўи ани Фзоӣҳкму сўоткм ? Фзиҳаҳи баъди Фзиҳаҳу сўأаҳи баъди сўأаҳ ? ва кам ва кам амҳлткму амҳлкму адъўкми илои мо ҳўи хайри лакам ?у лои аслбкми нъмоиӣу лои аҳтки ънкми асторӣ ? сами қоли субҳонии мо арأФнии бхлқӣ ! »у أшрбўои фии қлўбҳми алъҷл эй ашрбўои ҳуби алъҷли фии қлўбҳм . Саид ҷбир гуфт дӯстии гӯсолаи чунон дар дили эшон ниҳода буданд ки он гӯсоларо бсўҳони бсўднди он гуҳ дар дарёи бпрокнднд , эшон дар он оби афтоданду нҳмор аз он михўрднд то он рӯйҳошон зарди гашти бкФрҳм эй феъли аллоҳи злки баҳами ъқўбаҳи лкФрҳм , кқўлаҳи бали табъи аллоҳи алайҳои бкФрҳми яке аз бузургон дайн гуфт : аҷҷал банӣ Исроил маълумасту ибодати он ширки маин ,у аҷҷали ин уммат днёء шавамасту дӯстии он ширки киин .

Қул бӣсмои иأмркм ба إимонкми إни кантами муъминин ин такзиб ҷуҳудонаст бончаҳ гуфтанд : нؤмни бмои أнзл ълино мегуяд пайғомбари ман эшонро гӯии бӣсмои иأмркм ба إимонкм шумо мегуед ба тӯрӣа ва ба Мӯсо имон оварадем он имони шумо ба тӯрӣа ва ба Мӯсои ббди чизеи миФрмоид ки кофари шадид ба қуръон ва ба Муҳамад , إни кантами муъминин яъне луи кантами муъминин мо абди теми алъҷлу анмо яъне бзлки обоءҳм , Фонҳми ъбдўои алъҷл , иқўли аллоҳи таъолии кзлки муошири алиҳўду алмхотбини луи кантами муъминин бмои анзли алайкуми мо кзбтми мҳмдои слии аллоҳи алайҳу ?алау силам .