Қавлаи таъолӣ : қад нарай тақаллуби вҷҳки фии алсмоءи алоиаҳ . . .

Ин оят аз рӯй маънӣ мақдамаст бар сиқўли алсФҳоءи ман аннос ки то қибла бо каъбаи нгрдониднд эшон нагуфтанд мо влоҳми ани қблтҳми алтии конўои алайҳоу сабаби нузули ин ояти он буд ки Мустафои он гуҳ ки дар Макка буд пеш аз ҳиҷрати намоз ба каъба кардӣ , пас чун ҳиҷрат кард ба Мадинаи раби алъзаҳи вайро фармуд то намози бсхраҳи байт алмуқаддас кунад , ва онро қибла гирад то ҷуҳудонро босалому тасдиқи ваии рағбат бештар уфтад . Ва гуфтаанд ки ду шаб аз моҳи рабиъи алаввал шуда буд ки ӯро ин нақл фармуданд , пас шонздаҳи моҳ бар он бимонаду Мустафоро слии аллоҳи алайҳу ?алау силами орзӯ май буд ва май хост ки қибла ӯ бо каъба гардонанд , ду маъниро : як онки каъбаи қиблаи падари ваии иброҳӣм буд , мехост то қиблаи вай ҳамон бошад . Дигари онк ҷуҳудон мегуфтанд Муҳамаду ёрони ваии худ роҳи бқблаҳ наме бурданд то мо эшонро бқблаҳи худ роҳ нанамудем надонистанд , пас чун Ҷабраил ъ ҳозир шуд Мустафои он орзӯ ки дар дил дошт бо вай бигуфт , Ҷабраил гуфт ту аз ман бар аллоҳи гиромитарӣ ва навохт ту тамомтараст , аз вай бихоҳ . Мустафо ъ адаб кор фармуд бзбон нахост , донист ки олами алосрор аз матлӯбу мақсӯди вай огоҳаст , ва аз худ гуфта ки « ман шуғлаи зикрии ани масъалатии аътитаҳи афзали мо аътии алсоӣлин »

Ва роҳ халил рафт , он гуҳ ки Ҷабраил ӯро гуфт أи лаки ҳоҷа ? Фқол аммо алики Фло . Фқоли сили рбк , қоли ҳасбии ман саволии илмаи баҳолӣ .

Пас чун Ҷабраили сӯй осмон шуд Мустафои алайҳи ассалом аз паии вай бар осмон менигараст ,у мунтазир май буд то худ Ҷабраили бача боз гардад ва чаҳ фармони орад , на бас дароз шуд ки Ҷабраил фурӯ омад ва ин оят оварад қад нарай тақаллуби вҷҳки фӣ алсмоء дидам гаштан рӯй ту ва печидани дили туу хосту орзӯии ту босмон ки қиблаи хеши каъба май хостӣ , Флнўлинки қиблаи трзоҳои бон сӯ мегардонем туро ки май хоҳӣ ва май писандии Фўли вҷҳки штри алмсҷдулҳаром рӯй гардони басӯии масҷиди ҳароми он масҷид бо озарм бо шикваи бузург . Ва ҳайси мо кантами Фўлўои вҷўҳкми штраҳи ин носихи Фأинмои тўлўои Фсми ваҷҳ аллоҳаст .

Муфассирон гуфтанд он намоз ки таҳвили қибла бо каъба дар он афтод намози пешин буд рӯзи ду шанбеи панҷуми моҳи раҷаби ҳФтдаҳи моҳи гузашта аз мақдами расӯл ба Мадина , ва пас аз он бадви моҳи ғзоءи бадар буду нусрати аҳли ислом бар кофарон . Ва гуфтаанд ки он мавзе ки каъба вар онаст пеш аз аҳди одами қиблаи Фариштагон буд , ва аз аҳди Нӯҳ то аҳди иброҳӣми ъалиҳумо ассаломи қибла буд ва биравӣ банно набӯд . Ва дар хабараст ки аз он мавзе , аз боло то арш ва аз нишеб то срии қиблаи халқ оламаст . Ва низ иҷмоъаст ки агар он санг ки бноء каъбааст Маслан баргиранд , қибла ботил нашавад ва агар аз он санг ҷое дигари хонаи созанд каъба нагардад .

фасл

Бидон ки рӯй бқблаҳ овардани шарти дурустӣ намозаст ,у бгзоштни қиблаи андари намоз раво нест магар дар ду ҳолати яке дар намози шиддати хавф , баҳри ҷиҳат ки рӯй кунад раво буд чун истиқболи қиблаи мутааззиру номумкин буд . Дигари мусофир дар намози ттўъ , бони ҷиҳат ки роҳи вай буд рӯй кунад раво буд ,у беруни азин ду ҳолат раво нест андари ҳеҷ намози қиблаи бгзошт . Ва шофииро ду қавласт : яке исобати айни қибла фарзаст , ё исобати ҷиҳату исобати ҷиҳати зоҳртрсту дурусттар , ки дар он машаққат ва ҳараҷ нест . Ва бноءи дайни ҳанифии ҷуз бар осонӣ ва фарохӣ нест ,у ҳўи алмшори илайҳи бқўлаҳи таъолӣ ва мо ҷаъли алайкуми фии аддӣни ман ҳараҷу иқўл алнабӣ « беъсати болҳниФиаҳи алсҳлаҳи алсмҳаҳ » .

Чун ин қоидаи мтмҳд гашт ночораст ҳар мусулмониро ки намоз кунад шинохтани длоӣли қиблау роҳи бурдани бон ,у длоӣли он яке ҳудӯди мшорқ ва мғорбаст ,у чндонки лоиқи ин мавзеаст баён он рафт .

Далели дигари маърифати қутб шимолӣаст дар миёни Фрқдини ваҷдӣ , ҳар ки хоҳад то қиблаи бидонади ин қутби пас гӯши рост худ кунад , ва гуфтаанд бар карон гӯш кунад , чунонк Фрқдину ҷаддии гирди гӯши вай ҳаме гардад . Ва ин хусӯси аҳли машриқи рост . Ироқину ҳлўону Ҳамадону динўру райу Қазвӣну Дайламу табаристону гиреҳгону билоди хуросон то бнҳри шош . Ва аҳли шоми ин қутби пас гӯш чап гузоранд то рӯишон бқблаҳ бошад .

Далели сим насрин аст насар тоӣри басӯии ҷануб , ва насар воқеъи басӯии шимол , чун ҳар ду баробар якдигар расанд дар миёни осмон , насар воқеъ бар даст рост кунӣ ва насар тоӣр бар дасти чап , рӯят бқблаҳ бошад . Сафён саврӣ гуфт « азои тҳлқи алнсрони Фбинҳмои қибла » абди аллоҳ муборак гуфт қиблаи аҳли хуросони миён ду насараст яъне буқати тҳлқ ,у тҳлқи он вақт бошад ки ситорагони ақраб наздик бошанд ки фурӯ шаванд .

Далели чаҳорум Айюқаст ситораи равшан , сӯии рости мҷраҳи пеш аз сурайё бар ояд . Аз сӯии шимол , чун онро вақт бар омадан пас қФоء худ кунӣ рӯят бқблаҳ бошад .

Далели панҷуми ситорагон ақрабанд чун фурӯ мешаванду забонён бар шимол қибла бошаду шўлаҳ бар ҷанубу қалби баробари қибла фурӯ мешавад . Ва ҳамчунин бмҷраҳи далел тавон гирифт ҳар гуҳ ки шартину бтин май бароянд , дар он вақти мҷраҳи баробар қибла бошад . Ва бмнозли қамари ҳам тавон гирифт ҳар гуҳ ки манзилӣ аз манозили қамари бмғрб фурӯ мешавад аз он манзили ҳафт манзил бару лои баршумурии ҳафтуми он манзил ки фурӯ мешавад баробари қибла буд . Чунонк агар шартин бмғрб фурӯ шавад зроъи бқблаҳ буд , ва ин қоида бар ҳамаи манозил рост меравад магар дар қалби ақраб ки фурӯ шудани манозили ақраби баҳами наздик буд , ҳисоби он бар ҳафт рост наёяд , локин чун манозили ақраб фурӯ шавад нъоӣм бқблаҳ ояд , чун нъоӣм фурӯ шавад баъд аз як соъати балада бқблаҳ ояд , пас ҳисоби бҳФт боз ояд чунонк гуфтем .

Ва ин як қисмаст аз ақсоми илми нуҷум ки шинохтан он воҷибаст . Ва бар ҷумлаи бдонки илми нуҷум бар чаҳор қисмаст : як қисм аз он воҷиб , ва он илми шинохти авқот намозаст ,у шинохти қиблаи бдлоил чунонк баён кардем . Қисми дуюм мустаҳабаст , ва он шинохти ҷаҳот ва туруқаст равандаро дар бирав баҳру злки фии қавлаи таъолӣу ҳўи алзии ҷаъли лаками алнҷўми лтҳтдўои баҳои фии зулмоти албру албҳр . Қисми сим макрӯҳаст , ва он илм табоиъаст бкўокбу буруҷ . Қисми чаҳорум ҳаромаст , ва он илм аҳкомаст бсири кавокиб .

Ва ончӣ аз он бобаст ки онро қиёс нест , ва он илм занодақааст ,у илайҳ

Ашор алнабӣ « ман ақтбси уламои ман алнҷўми ақтбси шуъбаи ман алсҳр »

Ва қол ъ : « мо анзли аллоҳи ман алсмоءи ман биркаи алои асбҳи Фриқи ман анноси баҳои кофарин инзли аллоҳи алғиси Фиқўлўни бкўкби кзоу кзо »

Ва қоли слии аллоҳи алайҳу ?алау силам « ҳилли тдрўни мо зои қоли рбкм ? қолўои аллоҳу расӯлаи аълам , қоли асбҳи ман ибодии коФро беу муъмини болкўокби асбҳи ман ибодии муъмин беу кофари болкўокби Фомои ман қоли мтрнои бФзли аллоҳу брҳмтаҳи Фзлки муъмин беу кофари болкўокб , ва аммо ман қоли бнўءи кзоу кзо , Фзлки кофар беу муъмини болкўокб » .

Қавлаи таъолӣ :у إни аллазӣнаи أўтўои алкитоб . . . Алоиаҳ . . . Чун қибла бо каъба гардониданд бар ҷуҳудон саъб омад ва таънҳо карданд ва гуфтанд Муҳамади ин аз бар хеш май наад ва худ месозад , як бор ба байти алмуқаддас намоз кунад , ва як бор ба каъба . Раб Алъоламин гуфту إни аллазӣнаи أўтўои алкитоби лиълмўни أнаҳ алҳақ ман рбҳм нек майдонанд ӣнон ки тӯрӣа доданд эшонро , ки ин қиблаи гардонӣдан ҳақасту рост , ки дар тӯрӣа хондаанду дониста , он гуҳи эшонро таҳдид кард гуфт : ва мо аллоҳи бғоФли ъмои иъмлўни аллоҳ ғофил нест аз ончӣ эшон мекунанд , ҳама медонад ,у фардои бқёмти ҷзоءи он бтмомӣ боишон расонад , ҷой дигар гуфт :у лои тҳсбни аллоҳи ғоФлои ъмои иъмли алзолмўн

Қол алнабӣ слии аллоҳи алайҳу ?алау силам « аҷабати ман ғофилу лӣси бмғФўли анҳу »

Ва фии маъноаи аншд :

Ва лои тҳсбни аллоҳи иғФли соъаҳ

Ва лои анмои ихФии алайҳи иғиб

Қавлаи таъолӣу лӣни أтити аллазӣнаи أўтўои алкитоби алоиаҳ . . . Фӣаи маънии алимин , конаи қолу аллоҳи лӣни ?утят . Мегуяду аллоҳ ки агар боҳилли тӯрӣау Инҷили оре ҳар муъҷиза ва ҳар нишоне ки хоҳанд ҷамоати эшон бар қиблаи ту гирди нёинду қиблаи худ фурӯ нагузоранд , ва на низ ту бқблаҳи эшон паии хоҳии барад . Пас аз он ки ин оят омад эшон тамаъ бибареданду навмеди ?шуанд аз бозгашти Мустафои бад-ӣну қиблаи эшон .

Ва мо бъзҳми бтобъи қиблаи баъзи ин ҷуҳудон ва ин тарсоён ҳар чанд ки дар мухолифати ту яке шуданд аммо дар дайн ва дар қиблаи худ мухталифанд : қиблаи ҷуҳудони байт алмуқаддасаст ҷониби мағриб ,у қиблаи тарсоёни ҷониби машриқ , ва на ҷуҳуди паии баради бқблаҳи тарсо ва на тарсои бқблаҳи ҷуҳуд .

Қавлаи таъолӣу лӣни атбъти أҳўоءҳми ман баъди мо ҷоءки ман алълми алоҳўоءи ҷамъи ҳўӣ ,у ҳўи мо Малтаи илайҳи алнФс , Фҳўти наҳва , ҳар чанд ки ин хитоб бо пайғамбараст аммо ҷумлаи умматро мехонд . Чунонк ҷой дигар гуфт ё أиҳо алнабӣ إзои тлқтми алнсоء .

Мегуяд ва агар ту паии барии ббоисту писанди эшон ман баъди мо ҷоءки ман алълм аз пас ончӣ бтў омад аз донишу номау пайғоми إнки إзои лмни алзолмини ту он гуҳ аз ситамкорон бошӣ бар хештан . Он гуҳ хабар дод аз муъминони аҳли китоб чун абди аллоҳи салому асҳоб ӯ ва гуфт : аллазӣнаи отиноҳми алкитоби алоиаҳ . . . ӣнон ки тӯрӣаи додем боишон иърФўнаҳи комаи иърФўни أбноءҳми Муҳамадро бпиғомбрӣ ,у гардонӣдани қиблаи баростӣу китоб ки оварад аз худованд , бдрстӣ чунон мешиносанд ки писарони худро ки зоданд мешиносанд . Ва ҳеҷ маърифати болои маърифати модару падар бФрзндон нест , хоссаи маърифати модар ки тмомтрст ва бегумонтар . Ва ин маърифат афзӯнӣ дорад бар маърифати нафаси худ , аз баҳри онки мард аз абтдоءи вуҷӯди фарзанд хабар дорад ва бо маърифат буд , ва аз абтдоءи вуҷӯди худ то рӯзгорӣ ки бар ояд фаро дониш ояд бехабар буд , қоли ибни аббоси лмои қадам алнабӣ слии аллоҳи алайҳу ?алау силами алмдинаҳ , қоли умри лаъибади аллоҳи бен саломи лақади анзли аллоҳи алии набии аллазӣнаи отиноҳми алкитоби иърФўнаҳи комаи иърФўни أбноءҳми ФкиФ ё абди аллоҳи ҳозои алмърФаҳ ? Фқоли абди аллоҳ ё умр , лақади ърФтаҳи Фикми ҳайни рأитаҳи комаи аърФи ибнии азои рأитаҳи маъаи алсбёни илъбу أноашад муъаррифаи бмҳмди манӣ бобанӣ . Фқоли умру Киеви злк ? Фқоли ашҳади анаи расӯли ҳақи ман аллоҳу қади наътаи аллоҳи фии ктобно ,у лои адрии мо тасаннӯъи алнсоء , Фқоли ?лаи умри вФқки аллоҳ ё ибни саломи Фқди асбту сидқат .

Ва إн Фриқо манеҳаму гуруҳе азишон яъне донишмандону хонандагони эшон ки бар ҷуҳудӣ стиҳндгонанд ,у ҳақро мкоброн ва муонидонанд , ликтмўн алҳақ ончии росту дуруст аз наъту набуввати Мустафои алайҳи ассалом пинҳон медоранд . Ва аз омма эшон мепӯшанд , ва ҳам иълмўн ва худ майдонанд , ва дар тӯрӣаи михўоннд ки атбоъи дайни Муҳамад ҳақаст ,у изҳори наъти ваии воҷиб .

Қавлаи таъолӣ : алҳақ ман рбки алоиаҳ . . . . эй мо ахбртки ман амри аддӣну алқблаҳу ъиноди алиҳўду амтноъҳми ани алоямони бзлки ҳў алҳақу алсдқ . Мегуяд ончӣ бо ту гуфтем аз кори дайну баёни қибла ростасту дуруст , ҳақи ӣнҷои бмънӣ сидқаст ҳозои қавли ҳақ эй сидқ ,у феъли ҳақ эй савоб . Ва ончӣ дар хабараст ки « алъайни ҳақу алсҳри ҳақ эй коӣни мавҷӯду кзлки қавлаи с « алҷнаҳи ҳақу алнори ҳақу алнбиўни ҳақу алсоъаҳи ҳақ » ин ҳамаи бмънӣ мавҷӯдаст ва « ҳақ » номӣаст аз номҳои худованди ъзу ҷлу злки фии қавлау иълмўни أни аллоҳи ҳў алҳақ улмубини маънии ҳақ дар ном аллоҳ онаст ки баростӣ худост ва бхдоиӣ сазост ва бақадр худ баҷост .

Сами қоли таъолӣ : Флои ткўнни ман алммтрин эй ман алшокини аллазӣнаи кзбўои бзлку донўои бхлоФаҳ ,у ҳозои лӣси бунаии ани алшк , ази алшки лӣси иҳсли бқсди ман алшоки локинаи ҳси алии иктисоби алмаъорифи алмзилаҳи ллшки кқўлаҳи таъолии إнии أъзки أни ткўни ман алҷоҳлин .