Қавлаи таъолӣ :у إлҳкми إлаҳи воҳиди алоиаҳ . . . Ин сифати худованди ягона , бори худоу подшоҳи ягона , дар бузургворӣу корронии ягона , дар бурдборӣу некӯкории ягона , дар карӣмӣу биҳмтоиии ягона , дар меҳрбонӣу бандаи навозии ягона , ҳар чаҳ кибриёст рдоء ҷалол ӯсту бони ягона , ҳар чаҳ азимат ва ҷабарутаст азор рубубият ӯсту бони ягона , дар зоти ягона , дар сифоти ягона , дар карду нишони ягона , дар вафоу паймони ягона , дар лутф ва навохт ягона , дар меҳру дӯстии ягона , рӯзи қисмат ки буд ҷазоу ягона , пеш аз рӯзи қисмат ки буд ? ҳамон ягона , пас аз рӯзи қисмат ки сипорад он қисмат ? ҳамон ягона , намоянда кист ? ҳамон ягона , ороиндаҳ кист ? ҳамон ягона , пайдотар аз ҳар чаҳ дар олами пидоиист ва дар он пайдоеи ягона , пинҳонтар аз ҳар чаҳ дар олами нҳонист ва бидон наоне ягона .

Бе вафои одамӣ ки қадари ин хитоб надонад !у ъзи ин рақам азоФт нашносад ! ки мегуяду إлҳкми إлаҳи воҳиди аҷаб на онаст ки азоФти бандагон бо худ кард ва эшонро бо худ пайваст ва гуфт : ани ибодӣ , аҷаб инаст ки азоФти худ бо бандагон карду номи худ бо эшон пайваст гуфту إлҳкм . . . . На аз он ки худовандии вайро аз бандагии бандагон пайвандӣ мебояд , ёбанда мустаҳаққ онаст , аммо худ дар карӣмӣ ва дар меҳрбонии ягонау якто , ва дар бузургвории сазоӣ ҳар икром ва ҳар атост .

Ва إлҳкми إлаҳи воҳид на олам буд ва на одам , на русуму осор буд , ва на дар дори диёр , ки ӯ кори созу худованди меҳри кор буд , рақами давлат бар ту мекашид ,у бдўстӣ

Шаби миъроҷи зи асрори илоҳӣ ки бо Сайид олам рафт яке ин буд ки : кун лии комаи лами ткн , Фокўни лаки комаи лами азали бҳмгӣ маро бош ва худро ҳеҷ мабош чунонк набӯдӣ то туро бошам чунонк дар азал будам .

Шайхи алисломи Ансории раҳмаи аллоҳ дар муноҷот хеш гуфт : илоҳӣ шод бидонем ки аввали ту будӣ ва мо набудем , кори ту дар гирифтӣ ва мо нагирифтем , қимат худ наҳодӣу расӯл худ фиристодӣ ! илоҳӣ ҳар чаҳ беталаб бмо додӣ бсзоўории мо табоҳ макун , ва ҳар чаҳ биҷой мо кардӣ аз некии бъиби мо бурӣда макун , ва ҳар чаҳ на бсзои мо сохтӣ бносзоиии мо ҷудо макун , илоҳӣ ! ончии мо худро киштем ба бар меар ,у ончии ту моро киштии офати мо аз он бози дор ! лои إлаҳи إлои ҳўи арраҳмони арраҳими ҷуз ӯ худованд нест ,у ҷуз ӯ каси сазоӣ маъбудӣ нест , ки чунуи худованди навозандау бахшоянда кас нест . Рҳмнаст ки чун аз вай хоҳанд бидиҳад , раҳимаст ки чун нахоҳанд хашм гирад . Ва фии алхбри ман лами исأли аллоҳи ғазаби аллоҳи алайҳ

Рҳмнаст ки тоъати банда қабул кунад гарчи хирад буд , раҳимаст ки маосӣ биёмурзад гарчи бузург буд , рҳмнаст ки зоҳир биорояд ва сӯрат бинагорад , раҳимаст ки ботин ободон дорад ва дилҳо дар қабзаи хеш нигаҳ дорад , рҳмнаст ки лтоӣФи анвор дар рӯй ту пайдо кунад , раҳимаст ки вдоиъи асрор дар дили ту вадиат наад .

إни фии халқи алсмоўоту алأрзи алоиаҳ . . . Худованди олами дарин ояти умуми халқро бахуди роҳ май намояд , то дар ъҷоӣби мулӯки осмону замин ва дар саноеъ бар ва баҳр нигаранду сонеъро бишносанд , ва ба ягонагии вай иқрор диҳанд . Қоли ибни ътоء « търФи илои алъомаҳи бхлқаҳу илои алхоси бсФотаҳу илои алонбёءу хоси алхоси бзотаҳ . » назари авом бмснўъотаст назари хавос бсФотаст , назари анбиёу хоси алхос бзотаст . Оммаи муъминон бснъ нигаранд ,ро сунъ бсонъ расанд , хавоси муъминон сифот бидонанд аз сифот бмўсўФ расанд ва аз исми бмсмӣ , чунонк банӣ Исроилро гуфтанд тзбҳўои бақараи Флми иърФўҳои ФўсФти албқраҳи ?лаами ФърФўҳоу збҳўҳо . Аммо пайғомбарону садиқон ӯро ҳам бова шиносанд на бғир ӯ , аз вай буи нигаранд на аз ғайри вай бова , ишорати бойен ҳолат онаст ки аллоҳ гуфт : أи ламтар إлии рбки Киеви мад алзл нагуфт бсоиаҳи нигар то сунъи мо бинӣ гуфт бмои нигар то сунъи мо бинӣ эй меҳтари олам ! омадани Ҷабраили мубин фиристодан мо байн ! аз мо буии нигар на аз ваии бмо ! яке таъаммул кун дар ҳоли сўоҳботи Юсуф чун айни Юсуфи марои эшонро кашфи гашт аз худ фонӣ шуданд ва аз сифоти Юсуфи ғоӣби гаштанд , Флмои рأинаҳи أкбрнаҳи биҷои туранҷ даст буриданд , ва аз худ бехабар буданд ва аз авсофи Юсуф ғоӣб буданд , ки буқат муъоина гуфтанд мо ҳозои бшрои Юсуфро Фриштаҳи диданд ва аз авсофи инсӣ бехабар буданд , чандон шуғл афтод эшонро дар мушоҳидаи Юсуф ки пардохт сифот надоштанд . Чун зоти махлуқӣ дар дили сўоҳботи ин асар кунад агар таҷаллии зоти холиқ дар сари хосгён аз ин зиёдат кунад чаҳ аҷаб ! ! ! он гуҳ дар охир оят гуфт : лоёти лқўми иъқлўни ин ҳама ҳаст аммо зиракон дарме бойанд то бидонанд , биноён май дрбоинд то ба бенанд . Аз ҳар ҷониби бсоҳт ҳақ роҳаст раванда май бояд ! ҳама олам хон бар хону бодрбости хӯранда май бояд , ҷамоли ҳазрати лами изл дар кашфаст нгрндаҳ май бояд !

Лоёти лқўми иъқлўни ақли ъқол диласт , яъне ки дилро аз ғайри маҳбӯб дар банди орад , ва аз ҳавасҳои носазо боз дорад ,у ақли бмзҳби аҳли суннат нураст ,у ҷой вай диласт на димоғ ,у шарт хитобаст на мӯҷиби хитоб , ва дар маърифати айн олатаст на асл .

Ва мояу фоида ақл онаст ки дили буи зинда гардад линзри ман кони ҳаё эй ъоқлои пас ҳар киро ақл нест дар шумор зиндагон нест , на бинӣ ки бо девона хитоб нест чунонк бо мурда нест , аз онаст ки вайро ақл нест . Ақл се ҳарфаст айнаст яъне урф алҳақ ман алботл қофаст яъне қабл алҳақ лоамаст яъне лзми алхир , ин ақли бандаи мавҳибат илоҳӣаст ,у ътоءи раббонӣ ,у тоъати банда мактабаст , тоъат бемавҳибат рост нест , ва он мавҳибат бетавфиқ ба кор нест , чунонк дар хабараст ки раби алъзаҳи ақлро бёФрид гуфт ӯро ки бархез , бархест , гуфт биншин . Бинишаст , гуфт биё . Биёмад , гуфт бирав бирафт , гуфт ба байн бидид , он гуҳ гуфт бъзту ҷалоли ман ки аз ту шарифтару гиромӣ тар наёфаридам , бки аъбду бки атоъи пас ақлро азин навохт аҷабӣ падед омад дар худ , раби Алъоламин он аз вай дар нагузошт гуфт эй ақли бози нигар , то чаҳ бинӣ боз нигараст сӯратиро дид аз худ некӯтару бҷмол тар гуфт ту кистӣ ? гуфт ман онам ки ту бе ман ба кори ниёеи ман тавфиқам :