Қавлаи таъолӣ : إни тҷтнбўои кабоири мо тнҳўни анҳу алоиаҳ маънӣ онаст ки агар аз гуноҳон кабоир бипарҳезед гуноҳони сғоӣр аз девон шумо баргирем , ва нопидо кунем бнмози панҷгона ,у злки фии қавла ( с ) : « алслўоти алхмси куффораи лмои бинҳн , мо аҷтнби алкбоӣр » .

Ва дар кабоири уламои салаф мухталифанд , ҳам дар аъдоди он , ва ҳам дар аъёни он . Аз ибни аббос ривоят кунанд ки ҳар чаҳ дар қуръон дар он уқубатӣ номзадаст , чунон ки хатми он гуноҳ блънтаст , ё бғзб , ё ботши дӯзах , ё бъзоби мутлақ , он ҳама кабоиранд . Қавмӣ гуфтанд : кабоир онанд ки дар он ҳаддӣаст мсмӣ , чунон ки зино ,у дуздӣ ,у қатли бноҳқ ,у шурби хамр ,у қзФи мҳсноту қавмии бзд ин гуфтаанд , гуфтанд : кабоири он гуноҳонанд ки дарин ҷаҳон аз он татҳир нест , чун тазйиъи намоз ,у савганди бдрўғ ,у кибр ,у аҷаб ,у сухани чинӣ , ва астҳзоء бамурдам кардан ,у қимор бохтан ,у хиёнат кардан ,у фазлаи оби хеш аз ошомндаҳи боз гирифтан , ва дар ҳукми ришвати стдн ,у ъқўқи падару модару амсоли он .

Аммо ихтилоф аъдод онаст ки қавмӣ гуфтанд : кабоир сездаҳанд , қавмӣ гуфтанд : наанд , қавмӣ гуфтанд : ҳафтанд , қавмӣ гуфтанд : чаҳоранд , қавмӣ гуфтанд : бистанд .

Алии алҷмлаҳ муттафиқанд бар зино ,у савганди бдрўғ ,у дуздӣ ,у хӯни ноҳақ ,у шурби хамр ,у саҳар ,у қзФи мҳснот . Қавмӣ гуфтанд : бузургтар гуноҳии пас аз ширк навмидӣаст аз раҳмати худо ,у эминӣ аз макри худо ,у тамаъ баридан аз фараҷ фиристодани худоӣ . Қоли Саиди бен ҷбир : ани ибни аббос ( рз ) « кули шайъи ءи ъсии аллоҳи ъзу ҷли фӣа , Фҳўи кабӣра , Фмни амали мнҳмои шиӣои ФлистғФр , ?фони аллоҳи лои ихлди фии алнори ман ҳзаҳи аломаҳи алои роҷъои ани алислом , ӯ ҷоҳдои фарза , ӯ мкзбо бақадра . » , ва дар тавротаст ки : « ИМАоти алхтоёи слосу ҳн : алкбр ,у ҳўи аввали занби ъсии аллоҳ ба ,у кони злки лоблису алҳрс ,у кони лодм ( ъ ) ,у алҳсд ,у кони лқобили ҳайни қатли Њобил , » молики бен муғул гуфт : кабоири дарин ояти гуноҳи аҳл бидъатаст ,у сиоти гуноҳи аҳл суннатаст .

Ва ривоят кунанд аз ибни аббос ки гуфт : ҳар чаҳ аллоҳи таъолӣ аз он наҳй кардааст он кабӣрааст , ва агар чаҳ як назар буду бҳзои қоли инси бен молик : « анкми тъмлўни аъмолои ҳаии адқи фии анФскми ман алшър , кнои нъдҳои алии аҳди расӯли аллоҳи ман алкбоӣр . »

Ва ндхлкми мдхлои кримои мдхло бФтҳ мем қроءт маданӣаст ,у эҳтимоли ду ваҷҳ кунад : ё масдар бошад бмънии духул , ё макон духул бошад , ҳамчун махраҷ ки бмънӣ хурӯҷ бошад , ё бмънии макони хурӯҷ . Агар бар масдар ҳамл кунӣ лои бади феълии азмор бояд кард ки бар он далолат кунад ,у интисоб ӯ бидон феъл мзмр бошад ,у тақдири чунон буд ки :у ндхлкми Фтдхлўни мдхлои кримо , эй дхўлои кримо . Мегуяд : дрорими шуморо то дршўиди дршднии некӯ ва агар бар макон ҳамл кунӣ , ҳоҷати бозмори феълӣ дигар набошад ,у интисоб ӯ бойени феъл буд ки мазкӯраст , эйу ндхлкми макони духул зеро ки чун ту гӯйӣ : адхлтки мконо , ин « мконо » ба « адхлтк » бнсб кунӣ , ва ин бар хилофи ҳарф ҷир бошад . Ва алтқдир , адхлтки фии макон . Мегуяд : дар ореми шуморо биҷои некӯ яъне биҳишт .

Боқии қроء мдхло хонанд бзм мем , ва ин низ ҳамон ду ваҷҳро ки гуфтем муҳтамил бошад : ё масдар « адхл » бошад , бмънии алодхол , эйу ндхлкми адхолои кримо , дар ореми шуморо даровардании некӯ . ё мафъӯл « адхл » бошад бмънии макони алодхол , эйу ндхлкми макони адхоли кримо , дрорими шуморо дар ҷое некӯ ва агар бар масдар ҳамл кунӣ , дар ҳар ду қроءти мафъӯл ба мҳзўФ бошад . Тақдири чунон буд ки :у ндхлкми алҷнаҳи адхоло , ӯ Фтдхлўнҳои дхўло . Некӯтар онаст ки бар макон ҳамл кунанд , зеро ки ба « карам » онро сифат мекунад , чунон ки дар сӯраи алдхони маконро бикрам сифат кард , гуфт : кам тркўои ман ҷиноту ъиўну зрўъу мақоми Карим . 61

Рӯй ан алнабӣ ( с ) қол : « мо ман абди иأтии алслўоти алхмс ,у исўми рамазон ,у иҷтнби алкбоӣри алои фатҳати ?лаи абвоби алҷнаҳи явми алқёмаҳ , ҳатто анҳо лтстФқи сами тела : إни тҷтнбўои кабоири мо тнҳўн анҳу накуфр ънкми сиӣоткм ,у ндхлкми мдхлои кримо .

Карим эдар бмънӣ шарифаст , яъне биҳишт бар дигари ҷойҳо шараф ва фазл дорад , ҳамонаст ки аршро гуфт : раби алърши алкрим , эй алшарифи алФозлу номаи сулаймонро гуфт : إнии أлқии إлии китоби Карим эй шарифи бшрФи котибау қили шарифи болхтм , комаи ҷоءи фии алҳдис : карами алкитоби хатма ва дар қуръони Карими бмънии шарафу фазл фаровонаст : إн أкрмкм ъанд аллоҳи أтқокм , эй أФзлкму ашрФкм ,у лақади крмно банӣ одам , эй шрФноҳму Фзлноҳм , أи рأитки ҳозои алзии карамати алӣ ?

эй фазлат , Фأмои алإнсони إзои мо ибтилоаи рабаи Фأкрмаҳ эй фазлау Карими бмънӣ сФўҳаст , онҷо ки гуфт : Фإни рабии ғании Карим , эй сФўҳ , мо ғрки брбки алкрим эй алсФўҳу Карими бмънӣ касӣраст онҷо ки гуфт : ?лаами мғФраҳу ризқи Карим эй касӣр ва Каримаст бмънии ҳасан , онҷо ки гуфт : кам أнбтнои фӣҳо ман кули завҷи Карим эй ҳасан , ва қул лҳмои қўлои кримо эй ҳусно . Ҳар чанд ки иборот мухталифаст аммо ҳақиқати карам дар ҳамаи бшрФу фазл боз гардад .

Ва лои ттмнўои мо фазли аллоҳ ба бъзкми алии баъз муҷоҳид гуфт дар тафсири ин оят ки :ам слмаҳ гуфт : ё расӯли аллоҳи мардонро дар роҳи худо ҷиҳодасту занонро нест , то лои ҷурми занонро дар мироси нима мардонаст , кошки мо низ мардон будамоне , то моро низ музди ҷиҳод будӣ ,у мироси тамом . Раби Алъоламин дар шаъни эшон ин оят фиристод ки дареғ мадоред ,у хештанро ин орзӯ макунед . Ллрҷоли насиби ммои актсбўои ман алҷҳод ,у ллнсоءи насиби ммои актсбни ман ҳифзи Фрўҷҳн ,у тоъаҳи азўоҷҳн .

Чунон ки мардонро савобаст дар ҷиҳод , занонро савобаст дар порсое ,у хештани дорӣ ,у шавҳаронро фармон бурдорӣ . Қавл садӣ онаст ки : чун мардонро дар мироси ду баҳр омад ,у занонро як баҳр , мардон гуфтанд : чунон ки имрӯз дар мироси моро бар занон фазл доданд , умед дорем ки фардои қиёмат дар савоби аъмол , моро бар эшон фазл буд , ин буд орзӯии мардон . Ва занон низ орзӯ карданд , гуфтанд : чунон ки имрӯзи моро мироси нима мардонаст умед дорем ки фардо дар қиёмати гуноҳони мо нимаи гуноҳи мардон буд . Раби Алъоламин ин оят фиристод , яъне ки ин орзӯ макунед ки фардои савобу уқоби бондозаҳи кирдор буд , ҳам мардонро ва ҳам занонро . Клбӣ гуфт : ин тмнӣ ки эшонро аз он наҳй карданд шабаҳи ҳасад буд бар эшон ки мол доштанд ,у зану фарзанд бар мурод ,у чокарону чаҳорпоёни некӯ . Эшон май ҳасади бурданд ва дареғ медоштанд , ва худро он мехостанд . Раб Алъоламин гуфт : ин орзӯ макунед , вагар ҳоҷат бимол доред аз фазл худоӣ хоҳед .

Инаст ки гуфт ҷли ҷалола :у сӣлўои аллоҳи ман фазла , бФтҳи син бе ҳамзаи қроءти ?маккей ва ксоиӣаст ,у ваҷҳи ин қроءт онаст ки ҳамзаро ҳазф карданд тахфифро ,у ҳаракати вай бо син доданд . Боқии қроءу сӣлўо аллоҳ хонанд , бо саботи ҳамза бар асли хеш , зеро ки ҳамзаи айн феъласт ,у калимаи амр мухотабааст , бмнзлти ақтъўоу фазли ӣнҷои бмънӣ ризқаст , мегуяд : ҳасад мабаред ,у рӯзӣ аз худо хоҳед .

Қоли расӯли аллоҳ ( с ) : « слўои аллоҳи ман фазла , ?фонаи иҳби ани исأл ,у ани ман афзали алъбодаҳи интизори алФрҷ .

Ва қол : « ман лами исли аллоҳи ман фазлаи ғазаби алайҳ »

Ва қолати ъоӣшаҳ : « слўои рбкм ҳатто алшсъ , ?фонаи ани лами иисраҳи аллоҳи ъзу ҷли лами итиср » ,у қоли Сафёни бен ъиинаҳ : « лами иأмри болмсأлаҳи алои лиътӣ » .

Ва лкли ҷълнои мўолии алоиаҳи ин оятро ду таъвил гуфтаанд : яке онаст ки ҳар касро асабаи ист ки он асабаи азу мемирос баранд , он мирос ки падарону модарону хуишони вай ӯро гузоштаанд . Волидону ақрбўни барин таъвил маврӯсонанд на ворисон . Таъвил дигар онаст ки :у лкли шахси ҷълнои мўолии ммни тркҳм , ва ҳам алўолдону алأқрбўн , мегуяд : ҳар шахсеро асабаи ист ки аз вай май бозмоннд , ва мирос баранд , он асабаи падарону модарон ва хешовандонанд . Барин таъвил « мо » бмънӣ « ман »асту волидону ақрбўн ворисонанд .

Ва аллазӣнаи оқидату ақдат , ҳар ду хондаанд : бе алифи қроءт кӯфӣаст ,у болФи қроءти боқӣ . Ва мъоқдту мъоҳдт ҳар ду яксонанд ,у имони ҷамъ яминаст ,у қисмро бидон ямин ном карданд ки он ақдӣасту аҳдӣ ки миёни ду кас ё миён ҷамоатӣ меравад , ва он соъат ки аҳд медиҳанд даст дар даст якдигар ниҳанд ,у савганд ёд кунанд . Муфассирон гуфтанд : маънии мъоқдти дарин оят онаст ки дар ҷоҳилияти ду кас фароҳам мешуданд , ва мегуфтанд : дамии дмк ,у ҳарбии ҳрбк ,у слмии слмк , трснӣу арск , ва эшонро ҳлиФ якдигар мегуфтанд . Чун ислом падед омад аз якдигар мирос мебурданд , бҳкми ин оят ки аллоҳ гуфта буд : Фотўҳми нсибҳм , ва он насиби эшон сдс буд . Рӯзгорӣ дар бадви исломи чунин буд . Пас ин ояти мансӯхи гашт ,у носихи ин буд ки :у أўлўои алأрҳоми бъзҳми أўлии ббъзи фии китоби аллоҳ . Абӯ рўқ гуфт : ин оят дар шаъни абӯи бикри садиқ фурӯ омад , ки ваии савганд ёд кард ки бар фарзанди ваии абди арраҳмони ҳеҷ нафақа накунад ,у вайро аз мирос маҳрӯм кунад . Пас чун абди арраҳмон мусулмон шуд , ӯро фармуданд то аз моли хеши вайро насибӣ дод . Инаст ки аллоҳ гуфт : Фотўҳми нсибҳм .

إни аллоҳи кони алии кули шайъи ءи ман аъмолкм , « шҳидо » ани аътитмўҳми أу лами тътўҳм . Алрҷоли қўомўни алии алнсоءи алоиаҳ мақотил гуфт : ин оят дар шаъни саъди бен алрбиъи бен Амри алонсорӣ фурӯ омад . Зани ваии ҳабибаи бинти зайди бен абии зуҳайри алонсориаҳ нофармонӣ кард , ва ншўз намӯд . Саъди латмае бар вай зад . Ҳабиба бахшам бирафт , бахонаи падар бор шуд . Падараши пеши Мустафо ( с ) шуд , ва шикоят кард аз саъд , ва гуфт : аФрштаҳи кримтии Флтмҳо , духтари гиромии хешро фарроши ваии сохтам , ва ӯро бузад .

Расӯли худо ( с ) гуфт : ӯро бар шавҳар қисосаст . Ҳабиба рафт то қисос хоҳад .

Расӯл ( с ) ӯро боз хонд ва гуфт : таваққуф кун то Ҷабраил фурӯд ояд , ва аз осмони ҳукми орад . Он соъати Ҷабраил фурӯ омад , ва оят оварад : алрҷоли қўомўни алии алнсоء .

Фқол алнабӣ ( с ) : « ?ераади аллоҳи умароу арднои умаро ,у алзии иродаи аллоҳи хайр » .

Маънӣ оят онаст ки мардон бар занон мусаллатанд , ва бар сари эшон бдоштаҳ , то эшонро тأдиб ва таълим мекунанд ,у ончӣ салоҳ эшонаст боишон менамоянд ,у фаро он медоранд ,у миёни эшон қисос нест магар дар нафас ва дар ҷарҳ . Ва мардонро бар занон фазласт бо фузӯнии ақл ,у дайн ,у яқин ,у қӯти ибодат ,у камоли шаҳодат ,у истеҳқоқи набуввату хилофат ,у аморат ,у дяту мироси ду чандон занон ,у талоқ дар дасти мардон ,у занонро як шӯй ,у мардонро чаҳор зану занонро дар хонаи нишастани ойин , ки аллоҳ таъолӣ гуфт :у қарни фии биўткн ,у мардонро берун шудану ҷиҳод кардан ки аллоҳ гуфт : анФрўои хФоФоу сқолоу ҷоҳдўои бأмўолкму أнФскми фии сиблати аллоҳ .

Қоли расӯли аллоҳ ( с ) : « алмрأаҳи мискинаи мо лами икни лҳои завҷ . » қил ё расӯли аллоҳ :у ани кони лҳои мол ? қол : «у ани кони лҳои мол »у қол : « хайри алнсоءи амрأаҳи ани ?назарети илоҳо сртк ,у ани амртҳои атоътк ,у азои ғбти анҳо ҳФзтки фии молҳо ва нафасҳо » , сами тела ( с ) : « алрҷоли қўомўни алии алнсоءи бмои фазли аллоҳи бъзҳми алии баъзу бмои أнФқўои ман أмўолҳм »

Яъне :у Фзлўои бмои соқўои алиҳни ман алмҳру алонФоқи ълиҳн .

Фолсолҳоти қонтоти ҳофизоти ллғиби алғиби ҳоҳнои алФрҷ ,у қили иҳФзни Фрўҷҳни азои ғоби азўоҷҳн . Мегуяд : нек занон эшонанд ки худоиро фармон бурдоранд , ва он гуҳ дар ғайбати шӯии хештан , хешу сари хеш нигаҳ доранд . Бмои ҳифзи аллоҳи бончаҳи аллоҳ нигаҳ дошт , яъне никоҳи ҳалол , эшон тани хеши бон нигаҳ доранд . Абӯи ҷаъфар дар шўози хонда : « бмои ҳифзи аллоҳ » бнсбҳо , яъне эшон худро нигаҳ медоранд бончаҳи аллоҳро нигоҳ медорад , яъне ҳудӯду фармони вайро , ва он тақвоаст . Ва ин ҳам чунонаст ки Мустафо ( с ) гуфт фарои ибни аббос : « аҳФзи аллоҳи иҳФзк » , худоиро нигаҳи дор то худои туро нигаҳ дорад .

Яъне азу битарс ,у ҳудӯди вайро нигаҳи дор , то ӯ туро нигоҳ дорад . Пас ҳудӯди ӣнҷо муқаддараст , эй аҳФзи ҳудӯди аллоҳ , ФҳзФи алмзоФу أқоми алмзоФи илайҳи мақома . Идли алайҳи қавла :у алҳоФзўни лҳдўди аллоҳ .

Ва аллотии тхоФўни ншўзҳни аллотии ҷамъ алтӣаст ,у аллоӣӣу аллоءу аллўотӣу аллўот ҳамчунин . Ва аллотии тхоФўн эй тълмўни ншўзҳн . Ншўз зан онаст ки исёни намояди шавҳари хешро ,у тоъат дорӣ накунад . Чун Имороти ншўз бар зани зоҳири гашт бар шавҳар вайаст ки нахуст ӯро панд диҳад ,у бхдои ъз ва ҷл битарсанд ,у ончии шаръ ӯро фармӯда аз тоъати дории шавҳар бар вай хонд , ва бо вай гуяд : атқии аллоҳу арҷъии илои фаррошӣ . Агар бўъзи муҷаррад аз исёни ботоъат дорӣ наёяд ҳиҷрат бояд ҷуст аз вай , ҳам дар калом ва ҳам дар ҷомаи хоб . Аммо ҳиҷрат дар калом беш аз се рӯз раво набошад , ки Мустафо ( с ) гуфт : « лои иҳли лмслми أни иҳҷри ахоаҳи фавқи салосаи айём » .

Ва ҳиҷрат дар фаррош онаст ки ибн аббос гуфт : лои тзоҷъҳои фии Фрошк . Пас агар бҳҷрти кор бар наёяд , захм кардан равост , захмӣ ки на бар мақтал буд , ва на бар рӯй , ва на аз ҷои бхизоннд , ва ба

Қол алнабӣ ( с ) : « атқўои аллоҳи фии алнсоءи Фонкми ахзтмўҳни бктоби аллоҳ ,у астҳллтми Фрўҷҳни бклмаҳи аллоҳ ,у ани лаками ълиҳни أни лои иўтӣни Фрошкми аҳдои ткрҳўнаҳ , ?фони Фълни злки Фозрбўҳни зрбои ғайри мбрҳ »

, вқол ( с ) : « ълқи алсўти ҳайси ироаҳи аҳли албит » ,у ани асмоءи бинти абии бикр , қолат : канти робиъаи арбъ нсўаҳ ъанд алзбири бен алъўом , Фозои ғазаби алии аҳдинои зарбҳо бъўди алмшҷб ҳатто яксараи алайҳо .

Фإни أтънкми тоъат эдар ҷимоъаст , мегуяд : агар тоъат доранд шуморо Флои тбғўои ълиҳни сбило бар эшон баҳонаи мҷўӣид . Ва қил : лои такаллуфҳо ман алҳби лаки мо лои ттиқ .

إни аллоҳи кони улё эй рФиъои фавқи халқа , « кбиро » лӣси шайъи ءи Акбару ло аъзам манеҳ .

Қавлаи таъолӣ : ва إн хуфтам шиқоқи бинҳмои алоиаҳ яъне :у ани ълмтми хилофи бинҳмо , мегуяд : агар донед ки марду занро баҳам созгорӣ набӯд , ва басар натавонанд барад , ва ҳар дуро бар якдигари даъвоӣ ншўз кунанд , бар ҳоким мусулмононаст ки ду ҳукм бар эшон гуморд , яъне ду марди адл : яке аз қабӣлаи мард ва яке аз қабӣлаи зан , то дар кори эшон назар кунанд , ва бо сулҳ ва оштӣ хонанд , агар мумкин шавад ,у ало фурқат афкананд миёни эшон , чунон ки рои эшон иқтизо кунад дар кори эшон . Ва қавл дуруст онаст ки : рзоءи завҷайн дар ҷамъу тафреқ аз ҷиҳати ҳукмин муътабар нест , бадалели хабари алӣ ( ъ ) ,у ҳўи ани рҷлоу амрأаҳи أтёи улё ( ъ ) , маъаи кули воҳиди мнҳмои қиёми ман аннос , Фқоли алӣ ( ъ ) : « мо шаъни ҳзин ? » қолўо : вақъи бинҳмои шиқоқ , қоли алӣ ( ъ ) : « Фобъсўои ҳукамои ман аҳлау ҳукамои ман аҳлҳо » . Фқоли алии ллҳкмин : « ҳилли тдрёни мо ъликмо ? ани ъликмои ани рأитмои أни тҷмъои ҷмътмо ,у ани рأитмои أни тФрқои Фрқтмо » . Фқолти алмрأаҳ : разӣати бктоби аллоҳи ъзу ҷли бмои алии фӣа . Фқоли алрҷл : аммо алФрқаҳи Фло . Фқоли алӣ ( ъ ) : « кизбату аллоҳи лои тнқлби манӣ ҳатто тқри бмсли мо ақрт ба » .

Сами қоли ъзу ҷл : إни иридои إслоҳо яъне ани ?ераади алҳкмони аслоҳо , иўФқи аллоҳи бинҳмо эй байни алмрأаҳу алзўҷи болслоҳ .

إни аллоҳи кони ълимои хбирои бмои фии қулӯби алзўҷину алҳкмин .