Қавлаи таъолӣ :у аъбдўои аллоҳу лои тшркўо ба шиӣои алоиаҳи абтдоءи ояти зикр тавҳидаст ,у тавҳиди асл улӯмаст ,у сари маориф ,у мояи дайн ,у бноءи мусулмонӣ ,у ҳоҷзи миёни душману дӯст . Ҳар тоъат ки бо он тавҳид нест онро врҷӣ ва вазнӣ нест ,у саранҷоми он ҷузи торикӣ ва гирифторӣ нест , ва ҳар маъсият ки бо он тавҳидаст ҳосили он ҷузи ошноӣ ва равшаноӣ нест . Тавҳид онаст ки худоиро яктои гӯйӣ , ва ӯро якто бошӣ . Яктои гуфтани тавҳид мусулмононаст , якто бӯдани мояи тавҳиди орифон . Тавҳиди мусулмонон дев ронад , гуноҳ шавед , дили кушояд . Тавҳиди орифони алойиқи барад , хлоӣқ шавед ,у ҳақоиқи орад . Тавҳиди мусулмонон панд барграфт , дар бикшод , бор дод . Тавҳиди орифони русуми инсоният маҳв кард , ҳиҷоб башарият бсухт , то насим инс дамид ,у ёдгор азалӣ расед , ва дӯст бадваст нигаред . Тавҳид мусулмонон онаст ки гувоҳии диҳии худоиро биктоиӣ дар зот ,у покӣ дар сифот ,у азалят дар ном ва дар нишон . Худоӣ ки ҷуз ӯ худо на ,у осмону заминро ҷуз ӯ кирдигор на ,у чуну дар ҳамаи олами вафодор на . Худоӣ ки бақадр аз ҳама бараст . Бзоту сифот зибраст . Аз азал то абади худованд Акбараст . Ҳар чаҳ дар ақл маҳоласт аллоҳ бар он қодир бар камоласт , ва дар қудрат беаҳтёлст , ва дар қиўмит бегаштан ҳоласт , ва дар малики омн аз заволаст , ва дар зот ва сифот мутаъоласт . Кас на бинӣ аз махлуқон ки на дар вай нуқсонаст , ё аз айб нишонаст ,у кирдигори қадим аз нуқсони пок , ва аз айби муназзаҳ , ва аз офоти барӣ . На хӯранда ва на хоби гир , на маҳали ҳаводис на ҳоли гирд , на нави сифат , на тағайюрпазир . Пеш аз кӣ қоим , пеш аз кард ҷоъил , пеш аз халқи холиқ , пеш аз саноеъи қадир .

Шайхи алисломи Ансории қудси аллоҳ рӯҳа гуфт : тавҳиди мусулмонони миён се ҳарфаст : исботи сифат беифрот ,у нафии ташбеҳ бетаътил , ва бар зоҳири брФтн бетхлит . Ҳақиқат исбот онаст ки : ҳар чаҳ худо гуфт ки аз худ бар баёнаст ,у Мустафо ( с ) гуфт ки аз ҳақ бар аёнаст , тасдиқу таслим дар он пешгирӣ , ва бар зоҳири он мистӣ , ва онро мисл назанӣ , ва аз зиғти бнгрдонӣ ,у бхёли гирд он нагардӣ , ки аллоҳ дар илм ояд , дар хаёл наёяд , ва аз тафаккур дар чигунагӣ он бипарҳезӣ ,у такаллуфу таъвил дар он наҷӯӣ , ва аз гуфтану шунидан он напечӣ ,у бҳқиқти доне ки маълум аз сифоти аллоҳи халқро , ном онаст ,у идроки бон қабул онаст ,у шарт дар он таслим онаст ,у тафсири он ёд кардан онаст . Зоти аллоҳ бақадр аллоҳи дон , на бмъқўли халқ . Сифот ӯ бсзоء ӯ дон , на бФкрти халқ . Тавон ӯ бақадр ӯ дон , на бҳилти халқ . ӯ ҳастӣаст якто , аз авҳоми ҷудо , вази ткииФ бар то . Ҳар чаҳ хоҳад кунад , на бҳоҷт , ки вайро ба ҳеҷ чиз ҳоҷат нест , балки бхўост рост кунад ,у илми пок ,у ҳикмати собиқ ,у қудрати нофиз . Сухани ваии ҳақ ,у ваъдаи ваии рост ,у расӯли ваии амин ,у сухани ваии бҳқиқти мавҷӯд дар замин , бова пайвастаи доим ,у ҳуҷҷати ваии бони қоим , қзоء ӯ мубрам ,у амр ва наҳй ваии муҳкам , أлои ?лаи алхлқу алأмри табораки аллоҳи раби Алъоламин . Инаст тавҳиди самъӣ ,у шинохти хабарӣ . Бойени тавҳид ббҳшт расанд , ваз дӯзах барраанд , вази хашми ҳақ озод шаванд . Ва зиди ин тавҳиди ширк маинаст , ҳар ки азин тавҳиди самъӣ боз монад , дар ширк маин бимонад , вази мағфирати аллоҳи дармонд . Аммо тавҳиди дигар : тавҳид орифонаст ,у ҳаляти садиқон .

Сухани дарин тавҳид на кори об ва гуласт , ва на ҷои забон ва диласт . Муваҳҳид эдар бзбон чаҳ гуяд , ки ҳолаши худ забонаст ! иборат чун кунад аз он тавҳид , ки иборат аз он айн бӯҳтонаст ! ин тавҳид на аз халқаст , ки он аз ҳақ нишонаст . Аз онаст ки растохези дил ,у ғорат ҷонаст .

Пер тариқат гуфт : илоҳӣ ! орифи турои бнўр ту медонад . Аз шуъоъи вуҷӯди иборати нмитўонд . Муваҳҳиди турои бнўри қурби мишносд . Дар оташи меҳри мисўзд . Аз нози бози нмипрдозд .

Худовандо ёфт туро дарёфт меҷӯяд . Аз ғарқӣ дар ҳайрат , талаб аз ёфт бози нмидонд .

Мискин ӯ ки ӯро бсноиъи шинохт . Дарвеш ӯ ки ӯро бдлоӣли ҷуст . Аз саноеъи он бояд ҷуст ки дар он гунҷад . Аз далоили он бояд хост ки аз он зебад . Ҳақиқати тавҳид бар забони хабар кӣ овезад . Ин на он тавҳидаст ки истидлолу иҷтиҳоди бони пайвандад , ё шавоҳиду саноеъ бар он далолат кунад , ё бўсилтӣ аз васоил мустаҳаққ гардад .

Он ёфтӣаст дар ғифлат , нохоста дар омада ,у раҳе бо худ пардохта , дар мушоҳидаи қарибу мутолиаи ҷамъи афрӯхта , меҳри азал суд карда , ва ду гетии бузёни барда !

Пер тариқат гуфт : илоҳӣ ! нишони ин кори моро беҷаҳон кард , то аз тани нишони моро ҳам ниҳон кард . Дидаи варии ту раҳеро беҷон кард . Меҳри ту суд кард , ва ду гетӣ зиён кард . Илоҳии донеи бачаи шодам ? бонкаҳ на бхўиштни бтўи афтодам . Ту хостӣ на ман хостам , дӯст бар болин дидам чун аз хоб бархестам .

Мӯсо баталаб оташ мешуд ки астноъ ёфт . ӯ бехабар буд ки офтоб давлат бирав тофт . Муҳамад ( с ) дар хоб буд ки мубашшир омад ки : биё то марои бинӣ . Ман харидори туам . Ту бе ман чанд нишинӣ ? на Мӯсо ( ъ ) бгФтор тамаъ дошта буд , ва на Муҳамад ( с ) бадӣдор . Пас ёфт дар ғифлатаст ҷузин мапиндор . Илоҳӣ ! бҳоءи иззати ту ҷой ишорат нагузошт , ҷалоли ваҳдонияти ту роҳи азоФти бардошт , то гум кард раҳе ҳар чаҳ дар даст дошт ,у ночизи гашт ҳар чаҳ раҳеи пиндошт . Илоҳӣ ! аз он ту мефузуд , ва аз он мекост , то охир ҳамон монад ки аввал буд рост !

Бандаи бони тавҳиди аввал аз дӯзах бараст , ва ббҳшт расед ,у бойен тавҳид бараст бадваст расед .

Ва лои тшркўо ба шиӣои ширки бзбон шариъат онаст ки боътқоди маъбудии дигаргирӣ ,у бўҳдонити аллоҳ иқрор надиҳӣ ,у бзбони тариқат ширк онаст ки дар коиноти мавҷӯдии дигари биҷузи аллоҳи бинӣ , ва бо асбоби Бамоне .

Шайхи алислом Ансорӣ гуфт : сабаб надидан ҷаҳласт , аммо бо сабаби бмондн ширкаст .

Он гуҳ дар саёқи ояти зикр ҳамсоягон кард ,у мурооти ҳуқуқ эшон фармуд , гуфт :у алҷори зии алқрбӣу алҷори алҷнбу алсоҳби болҷнб , ва ҳамсоягон бисёранд ,у ҳуқуқи эшон бар андозаи қурби эшон : ҳамсоя саройаст ,у ҳамсояи нафас ,у ҳамсояи дил ,у ҳамсояи ҷон . Ва ҳамсоя сарой одамӣаст ,у ҳамсояи нафас Фриштаҳаст ,у ҳамсояи дили сакинаи маърифат ,у ҳамсояи ҷони ҳақи ҷли ҷалола . Ҳамсояи саройро гуфт :у алҷори зии алқрбӣ ,у ҳамсояи нафасро гуфт :у إни алайкуми лҳоФзин ,у ҳамсояи дилро гуфт : أнзли алскинаҳи фии қулӯби алмؤмнин ,у ҳамсояи ҷонро гуфт :у ҳўи мъкми аинмои кантам .

Аммо ҳақи ҳамсоя сарой онаст ки мурооти ваии бнгзорӣ ,у бмўосоти хеш ҳар вақт ӯро аз худ шокиру осӯдаи дорӣ . Ва ҳақи ҳамсоя нафас онаст ки ӯро бтоъти хеши шоди дорӣ , ва аз маосии хеш ӯро ранҷур накунӣ , то чун аз ту бар гардад , хушнӯду шокир бар гардад . Ва ҳақи ҳамсоя дил онаст ки маърифати хеш аз шўоӣби бидъату олоиши фитнау ҳайрати поки дорӣ ,у блбоси суннату перояи ҳикмат ороста кунӣ . Ва ҳақи ҳамсоя ҷон онаст ки ахлоқро таҳзиб кунӣ ,у атрофро адаб кунӣ ,у хотири пар аз ҳурмати дорӣ ,у қадам аз ду гетии баргирифта , ва аз худ бози руста ,у ҳақро якто шуда .

Дар ахбори биоранд ки аллоҳ гуфт : « ё Муҳамад , кун бе комаи лами ткн , Фأкўни лаки комаи лами азал » .