Қавлаи таъолӣ : ва ман иъмли сўءои أўи излм нафса

Ин « ӯ » бмънӣ ваов атфаст яъне :у излм нафса . Ва маънии сӯъи дарин оят гуфтаанд ки : феъл туъмааст ки дръ дуздед ,у маънии зулм нафас онаст ки гуноҳи хеши бадӣгарии афканд . Ва гуфтаанд : ҳар чанд сабаб хосаст аммо лафз омаст , ки « ман » аз алфоз умумаст ,у сӯъу зулм ҳар ду дар ҷинси хеш оманд . Сӯъ ширкаст ,у зулм ҳар чаҳ фурӯд аз ширк аз гуноҳон . Ва наздики аҳли ҳақи эътибори бъмўм лафзаст на бахусӯси сабаб . Муқтазӣ лафз инаст ки истиғфору тўбт ҳар чаҳ дар пеш буд бардорад , ва ҳар мазҳабӣу муҷримиро суд дорад . Мустафо ( с ) гуфт : « алои أхбркми бдоӣкми ман дўоӣкм ? » . Қолўо : балии қол : « ?фони доءкми алзнўб ,у дўоӣкми алостғФор » .

Алии бен абии толиб ( ъ ) гуфт : « аҷабати лмни иқнту маъааи алнҷоаҳ » .

Аҷаб дорам аз касе ки навмед шаваду растгорӣ бо вай .

Гуфтанд : растгорӣ чист ки бо вайаст ? гуфт : истиғфор . Ва ривоятаст аз ибни аббос ки гуфт : гуноҳон бар се қисмаст : гуноҳӣ ки биёмурзанд ,у гуноҳӣ ки нёмрзнд , ва яке ки фурӯ нагузоранд . Аммо ончӣ биёмурзанд , мардаст ки гуноҳ кунад , пас пушаймон шавад , ва узр хоҳад , ва истиғфор кунад . Ин онаст ки худоӣ биёмурзаду бФзли худ дргзорд . Ва ончии нёмрзнд ,у бҳичи ҳоли мағфират дар он нашавад , ширкаст ки бандаи орад . Худоиро анбозу назир ва мисл гуяд , таъолии аллоҳи ани злк . Ва он гуноҳ ки фурӯ нагузоранд , зулмаст , ки банда бар бародар худ кунад , лои бад дар қиёмати ҷзоءи он буи расад , ва қисос кунад аз вай . Ибни аббос ин бигуфт , пас ин оят бар хонд ки : алиўми тҷзии кули нафаси бмои касбати лои зулми алиўм . Ва қоли абди аллоҳи бен масъӯд : ман қрأи алоитини ман сӯраи алнсоء :у луи أнҳми إзи злмўои أнФсҳми алоиаҳ , ва ман иъмли сўءои أўи излм нафса

Алоиаҳ , сами астғФр , ғФри аллоҳи ?ла .

Ва ман иксби إсмои Фإнмои иксбаҳи алӣ нафса

Раби Алъоламин чун он қавмро бар тавба хонд , хабар дод дарин оят ки ин бар хондани мо шуморо бар тавба , на аз онаст ки моро аз гуноҳи шумо газандӣаст , ё аз ширки шумо зарарӣ , балки ваболи он ҳама бшмо бозгардад . Ва кони аллоҳи ълимои ҳкимо эй : ълимои бсорқи алдръи ҳкимо

Ҳукми болқтъи алии туъма . Мегуяд : аллоҳи худ доноаст ки он зира ки дуздед ? ва ҳакимаст , ҳукми қатъ ки бар туъма кард баростӣу сазоу камол ҳикмат кард . Он рӯз ки ин оят омад қавми туъмаи бдонстнд ки туъма золимасту дурӯғи зан ,у дуздӣ вай карда , гуфтанд : тавба кун , ва аз худо битарс ,у баростии баҳақи бози гирд . Туъма дар истод ,у савганд бдрўғ мехӯрд , ки он зираи биҷузи ҷуҳуди ндздид . Раби Алъоламин оят фиристод : ва ман иксби хтиӣаҳи أўи إсмои сами ирм ба бриӣои Фқди аҳтмли бҳтоно

Алоиаҳ . Хтиӣаҳи савганд бдрўғаст ,у асми бигноаҳро олӯда кардан . Мегуяд : ҳар ки савганд бдрўғ хӯрд ,у бигноҳиро олӯда гирданд , бӯҳтонеи азим ,у бузаи ошкоро бар гирифт . Бӯҳтони дурӯғӣ буд , ё бедодӣ ки шунаванда он дар он дармонд аз астнкору таъаҷҷуб . Оре ! ду кор саъбаст ,у саранҷоми он саъб : савганди бдрўғ ,у бӯҳтон бар бигноаҳ , савганди бдрўғро меояд дар осор ки : раби алъзаҳи ҷли ҷалолаи лмои кутуби алтўроаҳи беда , қол : бисмии аллоҳ , ҳозои китоби кутубаи аллоҳи бедаи лъбдаҳи Мӯсо , ани лои тҳлФи босаммии козбо , фонии лои азкии ман ҳлФи босаммии козбо . Ва бӯҳтонро , Мустафо ( с ) гуфт : « албҳтони алии албрии асқли ман алсмоўот » .

Қил : маъноа ,у зари албоҳти асқли ман алсмоўот ,у қил : аҷри алмбҳўти алайҳи асқли ман алсмоўот , яъне лъзми аҷра .

Ва брўоити ҷўибр аз заҳҳок аз ибни аббос , ин оят дар шаъни абди аллоҳи бен абӣ селлул омад ки ъоӣшаҳро қзФ карда буд , ва аз аҳли аФк шуда ,у қади ҳлки фии алҳолкин .

Қавла :у луи лои фазли аллоҳи алейку раҳмата

Раҳмат дар қуръон бар ёздаҳ ваҷҳаст : яке бмънии неъмат , чунон ки дарин оятаст ,у назири ин дар сӯраи албқраҳ ва дар сӯра алнўраст . Ваҷҳи дувум , раҳмати бмънии дайн исломаст , чунон ки дар сӯра алдҳр гуфт : идхли ман ишоءи фии раҳмата , яъне фии дайни алислом , ва дар сӯра ъсқ гуфт :у локини идхли ман ишоءи фии раҳмата . Ваҷҳи сиўм , раҳмати бмънии ҷинат , чунон ки дар сӯраи ол умрон гуфт :у أмои аллазӣнаи абизти вҷўҳҳми ФФии раҳмати аллоҳ , яъне ҷинаи аллоҳ , ва дар охири сӯраи алнсоء : Фсидхлҳми фӣ раҳма манеҳ яъне фии алҷнаҳ , ва дар охири сӯраи алҷосиаҳ : Фидхлҳми рбҳми фии раҳмата яъне фии ҷнтаҳ , ва дар банӣ Исроил :у ирҷўни раҳмата яъне ҷнтаҳ , ва дар сӯраи албқраҳ : أўлӣки ирҷўни раҳмати аллоҳ яъне ҷинаи аллоҳ , ва дар сӯраи алънкбўт : أўлӣки иӣсўои ман раҳматӣ яъне ман ҷаннатӣ .

Ваҷҳи чаҳорум , раҳмати бмънии мтр , чунон ки дар сӯра алоъроФ гуфт :у ҳўи алзии ирсли алрёҳи бшрои байни ядии раҳмата яъне қдоми алмтр . Ҳамонаст ки дар сӯра алФрқон гуфт ва дар ъсқ :у иншри раҳмата яъне алмтр , ва дар сӯра алрўм гуфт : Фонзри إлии осори раҳмати аллоҳ яъне алмтр ,у қол : إзо أзоқҳм манеҳ раҳма ,у лизиқкми ман раҳмата яъне алмтр . Ваҷҳи панҷум , раҳмати бмънии набувват , чунон ки дар сӯра с гуфт : أми ъндҳми хзоӣни раҳмаи рбк яъне мафотеҳи алнбўаҳ . Ҳамонаст ки дар сӯра алзхрФ гуфт : أи ҳам иқсмўни раҳмати рбк яъне алнбўаҳ . Ваҷҳи шашум , раҳмати бмънии қуръон , чунон ки дар Юнус гуфт : қул бФзли аллоҳу брҳмтаҳ яъне болқрон , ва дар ол умрон гуфт : ихтси брҳмтаҳи ман ишоء яъне болқрон , ва дар сӯра Юсуф гуфт :у ҳудоу раҳмаи лқўми иؤмнўн . Ваҷҳи ҳафтум , бмънии ризқ , чунон ки дар банӣ Исроил гуфт : қул луи أнтми тмлкўни хзоӣни раҳмаи рабӣ яъне мафотеҳи ризқи рабӣ , ва дар сӯра алкҳФ гуфт : рбнои отнои ман лднки раҳма , яъне рзқо ,у қоли иншри лаками рбкми ман раҳмата яъне ман ризқа . Ва дар сӯра алмлоӣкаҳ гуфт : мо иФтҳи аллоҳи ллноси ман раҳма яъне ман ризқ .

Ваҷҳи ҳаштум , бмънӣ нусратаст , чунон ки дар сӯра алоҳзоб гуфт : қул ман зои алзии иъсмкми ман аллоҳи إни أроди бкми сўءои أўи أроди бкми раҳма яъне хиро ,у ҳўи алнсру алФтҳ .

Ваҷҳи нуҳум , раҳмати бмънии офият , чунон ки дар сӯра алзмр гуфт : أўи أроднии брҳмаҳ яъне бъоФиаҳ , ҳилли ҳни мумсикоти раҳмата яъне офията . Ваҷҳи даҳум , раҳмати бмънии маваддат , чунон ки дар сӯра алҳдид гуфт :у ҷълнои фии қулӯби аллазӣнаи атбъўаҳи рأФаҳу раҳма яъне мўдаҳ , ва дар сӯра алФтҳ гуфт : рҳмоءи бинҳм яъне мтўодин . Ваҷҳи ёздаҳум , раҳмати бмънии имон , чунон ки дар сӯра ҳуд гуфт аз қавли Нӯҳ : أи рأитми إни канти алии байнаи ман рабӣу отонии раҳмаи ман ъндаҳ яъне : наамма ман ъндаҳ ,у ҳўи алоямон , ва аз қавл солеҳ гуфт : ва отонӣ манеҳ раҳма яъне аимоно .

Қавла :у луи лои фазли аллоҳи алейку раҳмата

Маънӣ онаст ки агар на он будӣ ки аллоҳи таъолии бФзли худ туро набувват дод ,у брҳмти худ турои бўҳӣ нусрат дод , дар дил гирифта буданд тоӣФаҳ эй яъне қавми туъма ки туро аз ончӣ ҳақаст бгрдоннд , то ҳукм ки кунӣ бмил кунӣ , чунон ки мурод эшонаст . Раб Алъоламин гуфт : ва мо излўни إлои أнФсҳм

Ва эшон биҷузи азлоли тани хеши нмикннд ,у ваболи он ҷуз боишон боз нагардад , ки эшонанд ки бар бузаи корӣу бедодгарии дурӯғу бӯҳтони якдигарро ёрӣ медиҳанд .

Ва мо изрўнки ман шайъи ء

Яъне ё Муҳамади туро аз он ҳеҷ зиён нест , ки зиёни он касро буд ки гувоҳӣ бдрўғ диҳад ,у ёр ноҳақ бошад . Пас раби алъзаҳи миннати ниҳод бар Мустафо ( с ) , ва гуфт :у أнзли аллоҳи алейк алкитобу алҳкмаҳ

Худои таъолӣ фурӯ фиристод бар ту китоб , то ҳукм ки кунӣ бар вифқ китоб кунӣ , ва равшан кард туро дар он китоби ончии ҳикмат дар онаст ,у ростӣ бонаст . Ва қил :у أнзли аллоҳи алейк алкитобу алҳкмаҳ

Яъне : алҳлол ваулҳаром ,у ълмк

Ман алшроӣъ . Ва кони фазли аллоҳи алейк

Ман амри алкитоб ,у أмри аддӣн , мо лами ткни тааллум

Болктобу алнбўаҳ , ъзимо .

Қавла : лои хайри фии касӣри ман нҷўоҳм гуфтаанд : чун қавми туъмаро маълуми гашт ва эшон ки вайро ёрӣ медоданд , ки туъмаи дурӯғ занаст ,у дръи ваии дуздида , бо якдигар шуданд ,у розӣ дар гирифтанд , ва ҳар касе бнўъӣ сухан мегуфтанд . Раби алъзаҳ дар шаъни эшон ин оят фиристод : лои хайри фии касӣри ман нҷўоҳм дар он рози эшон ва дар он сухан ки пинҳон бо якдигари мигўинди ҳеҷ хайр ва некӣ нест , إлои ман أмри бсдқаҳи أўи маърӯф яъне : ало фӣ наҷӯй ман амри бсдқаҳ . Муҷоҳид гуфт : ин оят омаст ,у ҷаҳонён дар он яксонанд , мегуяд : дарин розҳо ки мардум кунанд бо якдигар , ва он суханҳо ки дар он хавз кунанд , ҳеҷ хайр нест магари ончӣ аз аъмол бар бошад . Пас баён кард ки аъмол бар чист : إлои ман أмри бсдқаҳ яъне хайр дар сухани он касаст ки бсдқаҳ фармоед , أўи маърӯф ё қарзии бксӣ додан , أўи إслоҳи байни аннос ё миёни мардуми сулҳ афкандан . Мустафо ( с ) гуфт : « каломи ибни одами каллаи алайҳи лола , алои амри бмърўФ ӯ наҳй ани мункир ӯ зикри аллоҳ » .

Ин ҳадиси пеш Сафён мехонданд , мардӣ гуфт : сахтаст ин ҳадис , яъне ваъидии қавӣу бимӣ тамомаст . Сафён гуфт : чаҳ суханӣаст дарин ҳадис ? ин ҳамчунонаст ки дар қуръони михўонӣ : лои итклмўни إлои ман أзни ?лаи арраҳмону қоли сўобо , ҷои дигар :у алъсри إни алإнсони лФии хусри إлои аллазӣнаи омнўои алоиаҳ .

Ва ман иФъли злки абтғоءи маразот аллоҳ мегуяд : ҳар ки ин садақау қарзу ислоҳи миёни мардуми биҷои орад , ва он гуҳи бойени рзоء аллоҳ ҷӯяд ,у мурод аллоҳ хоҳад , раби алъзаҳи вайро музд бузургвор диҳад , яъне биҳишт . Ин маънӣ бар қроءти бӯи умру Ҳамза ва ёқӯбаст ки эшон « ФсўФи иؤтиаҳ » биё хонанд . Боқии нؤтиаҳ бнўн хонанд , яъне : мо диҳем ӯро музди бузургвор , биҳишти боқӣ ,у Наими ҷовдонӣ .

Расӯли худо ( с ) абӯи Айюби Ансориро гуфт : хоҳӣ ки турои роҳи намоями бсдқаҳ ки туро бааст аз чаҳорпоёни чарандаи некӯ ? яъне :у аллоҳи аълам , ки туро бааст аз онкии чаҳорпоёни никўдорӣ ,у бсдқаҳи диҳӣ . Он гуҳ гуфт : « тслҳи байни анноси азои тФосдўо ,у тақарруби бинҳми азои тбоъдўо » , миёни мардуми сулҳи диҳии он гуҳ ки фасоди якдигари ҷӯянд ,у табоҳӣ дар кори якдигари оранд . Ва миёни эшон наздикии ҷӯӣ , ва бо ҳам оре чун аз якдигар давр уфтанд . Ва рӯй инси бен молик ( рз ) қол : бинмои расӯли аллоҳ ( с ) ҷолси ази рأиноаҳи зҳк ҳатто бадати сноёҳ , Фқоли умр : мо азҳкк ё расӯли аллоҳи бأбӣу أмӣ ?

Қол : « раҷулони ҷсўои байни ядии раби алъзаҳи ҷли ҷалола , Фқоли аҳдҳмо : хзи лии мзлмтии ман ахӣ , Фқоли аллоҳ : аъти ахоки мзлмтаҳ . Қол : ё раби лами ибқи ман ҳснотии шайъи ء . Қоли аллоҳи ъзу ҷли ллтолб : Киеви тасаннӯъи бأхику лами ибқи ман ҳснотаҳи шайъи ء . Қол : ё раби Фиҳмли ман аўзорӣ » , ФФозти ълинои расӯли аллоҳ ( с ) болбкоء , сами қол : « ани злки лиўми азими иҳтоҷи фӣаи анноси илои ани иҳмли анҳуам ман аўзорҳм . Фқоли аллоҳи ъзу ҷли ллтолб : арФъи бсрки Фонзри фии алҷанон , ФрФъи раъсаи Фқол : арӣ мадоини ман Фзаҳу қсўрои ман зҳби мкллаҳи боллؤлؤ , лأии набии ҳозо , лأии садиқи ҳозо ? лأии шаҳиди ҳозо ? қол : лмни ҳўи аътонии алсмн . Қол : ё раб ! ва ман имлки самани ҳозо ? қол : анати тамаллука . Қол : Бам ? қол : бъФўки ани ахик . Қол : ё раб ! Фқди афвати анҳу . Қол : хзи беди ахику адхлаҳи алҷнаҳ . Қоли расӯли аллоҳ ( с ) : Фотқўои аллоҳу аслҳўои зоти бинкм , ?фони аллоҳи ислҳи байни алмؤмнини явми алқёмаҳ » .

Қавла : ва ман ишоққ алрасул ибн аббос гуфт : ин ҳам дар шаъни туъмаи бен абирқ омад , ки чун оятҳо дар шаън вай омад ,у феъли бади ваии пайдои гашт ,у қавми ваии бдонстнд ки ваии золим ва сориқаст ,у расӯли худо ( с ) фармуд то дасти ваии бибаранд , вай аз миён бигурехт , ва ба Макка шуд ва дар кофарони пайваст ,у муртади гашт . Чунин гӯйанд ки : бамурдӣ фурӯ омад номи ваии ҳуҷҷоҷи бен ълоти алслмӣ , ва он марди вайро гиромӣ дошт чунон ки меҳмононро гиромӣ доранд . Пас туъмаи гумони барад ки дар даруни хонаи ваии зар ниҳодааст , чун шаб дар омад нақби бузад , чун дар он андарун шуд пӯсти мяш ниҳода буданд , аз он пӯстҳои хом хушк гашта , поиши бон пӯстҳо барофтод , овозӣ бар омад худованди хонаи бони овоз аз хоб даромад , ва дар он хона шуд , туъмаро бигирифт ва берун оварад . Аҳл Макка гуфтанд : ӯро сангсор кунем . Ҳуҷҷоҷ гуфт : ҳар чанд бади мард ва дуздаст , аммо меҳмонаст ,у меҳмонро куштан рӯй нест . Пас ӯро бхўорӣ аз шаҳр берун карданд , ба ҳала банӣ салим фурӯ омад , ва эшон бут параст буданд , ва бо эшон бути мипрстид , то дар ширк фурӯ шуд ,у ҳалоки гашт . Пас раби Алъоламин дар шаъни вай ва дар муртади гаштани ваии ин оят фиристод . Ҷўибр гуфт аз заҳҳок аз ибни аббос ки : ин оят дар шаън нафарӣ омад аз Қурайш ки аз Макка ба Мадина ҳиҷрат карданд ,у ислом дар пазируфтанд ,у расӯли худо ( с ) эшонро ато дод . Пас шқоءи азалӣ дар эшон расед , ба Маккаи бози гаштанд , ва муртад шуданд . Раби Алъоламин эшонро гуфт : ва ман ишоққ алрасул . Шиқоқ номӣаст хилофро , шқи ъсоءи алмуслимӣн аз он гирифтаанд , ва он он бошад ки маъмур дар шқӣ буду омир дар шқӣ .

Ман баъди мо табин ?лаи алҳдии инҳо дар « ?ла » ду ваҷҳ дорад : як ваҷҳ онаст ки бо Мустафо ( с ) шавад ки аз аллоҳи вайро ҳудои пайдоу ваҳии дуруст . Дигари ваҷҳи ин манроаст ки бар сар оят гуфт , ки умматро устуворӣ Мустафо пайдост ,у пайғомбарии ваии дуруст .

Ва итбъи ғайри сиблат алмؤмнин гуфтаанд : муроди бойени иҷмоъи аҳл ҳақаст бар ҳақ , дар ҳар асрӣ . Аввали оятӣ ки шофиӣ аз он далел гирифт бар сиҳҳати иҷмоъ , ин оят буд .

Ҳикоят кунанд аз шофиӣ ки ҳорӯни алрашед аз ман талаб далел кард бар дурустии иҷмоъ аз китоби худо , ва ман муҳлати хостами се рӯз . Рафтам ва се хатм кардам ба рӯз ,у тадаббуру тафаккур дар он тамом биҷой биоварадам . Рӯзи сиўми бони оят дар расидам , шоди гаштам ,у бдонстм ки равшантар далелӣ аз китоб худо инаст . Ва ваҷҳ далел онаст ки раби алъзаҳ бим доду хилофи дайни шимурд касе ки на бар сиблати муъминони паии барад ,у сиблат муъминон онаст ки бар он муттафиқ шаванд аз қавлӣ ё феълӣ . Чун кафеи уламои аср фароҳам омаданд бчизӣ , ва бар он муттафиқ шуданд , онро иҷмоъ гӯйанд . Ва мазҳаби аҳл ҳақ онаст ки ҷоиз нест иҷтимои ин уммат бар ботилу хато , бхлоФи қавли низом ки вай раво дорад , ва бар хилофи қавли имомӣау рофиза ки иҷмоъи бнздики эшон худ ҳуҷҷат нест ,у бхлоФи қавли Довӯд ,у ҷамоатӣ аз аҳли зоҳир ки гуфтанд : иҷмоъ , худ иҷмоъ саҳобааст , ҳуҷҷат онасту бас . Ва далели аҳли ҳақ аз ҷиҳат суннат онаст ки Мустафо ( с ) гуфт : « лои тҷтмъи умматии алии залола » , ва рӯй « алии хтأ » .

Ва рӯй : ман Форқи алҷмоъаҳи қайди шбр , Фқди халъи рбқаҳи алисломи ман ънқаҳ .

Ва рӯй : ман Форқи алҷмоъаҳ мот метаҳ ҷоҳлиаҳ , ва рӯй : ман раъии ман амираи шиӣои икрҳаҳи Флисбр , ?фонаи лӣси аҳади иФорқи алҷмоъаҳи шбро , Фимўт , ало мот метаҳ ҷоҳлиаҳ , ва рӯй : алайкуми болсўоди алأъзм . Ва яди аллоҳи алии алҷмоъаҳ .

Ва ман шуд шуд фии алнор .

Ва рӯй : мо роаҳи алмслмўни ҳусно Фҳў ъанд аллоҳи ҳасан , ва мо роаҳи алмслмўни қбиҳо Фҳў ъанд аллоҳи қабеҳ .

Ва аз рӯй маънӣ ишоратӣ кунем : умматҳо ки гузаштанд , дар ҳар аср ки буданд чун бар ботилӣ муттафиқ шудандед , ва бар таъбиру табдил иҷмоъ кардандед , раби алъзаҳи пайғомбарӣ боишон фиристодӣ , то эшонро бо роҳи ҳақу савоби овардед . Ва маълумаст ки пайғомбари мо ( с ) охири алأнбёء ва хотам эшонаст , ва пас аз вай пайғомбарӣ нахоҳад буд . Пас раби алъзаҳи бкмоли меҳрбонӣу карами хеши ин умматро маъсӯм кард . Чун бар чизе муттафиқ шаванд , раби Алъоламин эшонро дар он парда исмат медорад , то ин исмати ивази он беъсат бошад ки умматҳои гузаштаро будаст ,у иқрби ман ҳозои мо

Рӯй абӯи ҳрираҳи қол : қоли расӯли аллоҳ ( с ) : « ан банӣ Исроили канти тсўсҳми алأнбёء , Фозои моти набии қоми набии мақома ,у лӣси баъдии набӣ » . Қолўо : Фмои икўни бъдк ё расӯли аллоҳ ? қол : « икўни хлФоءи касӣра » . Қолўо : ФкиФтарӣ ? қол : « аўФўои ббиъаҳи алأўли Фолأўл ,у адўои илайҳами мо ?лаам , ?фони аллоҳи соӣлҳми ани алзии лакам » .

Аммо ҷавоби қавли Довӯду аҳл зоҳир онаст ки раб алъзаҳ гуфт :у итбъи ғайри сиблати алмؤмнин , бар умум гуфт , саҳобау ғайри эшон ,у оят бар умум рондани аўлитр , ки ахбори сҳоҳ ки ёд кардем ҳама бар он далолат мекунад .

Навела мо тўлӣ ва насала ҷаҳаннами абӯи Амру Ҳамзау абӯи бикр бо суккон «ҳо » хонанд ,у қолўну ёқӯби бохтлос ,у боқии бошбоъ . Навела мо тўлӣ мегуяд : ндъаҳ ва мо ахтораҳи лнФсаҳ , фии алднё , лأни аллоҳи ъзу ҷли ваъдаи алъзоби фии алохраҳ . ӯро фурӯ гузорем дарин дунёи бончаҳи худро ихтиёр кардасту азоби охират худ барҷост .

إни аллоҳи лои иғФри أни ишрк ба алоиаҳи сабаби нузули ин ояти он буд ки перии аъробии пеши Мустафо ( с ) омад , ва гуфт : ё набии аллоҳи мардии перам , бгноҳони олӯда , аммо то худоро шинохтаам ҳаргиз ширк наёвардаам , ва то имон овардаам бкФр боз нагаштаам ,у ҷузи аллоҳи худро ёрӣ ва мавлое написандидаам , ва бар нофармонии ҳаргизи далерӣ ва мкобраҳ накардаам , ва аз кардҳо пушаймонам , ва аз гузаштҳо узр мехоҳам , ва истиғфор мекунам , бо ӣнҳамаи ҳоли ман наздики аллоҳ чун хоҳад буд ? раби алъзаҳ оят фиристод : إни аллоҳи лои иғФри أни ишрк бау иғФри мо дуни злки лмни ишоء . Ваҷҳи далолати ин оят бар қавли аҳли бидъат дар оят пеш рафт ,у лои ҳоҷаи илои аъодтаҳ . Рӯй ани ибни аббоси қол : слоси ман лӣси фӣаи мнҳни шайъи ءи ?фони аллоҳи иғФри мо дуни злки лмни ишоء : ман моти лои ишрки биллоҳи шиӣо , ва ман лами икни соҳрои итбъи алсҳраҳ , ва ман лои иҳқди алии ахиаҳи шиӣо .

Вқол алнабӣ ( с ) лмъози бен ҷабал : « أи тдрӣ ё маози мо ҳақи аллоҳи алии алъбод , ва мо ҳақи алъбоди алии аллоҳ ? » қиллат : аллоҳу расӯлаи аълам , Фқол : « ҳуққаи алайҳими ани иъбдўаҳу лои ишркўо ба шиӣо ,у ҳуққаами алайҳи азои Фълўои злки ани идхлҳми алҷнаҳ » .

Ва ман ишрки биллоҳи Фқди зли злолои бъидо эй : зҳби ани алтриқу ҳарами алхири калла .

Гуфтаанд ки залол дар қуръон бар ҳашт ваҷҳаст : яке бмънии ғӣ , яъне бироҳӣ , чунон ки раб алъзаҳ гуфт ҳикоят аз қавли Иблис :у лأзлнҳм яъне :у лоғўинҳми ани алҳдии ФикФрўо , ва дар сӯра ис гуфт :у лақади أзли мнкми ҷблои ксиро яъне : ағўии Иблиси мнкми ҷблои ксирои ФкФрўо , ва дар софот гуфт :у лақади зли қиблаам яъне : ғўии қиблаам . Ваҷҳи дувуми залоли бмънӣ злиласт , чунон ки раб алъзаҳ гуфт : лҳмт тоӣФаҳ манеҳам أни излўк

Яъне أни истзлўки ан алҳақ . Ҷой дигар гуфт :у лои татаббуъи алҳўии Физлки ани сиблати аллоҳ яъне Фистзли ани тоъаҳи аллоҳи фии алҳкми ман ғайри куфр .

Ваҷҳи сиўми залоли бмънии хусрон , чунон ки дар сӯра алмؤмн гуфт : ва мо кед алкоФрини إлои фии залол яъне фии хсор , ва дар ис гуфт : إнии إзои лФии залоли мубин яъне хсори байн , ва дар сӯра Юсуф гуфт : إни أбонои лФии залоли мубин яъне фии хсори байни ман ҳуби Юсуф , إнои лнроҳои фии залоли мубин эй хусрони байн , إнки лФии злолки алқдим яъне фии хсронки ман ҳуби Юсуф . Ваҷҳи чаҳоруми залоли бмънии шқоء , чунон ки дар сӯра алмалик гуфт : إни أнтми إлои фии залоли кабӣр яъне фии шқоءи тавил . Ҷой дигар гуфт : إнои إзои лФии залолу сър , إни алмҷрмини фии залолу сър . Яъне фии шқоءу азоб , ва дар сӯра сабаъ гуфт : бали аллазӣнаи лои иؤмнўни болохраҳи фии алъзобу алзлоли албъид яъне алшқоءи алтўил . Ваҷҳ панҷум залоласт бмънии бутлон , чунон ки гуфт : аллазӣнаи кФрўоу сдўои ани сиблати аллоҳи أзли أъмолҳм яъне абтли аъмолҳм ,у қоли таъолӣ : Флни изли أъмолҳм яъне Флни ибтли аъмолҳм , ва дар сӯра алкҳФ гуфт : зли съиҳми фии алҳёҳи алднё эй бтли ъмлҳм . Ваҷҳи шашуми залоли бмънии хато , чунон ки дар сӯра алФрқон гуфт : إни ҳам إлои колأнъоми бали ҳам أзли сбило яъне ахтأи триқо ,у қол :у сўФи иълмўни ҳайни ирўни алъзоби ман أзли сбило эй ахтأи триқо , ва дар сӯра алоҳзоб гуфт : Фқди зли злолои мубино эй ахтأи хтأ зоҳиран , ва дар навен ва алқлм гуфт : إнои лзолўн эй ахтأнои тариқи алҷнаҳ . Ваҷҳи ҳафтуми залоли бмънии ҷаҳолат , чунон ки дар сӯра алшъроء гуфт : Фълтҳои إзоу أнои ман алзолин эй ман алҷоҳлин . Ваҷҳи ҳаштуми залоли бмънӣ нисёнаст , чунон ки дар сӯра албқраҳ гуфт : أни тзли إҳдоҳмо яъне ани Теннессии аҳдиҳмои алшҳодаҳ .