Қавлаи таъолӣ : ва ман أҳсни динои ммни أслми виҷҳаи ллаҳу ҳўи Муҳсини алоиаҳи раби Алъоламин худои ҷаҳонён ,у кирдигори ниҳони дон , ҷли ҷалолау тақаддусати асмоءаҳу тъолти сифота , дарин ояти мухлисонро меситояд ,у ихлос дар аъмоли мипсндд . Ва аввал касе ки ҷомаи ихлос дар сари каъба амал кашид Мустафо буд ки гуфт : « анмои алأъмоли болнёт » .

Ин равиши ихлос дар аъмол ҳамчун равиш рангаст дар гавҳар , чунон ки гавҳар , бе кисвати ранг , сангӣ бошад беқимат , амал беихлос ҷон канданӣаст бесавоб .

Маърӯфи крхии қудси аллоҳи рӯҳаи хештанро бтозёнаҳ задӣ , ва гуфтӣ : ё нафаси ахлсии тахаллусӣ , ихлос кун то халоси ёбӣ . Гуфтаанд : илм тухмаст ,у амал заръаст ,у оби он ихлос . Кор ихлос дорад ,у растгорӣ дар ихлосаст ,у саодати абад дар ихлосаст , аммо ихлоси худ азизаст , на ҳар ҷое фурӯд ояд , на баҳр касе рӯй намояд .

Раб алъзаҳ гуфт : сари ман сиррии астўдътаҳи қалби ман аҳббти ман ибодӣ .

Дар банӣ Исроили обидӣ буд , вайро гуфтанд : дар фалони ҷойгаҳ дарахтӣаст ки қавмии онро мипрстнд . Он обидро аз баҳри худоу таассуби дайн хашм гирифт , аз ҷой бархест , табар бар дӯши ниҳод , ва рафт то он дарахт аз бех бардорад , ва нест гирданд .

Иблиси бсФти перии бароа вай шуд , аз вай пурсед ки куҷо мерӯй ? гуфт : бФлони ҷойгаҳ то он дарахт бар кунам . Гуфт : рӯи бъбодти худ машғӯл бош , ки ин аз дасти ту бар нахезад , бо вай бар овехт , Иблис бофитод ,у обид бар сина вай нишаст . Иблис гуфт : даст аз ман бози гир , то турои як сухан некӯ бигӯям . Даст аз ваии бдошт . Иблис гуфт : эй обиди худоиро пайғомбарон ҳастанд , агар ин дарахт бар мебояд кунад , пайғомбариро фармоед то барканд , туро бад-ӣн нафармӯдаанд . Обид гуфт : на , ки ло бадаст бар кандан ин дарахт .

Ва ман азин кор бознагардам то тамом кунам . Дигари бораи баҳам бар овехтанд ,у обид ба омад ,у Иблиси биФтод . Иблис гуфт : эй ҷавонмард ! ту мардии дарвешӣ ,у мؤнти ту бар мардумонаст , чаҳ бошад ки ин кор дар боқӣ кунӣ ки бар ту нест , ва туро бидон нафармӯдаанд , ва ман ҳар рӯзи ду динор дар зери болин ту кунам , ҳам турои нек буд ҳам обидони дигарро , ки бар эшон нафақа кунӣ . Обид дарин гуфт вай бимонад . Бо худ гуфт : як динори бсдқаҳи даҳум , ва як динори худ бакор барам беҳтар аз онкии ин дарахт бар кунам , ки маро бад-ӣн нафармӯдаанд , ва на пайғомбарам , то бар ман воҷиб ояд . Пас бойени сухани бозгашт . Дигари рӯзи бомдоди ду динор дид дар зери болини худ . Бар гирифт . Рӯзи дигар ҳамчунин то рӯзи сиўм ки ҳеҷ чиз надид . Хашм гирифт . Табари бардошт , ва рафт то дарахт бар кунад , Иблиси бароа вай омад , ва гуфт : эй марди азин кори баргард ки ин ҳаргиз аз дасти ту бар нахезад . Баҳам бар овехтанд ,у обиди биФтод ,у бадасти Иблиси оҷизи гашт ,у Иблиси қасди ҳалок вай кард . Обид гуфт : маро раҳо кун то бози гирдам , локин бо ман бигӯ ки аввал чаро ман ба омадам , ва акнӯн ту ба омадӣ ? гуфт : аз онкӣ дар аввал аз баҳр худоӣ бархестӣ ,у дайни худоиро хашм гирифтӣ , раби алъзаҳи марои мусаххар ту кард . Ҳар ки барои худои бохалос корӣ кунад , маро бар вай даст набӯд . Акнӯн аз баҳри тамаъи хеш ва аз баҳри дунё хашм гирифтӣ , тобеъи ҳавоӣ худ шудӣ , лои ҷурм бар ман барнаёмадӣ ,у мақҳури ман гаштӣ .

Мустафо ( с )ро пурседанд ки ихлос чист ? гуфт : онкии гӯйӣ : рабии аллоҳ , сами тстқими комаи амрат .

Ва ман أҳсни динои ммни أслми виҷҳаи ллаҳу ҳўи Муҳсин воситӣ гуфт :у ҳўи Муҳсин , маънӣ онаст ки :у ҳўи иҳсни ани ислми виҷҳаи ллаҳ . Мегуяд : роҳи поку дайни некӯи он каси рост ки рӯй худ фаро ҳақ кунад , ва нек донаду шиносади ин рӯзии фарои ҳақ кардан ,у ихлоси биҷой овардан ки на ҳар касе ки бадаргоҳ султон расад , ваии адаби ҳазрати шиносад .

Он гуҳ гуфт :у атбъи млаҳи إброҳим ҳниФо ишоратаст бдонкаҳи ин ҳолати иброҳӣм ( ъ )аст ки рӯй баҳақи ниҳод ,у адаби ҳазрат биҷой оварад , худро насибӣ нагузошт . Ҳамаи дрбохт : ҳам нафас , ва ҳам мол , ва ҳам фарзанд . Нафаси худ дрбохти рзоءи ҳақро , фарзанди дрбохти атбоъи фармон ӯро ,у моли дрбохти шафқат бар халқ ӯро . Лои ҷурми раби алъзаҳ ӯро бстўд ,у халил худ хонд , гуфт :у атхзи аллоҳи إброҳими хлило

Рӯй ани аллоҳи таъолии аўҳии илайҳ : анати халилӣу أнои хлилк , Фонзри ани лои атлъи фии ширку қади таъаллуқати бғирӣ , Фоқтъи хлтки анӣ .

Ва гуфтаанд ки : чун раби алъзаҳи рақами хулат бар вай кашид , ва ин Нидо дар олам дод ки :у атхзи аллоҳи إброҳими хлило , Фриштгони овоз бар овараданд ки худовандо ! чаҳ кард иброҳӣм ки бо ваии ин каромат кардӣ ? ва аз ҷаҳонёни ин тахсӣс вай омад ? фармон омад ки : эй Ҷабраилпурҳои тоؤсии фурӯи гушой , ва аз зрўаҳи сидраи бқмаҳи он кӯҳи рӯ ,у номи мо бсмъ ӯ расон . Ҷабраил биёмад , ва дар пас он кӯҳи истод ,у халилро сесад гилаи гӯсфанд буд , бо ҳар гилаи сегӣ ,у қаллодаи заррин дар гардани вай . Ҷабраили овоз бар оварад ки : ё қуддус ! . Халил аз лиззати он самоъи биҳуши гашт , аз пой даромад , гуфт : эй гӯянда , як бори дигари бози гӯй , ва ин гилаи гӯсфанди бойени сагу қаллодаи заррини туро . Ҷабраили як бори дигар овоз баровард ки : ё қуддус ! халил дар хок тмрғ мекард , ва чун мурғи ним бсмл мегуфт : як бори дигари бози гӯй ва ин гилаи дигари туро ,у أншд :

Ҳамчунин вомии хост , то сесад гила ҳама бидод . Он гуҳ чун ҳама бидода буд , он ақдҳо муҳкамтар гашт , ишқу ифлоси баҳами пайваст . Халил овоз баровард ки : ё абди аллоҳ ! як бори дигари бози гӯйу ҷонами туро .

Ҷабраилро вақти хуши гашт ,пурҳои тоўсии Фрўгшод , гуфт : агар қусӯрӣ ҳаст дар дидаи мост , аммо турои ишқ бар камоласт , баҳақи атхзки хлило .

Ва ллаҳи мо фии алсмоўот ва мо фии алأрзи дарин оёти се ҷойгаҳ боз гуфт :у ллаҳи мо фии алсмоўот ва мо фии алأрз , ҳар ҷои қавмиро танбеҳаст ,у маъниро махсӯс . Аввали танбеҳи омма мусулмононаст . Дувуми танбеҳи мутааббидон ва муттақеонаст . Сиўми танбеҳи садиқон ва хосгёнаст . Аввали оммаи мусулмононро гуфт ки : ҳар чаҳ дар осмон ва заминаст ҳамаи малику малик манаст . Ҳамаи офарӣда ва сунъ манаст . Илми ман баҳамаи расида , ва аз ҳамаи огоҳам . Ҳақҳо миёни шумо воҷиб кардам , ва фарзҳо боз буридам . Занонроу ятемонроу мустазъафонро ҳақҳо биҷой оред ,у фармӯдаи ман бакор доред ,у бмўосот ва сулҳ кушед . Агар нек кунед ва агар бад , агар сулҳ кунед вагар ҷанг , бҳқиқт донед ки ман медонам ва ман май байнам , ки ҳамаи офарӣда ва сунъ манаст , офарӣдау сунъи ман кӣ пинҳон шавад бар ман : أи лои иълми ман халқу ҳўи аллтиФи алхбир .

Дар оят дигар гуфт :у ллаҳи мо фии алсмоўот ва мо фии алأрзу лақади всинои алоиаҳи шумо ки обидон ва парҳезгоронед , якборагии ҳамаи бкўии тақво дар оӣид ,у тақвои паноҳ худ созед , ва аз роҳи шабаҳат ва тӯҳмат бархезед . Ин бигуфт ва бифармуд , он гуҳи гуруҳеро тавфиқ дод ,у гуруҳеро дар роҳи хизлон фурӯ гузошт ,у ҳамаро огоҳӣ дод ки ман бениёзам , на аз тоъати он муваффақи марои суд , на аз маъсияти он мхзўли марои зиён . Ҳар чаҳ дар осмону замини ҳамаи малику малики ман , ҳамаи мақдӯру маснӯъи ман , агар хўостмии ҳамаи муваффақи оФридмӣ ё ҳамаи мхзўл . Касро бар ман эътироз на , ва аз ҳукми ман эъроз на .

Дар оят сиўм гуфт :у ллаҳи мо фии алсмоўот ва мо фии алأрзу кафии биллоҳи вкилои танбеҳи садиқон ва муҳибонаст , ки ҳафт осмон ва ҳафт замин ва ҳар чаҳ дар он , ҳама он манаст , на бидон офаридам то ту рӯй бидон оре ,у дил бар он наҳй , ки баси бони Бамоне , ва аз ман бози Монӣ , локин бидон офаридам то бтўи намоям , ва бар нафас ту ороем . Он гуҳ чун ҳама бигзорӣ , ва рӯй бмни оре , ҳама дар хизмати ту орм ,у ҳамаи зери даст ту кунам . Ва ин маънӣ дар хабараст : ё дунёи ахдмии ман хдмнӣу атъбии ман хдмку ҳикояти саҳл тстрӣ маърӯфаст ки : Халифаи рӯзгори моли фаровон бар вай арза кард , ҳеҷ напазируфт . Яке пурсед ки чаро напазируфтӣ ? саҳл дуо кард то раби алъзаҳи парда аз дидаи он соили бардошт , дар нигараст як ҷаҳони гавҳар ва марворид дид . Он гуҳ гуфт : эй ҷавонмард ! моро ҳоҷат бимол Халифа нест , ки ҳамаи ҷаҳони бФрмони мост ,у хзоӣни замин бар мо арза мекунанд , локини мо худ наме хоҳем .