Қавлаи таъолӣ : ё أиҳои аллазӣнаи омнўои лои ттхзўои алиҳўду алнсорӣ ҳар чанд ки ҳукми ин оят бар умумаст ки албата ҳеҷ муъминро нест ки бо ҷуҳудону тарсоён мўолот гирад , чунон ки онҷо гуфт : лои итхзи алмؤмнўни алкоФрини أўлёءи ман дуни алмؤмнин , ҷой дигар гуфт : лои ттхзўои адуӣу ъдўкми أўлёء , аммо алӣ алхусус нузули ин оятро сабабӣ ҳаст ,у уламо дар он мухталифанд . Ътиаҳи бен Саиди алъўФӣ ва заҳрӣ гуфтанд : сабаби он буд ки рӯзи бадар чун он ҳазимату шикастагӣ бар кофарон афтод , ҷамоатии мусулмонон бо қавмии ҷуҳудон ки наздикону дӯстон эшон буданд мегуфтанд имон оред , пеш аз онкии шуморо рӯзии дигар чун рӯзи бадар пеш ояд , ва он гуҳи худ ҳеҷ бар ҷои нмонид . Молики бен алзиФ ки аз ҷуҳудон буд ҷавоб дод ки : шумо бидон ғарра гаштед ки ҷамъӣ аз Қурайш бикуштед , аз онкии эшонро дар ҷангу тадбири он илм набӯд ,у сози он кор надоштанд , агар моро рӯзӣ пеш ояд байнед ки шуморо бар мо даст набӯд , ва мо ба оӣим .
Ибодаи бен алсомт алхзрҷӣ гуфт : ё расӯли аллоҳи маро дӯстонанд азин ҷуҳудони гуруҳе ки адади эшон фаровонаст ,у шавкати эшону қӯти эшон тамомаст ,у силаҳи эшон бисёр , аммо аз эшон ёрии нмихўоҳму дӯстони нмигирм ,у мўолоти эшон нмихўоҳм , ки ёру дӯсти ман ҷузи худоӣ ва расӯл нест . Абди аллоҳи абӣ селлул гуфт : ман бории мўолоти ҷуҳудону даст бо эшон яке доштан ва бо эшон пноҳидн фурӯ нагузорам , ки аз дўоӣру нўоӣби митрсм , рӯзгору ҳолу давлат гардонаст , набояд ки ҳол бар мо бигардад ва моро боишон ҳоҷат буд . Расӯл худо гуфт : агар ҳоҷат буд туро бо эшон ҳоҷат буд на ибодаро ,у мўолот бо эшон турост на вайро . Абди аллоҳ мунофиқ гуфт : пас ман ин майпазирам , ва раво медорам . Пас раби Алъоламин дар шаъни эшон ин оят фиристод .
Садӣ гуфт : нузули ин ояти баъд аз воқеаи аҳад буд , қавмии мусулмонон аз мушрикони бтрсиднд . Яке гуфт : ман бар ҷуҳудони рӯм , ва аз эшон амон хоҳам , то эмини гирдам .
Дайгарӣ гуфт : ман базмин шом шавам . Аз эшон зинҳору паймони ситонам . Раби Алъоламин ин оят фиристод , ва ҳар дуро аз он мўолоти ҷуҳудону тарсоён боз зад , он гуҳ гуфт : бъзҳми أўлёءи баъзи ин ҷуҳудону тарсоёну мунофиқон дӯстон якдигаранд , нусрат медиҳанд якдигарро , ва бар мухолифати мусулмонони даст яке медоранд , бӯи Мӯсои ашъарӣ , умри хитобро гуфт : марои дабирӣ насронӣаст . Умр гуфт : қотлки аллоҳ ! алои атхзти ҳниФо , аммо самъати қавли аллоҳ : лои ттхзўои алиҳўду алнсории أўлёء ? бӯ Мӯсо гуфт : маро бо дайни вай чаҳ кор , марои дабирии вай бакораст на дайни вай . Умр гуфт : « лои акрмҳми ази аҳонҳми аллоҳ ,у лои أъзҳми ази أзлҳми аллоҳ ,у лои адинҳми ази ақсоҳми аллоҳ » .
Ва ман итўлҳми мнкм Фإнаҳ манеҳам фии мъсиаҳи аллоҳу схтаҳу азобаи явми алқёмаҳ , ҳар ки эшонро гузинад , ва ёрӣ диҳад , ва бдўстӣ гирад , фардо дар қиёмат бо эшонаст дар схту азоби худо . إни аллоҳи лои иҳдии алқўми алзолмин ҳар чаҳ дар қуръон аз ин лафзаст дар золим ва дар фосиқ , маънӣ онаст ки аллоҳи созандаи кор эшон нест . Ваҷҳе дигараст ки ҳар чаҳ дар он ло иҳдӣаст маънии он золиму фосиқ ,у ҷуз аз он кофараст . Мегуяд : роҳнамоӣ нест он касро ки дар илми аллоҳи кофарии рост яъне : алкоФрини фии илма .
Фтрии аллазӣнаи фии қлўбҳми марази мараз эдар шакаст ,у нифоқ дар дайн , ва дар шаъни абди аллоҳи абӣ селлуласту асҳоби вай . Исоръўни Фиҳм яъне фии мўдаҳи аҳли алкитобу мъоўнтҳми алии алмуслимӣни болқоءи алохбори илайҳам . Мегуяд : ин мунофиқон дар суҳбати ҷуҳудони миштобнд , ва бо эшон мўолоти мигирнд ,у мигўинд ки : аз гардиш рӯзгор метарсим ки бар Муҳамади ҷой шикастагӣ уфтад ,у кори вай басар нашавад , ё хушки солӣу қаҳтӣ дар пеш ояд ,у бнъмти эшон моро ҳоҷат буд , ё аз душманӣ ранҷӣ расад ки бмъоўнти эшон муҳтоҷ бошем , пас бо эшон анбӯҳ бошем ва бо эшон паноҳем рӯзи ҳоҷатро . Теми кломҳм , ӣнҷои сухани эшон тамом шуд .
Фъсии аллоҳи أни иأтии болФтҳ воҷибаст аз худои таъолӣ бар ваъдае ки мؤмнонро додааст , ки мусулмононро бар кофарон зафар диҳад ва нусрат кунад бар мухолифони дайн ,у фатҳи орад яъне фатҳи Макка , « ӯ амри ман ъндаҳ » ё корӣ барсозад аз наздики хеш , ва он се чизаст : тзлили ҷуҳудону кашфи мунофиқону ҳазимати мушрикон . Фисбҳўои алии мо أсрўои фии أнФсҳми нодмини пас чун аллоҳи таъолии муъминонро фатҳ ва нусрат дод ,у ҷуҳудони хори гаштанд , он мунофиқон аз ончӣ дар дил доштанд ки бо эшон мўолот кунанд ва хабарҳо боишон афкананд , пушаймон шуданд , ва муъминон гуфтанд : « أи ҳؤлоءи аллазӣнаи أқсмўои биллоҳи ҷаҳди أимонҳм » ин ҷуҳудон онанд ки савганди михўрнд бо мунофиқон ки мо бо шмооим . Ҳбтти أъмолҳми он умедҳои мунофиқон ва он пноҳидни эшон ботил шуд . Ва агар гӯйии ҳؤлоء мунофиқонанд ,у лмъкми коф ва мем ҷуҳудонанд , ваҷҳе дорад ,у қавли пешина бааст ки коф ва мем бар мунофиқон наҳйу ҳؤлоء бар ҷуҳудон . Ва раво бошад ки ҳؤлоء мунофиқон бошанду мъкм .
Муъминон , яъне ки муъминон гуфтанд он гуҳ ки сари мунофиқон ошкоро шуд ки : ин мунофиқон эшонанд ки савгандон ёд карданд боямон мғлзаҳ ки мо мؤмноним , ва ёр эшонем бар ҳар ки мухолиф эшонаст , раб Алъоламин гуфт : ҳбтти أъмолҳми бтли кули хайри ъмлўаҳи бкФрҳм , Фأсбҳўои хосрини сорўои илои алнору врси алмؤмнўни мнозлҳми ман алҷнаҳ .
Иқўли аллазӣнаи омнўо бе ваов қроءти ҳиҷозӣ ва шомӣаст , боқии ҳама бӯов хонанд ,у иқўли бнсби лоами абӯ Амр хонд ,у иқўл атфаст бар Фъсии аллоҳи أни иأтӣ , яъне :у ъсии ани иқўл . Боқии брФъ лоам хонанд бар истиноф , эй :у иқўли аллазӣнаи амнўо .
Қавла : ё أиҳои аллазӣнаи омнўои ман иртди мнкми ани дайнаи маданӣу шомии иртдд бтхФиФ хонанд доли аввали бксру доли дувуми сокин , боқӣ бтшдид хонанд бики дол ,у маънӣ ҳар ду яксонаст , ду луғатаст бики маънӣ , тахфифу изҳори луғати аҳли ҳиҷоз ,у ташдиду идғом луғат темем , ва мислаи қавла : ва ман ишоққ алрасул ,у қавла ва ман ишоқи аллоҳ .
Ва ин ояти ишорати фарои аҳл радатаст , эшон ки пас аз вафоти Мустафо ( с ) муртади гаштанд , ва ин далеласт бар эъҷози қуръону сиҳҳати набуввати Мустафо ки ахбор аз ғайбаст , ва чунон ки хабар дод чунон омад .
Ва бар ҷумлаи аҳли радати ёздаҳ нафар буданд : се дар аҳди Мустафо дар охири умри вай , ва ҳафт дар аҳди абӯи бикри садиқ , ва яке дар аҳди умри хитоб . Аммо он се нафар ки муртади гаштанди брўзгори Мустафо ( с ) дар охири аҳди вай , бнў мдҳҷ буданд ,у раиси эшон асвади алкзоб буд , мардии коҳини мшъбз ки дар Яман ватан доштӣ ,у даъвӣ пайғомбарӣ кард ,у уммоли расӯли худоро аз Яман берун кард . Пас худои таъолии вайро ҳалок кард бадасти фирӯзи алдилмӣ ,у злки анаи байтау қатлаи алии фарроша , Фқол алнабӣ ( с )у ҳўи болмдинаҳи қатли алосўди алборҳаҳи раҷули муборак .
Қил : ва ман ҳў ? қол : фирӯз , ва дар ривоят дигар гуфтанд : фази фирӯз , Фбшри слии аллоҳи алайҳу силами асҳобаи бҳлоки алосўд . Фирқаи дувуми бнў Ҳанифа буданд дар имомаҳу раиси эшон мсилмаҳи бен ҳабиби абӯи алмнзри алкзоби алҳнФӣ ки даъвӣ пайғомбарӣ кард андари имомаҳ ,у брсўли худои набшат : ман мсилмаҳи расӯли аллоҳи илои Муҳамади расӯли аллоҳ , аммо баъди ?фони аларзи нисфҳо лак ва нисфҳо лӣ . Ва расӯли худои ҷавоби набшат : « ман Муҳамади расӯли аллоҳи илои мсилмаҳи алкзоб , аммо баъди Фи إни алأрзи ллаҳи иўрсҳои ман ишоءи ман ибодау алъоқбаҳи ллмтқин » .
Пас расӯл ( с ) аз дунё берун шуд ,у кори мсилмаҳ дар имомаҳ боло гирифт як чанде , он гуҳ дар аҳди абӯи бикри садиқи бадасти хуоту ваҳшӣ кушта шуд , то ваҳшӣ мегуфт пас аз он : қатлати хайри анноси фии алҷоҳлиаҳ ,у қатлати шари анноси фии алислом . Ва фирқаи сиўми бнў асад буданду раиси эшон талҳаи бен хўилд . Ин тлъаҳ дар ҳаёти Мустафо дар охири аҳди ваии даъвӣ пайғомбарӣ кард , ва пас аз вафоти Мустафои рӯзгорӣ дар он радат бимонаду абӯи бикри садиқи холиди валидро бо лашкарӣ баҷанг вай фиристод , вай бҳзимт шуд , рӯй ба шоми ниҳод , ва дар банӣ Ҳанифа гурехт , пас мусулмони гашту ҳасани ислома . Аммо он ҳафт гуруҳ ки пас аз вафоти Мустафо дар хилофати абӯи бикри садиқи муртади гаштанди яке қарора буд , раиси эшон ъиинаҳи бен ҳсн . Дувуми ғтФони амири эшон қурраи бен слмаҳ . Сиўми бнўи салими сари эшон алъҷоаҳи бен абди ёлил . Чаҳоруми бнўи ирбўъи меҳтари эшон молики бен нўираҳ .
Панҷуми тоӣФаҳ эй аз банӣ темему сари эшон занӣ буд ки ӯро сҷоҳаҳи бинт алмнзр мегуфтанд даъвӣ пайғомбарӣ кард ва худро бизанӣ ба мсилмаҳ алкзоб дод . Шашуми фирқаи канда буд раиси эшон алошъси бен Қайс . Ҳафтуми бнўи бикри бен воӣл буданд дар замини Баҳрайн ,у пешрави эшон алҳтими бен зайд буд . Аммо он фурқат ки дар аҳди умри хитоби муртади гаштанди ҷабалаи бен аиҳми алғсонӣ буду асҳоби вай . Ва ахбори аҳли радату қиссаи эшон дар таворих машҳураст ,у шарҳи он ӣнҷо эҳтимол накунад .
ФсўФи иأтии аллоҳи бқўми иҳбҳму иҳбўнаҳи ин қавми абӯи бикр садиқасту холиди валид ,у сипоҳи ислому ғозёни уммат ки бо аҳли радат ҷанг карданду дайни ҳақро нусрат доданд . Чун абӯи бикри садиқи бқтоли эшон берун омад ,у лашкар ҷамъ кард , сози ҷанги бсохт , умр хитоб гуфт : Киеви тқотли анносу қади қоли расӯли аллоҳ ( с ) : « амрати ани أқотли аннос ҳатто иқўлўои лои илоҳи алои аллоҳ , Фозои қолўои ъсмўои манӣ дмоءҳму амўолҳми алои баҳақҳо ,у ҳсобҳми алии аллоҳ » .
Фқоли абӯи бикр : ҳозои ман ҳақҳо ,у аллоҳи лأқотлни ман фарқи байни алслоаҳу алзкоаҳ ,у алзии нафасии бедаи луи мнъўнии ъқоло ӯ ъноқои ммои конўои иؤдўнҳои илои расӯли аллоҳ , лқотлтҳми алайҳо . Қоли умр : Флмои раъйати аллоҳи шарҳи садри абии бикри лқтолҳм , урфати ана алҳақ . Қолўо :у أмри алии анноси холиди бен алўлид ,у қол : азои ғшитми дорои ман даври аннос , Фсмътми фӣҳо азонои ллслоаҳ , Фأмскўои анҳо ,у ани лами тсмъўои азонои Фшнўои алғораҳ .
Муҷоҳид гуфт : ин қавми аҳл Ямананд ки Мустафо ( с ) эшонро гуфта : « атокми аҳли алимни ҳам ?илин қлўбоу арқи аФӣдаҳ ,у алоямон ӣмону алҳкмаҳи ямонӣа » .
Ва гуфтаанд ки : расӯли худоро азин оят пурседанд , салмони истода буд , дасти мубораки худ бар дӯши ваии ниҳод , гуфт : « ҳозоу зўўаҳ ,у луи кони аддӣни мълқои болсрёи лнои ?лаи риҷоли ман абноءи Форс ,у Фиҳми нзлт :у ани итўлўои истбдли қўмо ғайрикам сами лои икўнўои амсолкм » .
Ва ман алохбори алўордаҳи фии алмҳбаҳи мо рӯй инси бен молики ан алнабӣ ( с ) , қол : « слос ман кун фӣаи ваҷди таъми алоямон : ман кони аллоҳу расӯлаи аҳби илайҳи ммои сўоҳмо , ва ман кони иҳби алмрءи лои иҳбаҳи алои аллоҳ , ва ман кони أни илқии фии алнори аҳби илайҳи ман ани ирҷъи илои алкФр , баъди ази أнқзаҳ аллоҳ манеҳ » .
Ва қол ( с ) : « ман аҳби лқоءи аллоҳи аҳби аллоҳи лқоءаҳ , ва ман караи лқоء » аллоҳи караи аллоҳи лқоءаҳ » .
Ва қол : « ани аллоҳи азои аҳби ъбдои дуои Ҷабраили Фқол : ании аҳби Флонои Фоҳбаҳ , қол : Фиҳбаҳи Ҷабраил , сами инодии фии алсмоءи Фиқўл : ани аллоҳи иҳби Флонои Фоҳбўаҳ , Фиҳбаҳи аҳли алсмоء , сами иўзъи ?лаи алқбўли фии аларз » .
Ва ани инси ани рҷлои қол ё расӯли аллоҳи маттии алсоъаҳ ? қол : « вилк ва мо аъддти лҳо » ? қол : мо аъддти лҳои алои ании аҳби аллоҳу расӯла . Қол : « анати маъаи ман аҳббт » ,у қол : « ани аллоҳи ъзу ҷли азои аҳби ъбдои алқии ҳубаи фии алмоء , ман шурби ман злки алмоءи аҳбаҳ » ,у қол : « азои аҳби аллоҳи ъбдои ҳмоаҳи алднёи комаи изли иҳмии аҳдкми сқимаҳи алмоء ,у азои аҳби аллоҳи ъбдои астъмлаҳ » , қил : ё расӯли аллоҳу Киеви истъмлаҳ ? қол : « иҳбби илайҳи тоъатау иўФқаҳи лҳо » .
Ва фии баъзи кутуби аллоҳ : « абдӣ ! أноу ҳқки лаки муҳиб , Фбҳқӣ алейк кун лии мҳбо » .
Қавла : أзлаҳи алии алмؤмнин яъне боллину алрҳмаҳ , أъзаҳи алии алкоФрини болғлзаҳ . Ҳамонаст ки ҷой дигар гуфт : أшдоءи алии алкФори рҳмоءи бинҳм . Иқоли добаҳи злўли байнаи алзл ( бксри алзол ) , азои кони линои саҳли алқёд ,у алзли бксри алзоли хилофи алзли болзм , лони алаввали аллину алонқёд ,у ассонии алҳўону алостхФоФ . Мегуяд : мؤмнонро мутавозеъанд фурӯтану нарми паҳлуу чарби сухан , кқўлаҳи таъолӣ :у ибоди арраҳмони аллазӣнаи имшўни алии алأрзи ҳўно бо муъминон чунинанд аммо бар кофарон дуруштанду тунду тез , чунон ки дадони биёбон дар Фрисаҳ хеш уфтанд , эшон дар кофарон ва бедайнон уфтанд , ва бо эшон бакӯшанд , инаст ки раб алъзаҳ гуфт : иҷоҳдўни фии сиблати аллоҳу лои ихоФўни лўмаҳи лоӣм , на чун мунофиқонанд ки муроқибат кофарон мекунанд ва аз маломати эшон митрснд .
Қоли абӯи зр : « аўсонии расӯли аллоҳ ( с ) бсбъ : бҳби алмсокин ва алднў манеҳам ,у أни асли раҳмӣу ани ҷФўнӣ ,у أни анзри илои ман ҳўи дунӣу лои анзри илои ман ҳўи фавқӣ ,у أни ақўл алҳақу ани кони маро ,у ани лои ахоФи фии аллоҳи лўмаҳи лоӣм ,у ани лои асӣли анноси шиӣо ,у أни астксри ман қавли лои ҳавлу лои қувваи алои биллоҳ » .
Злки фазли аллоҳ эй мҳбтҳми ллаҳу лини ҷонибаами ллмслмин ,у шдтҳми алии алкоФрини тФзли ман аллоҳи алайҳим . . .
إнмо валекам аллоҳу расӯлае анмои воликму мўоликму мтўликми аллоҳу расӯла .
Валеу мавло дар луғати араб ҳар ду якеаст . Иқўли таъолӣ : аллоҳ вале аллазӣнаи омнўо ,у қоли фии мавзеи охир : злки бأни аллоҳи мавлои аллазӣнаи омнўо ,у мъноҳмои воҳид ,у фии алхбр : ман канти мавлоаи феълии мавлоа
Яъне фии влоиаҳи аддӣн ,у ҳаии аҷали алўлоёт . Гуфтаанд : вилояти ӣнҷои бмънӣ иттисоласт : « аллоҳ вале аллазӣнаи омнўо » ва « мавлои аллазӣнаи омнўо » лонаи ҷлу ъзи қади вслҳми брҳмтаҳу ҳўи ялии амўрҳм ,у ихтсҳми болрҳмаҳи дуни ғайриҳам . Мегуяд : муъминонанд ки брҳмти аллоҳ махсӯсанд , ва бо худои пайванд дӯстӣ доранд ,у худои корсозу ҳамдилу ёри эшон , ва ҳамчунин « ман канти мавлоаи феълии мавлоа » .
Мегуяд : ҳар ки маро дар дайну эътиқод бо вай пайвандасту дӯстӣ , алиро бо вай пайвандасту дӯстӣ , ва ин шарафу фазли алӣ ( ъ )ро гуфт .
Ва ман фазоъили алӣ ( ъ ) мо рӯй умрони бен ҳсини ан алнабӣ ( с ) қол : « ани улёи манӣ ва ано манеҳ ,у ҳў вале кули муъмини баъдӣ » .
Ва ани ибни умри қол : « охии расӯли аллоҳ ( с ) байни асҳоба , Фҷоءи алии тдмъ айнана , ҳозои алӣ валекам , аллоҳами воли ман волоа ,у оди ман ъодоаҳ , Фқоли охяти байни асҳобку лами тؤохи бинӣу байни аҳад ? Фқоли расӯли аллоҳ ( с ) : « анати ахии фии алднёу алохраҳ » ,у қол : « анати манӣ бмнзлаҳи ҳорӯни ман Мӯсои алои ана , лои набии баъдӣ » .
Ва рӯй алрзои ани обоӣаҳи ани алӣ ( ъ ) қол : « қоли лии расӯли аллоҳ ( с ) : лӣси фии алқёмаҳи рокиби ғайрино ,у нҳни арбаъа , Фқоми илайҳи раҷули ман алонсори Фқоли Фдоки абӣу أмии анат ва ман ? қол : أнои алии алброқ ,у ахии солеҳи алии ноқаи аллоҳи алтии ъқрт ,у ъмии Ҳамзаи алии ноқтии алъзбоء ,у ахии алии алии ноқаи ман фавқи алҷнаҳ ,у бедаи лўоءи алҳмди инодӣ : лои илоҳи алои аллоҳ , Муҳамади расӯли аллоҳ » .
Ва қол ( с ) : « азои кони явми алқёмаҳи навадят ман батнони алърш : нъми алأби Абуки иброҳӣми Алхалӣл ,у нъми алохи ахўки алии бен абии толиб » !
Ва ани абии Саиди алхдрии қол : назари расӯли аллоҳ ( с ) фии ваҷҳи алии бен абии толиби Фқол : « кизби ман изъми анаи иҳбнӣу ҳўи ибғзк » .
Алии Муртазои ибн ъам Мустафои шавҳари хотуни қиёмати Фотимаи Заҳро ки хилофатро ҳорс буд ,у авлиёро садру бадар буд чунон ки набуввати бмстФӣ хатм карданд хилофати хлФоءи рошидин буи хатм карданд .
Хотамати набуввату хотамати хилофат ҳар ду баҳам аз одами бмирос ҳаме омад ъсрои баъди аср , то бъҳди давлати Мустафои хотамати набуввати бмирос бмстФӣ расед ,у хотамати хилофати бълӣ Муртазо расед . Рақиби исмату набувват буд , унсури илму ҳикмат буд , ихлосу сидқу яқину таваккулу тақвоу вараъи шиору дсори вай буд , ҳайдари каррор буд , соҳиби зўи алФқор буд , Сайиди муҳоҷиру ансор буд . Рӯзи хайбар Мустафо гуфт : « лأътини ҳзаҳи алроиаҳи ғдои рҷлои иФтҳи аллоҳи алии идиаҳ , иҳби аллоҳу расӯла ,у иҳбаҳи аллоҳу расӯла » .
Фардои ин рояти нусрати исломи бадасти мардии даҳум ки худоу расӯлро дӯст дорад ,у худоу расӯл ӯро дӯст доранд .
Ҳамаи шаби саҳоба дар ин андеша буданд ки фардои илми ислому рояти нусрати лои илоҳи алои аллоҳи бкдом садиқ хоҳад супурд . Дигари рӯз Мустафо гуфт : « ин алии бен абии толиб » ?
Гуфтанд : ё расӯли аллоҳи ҳўи ишткии Айнӣа , чашмаш бадарадаст . Гуфт : ӯро биёред . Биовараданд .
Забони муборак хеш бичишам ӯ берун оварад шифо ёфт ,у нурии нав дар бенаии вай ҳосил шуд ,у рояти нусрат буи дод . Алӣ гуфт : « ё расӯли аллоҳи ақотлҳм ҳатто икўнўои мслно »
Эшонро бтиғ чунон кунам ки ё ҳамчун мо шаванд ё ҳамаро ҳалок кунам . Расӯл гуфт : ё алӣ оҳиста бош , ва бо эшон ҷанг бар андоза нокасе ва бе қадре эшон кун , на бар қадари қӯту ҳайбати хеш , « ё алии адъҳми илои алислому أхбрҳми бмои иҷби алайҳими ман ҳақи аллоҳи фӣа , Фўи аллоҳи лони иҳдии аллоҳи бки рҷлои воҳдои хайри лаки ман أни икўни лаки ҳмри алнъм » .
إнмо валекам аллоҳу расӯлаи ҷобири бен абд аллоҳ гуфт : ин оят дар шаъни мусулмонони аҳли китоб фурӯ омад : абди аллоҳи салому асаду асиду сълбаҳ , ки расӯли худои эшонро фармӯда буд ки бо ҷуҳудону тарсоёни мўолоти мгирид ,у злки фии қавла : лои ттхзўои алиҳўду алнсории أўлёء . Пас банӣ қризаҳу нзири эшонро душмани гаштанд ,у савганд ёд карданд ки бо аҳли дайни Муҳамад на нишинем , ва на сухани гўӣим , ва на мбоиът ва мнокҳт кунем .
Абди аллоҳ салом бархест ,у асҳоби ваии бмсҷди расӯл худо омаданд вақти намози пешин , ва он қисса боз гуфтанд , ва аз қавми хеш шикоят карданд ки чунин савгандон ёд карданд бҳҷрти мо , ва акнӯн на бо эшон метавонем нишаст , ва на бо ёрони ту ё расӯли аллоҳ , ки хонаҳои мо бас давраст аз масҷид ,у пайваста ӣнҷо наметавонем буд . Акнӯн тадбир чист , ки мо дар ранҷем . Ҳамон соъат Ҷабраил омад , ва ин оят оварад . Расӯли худо бар эшон хонд . Эшон гуфтанд : рзинои биллоҳу брсўлаҳу болмؤмнини авлиёъ . Гуфтаанд ки : он соъат ки ин оят фурӯ омад , ёрони ҳама дар намоз буданд , қавмии намоз тамом карда буданд , қавмӣ дар рукӯъ буданд , қавмӣ дар суҷуд , ва дар миёнаи дарвеширо дид ки дар масҷид тавоф мекард , ва савол мекард . Расӯли худо ӯро бахуд хонд , гуфт : « ҳилли аътоки аҳади шиӣо » ?
Ҳеҷ каси ҳеҷ чиз бтў дод ? гуфт : ореи он ҷавонмард ки дар намозаст ангуштарии симин бмн дод .
Гуфт : дар чаҳ ҳол буд онкӣ бтў дод . Гуфт : дар рукӯъ буд , андари намоз ишорат кард бонагашт ,у ангуштарӣ аз ангушти вай берун кардам . Чун бнгрстнди алии Муртазо буд .
Расӯли худо оят бархонад ,у ишорат буи кард :у иؤтўни алзкоаҳ ва ҳам рокъўн , ва барин ваҷҳи оят аз рӯй лафз агар чаҳ омаст аз рӯй маънӣ хосаст , ки муъминонро бар умум гуфт , ва алӣ бидон махсӯсаст , ва раво бошад ки бар умум баронанд .
Ва маънии рукӯъи намози ттўъ буд яъне ки : ва ҳам ислўни ман алнўоФл . Иқомати салоа ёд кард , ва он гуҳи рокъўн ҷудо кард шарафи тавозуъи пайдо карданро . Ва рукӯъ дар қуръони ҷойҳо аз дигари арқони намоз мсмӣаст , ва дар он ду ваҷҳаст : яке онаст бар мазҳаби араб ки ҷузъӣ аз чизе ёд кунанд ,у бон кул хоҳанд , ки аз рукӯъ сухан гуяд намоз хоҳад барин ваҷҳ , чунон ки Марямро гуфт :у аркъӣ , ва чунон ки гуфт :у қўмўои ллаҳи қиём ёд кард , ва гуфт :у асҷдўои ллаҳи суҷуд ёд карду мурод намозаст . Дигар ваҷҳ онаст ки араби пеш аз ислом суҷуд мекарданду қиём , маъбуди хешро , ва рукӯъ нашнохтанд .
Рукӯъи ислом дар афзуд . Ҷое ки рукӯъи муҷаррад ёд кунад бар он ваҷҳаст , чунон ки гуфт :
Ва аркъўо , ва гуфт :у إзои қили ?лаами аркъўо ,у онҷо ки гуфт ҳикоят аз Довӯд :у хари рокъои маънии он соҷдаст дар тафсир , ва аз баҳри он рокъ хонд ки соҷди пештар бркўъ шавад пас бсҷўд ,у рукӯъ дар луғати араби анҳноء зуҳраст .
Ва ман итўли аллоҳу расӯла ҳар ки пзирФтории худроу дили худроу но?зидани худро худоиро гузинад ва ӯро дӯсту ёри писандаду расӯлроу муъминонро , Фإни ҳизби аллоҳи ҳам алғолбўн яъне ансори дайни аллоҳи ҳам алғолбўн . Ғолибон эшонанд ки мؤмноннду ансор дайн худоанд , яъне абди аллоҳи салому асҳоби вай , ки эшон ғолиб омаданд ,у ҷуҳудону тарсоёни мағлуб , ки эшонро киштанд ,у гуруҳе аз хону мону аўтон овора карданд .