Қавлаи таъолӣ :у тлки ҳҷтнои отиноҳои إброҳими алии қавма чун иброҳӣм бар қавми худ ҳуҷҷат оварад ки аз ду гуруҳи кадоми як бебимтар ва бо ман сазотар ?

ӯ ки як худоиро пурситад ? ё ӯ ки ҳазорон ? ӯ ки худовандии пурситад ки қодирасту молики нафъу зр ? ё ӯ ки оҷизиро пурситад бесифат ? ва низ бар намруд ҳуҷҷат оварад ки рабии алзии яҳёу имит то онҷо ки гуфт : Фбҳти алзии куфр . Чун ин ҳуҷҷатҳои равшан бар эшон оварад , эшон бқўли иброҳӣм иқрор доданд ,у ҳуҷҷат бар худ лозим шинохтанд .

Раб Алъоламин гуфт : он ҳуҷҷати мо фаро иброҳӣм намӯда будем , ва талқин кардем , ва ӯро дромўхтим .

Нарафъ дараҷоти ман ншоءи зайд аслм гуфт : яъне болълм , чунон ки ҷой дигар гуфт : «у аллазӣнаи أўтўои алълми дараҷот » . Қавмӣ гуфтанд : ин табақот савобаст дар биҳишт , чунон ки онҷо гуфт : ?лаам дараҷот ъанд рбҳм , ҳам дараҷот ъанд аллоҳ , ва гуфтанд : ин рафъи дараҷот дар дунёаст пайғомбаронро бмъҷзот ,у мؤмнонрои бкромот ,у тавфиқи тоъот , чунон ки гуфт :у рФънои бъзҳми фавқи баъзи дараҷот . Ҷой дигар гуфт : нарафъ дараҷоти ман ншоءу фавқи кули зии илми алӣам . Ъосму Ҳамзау ксоиӣ « нарафъ дараҷоти ман ншоء » бтнўин хонанд . Боқӣ « дараҷоти ман ншоء » бо зоФт хонанд ,у бмънӣ ҳар ду яксонанд . « إни рбки ҳаким » фии амра « алӣам » бхлқаҳ .

Ва вҳбнои ?ла яъне лоброҳими إсҳоқу ёқӯб . Раби Алъоламин валадро ҳиба хонд дар қуръони бчнди ҷойгаҳ , чунон ки гуфт :у вҳбнои лдоўди сулаймон , лأҳби лаки ғломои зкё , Фҳби лии ман лднки влё . Ва вҳбнои ?лаи إсҳоқ ва ёқӯб мегуяд : иброҳӣмро бахшидеми исҳоқу ёқӯб . Ёқӯби писари исҳоқ буд ,у исҳоқи писари иброҳӣм азсора ,у иброҳӣмро ҳашт писар буд . Исҳоқи падари ъбронён азсора ,у Исмоил падар тозён аз ҳоҷар , ва он шаш писари дигар аз Фтўрои бинти иқтни алкнъониаҳ . Ва ёқӯби падари Исроилён буд .

Куллан ҳдино яъне ллоимону алнбўаҳ , «у нўҳои ҳдинои ман қабл » яъне : ман қабл иброҳӣму валада . Мегуяд : пеш аз иброҳӣму фарзандони ваии Нӯҳро роҳ намудем ,у набуввати додем . « ва ман зритаҳ » яъне : ва ман зуррияи Нӯҳ , ва аз фарзандони Нӯҳ . Он гуҳ тафсир кард ки эшон кианд : Довӯд ,у ҳўи Довӯди бен аишо , ҳафтуми ҳафт писар буд , кҳинаҳи эшон , кушандаи ҷолўт . Ва қиссаи ваии маърӯф . Ва сулаймони писари Довӯд аз зани аўрёи зода буд ,у Довӯду сулаймон аз сибт Яҳудо буданд ,у Айюб ,у мигўинди Айюб аз фарзандони рӯми бен ъиси бен исҳоқи бен иброҳӣм буд , ва дар асри хеши малик буд , ва даҳ писар дошт аз духтари мишои бен Юсуфи бен ёқӯб , ва дар рӯзгори Юсуф буд ,у қиссаи ваии маърӯф . Ва Юсуф ,у ҳўи Юсуфи бен ёқӯби бен исҳоқи бен иброҳӣм ,у фӣа

Қоли расӯли аллоҳ ( с ) :

Ани алкрими бен алкрими бен алкрими бен алкрим

Юсуфи бен ёқӯби бен исҳоқи бен иброҳӣм .

Ва Мӯсо ,у ҳўи Мӯсои бен умрони бен исҳри бен қоҳси бен лоўии бен ёқӯбу ҳорӯни ахўаҳ Акбар манеҳ сена .

Ва кзлки нҷзии алмҳснини чунон ки иброҳӣмро бар тавҳиду саботи вай бар дайни хешу ҳуҷҷат овардан бар душмани ҷзоءи некӯи додем ,у подош некӯ кардем , ки ӯро баргузедему фарзандони поки додем ,у дараҷот вай бардоштем , дар набувват ва дар савоби тоъат бо некӯкорони ҳам чунон кунем , ва эшонро ҷзоءи некӯи диҳем .

Ва закариёу яҳёу исоу إлёс қавмӣ гуфтанд : Илёс , Идрӣсаст , ва ин дуруст нест ки раби алъзаҳи нисбати Илёси дарин оят бо Нӯҳ кард , ва аз фарзандони Нӯҳи шимурд , ва маълумаст ки Нӯҳ аз фарзандони Идрӣс буд . Нӯҳи бен лмки бен мтўшлхи бен Идрӣс , алзии иқоли ?лаи ахнўх . Ва қавл дуруст онаст ки аз фарзандони ҳорӯн буд ,у ҳўи Илёси бен башари бен Финҳоси бен алъизори бен ҳорӯни бен умрон , кули ман алсолҳин .

Ва إсмоъилу ҳўи ибни иброҳӣму алисъ вҳб гуфт : исъи шогирди Илёс буд . Каъб гуфт : исъ Хизраст ки Мӯсоро алайҳи ассаломи муаллим буд . ӣмон бен рубоб гуфт : исъи писар исҳоқаст падари рӯм . Ҳамзау ксоиӣ ва аллисъ хонанд балоами мшдд .

Яъне ки номи вай лисъаст на исъ , аммо алифу лоами зиёдат дар афзуданд ва мдғм карданд , чунонаст ки алифу лоам бар қроءти Ҳамзау ксоиӣ зиёдатаст , ва бар қроءти боқии алифу лоам таърифаст . « Юнус »у ҳўи Юнуси бен маттӣ , вайро ду номаст : зўи алнўну Юнус . Гуфтаанд ки : Илёсу исъу Юнус дар як замон буданд , ва пас аз эшон бондки рӯзгори закариёу яҳё ва исо буданд . «у лўто »у ҳўи ибн ъам иброҳӣм ,у аввали ман омн ба , « ва куллан Фзлнои алии Алъоламин » эй Фзлноҳми болнбўаҳи алии олимии замонаам .

Ва ман обоӣҳми ин « ман » табъизаст яъне : ҳдинои баъзи обоӣҳму зрётҳм .

Мегуяд : ва аз падарони эшон ки номашони дарин мавзе набардаанд аз одаму ҳуду солеҳу Идрӣсу ғайри эшон , ва низ муъминон ки дар аҳди он падарон бар миллат эшон буданд .

Ва зрётҳм ва аз фарзандони ин ҳшдаҳи пиғомбро ки номашони дарин оёт бардаанд ,у номи он фарзандон набардаанд , «у إхўонҳм »у бародарони эшон ки бар дайну миллат эшон бӯдаанд . ӣнҷои сухан мунқатиъ шуд , пас гуфт : «у аҷтбиноҳм » эй астхлсноҳми болнбўаҳ , махӯзи ман ҷбити алмоءи фии алҳўзи азои ҷмътаҳ . «у ҳдиноҳми إлии сироти мустақӣм » яъне алислом .

Злки ҳудои аллоҳ эй дайни аллоҳи алзии ҳам алайҳ . Инаст дайни худоу миллати бсзо ки пайғомбарон бар он буданд ,у худоиро ъз ва ҷл бидон парастиданад , яъне дайни ислому миллати ҳанифӣ . Иҳдӣ ба ман ишоءи ман ибодаи онро ки хоҳад аз бандагони хеши бони роҳи намояд , ва бар он дорад , чунон ки пайғомбаронро бар он дошт ,у бон роҳ намӯд . Ва ин ояти ҳуҷҷатӣ зоҳираст бар қадарён ,у ваҷҳи он равшан .

Ва луи أшркўои лҳбти анҳуам мо конўои иъмлўни қавмӣ аз асҳоби рои бойени оят тамассук кардаанд , ва гуфтаанд : муртад чун бад-ӣни ислом боз гардад Фроӣзи тоъат ки дар ҳоли исломи гзордаҳи пеш аз радат , қазо бояд кард , ки он ҳамаи барадати ботили гашт , ки раб алъзаҳ мегуяд :у луи أшркўои лҳбти анҳуам мо конўои иъмлўн ,у кзлки қавлаи таъолӣ : лӣни أшркти лиҳбтни ъмлк , ва ин мазҳаб ботиласт ,у эҳтиҷоҷи эшон бойени оят дуруст нест , ки оят муҷмаласт , ва дар сӯраи албқраҳ муфассир гуфта ки : ва ман иртдди мнкми ани дайнаи Фимту ҳўи кофари Фأўлӣки ҳбтти أъмолҳми фии алднё ва алохраҳ мегуяд : касе ки муртад гардад , ва дар радати бимирад , аъмоли вай ботил гардад . Пас касе ки тавба кунад ,у босалом боз ояд , аъмоли вай ки дар ислом карда буд ҳобт нагардад , ва бар ҳол хеш бимонад пас бар муртад ки босалом боз ояд ҷузи қзоءи он амал ки дар ҳоли куфр аз вай Фоӣт гашта воҷиб нест , ва ин ояти эшонро ҳуҷҷат нест ,у ояти муҷмали ҷуз бар вифқи муфассир рондан ҳеҷ ваҷҳ нест . Пас бмдҳи пайғомбарон боз омад ва баён кард ки эшонро чаҳ дод , гуфт : أўлӣки аллазӣнаи отиноҳми алкитоби ин пайғомбарони номбурдаро мегуяд , ва он мубҳамон ном набарда аз обоу зрёт ,у қавмии фаровон ки дар қуръони номи эшон барда . « аўлӣк » эшон онанд ки додеми эшонро китоб аз осмони фурӯи омада , суҳуфи иброҳӣму тавроти Мӯсоу Инҷили исоу збўри Довӯд . «у алҳкму алнбўаҳ »у илми додему фаҳми вифқаи эшонроу набувват .

Фإни икФри баҳои ҳؤлоءи Фқди вклнои баҳои қўмои лисўои баҳои бкоФрин агар аҳл Макка бидон мекофар шаванд ва напазиранд мо қавмиро бргмоштим аз муҳоҷиру ансор ки онро пазируфтанд ва тасдиқ карданд ,у бҷону дил боз гирифтанд . « Фқди вклнои баҳо » эй болоямони баҳо . Ин ҳамчунонаст ки ҷой дигар гуфт : «у أлзмҳми калимаи алтқўӣ » . Муҷоҳид гуфт ин аҷаманду фарс , ки нодидаи бҷону дил қабул карданд ,у бғиб имон овараданд ва тасдиқ карданд .

Мустафо ( с ) дар ҳақ эшон мегуяд : « луи кони аддӣни мълқои болсрёи лнои ?лаи риҷоли ман абноءи Форс » ,у ани ибни умр , қол : қоли расӯли аллоҳ ( с ) : « ллаҳи ъзу ҷли хайратони ман халқаи фии арза : Қурайши хираи аллоҳи ман алъараб ,у Форси хираи аллоҳи ман алъҷм » .

Пас сухани боз бо пайғомбарони барад , ва дар мадҳи эшон биФзўд ,у Мустафоро слии аллоҳи алайҳу силами бснту сирати эшон иқтидо фармуд , гуфт : أўлӣки аллазӣнаи ҳудои аллоҳ эй ҳдоҳми аллоҳ , « Фбҳдиҳм » эй бснтҳму сиртҳми болсбру алоҳтсоб , « ақтдаҳ » ибни омир « ақтдҳӣ » хонд бксри ҳоءи мшбъ .

Ҳамзау ксоиӣу ёқӯб дар васл «ҳо » бияфкананд , ва дар вақфи бскўн «ҳо » вақф кунанд , ва ин «ҳо » ҳоء вақф гӯйанд , чунон ки : ахбраҳи тқлаҳ , ва ҳам азин бобаст : китобӣа , ҳисобӣа , мо ҳайа . Боқии қроء дар васл ва дар вақфи бскўн ҳо хонанд . Мегуяд : ё Муҳамад ! сирати анбиёии гир , ва бар паии эшон рӯ , ва дар сабр кардан бар такзибу азии душмани чунон ки эшон сабр карданд , то бмроди рисӣ , чунон ки эшон бмроди расиданд . Онаст ки гуфт : « Фсбрўои алии мо кзбўоу أўзўо ҳатто أтоҳми нсрно » . Муфассирон гуфтанд фиқҳи ин оят онаст ки ҳар чаҳ аз пайғомбарон дуруст шавад ва собит гардад аз аъмолу аҳком , ва маълум шавад ки онро бпиғомбрии дигару бктобии дигар насх накарданд , барин уммат воҷибаст ки онро дайн худ донанд ,у атбоъ он кунанд , бар муқтазии инки раб алъзаҳ фармуд . Фбҳдоҳми ақтдаҳ .

« қул » ё Муҳамад ! « лои أсӣлкми алайҳ » эй алии алқуръону таблиғи алрсолаҳ « أҷро » эй ҷълоу рзқо . « إни ҳў » эй мо ҳў яъне Муҳамад ( с ) ,у қили алқуръон « إлои зикрии ллъолмин » мавъизаи ллхлқи аҷмъин .

Ва мо қдрўои аллоҳи ҳақи қадараи ин дар шаъни ҳеи бен ахтби омада аз ҷуҳудон .

Бадари сафӣаи модари муъминони пеши расӯл худо овараданд ӯро , дастҳои вай бар пушти баста , бдндони хеши қабои дебои хеш аз бозуӣ худ мекунад , ва мегуфт :

Расӯли худо ( с ) савганд бар вай дод ки : бони худоӣ ки ба таври сино бо Мӯсо сухан гуфт ки дар таврот хондӣ ки : « ани аллоҳи ибғзи алҳбри алсмин .

Гуфт : хондам гуфт : он туе . ӯ гуфт : мо анзли аллоҳи алии Мӯсои алтўроаҳ ,у лои алии Муҳамади алқуръон , Фأнзли аллоҳи ъзу ҷли ҳзаҳи алоиаҳ : ва мо қдрўои аллоҳи ҳақи қадарае мо ълмўои азмаи аллоҳи азои аҷтрؤои алии такзиба ,у ҷҳўди рисолата , « إзи қолўо » бузургӣ худоӣ нашнохтанд ки бар вай далерӣ карданд , гуфтанд : « мо أнзли аллоҳи алии башари ман шайъи ء » фурӯ нафиристод аллоҳи ҳаргиз бар ҳеҷ мардуми ҳеҷ чиз . Ибн аббос гуфт : молики бен алзиФ буд ки ин оят дар шаън вай омад раиси ҷуҳудону раббонии эшон . Чун ин сухан бигуфт , бо қавм хеш шуд . Эшон гуфтанд : вилки мо ҳозои алзии блғнои ънк ? чист инки бмо расед ки ту гуфтӣ : мо анзли аллоҳи алии Мӯсои алтўроаҳ , ва мо анзли аллоҳи алии башари ман шайъи ء ? ! ҷавоб дод ки маро бахшам овараданд , ва аз сар ғазаб гуфтам . Пас ҷуҳудони вайро маъзул карданд ,у биҷои ваии каъб ашраф нишонданд . Ва брўоитии дигар аз ибни аббоси оят ?маккейаст , ва дар шаъни мушрикони Қурайш фурӯ омад , ки қудрати аллоҳро мункир буданд ,у мӯъҷизотро рад карданд ,у бойени қавли маънӣ « ва мо қдрўои аллоҳ » эй : ва мо омнўои ани аллоҳи алии кули шайъи ءи қадир . Азимат аллоҳ нашнохтанд ,у ҷалолу бузургворӣ вай надонистанд эшон ки мӯъҷизотро рад карданд ,у қудрати аллоҳ аз он қосир шинохтанд . Муҳамади бен алкъб алқрзӣ гуфт : « ва мо қдрўои аллоҳи ҳақи қадара » лами идрўои Киеви аллоҳ .

Қул ман أнзли алкитоби алзии ҷоء ба Мӯсо эй Муҳамад ! ту он ҷуҳудонро ки танзили моро май ҷҳди оранд , ҷавоби даҳ : « ман أнзли алкитоб » ? он кист ки таврот ки Мӯсо оварад фурӯ фиристод . « нуро » эй зиё «у ҳудои ллнос » бёнои лабании Исроил .

Он таврот ки равшанои длҳост ,у роҳи нмўнӣ банӣ Исроил « тҷълўнаҳи қротис » эй тктбўнҳои фии дафотири мақтаа ҳатто лои ткўни маҷмӯъа , лтхФўои минҳои мо шӣтм ,у лои ишъри баҳои алъўом , Фзлки қавла : « тбдўнҳоу тхФўни ксиро » мегуяд тавротро дар дафтарҳо ва қатъҳо пурканда менависед , то ончӣ худ хоҳед аз он пинҳон кунед , чунон ки ояти рҷму сифату наъти Муҳамад ( с ) пинҳон карданд , ?маккейу абӯи умр «у иҷълўнаҳи қротиси ибдўнҳоу ихФўн » ҳар се бёء хонанд ахбор аз ғоӣб , чунонаст ки раби алъзаҳи Мустафоро слии аллоҳи алайҳу силам хабар мекунад аз эшон ки азимат аллоҳ нашнохтанд , ва бар худо далерӣ карданд , ки китобро мункир шуданд , ва он гуҳ дар таврот таҳриф овараданд , ки лухтӣ аз он бпўшиднд .

Боқӣ бтоء хонанд бар мухотаба , чунон ки Мустафо ( с ) бо эшон ин мегуяд бФрмони худо : «у ълмтм ё мъшри алиҳўди алии лисони Муҳамади мо лами тълмўои أнтму лои обоؤкми фии алтўроаҳ , Фзиътмўаҳу лами тнФъўо ба . « қул аллоҳ » ё Муҳамад ! чун эшонро пурсӣ ки « ман أнзли алкитоб » ? агар эшон ҷавоб диҳанд ,у алои ту ҷавоби даҳ , гӯии фиристандаи он китоб аллоҳаст .

Сами зарраами ин калима хизлонаст миёни тҳоўну таҳдид . Гузори эшонро то дар бозии хеш май раванд . Касе ки корӣ кунад ки аз он нафъӣ ва хайрӣ набӯд , гӯйанд : вай бибозӣу ҳарза машғӯласт . Муфассирон гуфтанд : « сами зарраами фии хўзҳми илъбўн » ҳамчунонаст ки ҷой дигар гуфт :у أързи ани алҷоҳлин , Фأързи ани ман тўлии ани зкрно , Фأързи анҳуам . Пас он ҳамаи мансӯхи гашти боити сайф .

Ва ҳозои китоб эй :у ҳозои алқуръони китоби мубораки анзлноаҳ . Ин қуръони китобӣ муборакаст ки мо фурӯд фиристодем , китобии пари офарину пари баракат , ки хайри он доим ,у нафъи он тамом ,у баракати он фаровон . Мавъизаи хоӣФон ,у раҳмаи муъминон ,у шафиъи осӣон ,у ёдгори дӯстон . « Мусаддиқи алзии байни идиаҳ » яъне исдқи мо қиблаи ман алктби алтии анзлҳои аллоҳи алии алонбёء , «у линзр » иқўл : анзлноаҳи ллбркаҳу алонзор . Қроءти оммаи қроء « лтнзр » бтоء мухотабааст , яъне : лтнзри анат ё Муҳамад ! бмои фии алқуръон ,у қроءти абӯи бикр танҳо бёءаст яъне : линзри алкитоб , бҳкми онкии китоб сабаб андозаст , асноди феъли буи дурустаст ,у злки фии қавла : ҳозои балоғи ллносу линзрўо ба ,у қоли таъолӣ : إнмои أнзркми болавҳӣ ,у фии маъноаи қавла : ҳозои ктобнои интқи алайкуми болҳқ . Ва раво бошад ки ин феъл бо аллоҳ баранд ҷли ҷалола яъне : линзри аллоҳ , кқўлаҳ : « линзри явми алтлоқ » .

Ва лтнзри أми алқрӣ ва ман ҳавлҳоам алқрӣ Маккааст , лأнҳои қиблаи алхлқи иؤмўнҳо ,у қил : лأнҳои асли алқрӣ ,у дҳити аларзи ман таҳтҳо ,у қил : лأнҳои аъзами алқрии шأнои комаи саммӣ алдмоғам алрأс . Ва ман ҳавлҳо шаҳрҳои дигараст дар рӯй замин , яъне лтнзри аҳли Маккау аҳли соири алоФқ , барҳо ва баҳрҳо . Ва аллазӣнаи иؤмнўни болохраҳ яъне : исдқўни болбъси алзии фӣаи ҷзоءи алоъмол , « иؤмнўн ба » эй : исдқўни болқрони анаи ҷоء ман ъанд аллоҳ . Сами нътҳм , Фқол : « ва ҳам алии слотҳми иҳоФзўн » алайҳои фии мўоқитҳои лои итркўнҳо .