Рӯй абии бен каъби қол , қол алнабӣ ( с ) : « ман қрأи сӯраи алоъроФи ҷаъли аллоҳи байнау байни Иблиси стро ,у кони одами ?лаи шФиъои явми алқёмаҳ » .

Ин сӯраи алоъроФи баъдади кӯфӣони дивист ва шаш оятаст , ва се ҳазор ва ҳаштсад ва бист ва панҷ калима , ва сездаҳ ҳазор ва ҳаштсад ва ҳафтод ва ҳафт ҳарф . Ҷумла бимика фурӯ омад брўоити ҷўибр аз заҳҳок . Мақотил гуфт : магари панҷ оят ки дар маданӣот шимуранд :у сӣлҳми ани алқриаҳ то бохри панҷ оят . Гуфт : ин панҷ оят ба Мадина фурӯ омад боқии ҳама ба Макка фурӯ омад .

Ва дарин сӯра мансӯх нест магари як оят ,у ҳаии қавлаи таъолӣ : хзи алъФўу أмри болърФ . Гуфтаанд ки : аввали ин оят мансӯхаст ,у миёнаи ояти муҳкам ,у охири ояти мансӯх . Аввал гуфт : хзи алъФў яъне алФзли ман амўолҳм , ва ин он буд ки дар абтдоءи ислом касе ки соҳиби мол буд , ҳазор дирам аз баҳр хеш биниҳодӣ , ё сулси мол ,у боқӣ бсдқаҳ додӣ . Ва агар соҳиби зёъу заръ будӣ , як солаи нафақаи худ ва аёл биниҳодӣ ,у боқӣ бсдқаҳ додӣ . Агар пешаи вар будӣ , қӯти як рӯза биниҳодӣ ,у боқӣ бсдқаҳ додӣ . Пас зкоаҳи фарзи онро мансӯх кард . Ва миёнаи оят , «у أмри болърФ » яъне болмърўФ , ин муҳкамаст ,у أързи ани алҷоҳлин мансӯхаст боити сайф .

Алмс номӣаст аз номҳои қуръони бқўли ҳасан . Он гуҳ гуфт : китоби أнзли إлик то маълум шавад ки ном қуръонаст . Мегуяд : қуръони нома Эйаст фурӯи фиристодаи бтў . Ибн аббос гуфт : анои аллоҳи алсодқ . Брўоитии дигари ҳам аз вай : анои аллоҳи аФсл . Зайди бен алӣ гуфт : анои аллоҳи алФосл . Ъкрмаҳ гуфт : анои аллоҳи аъламу أсдқ . Ътоءи бен абӣ рбоҳ гуфт : сноӣӣаст ки аллоҳ бар хештан кард бсзои хеш ва бақадр хеш . Ибн аббос гуфт : савгандаст ки аллоҳ ёд кард баноми хешу сифати хеш . Қавмӣ гуфтанд : маънӣ ин ҳамонаст ки гуфт : أ лам нашарҳ лаки сдрк ?у шарҳи ин калимот дар садри сӯраи албқраҳ муставфӣ рафт .

Китоби أнзли إлик эй : ҳозои китоби анзли алик , Флои икни фии сдрк ҳараҷ манеҳ эй шак манеҳ , эй ман алкитоби أнаҳи ман аллоҳ . Нигар ки бгмон набошӣ ки ин китоб аз наздик худоаст , ва гуфта ӯст ,у сифат ва илм ӯст . Маънии дигар : Флои изиқни сдрки бобалоғи мо арслт ба . Бойени қавл « манеҳ » ин «ҳо » бо инзор шавад , мегуяд : ё Муҳамад ! нигар то дилат бтнг наёяд , ва аз душман натарсӣ бпиғоми расонӣдан , ва эшонро бими намӯдан , ва ин аз баҳр он гуфт ки Мустафо ( с ) дар абтдоءи ваҳй аз душманон метарсид ва мегуфт : « эй раби ании ахоФи ани ислғўои раъсӣ » .

Пас раби алъзаҳ хабар дод ки вай дар амон ва зинҳор ҳақаст , ва аз кед душманони маъсӯм ,у злки фии қавлаи таъолӣ :у аллоҳи иъсмки ман аннос .

Пас гуфт : лтнзр ба яъне : эмин бош ва матарс ,у бқўти дил пайғом бирасон , ва эшонро бим намой , ва огоҳ кун ки ин қуръони бон фурӯ фиристодем то ту буи инзор кунӣ , ва эшонро аз азоб мо битарсоне . Ва зикрии ллмؤмнин яъне : мавоъизи ллмсдқин .

Атбъўои мо أнзли إликми ман рбкми ин хитоб бо аҳл Маккааст . Эшонро атбоъи дайни ҳақи миФрмоид , ва бар тоъати худо ва расӯл мехонд , ва аз мухолифати дайн ва парастидан батон боз мезанад . Мегуяд : дайн онаст ки расӯл оварад ,у китоби худои бон фурӯ омад . Бар паии он равед , ва бар паии ботили ?марвид ,у фурӯд аз аллоҳи ин батонро бхдоиии мгирид , ва эшонро дӯстону ёрони мгирид ва мапасндед .

Қлилои мо тзкрўн яъне : қлило ё мъшри алмшркини атъозкм !у қил : маъноа , қлилои ман итзкри мнкм ! Ҳамзау ксоиӣу ҳФс аз ъосми тзкрўни бтхФиФ зол хонанд . Боқии бтшдиди зол , магари ибни омир ки бёء ва тоء хонд : « итзкрўн » алии алғибаҳ .

Ва кам ман қарияи أҳлкноҳо « кам » ду маъниро гӯйанд : ксраҳроу истифҳомро ,у ӣнҷои бмънӣ касратаст ,у алқриаҳи алмдинаҳи самяти қария , лонҳои тқрии аннос эй тҷмъҳм .

Аҳлкноҳо эй : аҳлкнои аҳлҳо болъзоб , яъне аломми алмозини аллазӣнаи кзбўои алрсл . Хабар медиҳад раби Алъоламин ки мардумони шаҳрҳо басӣ ҳалок кардем , ва боишон анвоъи азоб фурӯ кушодем ,у нишони эшон аз замин бардоштем чун оду самуду қавми луту қавми солеҳу қавми Нӯҳу қавми табаъу амсоли эшон . Раб алъзаҳ мегуяд : кули кизби алрсли Фҳқи ваъиди ӣнони ҳамагони расӯлони моро дурӯғ зан гирифтанд , то воҷиби гашту сазо , расонӣдан боишон ончӣ бим дода будем эшонро бон . Он гуҳ баён кард ки эшонро чун киштем ва чун ҳалок кардем , гуфт : Фҷоءҳои бأснои бётои أўи ҳам қоӣлўни бأсу бтши моу азоби мо фарои сар эшон нишаст ногоҳ , ва эшон дар хобу ғифлат . Вақти шабихуну вақти қилўлаҳи бзкр махсӯс кард , ки бойени ду вақти мардум дар хоб шаванд , ва аз ҳаводису тўорқ ғофил бошанд . Яъне ки эшон таваққуъ надоштанд , ва ғофил буданд ки ногоҳ боишон азоб омад . Он гуҳ чун азоб муъоина бидиданд , бзлми худу куфри худ иқрор доданд . Инаст ки раб Алъоламин гуфт : Фмои кони дъўоҳм эй : қўлҳму дъоؤҳму тзръҳм , إзи ҷоءҳми бأснои إлои أни ақрўои алии анФсҳми болшрк ,у қолўои إнои кнои золимин . Зулм эдар бмънӣ ширкаст .

Ҳамонаст ки дар сӯра алонбёء гуфт : ё вилнои إнои кнои золимин . Фмои золати тлки дъўоҳм ҳатто ҷълноҳми ҳсидои хомдин . Пушаймон шуданду бҷрми худ иқрор доданд локини буқати муъоинаи азоби надомату иқрор суд надорад ,у тазаррӯъу абтҳол бакор наёяд .

Флнсӣлн яъне фии алохраҳи аллазӣнаи أрсли إлиҳм яъне аломми алхолиаҳи аллазӣнаи аҳлкўои фии алднё , мо аҷобўои алрсл ?у лнсӣлни алмрслини мо зои аҷибўои фии алтўҳид ?у нсأлҳми ҳилли блғўҳм ?у қил : лнсأлни аллазӣнаи арсли илайҳами ани қабули алрсолаҳу алқёми бшрўтҳо ,у лнсأлни алмрслини ани адоءи алрсолаҳу аломонаҳи фӣҳо ,у қил : лнсأлни аллазӣнаи арсли илайҳами ани ҳифзи ҳарамоти алрсл ,у лнсأлни алмрслини алии алшФқаҳи алии аломм . Раби алъзаҳи ҷли ҷалолаи худ донотар ки эшон чаҳ гуфтанд ? ва чаҳ ҷавоб шуниданд ? аммо дар қиёмат аз эшон бипурсед то ҳуҷҷати орад бар кофарон ки аз тавҳид срўо заданд , ва ҳақ напазируфтанд , ва эшонро дар он узр намонад , ва ҳуҷҷат набӯд . Он гуҳ дар шарҳи биФзўд , ва ин маъниро баён кард , гуфт : Флнқсни алайҳим яъне аъмолҳми бълми мно ва мо кнои ғоӣбини ани аъмолҳми ман алхиру алшри фии алднё , Флои ихФии алайҳи минҳои сағиру лои кабӣр ,у лои сар ,у лои ълониаҳ . Хабар медиҳад ҷли ҷалола ки : саволи мо азишон на аз онаст ки мендонем ки чаҳ гуфтанд ? ва чаҳ ҷавоб шуниданд ? ки мо кирдору гуфтору анфосу ҳаракоти халқи ҳама донистаем , ва шимурдаем . Бар мо ҳеҷ пӯшида нест ,у бълми мо ҳеҷ фурӯ шуда нест , аммо савол мекунем аз рӯй тавбиху тқриъи эшон ,у иқомати ҳуҷҷат бар эшон . Ва онҷо ки гуфт ҷли ҷалола :у лои исӣли ани знўбҳми алмҷрмўн яъне : лои исأлўни саволи астршоду истеълом , анмои ҳўи саволи тавбиху тбкит ,у қил : анаи фии вақти инқитоъ алмсӣлаҳ ъанд ҳсўлҳми алии алъқўбаҳ , комаи қоли таъолӣ : Фиўмӣзи лои исӣли ани занбаи إнсу лои ҷон ,у қил : истишҳоди алрсли костнтоқи алҷўорҳ , ва рӯй ан алнабӣ ( с ) анаи қол : « ани аллоҳи исأли кули аҳади бкломаҳ , лӣси байнау байнаи тарҷумон » .

Ва алўзни иўмӣз алҳақ мегуяд : вазни аъмоли рӯзи растохез бӯданӣаст дар тарозуе ки онро амӯдаст ва ду каффау забон . Мардӣ аз ибн аббос пурсед ки : тарозуии қиёмат бар чаҳ сифатаст ? гуфт : тӯли алъмўди хмсўни алифи сана ,у ҳўи ман нури штраҳ ,у штраҳи ман зулма . Аммо алзлмаҳи ФФиҳои алсиӣот ,у алштри алзии ҳўи ман нур , ФФиаҳи алҳснот , Фўили ллмкзбини бҳзои аиҳо алрҷл ! ва рӯй анаи қол : алкФаҳи алтии тўзни баҳои алҳсноти ман нур , ва мавзеҳо ани ямини алърш ,у алтии тўзни баҳои алсиӣоти ман зулма , ва мавзеҳо ани ясори алърш . Ва рӯй ани Довӯд алнабӣ ( с ) сأли рабаи ани ириаҳи алмизон , Фأроаҳ , Фозои кули каффаи ман кФтиаҳ мисли алсмоءу аларз . Флмои роаҳи хари мғшёи алайҳ , сами аФоқ , Фқол : илоҳӣ ! ман иқдри алии ани имлأҳои ҳасанот ? Фқоли аллоҳи субҳона : ё Довӯд ! ании азои разӣати ани абдии млأтҳои бтмраҳ .

Агар касе гуяд : амал аз ҷумла эърозаст на аз ҷумлаи аҷсом ки дар тарозуи тавон ниҳод , ё васфи он бсқлу хафа тавон кард , пас схтни он дар тарозу чун дуруст ояд ?

Ва эътиқод дар он чигуна тавон дошт ? ҷавоб онаст ки : муқтазии хабари Мустафо ( с ) онаст ки ин сухани бсҳФи он боз мегардад , яъне ки он сҳиФҳо ки аъмоли банда дар он навиштаанд дар тарозу ниҳанд , ва ин қавли абди аллоҳи бен Амраст , идли алайҳ

Қавл алнабӣ ( с ) : « иؤтии болрҷли явми алқёмаҳи илои алмизон , сами ихрҷи ?лаи тсъаҳу тсъўни сҷло , кули сҷли минҳо мисли мади албср , фӣҳо хатоёау зунуба , Фиўзъи фии каффа , сами ихрҷи ?лаи китоб мисли алأнмлаҳ , фӣҳо шҳодаҳи ани лои илоҳи алои аллоҳ ,у أни мҳмдои абдау расӯла , Фиўзъи фии алкФаҳи алأхрӣ , Фтрҷҳи хатоёау зунуба » .

Ва қил : иўзни алонсони комаи қоли убайди бен ъмир : иؤтии болрҷли алъзими алҷусса , Флои изни ҷиноҳи бъўзаҳ . Ва қил : иҷъли аллоҳи фии каффаи алҳсноти сқлоу фии каффаи алсиӣоти хафаи ироҳои анноси явми алқёмаҳ .

Агар касе гуяд : аъмолу аҳволи бандагони ҳамаи бълм худоаст . Ҳама медонад .

Хираду бузург он мебинад . Каммияту кайфияти ону андозаи он мишносд , пас схтни он дар тарозу чаҳ маънӣ дорад ? ҷавоб онаст ки : раби алъзаҳ бо халқ май намояд ки бандагонро бнздик вай чист ҷзоءи кирдор аз хайру шар , ва то аҳли саодатро аз аҳли шақовати бони аломат боз донанд . Гаронии каффаи ҳасаноти гуруҳеро нишон наҷотаст , яъне ки аллоҳи наҷоти ваии хостау вайро омирзида ,у гаронии каффаи сиӣоти гуруҳеро нишон ҳалокаст , яъне ки аллоҳи ҳалоки ваии хоста , ва ӯро аз даргоҳи худ ронда . Ва низ то аллоҳро бар халқ ҳуҷҷат бошад бар ҷзоءи кирдор , ва донанд ки аллоҳи муҷозот ки мекунад баҳақ мекунад , ва эшон сазоӣ онанд ,у назираи қавла : ҳозои ктобнои интқи алайкуми болҳқи إнои кнои нстнсхи мо кантами тъмлўн .

Фмни сиқлати мавозинаи мизон якеаст , аммо бҷмъ гуфт , аз баҳри онкии аъмол ки бидон месанҷанд бисёраст ,у касрат дар онаст , пас бҳкми ҷавори аъмоли мавзунаи мизонро низ бҷмъ гуфтанд , ҳам чунон ки иброҳӣм ( ъ ) як мардаст дар зоти худ , аммо касрати атбоъро вайро уммат ном ниҳоданд : إни إброҳими кони أмаҳи қонтои ллаҳ . Ва раво бошад ки блФз ҷамъ бошаду бмънии воҳид , чунон ки гуфт : ё أиҳои алрслу алмрод ба алрасул ( с ) вҳдаҳ . Ҷой дигар гуфт : аллазӣнаи қоли ?лаами аннос ,у алмрод ба Наими бен масъӯд , « ани аннос » яъне абои Сафёну асҳоба , ва гуфтаанд : мизон муштамиласт бар чанд чиз : амӯду лисону кФтин , ва то ин аҷзоъ муҷтамаъ набӯд , схтни буи рост наёяд , пас ҷамъи он ишорати боҷтмоъ ин аҷзост ,у қил : лأни лкли абди явми алқёмаҳи мизоно , иўзн ба амала , Флзлки зикраи алии алҷмъ .

Қоли абӯи бикри алсдиқи ҳайни ҳзраҳи аламути фии васиятаи лъмри бен улхитоб : анмои сиқлати мавозини ман сиқлати мавозинаи явми алқёмаҳи ботбоъҳми ллҳқи фии алднё ,у сиқлаи алайҳим ,у ҳақи лмизони иўзъи фӣа алҳақ ғдои ани икўни сқило , ва анмо хуфт мавозин ман хуфт мавозинаи явми алқёмаҳи ботбоъҳми алботли фии алднёу хуфтаи алайҳим ,у ҳақи лмизони фӣаи алботли ғдои ани икўни хФиФо . Ва қил : алмўозини салоса : мизони иФрқ ба байн алҳақу алботл ,у ҳўи алъқл ,у мизони иФрқ ба байни алҳлол ваулҳаром ,у ҳўи алълм ,у мизони иФрқ ба байни алсъодаҳу алшқоўаҳу ҳўи алмшиаҳу алородаҳ ,у аллоҳи аълам .

Фмни сиқлати мавозина яъне : рҳҷти ҳснотаҳи алии сиӣотаҳу луи вазни зарра , Фأўлӣки ҳам алмФлҳўни аФлҳўоу съдўоу хлдўои фии алҷнаҳ .

Ва ман хуфт мавозинае рҷҳти сиӣотаҳи алии ҳснотаҳ , Фأўлӣки аллазӣнаи хсрўои أнФсҳми сорўои илои алъзоб . Бмои конўои боётнои излмўн эй иҷҳдўни бмои ҷоء ба Муҳамад ( с ) . Ин « бо » аз баҳри он дар омад ки муроди бойени зулми куфр ва такзибаст , чунон ки ҷой дигар гуфт : Фзлмўои баҳо эй ФкФрўои баҳо .

Ва лақади мкнокми фии алأрзи ин хитоб бо мушрикон Маккааст . Иқўл : мкнокми Фимои байни Маккаи илои алимну илои алшом . Мегуяд : шуморо дарин диёри ҳиҷоз аз Макка то бимн то бшоми дасти раси додем , ва тамкин кардем то дар он менишинед , ва ин роҳҳо бар шумо кушодем , то бтҷорт дар он май равед ,у молу неъмат дар даст шумо ниҳодем , то аз он рӯзӣ худ мехуред . Алмъоиши ҷамъи алмъишаҳ ,у ҳўи мо итъишўн ба ,у қил : мо манеҳ алъиши ман мтъму машраб . Он гуҳ гуфт : қлилои мо тшкрўн эй мо ақали шкркм !у қади феълати бкми ҳзаҳи кулҳо ,у қил : маъноа , қул ман ишкри мнкм !