Қавлаи таъолӣ :у إлии самуди أхоҳми солҳои самуд эдар ном қабӣлааст ва эшонро од охир гӯйанд , ки аз пас од аввал даромаданд ,у ҷади эшон самуди бен оди бен Ирами бен соми бен Нӯҳ буд ,у ҳўи ахўи ҷдис , дар асри хеш ҷҳондорон буданд азин тоғёну мутамарридону ҷабборон . Бут парастиданаду бозор куфр барсохтанд , ва онро таъзим ниҳоданд ,у боёту ваҳдонияти аллоҳи ҷли ҷалолаи кофари гаштанд , то раби Алъоламин ҳам аз насабу қавми эшон боишон пайғомбар фиристод , ва эшонро бад-ӣни ислому миллати ҳақ ,у ибодати аллоҳ даъват кард .

Инаст ки раб Алъоламин гуфт :у إлии самуд яъне :у арслнои илои самуди أхоҳм яъне фии алнсби лои фии аддӣни солҳо ,у ҳўи солеҳи бен убайд ашрФҳм насабоу аўстҳми доро , ва акрмҳм наФасо .

Чун солеҳ боишон омад бпиғомбрӣ , ҷавон буд . Рӯзгори дарози эшонро даъват кард . То пери гашт , ва аз эшон ҷузи тоӣФаҳ эй андаки нгрўиднд , пас эшонро рӯзи идӣ буд ҳама баҳам омаданд дар он иди хеш ,у солеҳ бо эшон , ҳама гуфтанд солеҳро : мо أнти إлои башари мслнои Фأти боиаҳи إни канти ман алсодқин . Ту башарӣ ҳамчун мое . Агар ончӣ май гӯйӣ ва даъвӣ мекунӣ ки пайғомбар худоем , ростаст ки май гӯйӣ , пас нишоне биовар ва оятӣ бинмоӣ . Раиси эшон ҷндъи бен Амри солеҳро гуфт ,у азуи дархост ки азин санги ноқае буруни ор агар май рости гӯйӣ ки пайғомбарам , то бтўи имони орем . Ва он сангӣ буд азим , танҳо , бҳичи кӯҳи напайваста , аз замини баромада , дар он ноҳити ҳаҷар , ва ин ҳаҷари маскану диёр самудаст , миёни ҳиҷозу шом . Солеҳ рафт ,у бҳкми дархости эшон ду ракаат намоз кард ,у бтзръу зорӣ дуо кард , то он санг ҳамчун шутурии обистани шикам боз кард ,у фаро ҷунбиш омад ,у шикофтаи гашт ,у ноқае некӯи обистани буқат зодани расида аз он санг берун омад , ва ҳам дар он ҳоли бзод ,у бачае ҳамчун худ ббзргӣ ва тамомӣ биниҳод . Солеҳ гуфт : қади ҷоءткми байнаи ман рбкми онки оят ки хостед омад , нишонеи ошкоро , ҳуҷҷатии равшан аз худованди шумо , ки далолат мекунад бар сидқи набуввати ман . Он гуҳ тафсир кард , гуфт : ҳзаҳи ноқаи аллоҳи лаками ояи насби алии алнът ,у ноқаи аллоҳ бар сиблат тахсӣс гуфт ҳамчун байти аллоҳ , ва гуфтаанд азоФт бо худ кард ки халқро дар он саъй ва тасарруф нест ,у сулби наринау раҳми модинаҳ дар миён нест ,у ҷузи бткўину қудрати аллоҳи ҳудус он нест . Чун ноқа аз он санг берун омад дар саҳро бо бача хеш мечаред , дар тобистони бкўаҳ ва дар зимистони бҳомўн ,у чаҳорпоёну мўошии эшон аз он метарсиданд , ва мерамеданд ,у обишхур бар эшон танг карда , ки як рӯзи ноқау бачаро буд , ва як рӯзи эшонро , чунон ки аллоҳ гуфт : ҳзаҳи ноқаи лҳои шурбу лаками шурби явми маълум . Пас ҷндъи бен Амр аз миёни қавм имон оварад . Дигарон ҳамаи баргаштанд , ва дар туғёни биФзўднд .

Фзрўҳои тأкли фии أрзи аллоҳ эй хлўои анҳо , Флтأкли ҳайси шоءти ман ъшби аларз ва халоҳо , эй саҳли аллоҳи лаками амрҳо Флиси алайкуми минҳои мؤнаҳ . Ва лои тмсўҳои бсўء эй лои тқрбўҳои бнҳру ъқри Фиأхзкми азоби أлиму ҷиъи фии алднё .

Ва азкрўои إзи ҷълкми хлФоءи ман баъди од эй ман баъди ҳлокҳм . Ва бўأкми фии алأрз эй :у анзлкми фии аларзи баъди алҳолкини ман алқрўни қблкм . Иқол : бўأтки фии ҳзаҳи ?илдор ,у бўأти ҳзаҳи ?илдори лак . Онкии тафсиру бўأкми фӣ алأрз кард , гуфт : ттхзўни ман сҳўлҳои қсўрои кӯшкҳои азими мисохтнд дар замини ҳомӯн , аммо умрҳои эшон дароз буд , ва он кӯшкҳо ки аз гул сохта буданд вФоءи умр эшон намекард . Брўзгори дарози хонҳошони хароби гашт , ва эшон ҳануз зинда . Пас дар миёни кӯҳ санг буриданд , ва тарошиданад , ва хонҳо сохтанд , Фзлки қавла :у самуди аллазӣнаи ҷобўои алсхри болўод . Ҷой дигар гуфт : тнҳтўни ман алҷболи биўтои Форҳин , он гуҳ гуфт : Фотқўои аллоҳу أтиъўну лои ттиъўои أмри алмсрФин . Он худованд ки шуморо ин неъмат ва қӯт дод аз хашми азоб вай бипарҳезед , ва ӯро фармон бурдор бошеду гзоФкорону муфсидонро фармон мабаред .

Ҳамонаст ки дарин оят гуфт : Фозкрўои олоءи аллоҳу лои тъсўои фии алأрзи муфсидин ъсии иъсӣу ъоси иъис дар маънӣ ҳар ду яксонаст , эй : лои тсирўои фии аларзи муфсидин .

Қоли алмлأ ва ҳам алкброءу алъзмоءи ман қавми солеҳи аллазӣнаи асткбрўо яъне аллазӣнаи ткбрўои ани алоямон , ллзини астзъФўо яъне алмؤмнин . Он гуҳ тафсил дод , ва гуфт : лмн омн манеҳам сарварону гарданкашон эшон гуфтанд муъминони мустазъафонро : أи тълмўни أни солҳои мурсали ман рабаи аликм ? шумо майдонед ки солеҳ фиристода худост бшмо ?

Мустазъафон ҷавоб доданд : إнои бмои أрсл бае болтўҳиду болъзоби мؤмнўн . Мо бончаҳи вайро фиристоданд бон , аз тавҳид ки фармуд ва аз азоб ки хабар дод , грўидгоним ва устувор доронем .

Қоли аллазӣнаи асткбрўои إнои болзии омнтм ба коФрўн гарданкашон гуфтанд : мо бории кофари шудеми бончаҳи шумо бони имони овардед .

Фъқрўои алноқаҳи лайлаи алорбъоءу ътўои ани أмри рбҳм эй тўлўои ани қабули амри рбҳм .

Ин « ан » ҳамон « ан »аст ки бар ақаб истикбор гӯйанд : إни аллазӣнаи исткбрўни ани ибодатӣ . Ва ъоқри ноқаи ашأми од буд : қдори бен солФи ашқр буду азрақ . ӯро ашأм од хонанд аз баҳри онкии сабаби ҳалоки қавм ӯ бар даст ӯ буд , ва ӯ аз самудаст ,у самуд нёзодгон оданд , аз он ӯро ашأм од хонанд .

Муфассирон гуфтанд дар баёни ин қисса ки : қдори бен солФу мсдъи бен даҳри ду мард тоғӣ буданд , ва ҳар яке занӣ мехост аз қавми хеш , ва ду зан буданд дар он асри яке сдўФу дигари ънтраҳ . Қдор дар сдўФ рағбат кард ,у мсдъ дар ънтраҳ , ва ин ду зани сахт ҳарис буданд дар куштани ноқа , аз баҳри онкии соҳиб мўошӣ буданд ,у обишхур бар эшон танг шуда буд , ки ҳар бадви рӯзи эшонро навбати об буд . Як рӯзи навбати ноқа буду бача . Ва оби чоҳ буд ,у ноқау бачаи онро ҳама мебозхурданд дар навбати хеш , ки як қатраи об дар чоҳи нмондӣ ,у дигари рӯзи навбати қавм будӣу мўошии эшон , ва ба ин сабаби кори об бар эшон танг шуда буд , ва низ чрндгони эшон аз он ноқа метарсиданд , ва мерамеданд . Пас он занони бойени сабаби қдору мсдъро бар ъқр ноқа доштанд ,у хештанро бар эшон арза карданд , ки агар ноқаро бикашед мо занон шумо бошем . Эшон бтмъи занони рафтанд , ва хамр хӯрданд , то хамр дар эшон кор кард , он гуҳи рафтанд , ва ҳафт каси дигарро аз ғоўёни қавми хеш хабар карданд , то бо эшон муттафиқ шуданд . Инаст ки раб Алъоламин гуфт :у кони фии алмдинаҳи тсъаҳи рҳти иФсдўни фии алأрзу лои ислҳўн . Пас рафтанд ва бар роҳи ноқа мутарассид нишастанд . Чун аз обишхури бозгашт , мсдъи нахусти тирӣ дар ваии андохт ва ӯро пай зад . Пас қдор ӯро бшмшир зарбат зад , ва тамом бикушт . Пас қавми ҳама фароҳам омаданд ,у гӯшти он қисмат карданд .

Аммо қавли садии дарин қисса онаст ки : раби алъзаҳ ваҳй фиристод бсолҳ ки қавми ту ноқаро бикуштанд . Солеҳи қавми хешро аз ин ваҳй хабар дод . Эшон гуфтанд : мо накашем ,у ҳаргизи бахотир мо нагузашт ки онро бикашем . Солеҳ гуфт : кушандаи он дарин моҳ аз модар дар вуҷӯд ояд ,у ҳалоки шумо бар дасти вай буд . Эшон гуфтанд : дарин моҳ ҳар писар ки аз модар дар вуҷӯд ояд ӯро бикашем . Пас дар он моҳ на писар зоданд ,у ҳамаро киштанд , ва даҳумин писар ки зоди зиндаи бгзоштнд . Писарӣ буд ашқри азрақ , шахсеи тамоми некӯи қади баромад . Он на мард ки писарони худро кушта буданд , гуфтанд : луи тркнои абноءнои лконўо мисли ибни алъошр .

Пас бар солеҳ хашм гирифтанд , ва савганд хӯрданд ки солеҳро бикашем , Фзлки қавла : тқосмўои биллоҳи лнбитнаҳу أҳлаҳ ,у солеҳ ҳар шаб бмсҷд рафтед бмҳроби ибодат . Эшон дар роҳ вай омаданд , ва дар он ғорӣ камӣн сохтанд . Раби Алъоламин он ғорро бар сари эшон фурӯд оварад ,у ҳамаро ҳалок кард . Дигари рӯзи мардумон бонг бароварданд ки : аммо разии солеҳи ани амрҳми бқтли аўлодҳм ҳатто қтлҳм ? ! пас ҳама фароҳам омаданд ,у бкштни ноқаи муттафиқи гаштанд .

Пас чун ноқаро бикуштанд , он бача вай бигирист чунон ки ашк аз чашми вай равон гашта буд , ва медиданд . Он гуҳи бачаи бкўаҳи буришад . Хабар ба солеҳ расед ки ноқаро киштанд ,у қавмӣ узр медоданд ки моро дарин гуноҳ нест , ки бехабар будем . Солеҳ гуфт : магари бачаро дар тавонед ёфтан , ки агар дарёбед умед буд ки азоби вақт мндФъ шавад . Эшон рафтанд то бачаро дарёбанд . Бачаи басари кӯҳи буришаду бФрмони аллоҳи кӯҳ боло гирифт чандон ки ҳеҷ мурғи паранда бар сар он нарасед , ва он бача бар сари он кӯҳ боўоз омад , бФрмони аллоҳ ки : ин уммӣ ? ин уммӣ ? он гуҳи се бонг кард ,у санги шикофтаи гашт , ва дар миёни санг фурӯ шуд ,у нопадиди гашт . Солеҳ гуфт : ҳаме донед ки он се бонг чаҳ ишорат буд ? ҳар бонгӣ ишоратаст бар рӯзӣ ки шуморо азуи умри монда , ва пас азоби аллоҳ дар расад ,у дамор аз шумо برارد . Инаст ки аллоҳ гуфт : тмтъўои фии доркми салосаи أёми злки въди ғайри мкзўб .

Пас дигари рӯзи панҷшанбе буд . Бархестанд рӯйҳошон зард гашта ,у рӯзи одинаи бархестанд рӯйҳошон сурх гашта брнги хӯн . Рӯзи шанбеи бархестанд рӯйҳошон сиёҳ гашта брнги қӣр . Ва солеҳ аз миёни эшон берун омад бо муъминони қавми хешу сӯии шоми рафтанди бноҳити Фаластин , ва эшон рӯзи шанбеи мунтазир азоб нишастанд ,у дил бар марг ва ҳалок ниҳоданд . Пас рӯзи як шанбеи буқати чоштгоҳ аз осмони соъиқа ва сиҳаҳ омад , ва аз замини зилзилау рҷФаҳ , ҳамеи бикбор аз бим ва фазаъ биравӣ дарафтоданд мурдау кушта , ва чун хокистар гашта . Инаст ки раб алъзаҳ гуфт : Фأхзтҳми алрҷФаҳ эй алсиҳаҳу алзлзлаҳ ,у أслҳои алҳркаҳи маъаи алсўт , ва манеҳ қавлаи таъолӣу тақаддус : явми трҷФи алроҷФаҳи Фأсбҳўои фии дораам эй фии арзҳму блдҳми ҷосмин эй митини саръӣ . Мигўинди занӣ буд дар миёни эшон мақъади номи ваии зриъаҳ ,у кофари дилу сахти хусумат буд бо солеҳ . Он соъат ки азоб муъоина дид , раби алъзаҳ ӯро дурустӣ доду пои равон , то аз миёни эшон берун шуд ба водии алқрии сари ҳади диёри самуд ,у мардумонро хабар кард аз ончӣ дид аз ҳалоки самуд . Он гуҳи ҳамон ҷой бар дидори мардум бар ҷой бамурд ,у ҳалоки гашт . Пас аз ҳалоки самуд , солеҳ аз шом ба Маккаи бозгашт ,у кони иъбди аллоҳи фӣҳо ҳатто мот ,у қили тўФии солеҳу ҳўи ибни смон ва хумсин сана ,у кони қади ақоми фии қавмаи ъушрин сана .

Фтўлии анҳуам эй аързи анҳуам солеҳи ҳайни кзбўаҳу ъқрўои алноқаҳ ,у қол ё қавми лақади أблғткми рисолаи рабӣ ва насиҳҳат лакаму қили аързи баъди нузули алъзоби баҳам ,у қоли ҳозои алқўли кома

Хотб алнабӣ қатлии бадари ҳайни алқўои фии алқлиб , Фҷъли инодиҳми бأсмоӣҳму асмоءи обоӣҳм ,у иқўл : ҳилли вҷдтми мо въди рбкми ҳқо ? Фонои қади вҷднои мо въднои рбнои ҳқо » .

Ва насиҳҳат лакам яъне Фимои бинкму байни рбкму ҳзрткми азоба . Ва локини лои тҳбўни алносҳин эй лои тҳбўни ман нсҳи лакам ,у дъокми илои мо лаками фӣаи ассалома .

Рӯй ҷобири бен абди аллоҳ , қол : лмои мар алнабӣ ( с ) болҳҷри фии ғазваи табук , қоли лосҳобаҳ : лои идхлни аҳади мнкми алқриаҳ ,у лои тшрбўои ман моӣҳм ,у лои тдхлўои алии ҳؤлоءи алмъзбин , алои ани ткўнўои бокин , ани исибкм мисли алзии асобҳм , ва рӯй ан алнабӣ ( с )

Қол : « ё алӣ ! أи тдрии ман ашқии алаввалин » ? қол : қиллати аллоҳу расӯлаи аълам . Қол : « ъоқри алноқаҳ . Қол : « أи тдрии ман ашқии алохрин ? » қол : қиллати аллоҳу расӯлаи аълам . Қол : « қотлк » .