Қавлаи таъолӣ :у ллаҳи алأсмоءи алҳснӣ мақотил гуфт : сабаби нузули ин ояти он буд ки мардии мусулмон намоз мекард , ва дар намози аллоҳро мехонд ,у рҳмнро мехонд . Мардӣ аз мушрикони Маккаи ин аз вай бишунид , гуфт : أи лӣси изъми Муҳамаду أсҳобаҳи анҳми иъбдўни рибои воҳдо ? Фмои боли ҳозои идъўи рабин аснин ? ! гуфт : Муҳамаду асҳоби ваии мигўинд ки : мо як худоӣ мепарастем , чунаст ки ин марди ду худоиро мехонд ? ! Ҷабраил омад бҷўоби вай оят оварад :у ллаҳи алأсмоءи алҳснии худоиро номҳост , ва он номҳо ҳамаи поку некӯу бсзост , ва бар вифқи ин Мустафо ( с ) гуфт : « ани ллаҳи табораку таъолии тсъаҳу тсъини асмо , моӣаҳи ғайри воҳид , анаи ватар иҳби алўтр , ман аҳсоҳо кулҳо дахли алҷнаҳ » . Ва рӯй « ман ҳифзҳо ва ман аҳсоҳо дахли алҷнаҳ » .

Номҳои худои ҳамаи сифот вайанд , ва фарқ инаст миёни ному сифат , магари онкӣ дар исми далолат ишоратаст , ва дар сифати далолати Фоӣдаҳ .

Ва гуфтаанд : ин оят далеласт ки исму мсмӣ якеаст ному номвар , ки мегуяд : ллаҳи алأсмоء , ва агар ҳар ду яке набӯдӣ асмоءи ғайри аллоҳро будӣ на аллоҳро ,у Фоӣдаҳи ллаҳ ботил шудӣ , ва ин номҳо бар бандагони хеш изҳор кард , ва эшонро дар омухт то бар хонанд ӯро бидон номҳо , ва бидонанд ӯро , ва бишносанд , чунон ки гуфт таъолӣу тақаддус : Фодъўаҳи баҳо ӯро ки хонед бон номҳо хонед ки худ гуфт , ва худро он номи ниҳод . Чун худро ҷаводи номи ниҳод , бигӯ ё ҷавод ! магӯ сахӣ ! агар чаҳ бидон маънӣаст , ки ҷаводи худро гуфт ва сахӣ нагуфт . Ва бноءи ин бар тавқифаст . Раҳим мегӯй , рақиқ магӯӣ . Қавӣ мегӯй , ҷилд магӯӣ ,у алии ҳозо ҳар ному сифату наът ки худро гуфт мегӯй ,у бони дрмгзр ,у зиёдату нуқсон дар он меар . Инаст ки мегуяд : Фодъўаҳи баҳоу зрўои аллазӣнаи илҳдўни фии أсмоӣаҳ . « зр » онаст ки гузор , сухан мстҳинонасту хори дорандагон ва бениёзон .

Ҳар ҷой ки дар қуръон ояд бар маънӣ бениёзӣ намӯданаст аз он кас , на пайғому таҳдиди боз гирифтанаст азу . Мегуяд : гузори эшонро ки кор каж майдонанд ,у сухани кажи мигўинд дар номҳои ӯ , ва он илҳоди он буд ки дар номи аллоҳи зиёдат ва нуқсон овараданд . Лоат аз аллоҳ шикофтанд , ва бар бут ниҳоданд ,у ъзӣ аз азиз ,у мноаҳ аз манон , ҳамномии аллоҳро , ва офаринҳо карданд бар батон ки он офарини номҳои аллоҳи рост . Ва гуфтаанд : илҳод онаст ки батонро худоён май хонданд ,у илоҳят сифат худост ,у бони ягона ва яктост , ва гуфтаанд : илҳод онаст ки вайро фарзанд ва ҷуфт гуфтанд ,у номӣ ки на аз номҳои ӯст ва ӯро на сазост бирав ниҳоданд . Ктсмиаҳи алнсорӣ Аёа абои алмсиҳ .

Қроءти Ҳамзаи илҳдўни бФтҳ ё вҳо ,у боқии бзм ёу каср ҳо хонанд ,у бмънӣ ҳар ду яксонаст . Иқол : лаҳаду أлҳд , азои ҷору моли ани алқсди илои алҷўр ,у ан алҳақ илои алботли сиҷзўни мо конўои иъмлўн .

Ва ммни хлқнои أмаҳи иҳдўни болҳқ ва ба иъдлўни қоли расӯли аллоҳ ( с ) : « анҳо умматӣу қади أътии алқўми байни аидикми мислҳо » яъне қавла : ва ман қавми Мӯсои أмаҳи иҳдўни болҳқи алоиаҳ , ва гуфтаанд : ин ҳақ ки дарин оят гуфт китоб худосту фармон ӯ , ва ин уммат эдар он фурқат но?ҷиааст аз ҳафтод ва се фурқат аз уммати Муҳамад ( с ) , чунон ки дар хабараст рабиъ инс гуфт : Мустафо ( с ) ин оят бархонад , он гуҳ гуфт : « ани ман умматии қўмои алӣ алҳақ ҳатто назул исои бен Марям » .

Ва қоли слии аллоҳи алайҳу силам : « лои тзоли ман умматии ИМАи қоимаи бأмри аллоҳи лои изрҳми ман хзлҳму лои ман холФҳм , ҳатто иأтии амри аллоҳи ъзу ҷл , ва ҳам зоҳрўни алии аннос » . Ътоء : ҳам алмҳоҷрўну алонсору алтобъўни ?лаами боҳсон . Ва аллазӣнаи кзбўои боётно эй : болқрон ва алрасулу мӯъҷизота , снстдрҷҳм эй нأхзҳми қлилои қлило ҳатто блғўои алғоиаҳ , нأхзҳми болъқўбаҳи ман ҳайси лои иълмўни анҳми иؤхзўн . Клбӣ гуфт : астдроҷ онаст ки амали бад бар эшон ороед , пиндоранд некӣаст , ва ҳаме кунанд , то он гуҳ ки шавамӣ он амал боишон расад ва ҳалок шаванд ,у злки қавла : أи Фмни зини ?лаи сӯъи амалаи Фроаҳи ҳусно , ҷой дигар гуфт : ва ҳам иҳсбўни أнҳми иҳснўни Санъо . Ибн аббос гуфт : клмои аҳдсўои хтиӣаҳи ҷадад ?лаам наамма ,у أнсоҳми алостғФор , ҳар гуҳ ки гуноҳӣ кунанд неъматӣ бар эшон тоза кунаду биафзояд , ва дар он ғарра шаванд , аз феъли бади вои ноистнд ва истиғфор накунанд , ва узр нахоҳанд , то ногоҳ уқубат расад боишон , ва ҳалок шаванд .

Рӯй ақабаи бен омири ан алнабӣ ( с ) қол : « азои раъйати аллоҳи таъолии иътии алъбди ман алднёи алии маосӣаи мо иҳби Фонмои ҳўи астдроҷ » , сами қрأ : Флмои нсўои мо зкрўо ба Фтҳнои алайҳими أбўоби кули шайъи ءи алоиаҳ .

Ва أмлии ?лаами аломлоءи аломҳол , ахзи ман алмлўин ,у ҳумои аллилу алнҳор ,у иқол : милоки аллоҳ эй ъмрки аллоҳ . Қоли алшоър :

إни кидии матин эй : ахзии қавии шадид . Ҳамонаст ки гуфт : إни أхзаҳи أлими шадид . Кед соз наонеаст ва ин сифат одамиёнаст ,у раби алъзаҳи азоФти он бо худ кард , ва фарқ онаст ки : кед одамӣ бо ҳиялатаст , ва кед аллоҳи пок аз ҳиялат , чунон ки ғазаби одамӣ бо зҷраст ,у ғазаби аллоҳи пок аз зҷр . Ва манъи одамӣ аз бухласт ,у раби Алъоламин монеъаст аз бухли пок ,у сабри одамӣ аз аҷзаст ,у раби алъзаҳи сабур аз аҷзи пок ,у алии ҳозои сифоти одамии қарин айбаст ,у аллоҳро сифот бар камоласт ,у нъўти бсзо , аз айби пок , ва аз шабаҳати давр , ва аз нақси муназзаҳ , ва аз офоти муқаддас , таъолии ъмои иқўли алзолмўни ълўои кбиро . Ва أмлии ?лаами إни кидии матини ин дар шаън мстҳзён омад . Раби алъзаҳи эшонро рӯзгории дароз фаро гузошт , то дар газофи корӣу табоҳи кории бғоити расиданд ,у бъмри дароз ғарра шуданд ,у куфру ширк парварданад ,у бъоқбти раби алъзаҳи эшонро ногоҳ гирифт ,у бики шаби ҳамаро ҳалок кард ,у қиссаи эшон дар охири сӯра алҳҷр гуфта шавад ани шоءи аллоҳ .

أу лами итФкрўои мо бсоҳбҳм қтодаҳ гуфт : он рӯз ки : ин оят омад киу أнзри ъширтки алأқрбин , расӯли худо бар кӯҳ сафо шуд ,у боўози баланди қавми қавму қабӣла қабӣла мехонд ки : ё банӣ абди алмтлб ! ё банӣ абди мноФ ! ё банӣ фалон ! ё банӣ фалон ! эшонро мехонд ,у бъзобу нқмт аллоҳ метарсонед , ва бим медод аз аввали шом то бомдод .

Кофарон гуфтанд : ани соҳбкми ҳозои лмҷнўн . Ин марди магар девонааст , ки ҳамаи шаб чун девонагон бонг медошт . Раби Алъоламин бҷўоби эшон ин оят фиристод : أу лами итФкрўои мо бсоҳбҳм эй мо бмҳмди ман ҷинае ҷунун , إни ҳўи إлои нзири мубини ихўФҳми ҳулӯли алнқмаҳу алъзоб .

Ибн аббос гуфт : мардӣ омад ба Макка аз дшнؤаҳи номи ваии змод ,у афсунгар буд , ва дар Маккаи ин овози дарафтода ки Муҳамад девона гаштааст . Змод бархест , ва бар Мустафо шуд , гуфт : ании раҷули арқӣу адоўӣ , ?фони аҳббти доўитк . Гуфт : ман мардӣам афсунгар , рқиҳо донам , ва дардҳоро мудовоат шиносам , агар хоҳии тонро мудовоат кунам . Расӯли худои ин тҳмид даргирифт , ва бархонад : алҳмди ллаҳи нҳмдаҳу нстъинаҳ ва натаваккул алайҳ ,у нؤмн ба ,у наузи биллоҳи ман шарӯри анФсно ва ман сиӣоти аъмолно . Ман иҳди аллоҳи Флои мзли ?ла , ва ман излли Флои ҳодии ?ла . Ва أшҳди ани лои илоҳи алои аллоҳу أни мҳмдои абдау расӯла .

Змод чун бишунид аз ваии шефтаи он сухани гашт , гуфт : аъди алӣ , Фأъод . Пас гуфт :у аллоҳи лақади самъати қавли алкҳнаҳу алсҳраҳу алшъроءу алблғоء , Фмои самъат мисли ҳозои алкломи қт ! ҳоти ядаки абоиък , Фбоиъаҳи алии алислом . Фқол :у алии қавмӣ , Фқол :у алии қўмк .

Ва ани алрбиъи бен инс , қол : қадами абӯи алъроФи алимонӣу кони ман ашрофи аҳли алимн , Фрأии расӯли аллоҳ ( с ) фии ҳалаи ҳмроء ,у ҳўи иқўл : аиҳо анноси қўлўои лои илоҳи алои аллоҳи тФлҳўо ,у азои халафаи шайх , иқўл : аёкм ва Аёа , ?фонаи маҷнӯни каззоб . Фсأли абӯи алъроФи ани ашшайх , Фқил : аммаи абӯи лҳб , Фқол : мо тқўли фии ибни ахик ? қол : лам назул ндоўиаҳи ман алҷнўн . Фқоли ?ла : тбои лаки соири дҳрк , ани каломи алмҷонини мутафовит , ғайри мустақӣм , ва мо ишбаҳи ибни ахики алмҷонини бўҷаҳи ман алўҷўаҳ . Фқоли ?лаи абӯи лҳб : Фмои ҳозои алзии иқўл ? қол : ваҳйу рисолау ҳақу сидқ , ашҳади ани лои илоҳи алои аллоҳ ,у أнаҳи абдау расӯла . Сами ?утӣ алнабӣ баъди мо азҳари даъвата ,у астФҳли амраи фии смонини Форсои ман қавмаи мусалламин .

أу лами итФкрўо истифҳомаст бмънии тқриъ , ва гуфтаанд : истифҳомаст бмънии тҳриз , яъне : ӯ лами итФкрўои бқлўбҳми Фиълмўои мо бсоҳбҳми ман ҷунун ? . Ва агар أу лами итФкрўо вақф кунӣ некӯаст , пас он « мо » нафйаст бар истинофи гӯйӣ . Мо бсоҳбҳми ман ҷинаи إни ҳўи إлои нзири мунзари ман аллоҳ , мубини мўзҳи инзора . Мубини дарин оят Мустафоаст . Ҷои дигари сифати саҳари ниҳод , гуфт : қолўои إни ҳозои лсҳри мубин . Ҷои дигари ном худовандаст ҷли ҷалола :у иълмўни أни аллоҳи ҳў алҳақ улмубин . Ин далеласт ки ҳамномии ҳамсанӣ воҷиб накунад , ва азин нмт дар қуръон фаровонаст .

أу лами инзрўои фии малакӯти алсмоўоту алأрзи алмлкўти алмалик ,у лои истъмли алои фии ҳақи аллоҳи ъзу ҷл , ва мо халқи аллоҳи ман шайъи ء эй :у Фимои халқи аллоҳи ман шайъи ءи ман алошёء .

Мегуяд : тафаккур кунед ва далел гиред бончаҳи халқро хабар додам аз малакӯти осмону замин , ва дар ончии офаридам аз ҳар чаҳ офаридам . Яъне ки дар ҳар чаҳ офариди далолат равшанаст бар ваҳдонияту Фрдонити аллоҳ . Ва أни ъсии أни икўни қади ақтрби أҷлҳм эй . Ани конўои исўФўни болтўбаҳи Фъсии ани икўни қади ақтрби аҷлҳм , Фолмънӣ . أу лами инзрўои Фимоди ?лаами аллоҳи ъзу ҷл ба алии тавҳида , ФкФрўои бзлк ,у лълҳми қади қурбати аҷолҳми Фимўтўни алии алкФр ,у ҳўи қавла : Фбأии ҳадиси баъдае : баъди алқрони иؤмнўн ?у أни ъсии фии маҳали ҷир ,у тақдира : фии малакӯту Фимои халқи аллоҳу фии أни ъсӣ . Ва أни икўни исми ъсӣ ,у исми кони мзмри фӣаи иФсраҳи аҷлҳм ,у яҳтамили أни икўни исмаи мзмро , эй икўни аламру алшأн , эй лои тأмнўои анқзоءи улумр ,у бодрўои илои алтўбаҳ . Сами байни алълаҳи фии аърозҳми ани алқуръону тркҳми алоямон . Фқоли ъзи ман қоил : ман излли аллоҳ эй : ман хзлаҳи Фслки ғайри алтриқи алмстқим , Флои ҳодии ?лае лои муршиди ?ла ,у изрҳми биёи қроءаҳи бӯи Амру ъосму Ҳамза ва ксоиӣаст , ва аз эшон Ҳамзау ксоиии биҷузам роء хонанд , мрдўдои алии ман излл . Боқии бнўну зм роء хонанд , бар маънии истиноф . Фии тғёнҳми иъмҳўни алтғёни алғлўи фии алкФру иъмҳўни итҳирўн .

Исӣлўнки ани алсоъаҳи أёни мрсоҳои алсоъаҳи ҳоҳнои алсоъаҳи алтии имўти фӣҳо алхлқ ,у маънии мрсиҳои мусбатҳо . Иқол : расои алшии ءи ирсўи азои сабт , Фҳўи рас ,у кзлк « ҷиболи росёт » эй собитот ,у арситаҳи азои асбтаҳ ,у алмънӣ : исӣлўнки ани алсоъаҳи маттии вуқуъҳо ? мегуяд : аз ту май пурсанад эй Муҳамад ! ки қиёмат кӣ хоҳад буд ? ва он Қурайш буданд ки мепурседанд ,у бқўлӣ ҷуҳудон пурседанд . Раб Алъоламин гуфт : қул ё Муҳамад ! إнмо илмҳо ъанд рабии лои иълмҳои ғайра . Ҳамонаст ки онҷо гуфт : إни аллоҳи ъндаҳи илми алсоъаҳ ,у Мустафоро гуфтанд : ахбрнии ани алсоъаҳ . Ҷавоб дод ки : « мо алмсؤли анҳо бأълми ман алсоӣл » .

Лои иҷлиҳо эй лои изҳрҳоу лои иқимҳо ,у лои ирсиҳо , лўқтҳо эй лмърФаҳи вақтҳо إлои ҳўи ҷлти азимата . Сиқлати фии алсмоўоту алأрз яъне сиқли илми вақтҳо фии алсмоўоту аларз , Флми иҳмлаҳи илми олами ғайри аллоҳ . Мегуяд : донистани ҳангоми растохез бар аҳли осмону замин гарон шуд . Илми ҳеҷ кас аз офаридагон бидон нарасед , ва ҳеҷ офарӣда бар нтоўсти онро , на Фриштаҳи муқарраб на пайғомбари мурсал . Ва қил : сиқли вуқуъҳоу кибри алии аҳли алсмоўоту аларзи лмои фӣҳо ман алоҳўоли ман алҳсобу алъқобу алқсос ,у қил : сиқлати фии алсмоўоту аларз , лонҳои сабаби хробҳмоу Фсодҳмо , ман қавла : إзои алсмоءи анФтрт ,у إзои алсмоءи аншқт ва амсолҳо .

Лои тأтикми إлои бғтаҳ эй : Фҷأаҳи алии ғФлаҳи мнкм .

Қоли расӯли аллоҳ ( с ) : « ани алсоъаҳи тҳиҷи болнос ,у алрҷли ислҳи ҳавза ,у алрҷли исқии мошитаҳ ,у алрҷли иқими слътаҳи фии сӯқа ,у алрҷли ихФзи мизонау ирФъаҳ » .

Ва ани ъоӣшаҳ , қолат : самъати расӯли аллоҳ ( с ) иқўл : « лои изҳби аллилу алнҳор ҳатто иъбди аллоту алъзӣ » , Фқлт ё расӯли аллоҳ ! ани канти лأзни ҳайни анзли аллоҳи ҳўи алзии أрсли расӯлаи болҳдии алоиаҳ , ани злки том , қол : « анаи сикўни ман злки мо шоءи аллоҳ , сами ибъси аллоҳи риҳои тайиба , ФтўФии кули ман кони фии қалбаи мисқоли ҳубаи ман хардали ман имони Фибқии ман лои хайри фӣа , Фирҷъўни илои дайни обоӣҳм ,у лои тқўми алсоъаҳи алии аҳади иқўли аллоҳи аллоҳ ,у лои тқўми алсоъаҳ ҳатто такаллуми алсбоъи алонс , ва ҳатто иклми алрҷли ъзбаҳи сўтаҳу шроки наъла ,у ихбраҳи Фхзаҳи бмои аҳдси аҳлаи баъда » .

Ва ҷоءи аъробӣ , Фқол : ё расӯли аллоҳ ! маттии алсоъаҳ ? қол : « азои зиъти аломонаҳи Фонтзри алсоъаҳ » . Қол : Киеви азоътҳо ? қол : « азоу сади аламри илои ғайри аҳлаи Фонтзри алсоъаҳ .

Исӣлўнки кأнки ҳФии анҳо алҳФии Алъолами болшии ء , алмънӣ ба . Тқўл : ҳФии ани алшии ءи сأл ,у ҳФии болшии ءи анӣ ба ,у ҳФии болшии ءи ҳФоўаҳи фараҳ ба . Ва қавлаи анҳо , фӣаи қавлон : аҳдҳмои фӣаи тақдиму таъхир , тақдира : исӣлўнки анҳо кأнки ҳФӣ эй олам ,у ассонии воқеъи мавқеаи бмънии албоء , эй кأнки ҳФии баҳо , эй олами баҳо . Ва қил : кأнки ҳФӣ эй фараҳи бсؤолҳм ,у қил : маъноаи кأнки туҳафят эй аксарату астқсити алсؤоли анҳо , ФўқФти алии миқотҳо . Қул إнмо илмҳо ъанд аллоҳу локини أксри анноси лои иълмўни крри лأни алмроди болоўли илми вақтҳо ,у болсонии илми кунҳо .

Қул лои أмлки лнФсӣ клбӣ гуфт : аҳл Макка гуфтанд ки : ё Муҳамад ! алои ахбрки рбки болсъри алрхис қабл ани иғлўи Фтштрӣу трбҳ ?у болорз алтӣ таред ани тҷдби Фтртҳли анҳо илои мо қади ахсб ? Фأнзли аллоҳи ҳзаҳи алоиаҳ . Маънӣ оят онаст ки ман бар худ подшоҳ наам , ва натавонам ҳеҷ чиз , на ҷалби манфиат на дафъи музират аз худ , магари онкӣ аллоҳ хоҳад ки тавонам , яъне он тавонам ки аллоҳи тавонои он дар ман офаринад . Ин тбрؤаст аз ҳавлу қуввау малику ҳукм . Гуфтаанд ки : ин нафъу зри ҳидоят ва залолатаст . Мегуяд : лои амлки ҳудоу лои залола .

Ва луи канти أълми алғиби лостксрти ман алхир кофарон гуфтанд : чаро худованди ту эй Муҳамад ! туро хабар накунад дар рӯзи фарохии неъмат аз рӯзи қаҳту шиддат ? то ту захира наҳй ,у кори рӯзи қаҳт ва шиддат бисозӣ ? бҷўоб эшон гуфт : луи канти أълми алғиби лостксрти ман алхир яъне алмол ,у ҳиأти лснаҳи алқҳти мо икФиҳо , ва мо мусинии алсўء эй : ва мо асобнии алзру алФқр . Гуфт : агар ман ғайби донстмӣ , дар рӯзи фарохии ман кифояти бадасти оўрдмӣ то дар рӯзи танагӣу қаҳти бадӣ бмн нараседӣ . Ва гуфтаанд : ғайб эдар маргаст ,у хайри амали солеҳ яъне : луи канти аълами маттии амўти лостксрти ман алъамали алсолҳ , ва мо мусинии алсўء эй аҷтнбти мо икўни ман алшр ,у атқитаҳ , ва гуфтаанд : ғайби илм растохезаст , ва маънӣ онаст ки агар ман он ғайб ки аз ман мепурсед донстмии лостксрти ман алхир , эй лأхбрткми ъмои сӣлт , ва мо мусинии алсўء эй лами илҳқнии такзиб . إни أнои إлои нзири ллкоФрину бшири лқўми иؤмнўн .