Қавлаи таъолӣ : إзи тстғисўни рбкм эй тстҷирўн ба ман ъдўкму тсӣлўнаҳи алнсраҳи алайҳим , алостғосаҳи талаби алғўсаҳу ҳаии сади алхлаҳи фӣ шудаи алҳоҷаҳ ,у қил : алостғосаҳи талаби алғўсу ҳўи алтхлиси ман алмкрўаҳ ,у қили тстғисўни тстҷирўни ман алғўс , вои ғўсоаҳ .

Ва алмстғиси алмслўби алқдра ,у алмстҷири толиби алхлос . Ин астғост онаст ки « умри хитоб » гуфт : лмои кони явми бадару назари расӯли аллоҳи илои ксраҳи алмшркину қуллаи алмؤмнин , дахли алъриши ҳўу абӯи бикри Фостқбли алқблаҳ ,у ҷаъли идъўу иқўл : аллоҳами анҷзи лии мо въдтнӣ , аллоҳами ани тҳлки ҳзаҳи алъсобаҳи лои тааббуди фии аларз . Флми изли кзлк ҳатто сиқти рдоءаҳ . Фохзи абӯи бикри рдоءаҳу илқоаи алии мнкбиаҳи сами алтзмаҳи ман вроӣаҳ ,у қол : ё набии аллоҳи кзлки мношдтки рбки ?фони аллоҳи синҷзи лаки въдк . Мустафои с чун қавми худ андак диду кофаронро ҷамъӣ дид фаровон дуо карду нусрати хост то аллоҳи таъолии вайро нусрат доду дуои вай иҷобат кард . Чунон ки гуфт : Фостҷоби лакам эй аҷоби лакам . Иҷобату истиҷобат якеаст . Ва қил : алостҷобаҳи мо тақаддумҳо имтиноъ ,у алоҷобаҳи мо лами итқдмҳои имтиноъ .

أнии ммдкм эй бонии мғискми бأлФи ман алмлоӣкаҳи мрдФини бФтҳи доли қроءти маданӣ ва ёқӯбаст . эй ардФи бъзҳми ббъз , ӯ ардФҳми алмслмўн . Иқол : рдФти алрҷли азои ркбти халафа ,у ардФтаҳ эй аркбтаҳи халафӣ . Боқии қроءи мрдФини бкср дол хонанд ва инро ду ваҷҳаст : яке маъаи кули воҳиди минҳои рдФи ?лаи комаи қоли ибни аббос : маъаи кули малики малики Фикўни алифин ,у икўни алмФъўли алии ҳозои мҳзўФои тақдираи мрдФини ардоФои мслҳм .

Ваҷҳи дигар « мрдФин » эй мттобъини фирқаи баъди фирқаи бъзҳми фии асари баъз . Иқоли ардФти алрҷли азои ҷӣти баъда ,у аншдўо :

Ва алҷўзоء абадан ттлъи баъди алсрё . Ибн аббос гуфт : амдҳми аллоҳи болмлӣкаҳ , Фнзли Ҷабраили фии хмсмоӣаҳи малики алии алмимнаҳ ва фӣҳо абӯи бикр ва назул Микоили фии хмсмоӣаҳи алии алмисраҳ ва фӣҳо алии фии сувараи алрҷоли алайҳими сёби бизу ъмоӣми бизи архўои мо байни актоФҳм . Ҳасан гуфт : амдўои бхмсаҳи олоФи ҳозои алиф ,у салосаи фии оли умрон , сами ардФҳми алФои Фсорўои хумсаи олоФ . Ва қил : смониаҳи олоФу қили тсъаҳи алоФ . Гуфтаанд Фриштгон аз осмон бзир омаданд бмдди муъминони рӯзи аҳзобу рӯзи ҳнин аммо ҷанг накарданд алои рӯзи бадар . Қоли ибни аббос : бинмои раҷули ман алмуслимӣни яштади фии асари раҷули ман алмшркини эмомаи ази самъи зарбаи алсўти фавқау савти алфориси иқўли ақдми ҳизўми исми фарсаи азои назари илои алмшрки амотаҳи хари мстлқё , Фнзри илайҳи Фозои ҳўи қади ҳтму шқи виҷҳаи лзрбаҳи алсўт , Фҷоءи алрҷли Фҳдси бзлки расӯли аллоҳи Фқол : сидқати злки ман мадади алсмоء , Фқтлўои иўмӣзи сабъину асрўои сабъин .

Ва мо ҷаълаи аллоҳ эй аломдоду алордоФ , إлои башарии мо иؤзни болмсраҳ . Ва қил : маъноаи мо қадари аллоҳи вақъаи бадари إлои башарии лакам ,у лттмӣн ба қлўбкм эйу тскн ба қлўбкм . Ва мо алнсри إло ман ъанд аллоҳи қили ман лами итлби алнсраҳи болзлу алоФтқори лои инолҳо , лони алнсраҳи билқуввау алқдраи мунозиъаи алрбўбиаҳ ва ман нозъи алмўлии қаҳра . إни аллоҳи азизи лои иғлб , ҳакими изъи алшии ءи мавзеа .

إзи иғшикми алнъоси қроءаҳи ?маккейу абӯи умру бФтҳ ёу шини алнъоси брФъ , яъне ки хоб дар сари шумо май печад то аз шумо гуруҳе бар пой аз хоби сари худ дар бар меовараданд .

Қроءти мадании иғшикми бзм ёу касри шин , бтхФиФ , алнъоси мансӯб . Боқии бтшдиди шин .

Ва маънӣ ҳар ду яксонаст . Фикўни алФъли мстндои илои аллоҳи ъзу ҷли лтқдми зикраи фии алоиаҳи алтӣ қабл ҳзаҳи алоиаҳ : эй : иғшикми аллоҳи ъзу ҷли алнъос , он гуҳ ки аллоҳи хоб дар сар шумо мекашад .

أмнаҳ манеҳ яъне умано ман ъанд аллоҳи ъзу ҷл . Қоли алзҷоҷи амнаи мансӯби мафъӯли ?ла , кқўлки феълати злки ҳазари алшр , иқўли амнҳми аллоҳи ъзу ҷли умано ҳатто иғшиҳми алнъоси лмои ваъдаами алнср , иқоли амнати уманоу амоноу амна , маъноаи скнўои илои въди аллоҳи Фномўои лон аломн йенему алхўФи исҳр .

Ибн масъӯд гуфт : алнўм ъанд алқтоли амни ман аллоҳи ъзу ҷлу алнўми фии алслоаҳи ман алшитон .

Ва инзли алайкуми ман алсмоءи моءи литҳркм ба рӯзи бадари кофарони пеш аз мусулмонони басари оби расиданду онҷо фурӯ омаданд ,у мусулмонон аз об бозмонданад ва ба регистонӣ фурӯ омаданд ки чаҳор поёнро пой ба рег фурӯ мешуд . Дар хабараст ки : « номўо ҳатто аҳтлми аксрҳми Фосбҳўои мҷнбин »

, дар он ҳоли мусулмонон фурӯмонданад ,у шайтони эшонро васваса кард ки чаҳ умед доред бзФр ? ва чаҳ занни барӣ ? ки об эшон доранду ҷои хушу ҳомӯни аишонросту қӯту шавкату касрати эшон рост ва шумо мегуед ки авлиёъи хдоӣиму расӯли худо бо мост ва он гуҳ бо ҷанобату ҳдс намоз мекунеду бтшнгии рӯз ва шаб мегузоред . Ин чунин васвасаҳо дар дили эшон афканд , то раби Алъоламин бҷлоли иззати хешу камоли меҳрбонии хеши меғу борон бо эшон фурӯи кушод , ва бисёр эшонро борон бориду мусулмонон аз ан бихӯраданду ғусли бкрднд ,у ровӣаҳоу мутаҳҳараҳо аз ан пар карданд ,у гирд аз ҷомаи хеши пок фурӯ шастанд , ва он замини регистони баборони сахти гашт ,у чаҳорпоёни мардумон дар он равон шуданд ва он васвасаи шайтон дар дил эшон бархест ,у хуши дили гаштанд . Инаст ки раб Алъоламин гуфт :у изҳби ънкми раҷази алшитон эй всўстаҳ ,у лирбти алии қлўбкми болиқину алсбру алоямон ,у исбт ба алأқдом ҳатто лои тнўхи фии алрмли бтлбиди аларзу қил : иқўии улқулуби Фикўни сббои лсботи алқдм .

إзи иўҳии рбки إлии алмлоӣкаҳи ин бадаласт азу إзи иъдкми аллоҳу إзи тстғисўну إзи иғшикми он ҳама ишоратанд аз як ҳангом . أнии мъкм яъне болнсраҳ , Фсбтўои аллазӣнаи омнўои болбшораҳу кони алмалики имшии эмоми алсФи алии сувараи алрҷл ,у иқўли абшрўои ?фони аллоҳи носркм . Сأлқии фии қулӯби аллазӣнаи кФрўои алръби алръби амтлоءи алқлби ман алхўФ . Иқоли руъби алсили алўодии азои миллии ءи моء . Фозрбўои фавқи алأъноқ ва азрбўо манеҳам кули бенон эй азрбўои алрؤси ?фонҳо алмқтл ,у азрбўои алономли лонҳои мавозиъи истеъмоли алслоҳ .

Абоҳи аллоҳи ъзу ҷли қтлҳми бакули навъи икўни фии алҳрб . Қоли абӯи Довӯди алмознӣ :у кони шаҳди бдро « табаъати рҷлои ман алмшркини лозрбаҳи явми бадари Фўқъи раъсаи байни ядӣ , қабл ани исли илайҳи сайфӣ , ФърФти анаи қатла ғайриӣ . Ва қоли ибни аббос : ҳдснии раҷули ман банӣ ғаффори қол : ақблти аноу ибн ъам лӣ ҳатто асъднои фӣ ҷабал нашараф алии бадару нҳни мушрикон , ннтзри алўқъаҳи алии ман икўни алдоираҳи Фнтнҳби маъаи ман интҳб . Қол : Фбинои нҳни фии алҷбли ази ?данати мнои саҳобаи смънои фӣаи ҳмҳмаҳи алхил , Фсмъти қоӣлои иқўл : ақдми ҳизўм . Қол : Фомои ибни ъмии ФонкшФи қноъи қалбаи Фмоти макона , ва аммо анои Фкдти аҳлки сами тмоскт . Ва рӯй ани абои Сафёни лмои ансрФи илои Макка , қоли абӯи лҳб : ҳиллами ило ё ибни ахии Фъндки алхбр ,у кони абӯи лҳби тахаллуфи ани вақъаи бадару баъси маконаи алъоси бен Њишом , Фқоли абӯи лҳби лобии Сафён : ахбрнии Киеви кони амри анноси қол : лои шайъи ءу аллоҳи ани кони алои лқиноҳми Фмнҳноҳми актоФнои иқтлўнноу иأсрўни Киеви шоؤо ваем аллоҳи маъаи злки мо ламати аннос , лқинои рҷолои бизоءи алии хайли байни алсмоءу аларзи лои иқўми лҳои шайъи ء . Қоли абӯи рофеъи қиллати тлки алмлоӣкаҳ , Фзрби ваҷҳеи абӯи лҳби зарбаи шадида , Фқол :у аллоҳи мо ъоши алои сабъи лёл ҳатто рмоаҳи аллоҳи болъдсиаҳи Фқтлаҳ . Фалақади таркаи абноаҳи лайлатаин ӯ слсои мо идФнонаҳ ҳатто антни фии байта . Ва рӯй мқсми ани ибни аббоси қоли кони алзии асри алъбоси абӯи алисри каъби бен умру ахў банӣ слмаҳу кони абӯи алисри рҷлои мҳмўмоу кони алъбоси рҷлои ҷсимои Фқоли расӯли аллоҳи лобии алиср : « Киеви асрти алъбос ё абои алиср » , Фқол : ё расӯли аллоҳ « лақади аъоннии алайҳи раҷули мо рأитаҳ қабл злку лои баъдаи ҳайатаи кзоу кзо » , қоли расӯли аллоҳ : « лақади аъонки алайҳи малики Карим » .

Злк эй злки алзрбу алқтли أнҳми шоқўои аллоҳу расӯлае холФўои аллоҳу расӯла . Ман ишоққи аллоҳу расӯлаи Фإни аллоҳи шадиди алъқоб .

Злкм эй ҳозои алъзоби алзии ъҷлтаҳи лаками аиҳо алкФори ббдр , Фзўқўаҳи ъоҷло ,у أни ллкоФрини аҷлои фии алмъод , азоби алнори мавзеи ани насби бФъли мзмри тақдираи злкми Фзўқўаҳу аълмўои ани ллкоФрин .

Қавлаи таъолӣ : ё أиҳои аллазӣнаи омнўои إзои лқитми аллазӣнаи кФрўои зҳФо яъне роҷеъин аликм .

ЗҳФ рафтан ҷангӣаст пораи пора рӯй бикдигр , ҳам хазидани Тифл , алтзоҳФу алтдонӣу алтқорби воҳид ,у алзҳФи масдари лзлки лами иҷмъи кқўлҳми адлу савм . Флои тўлўҳми алأдбори Фтнҳзмўои анҳуаму локини асбтўои ?лаам .

Ва ман иўлҳми иўмӣзи явми ҳарбаами дбраҳи إлои мтҳрФои лқтол , мегуяд : ҳар ки рӯзи ҷанги пушти баргардонад бар душмани магар ки баргардади сози ҷангро аз баҳр кашӣдан камон ё бар кашӣдан теғ ё силаҳи нигаҳи доштанро дар ҷанг ё пас тар ояд на идбори ҳазиматро , أўи мтҳизои إлии Фӣаҳ , эй икўни мнФрдои Финҷози лони икўни маъаи алмқотлаҳ . Муштақи ман ҳзти алшии ءи азои ҷмътаҳу аслаи мтҳиўзи Фодғмти алёءи фии алўоў . Фқди боءи бғзби ман аллоҳу мأўоаҳи ҷаҳаннаму бӣси алмсир .

Муфассиронро дар ҳукми ин ояти се қавласт : яке қавли ҳасану қтодаҳ , гуфтанд : ки ин махсӯсаст боҳилли бадар ки пушт бдодн баҷанг он рӯз аз кабоир буду мӯҷиби уқубату ғазаби ҳақ , на бинӣ ки рӯзи аҳадро гуфт ъзи ҷалолаи إнмои астзлҳми алшитони ббъзи мо ксбўоу лақади ъФои аллоҳи анҳуам ,у ғзоءи ҳнини баъд аз бадар буд бҳФти солу раб Алъоламин мегуяд : влитми мудаббирин илои ани қоли сами итўби аллоҳи ман баъди злки алии ман ишоء . Қавли ато ва ҷамоатӣ онаст ки ин оят мансӯхаст бони оят ки гуфт : ҳрзи алмؤмнини алии алқтол . Клбӣ гуфт : ман қатли алиўми фии алҷҳоди мқбло ӯ мдброи Фҳўи шаҳиду локини исбқи алмқбли алмдбри илои алҷнаҳ . Ва қоли Муҳамади бен сайрин лмои қатли абӯи убайди ҷоءи алхбри илои умри Фқоли умри луи анҳози илои канти ?лаи Фӣаҳу анои Фӣаҳи кули мусаллам ,у ани Мансури ани иброҳӣми қол : анҳзми раҷули ман алқодсиаҳи Фотии алмдинаҳи илои умри Фқол : ё амири алмؤмнини ҳлкти Фррти ман алзҳФ , Фқоли умри анои Фӣтк . Ва ани абди аллоҳи бен умри қоли кнои фии ҷяши бъснои расӯли аллоҳи Фҳоси анноси ҳисаҳи Фонҳзмноу кнои нафари Фқлнои нҳрби фии аларзу лои нأтии расӯли аллоҳи ҳёءи ммои снънои Фдхлнои албиўт , сами қлно ё расӯли аллоҳи нҳни алФрорўн .

Фқоли расӯли аллоҳи антми алкрорўни анои Фӣаҳи алмуслимӣн .

Қавли сеюм қавли ибни аббосу ҷамоатии муфассирон , гуфтанд : оят муҳкамасту ҳукми он омасту алФрори ман алзҳФи ман алкбоӣр .

Қол алнабӣ : аҷтнбўои алсбъи алмўбқот : алшрки биллоҳ ,у алсҳр ,у қатли алнФси алтии ҳарами аллоҳи алои болҳқ ,у акли алрбўо ,у акли моли алитим ,у алтўлии явми алзҳФ ,у қзФи алмҳсноти алмؤмнони алғоФлон .

Флми тқтлўҳму локини аллоҳи қтлҳм . Муфассирон гуфтанд : Мустафои рӯзи бадари кофаронро дид гуфт : ҳзаҳи Қурайши қади ҷоءти бхилоӣҳо ва фахрҳо икзбўни рсўлк , аллоҳами ании асӣлки мо въдтнӣ . Фотоаҳи ҷбрил ,у қоли ?ла : хзи қабзаи ман туроби Формҳми баҳо , Фқол : расӯли аллоҳи лмои алтқии алҷмъони л : алӣ ӯ л : абии бикри аътнии қабзаи ман ҳсбоءи алўодии Фноўлаҳи кФои ман ҳсии алайҳи туроб , фурмии расӯли аллоҳ ба фии вуҷӯҳи алқўму қол : шоҳати алўҷўаҳ , Флми ибқи мушрики алои дахли фии айнау шуғли бъинаҳи факони злки сабаби ҳзимтҳм .

Қоли ҳакими бен ҳзоми лмои кони явми бадари смънои сўтои вақъи ман алсмоءи конаи савти ҳсоаҳи вақъати фии ташту Ромии расӯли аллоҳи тлки алрмиаҳи Фонҳзмно , ва рӯй ани расӯли аллоҳи си ахзи явми бадари сулси ҳсёти фурмии бҳсоаҳи фии майманаи алқўм ,у ҳсоаҳи фии майсараи алқўм ,у ҳсоаҳи байни азҳрҳм ,у қоли шоҳати алўҷўаҳ . Фонҳзмўо .

Муҷоҳид гуфт : сабаби нузули ин ояти он буд ки чун кофарон бҳзимт шуданду мусулмононро барояшони нусрат буд қавмӣ кушта шуданду қавмиро асир гирифтанд , ҷамоатӣ мусулмонон пиндоштанд ки он аз қӯту шавкати эшон буд , яке мегуфт ман фалонро киштам яке мегуфт ман фалонро асир гирифтам . Раби Алъоламин оят фиристод Флми тқтлўҳму локини аллоҳи қтлҳми он на шумо киштед эшонро бқўти хеш , ки аллоҳи кишти эшонро , яъне ки аллоҳи биму руъб дар дили эшон афканду Фариштагонро фиристод то ҷанг карданду кофаронро дар даст мусулмонон мениҳоданд . Қоли алҳусайн бен алФзл : маъноаи Флми тмитмўҳму локини аллоҳи амотҳм , антми ахрҷтмўҳму локини аллоҳи ахрҷи арўоҳҳм , ва мо Ромяти إзи Ромяту локини аллоҳи Ромии мурод на нафй Ромӣаст аз Мустафо ( с ) , бал ки хабар медиҳад ҷли ҷалола ки он як кафи хок ки ту афкандии Ромӣ аз ту буду расонӣдан аз мо , вагар на куҷои сӯрати бандад ? ва чаҳ мумкин шавад ки башарии муштии хок бар рӯй лашкарӣ бидон анбӯҳӣ занаду бондозаҳи як зарра аз он хато нашавад ки ҳама дар чашмҳои эшон шавад ?

Ин ҷуз дар қудрати офаридагори ҷл ҷалола нест . Ва қоли абӯи убайда : маъноаи мо зафарату лои асбт ,у локини аллоҳи ъзу ҷли азФрку сўби рмик . Аҳл маъонӣ гуфтанд : ки аллоҳи таъолии азоФти қатлу Ромӣ бо худ кард аз рӯй эҷоду ихтироъ на аз рӯй мубоширати феълу таҳрики аъзоъ . Мазҳаби аҳл ҳақ онаст ки афъолу ҳаракоти бандагон аз рӯй офариниши таъаллуқ бақадрат қадим дорад ҷли ҷалола , ҳама офарӣда ӯсту бородт ва машйат ӯст . Иқўли аллоҳи таъолии аллоҳи холиқи кули шайъи ء ,у аллоҳи хлқкм ва мо тъмлўн . Ва аз рӯй иктисоби таъаллуқ ба банда дорад .

Ки раби алъзаҳ дар ваии қудрату ҳаракату ихтиёри офарид то бони қӯту қудрати муҳаддис ки дар ваии офарӣда аз рӯй касби он феъл ҳосил кард . Ва шарҳи ин масаъла дарозаст ва дарин мавзе беш азин эҳтимол накунад . Қроءти шомӣу Ҳамзау ксоиӣу локини аллоҳи Ромӣ бтхФиФ навену рафъ аллоҳаст , боқӣ бтшдид навен хонанду насби аллоҳу ваҷҳи ин ҳамонаст ки дар сӯра албқраҳ рафт :у локини албри ман омни биллоҳ ,у либлии алмؤмнин . Ин маътӯфаст бар он ки лиҳқ алҳақу ибтли алботлу лирбти алии қлўбкму алмънӣу лиътӣ алмؤмнин манеҳ ътоءи ҳусно . إни аллоҳи самиъи алӣами лдъоӣҳми алӣами бнётҳм .

Злкм эй злкми аламру албёни ман алқтлу алрмӣу алоблоءи алҳсн ,у أни аллоҳи муҳин эйу аълмўои أни аллоҳ муҳин кед алкоФрину қил : злкм эй феъли аллоҳи алзии шоҳдтмўаҳ . Ва иҷўзи ани икўни хабари мбтдоءи мҳзўФ , эй аламри злкму أни аллоҳ муҳин кед алкоФрини бобтоли ҳилааму إлқоءи алръби фии қлўбҳму тафреқи клмтҳму нақзи мо абрмўо . Қроءти ҳиҷозӣу абӯи Амри муҳин бтшдидасту тнўин , боқии бтхФиФ ва тнўин хонанд , магари ҳФс ки вай муҳин кед алкоФрин бозоФт хонд ,у маънии ҳама яксонаст .

Қавла : إни тстФтҳўои Фқди ҷоءкми алФтҳ эй ани астқзўои Фқди ҷоءкми алқзоء ва алФтоҳ ъанд алъараби ҳўи алқозӣ . إнои Фтҳнои лаки Фтҳои мубино эй қзинои лаки қзоءи мубино , ани аллоҳи ҳўи алФтоҳ яъне алқозӣ . Сабаби нузули ин ояти он буд ки абӯи ҷаҳли рӯзи бадар дуо кард гуфт : аллоҳами аинои кони аФҷру ақтъи ллрҳму отонои бмои лои иърФи фахриаи алғдоаҳ . Фостҷоби аллоҳи дъоءаҳу ҷоءаҳи болФтҳ , Фзрбаҳи абнои ъФро : ъўФу мъўду аҷози алайҳи абди аллоҳи бен масъӯд .

Садӣ ва клбӣ гуфтанд : мушрикон чун хостанд ки аз Макка баҷанг Мустафои с ва муъминон оянд даст дар астор каъба заданд ва гуфтанд : аллоҳами ансри аъло алҷндину аҳдии алФӣтину акрами алҳзбину афзали аддӣнин . Фонзли аллоҳи ҳзаҳи алоиаҳ . Сами қоли ллкФор :у إни тнтҳўои ани алкФри биллоҳу қаттоли набӣа , Фҳўи хайри лакаму إни тъўдўои илои ҳарбау қаттолаи нъди алайкуми боломру алқтл . Ва қилу إни тъўдўои ллостФтоҳи нъди бФтҳи Муҳамад . Абӣ каъб гуфту ътоءи алхросонӣ : ки ин хитоби босҳоб расӯласт ва бо муъминон , мегуяд : ани тстнсрўаҳу тсӣлўаҳи алФтҳу алнср , Фқди ҷоءкми алФтҳу алнср . Ва إни тнтҳўои ани иродаи арзи алднёи Фҳўи хайри лакаму إни тъўдўои илои мо кони мнкми фии аламру алғнимаҳи явми бадар , нъд , ллонкори алайкум ,у лни тғнии ънкми Фӣткми шиӣоу луи касрату أни аллоҳи маъаи алмؤмнину ани аллоҳи бФтҳи алифи қроءаҳ маданӣасту шомӣу ҳФси алии тақдиру лони аллоҳи маъаи алмؤмнин .

эй лзлки лни тғнии ънкми Фӣткми шиӣои боқии бкср алиф хонанд лонаи мбтдأ ба мунқатиъи ммои қибла .

ё أиҳои аллазӣнаи омнўои أтиъўои аллоҳу расӯлаи Фимои идъўкми илои алҷҳод ,у лои тўлўои анҳу эй лои тързўои анҳуу лои тхолФўаҳ , вҳди алкноиаҳи лонаи иъўди илои аллоҳ ,у қили илои расӯла , лонаи алмнбии ани аллоҳ ,у қили илои аллоҳу расӯлау вҳди лонаи амри кули воҳиди амри алохр ,у қили иъўди илои алҷҳод ,у яҳтамили анаи лмои лами иҷзи итлоқи лафзи алтсниаҳи алии аллоҳи вҳдаҳ , лами иҷзи иҷроъи лафзи алтсниаҳи алайҳи маъаи ғайраи бхлоФи лафзи алҷмъи ?фонаи лмои ҷаззи итлоқи лафзи алҷмъи алайҳи вҳдаҳи тъзимои ҷаззи иҷроъи лафзи алҷмъи алайҳи маъаи ғайра . Ва лиҳозои нзоӣри фии алқуръон . Минҳо .

Қавла : азои дъокми лмои иҳиикми аҳқи ани трзўаҳ . Ва ҷоءи алтнкири ан алнабӣ Фимни зикри маъаи ғайраи блФзи алтсниаҳ ,у ҳўи ани рҷлои қоми байни идиаҳи Фқол : ман атоъи аллоҳу расӯлаи Фқди рушд ва ман ъсоҳмои Фқди ғўӣ , Фқоли бӣси хатиби алқўми анат , ?ҳуллои қиллат ва ман ъсии аллоҳу расӯлаи Фқди ғўӣ ,у أнтми тсмъўн яъне амра ва наҳйа ,у қили алқуръону мавоъиза .

Ва лои ткўнўои колзини қолўои смъно ва ҳам лои исмъўни алоиаҳ . Ҳам алмноФқўну қили ҳам алмшркўни исмъўни бозонҳми Флои интФъўн , Фсорўои кмни лои исмъўн ,у қили ҳам аллазӣнаи қолўо : қади смънои луи ншоءи лқлно мисли ҳозо .

Қавла : إни шар алдўоб ъанд аллоҳи алсми албкми кули мо дби алии аларзи Фҳўи добаҳ .

Ва лои итлқи алии алонсони алои змо . Мегуяд : ин мушрикону кофарони ҳам чун чорпоёнанд ки ҳақ намешунаванд , яъне бигӯаш мешунаванд ва намепазиранд , ва дар адовату бғзои микўшнд . Пас ҳам чун эшонанд ки ҳақ намешунаванд ва дар намеёбанд . Ибн зайд гуфт : ҳам сами улқулубу бкмҳоу ъмиҳо , дилҳошони кару гунг ва кӯраст . Он гуҳи ин оят бархонад : Фإнҳои лои тъмии алأбсору локини тъмии улқулуби алтии фии алсдўр , мигўинд : дар шаъни нзри ҳорис омадааст ин оят . Ибни аббос ва ъкрмаҳ гуфтанд дар шаъни бнўи абди ?илдори бен қсӣ омад : конўои иқўлўни нҳни сами бкми ъмои ҷоء ба Муҳамади Флои нсмъаҳу лои наҷибаи Фқтлўои ҷмиъои боҳад ,у конўои асҳоби аллўоءу лам ислм манеҳам алои раҷулон : мсъби бен ъмиру сўити бен ҳармала .

Ва луи илми аллоҳи Фиҳми хирои лأсмъҳм эй луи илми аллоҳи Фиҳми сдқоу асломоу қабули мавъизау съодаҳи сабқати ?лаам , лои самъи қлўбҳму ҷълҳми интФъўни болсмъ . Ва локинаи илми анаи лои хайри Фиҳму анҳми ммни кутуби алайҳими алшқоء , фаҳми лои иؤмнўн . Хайри дарин ояти сазоворӣ ошноӣаст . Мегуяд : эшон сазои ошноӣ дар азали набуданду ҳукми аллоҳ дар эшон бкФр рафт , лои ҷурм ҳақ нашуниданд ки аллоҳи эшонро ҳақи ншнўонид , чунон ки онҷо гуфт :у конўои лои исттиъўни смъо ва мо конўои исттиъўни алсмъи إнҳми ани алсмъи лмъзўлўни ибн аббос гуфт бнўи абд ?илдор гуфтанд : ё Муҳамади аҳии лнои мўтонои Фиклмўноу ихбрўнои бсҳаҳи рсолтк ва наилм ани аллоҳи ибъси аламутӣ . Гуфтанд падарони моро зиндаи гардон то бо мо сухан гӯйанд ва хабар диҳанд аз сиҳҳати рисолату набуввати ту , ва низ бидонем ки аллоҳи мурда зинда кунад . Ва баёни ин оят дар онаст ки гуфт :у إзои ттлии алайҳими оётнои байноти мо кони ҳҷтҳми إлои أни қолўои аӣтўои бобоӣнои إни кантами содиқин . Раб Алъоламин гуфт :у луи أсмъҳми каломи аламутии бсҳаҳи нбўаҳи Муҳамади лтўлўои ани алоямон ва ҳам мързўн , эй лами иқблўоу лами иؤмнўои Флзлки лами аФъли баҳами ммои сأлўои назира :у إни ирўои ксФои ман алсмоءи соқтои иқўлўои саҳоби мркўм .