Қавлаи таъолӣ , إлои тнсрўаҳ . Ин дар ояти пеш пайвастааст . Мегуяд : ани тркўои насраи Флни израҳи злки шиӣои комаи лами изрўаҳи аз кон бимика лои Носири ?ла . Агар эшон вайро ёрӣ ндиҳанд ва бо ваии бҷҳод берун нашаванд ӯро ҳеҷ зиён нарасад ва бар ваии ҳеҷ газанд наёяд то худои вайро ёрӣ доду нусрат пайдо кард . Инаст ки гуфт : إлои тнсрўаҳ .
Фқди насраи аллоҳ . Инҳо дар тнсрўаҳ ва дар насра ва дар ахрҷаҳ ва дар лсоҳбаҳ ва дар ида ҳар панҷ бо Мустафо шавад ва ин он гоҳ буд ки кофарон дар дор алндўаҳ кед сохтанду ҳамаи бқсди ваии ботФоқи бархестанд . Раби Алъоламин Ҷабраилро фиристоду расӯли худоиро аз он кеду қасди эшон хабар кард ва ӯро ҳиҷрат фармуд . Расӯли худо берун омад аз Макка .
Ва гуфтаанд ки то бғор танҳо буд . Ва гуфтаанд : чун Мустафо берун шуд аз , Макка , абӯи бикр дар хона Мустафо шуд аз аҳли вай хабар пурсед . ӯро гуфтанд расӯл берун шуд . Абӯи бикр бар пай вай бирафт . Мустафо боз нигараст шаби торик буд , абӯи бикрро нашнохт пиндошт ки душманаст пораи гарм тар рафт : абӯи бикри боўоз сухан гуфт то Мустафо ӯро бишнохт , таваққуф кард то вай дар расед пас ҳар ду баҳам май рафтанди соъатии абӯи бикр дар пеш мерафту соъатии бози пас истод : Фқоли с ё أбои бикри молики тмшии соъаҳи байни ядӣу соъаҳи халафии Фқол ё расӯли аллоҳи азкри алтлби Фомшии хлФку азкри Фомшии хлФку азкри алрсди Фомшии байни идик .
Фқол ё أбои бикру азои кони шайъи ءи аҳббти ани икўни бки дунӣ . Қол : нъму алзии бъски болҳқи мо икўни ман млмаҳи алои аҳббти ани икўни боли абии бикри дўнк .
Чунон баҳам мерафтанд то бғор ва ин ғори кӯҳ сбираст бар дар Маккау мигўинди ғор савраст бзири Макка бар роҳи Мадинаи пас абӯи бикр аз пеш дар ғор рафт ва дар ҳама ғор мегашту паҳлу бар замин мениҳод пас боз мегашту боз бар мехост расӯл худо гуфт чаҳ мекунӣ ё أбо бикр гуфт : ё расӯли аллоҳ ғайр анасту ғайри ан аз ҳашароту ҳавоами замину сбоъ холӣ набӯд , хостам ки агар аз ин чизе бошад борӣ бмн расад на бтў ки ранҷ ту нахоҳам . Абӯи бикри дасти баҳр ҷоеу баҳри гӯша фаро мекард то чаҳ банди охир сӯрохӣ дид пои худ бар дар он сӯрохи ниҳод ва бинишаст чун эшон дар ғор қарор гирифтанд раби Алъоламин анкабутро фиристод то бар дар ғори ҳамон соъати хонаи хеши бсохт ва ду мурғ ҳаммома омаданд ва бар дар ғор нишастанд ва ҳамон соъат хона биниҳоданд ва гуфтаанд ки бар дар ғори дарахтӣ бар омад он соъати чунон ки эшонро бапушед . Бомдоди кофарон хабар ёфтанд ва бар паии эшон берун омаданд то бигиранд чун наздики ғори расиданди абӯ бикр гуфт ё расӯли аллоҳи атино онк омаданд душману бмои расиданд Мустафо гуфт : лои тҳзни إни аллоҳи маънои андӯҳи мадор ё أбои бикр ки худоӣ бо мост пас гуфт аллоҳами аъами абсорҳми ънои бори худоёи дидҳоу чашмҳошон аз мо дар пӯшиши ор то моро набенанд . Эшон бадари ғори расиданди хонаи анкабути диданд бар дар ғори танидау мурғи хояи ниҳодау дарахт бар омада гуфтанд агар дарин ҷойгаҳ касе будӣ аз ин ҳеҷ набӯдӣ ва гуфтаанд Умияи бен халаф бар дар ғор бўл кард чунон ки ршоши он ба абӣ бикр мерасед ва эшонро намедид ва дар хабараст ки абӯ бикр гуфт ё расӯли аллоҳи луи назари аҳдҳми илои қадамаи лобсрно , агар як тан аз ин ки мо меҷӯянд фарои пушти пой худ нигарад моро ба бинад Мустафо ҷавоб дод бӯи бикрро ё абои бикри мо знки боснини аллоҳи солсҳмо чаҳ занни барӣ ба ду тан ки се дигари эшон худоӣаст андӯҳи мадор ки худоӣ бо моаст .
Фأнзли аллоҳи скинтаҳи алайҳ эй алқии фии қалби абии бикри мо скн бау алскинаҳи мо иўҷби алскўну аломни алайҳ . Инҳо бо Мустафо шавад ва гуфтаанд бо абӯ бикр шавад ва ин дуруст тараст ?фон алнабӣ лами ихФи бали кони си сокини алқлби робити алҷош .
Ва أидаҳи бҷнўди лами трўҳо яъне алмлоӣкаҳ . Раби Алъоламин он шаби Фриштгонро фиристод то бар дар ғори боистоднду ғор бар кофарон пӯшида доштанду қили идаи болмлоӣкаҳи явми бадару явми алоҳзобу явми ҳнин . Муҷоҳид гуфт расӯли худоу бӯи бикр дар он ғори се рӯз буданду бӯи бикрро мавлое буд шубони номи ваии омири бен Фҳир . Абӯи бикр ӯро фармуд то ҳар шаби гилаи гўспнди бадари ғори орад . ӯ ҳаме оварад ва эшон аз он шер ҳаме хӯрданд пас аз се рӯз берун омаданду абди аллоҳи бен ариқти аллисии далели эшон ва ба роҳи Мадинаи фурӯи рафтанду кофарони навмед ва хоср бозгаштанд ва гуфтаанд Қурайш дар Макка ҷамъ шуданд то дар кори эшон ва дар гирифтан эшон тадбири созанди абӯ ҷаҳл гуфт : ҳар ки эшонро боз оварад бқҳри ман ӯро сад шутури даҳум ва даҳ аўқиаҳи зари сроқаҳи бен молики бен ҷъшм гуяд ман бтмъи он змони бӯ ҷаҳл бархестаму сутурро зин бар ниҳодаму силаҳ бар гирифтам . Се бор бар сутур нишастам ҳар се бор маро бияфканад . Охир бар нишастам ва рафтам то бнздики эшон расидами абӯи бикр боз нигараст сроқаҳро дид гуфт ё расӯли аллоҳи онки сроқаҳи мубориз араб омаду наздик бмо раседу сроқаҳи он буд ки дар ҷанги ҳазор савор бо ваии пой буна доштӣ бӯи бикр чун вайро дид битарсед . Расӯл худо гуфт лои тхФ ё бо бикри ?фони аллоҳи маъно .
Пас расӯл гуфт : аллоҳами акФи шари сроқаҳи бмои шӣт .
Дар ҳоли снби сутураши базмин фурӯ шуд то бшкм . Гуфт ё Муҳамади ман бтў аҳд кардам ки турои газанди нрсонму нрнҷонм ва ҳар ки андарин роҳ баталаб ту ояд шари вай аз ту дафъ кунам расӯл дуо кард то пои асб аз замин бар омад сроқаҳ гуфт : ё Муҳамад ман донам ки кори ту боло гираду пойгоҳи ту баланд шавад марои номаи даҳ то миёни ман ва ту нишоне бошад . Абӯи бикр нома навишт гӯйанд бар сангӣ ва гӯйанд бар шона гӯсфандӣ навишт вай андар кунона ниҳод ва як тир бар кашид гуфт марои дарин роҳи ҳам шутураст ва ҳам гӯсфанди ин тири нишон ман бошад бо шумо то ҳар чаҳ хоҳед бшмо диҳанд . Расӯл гуфт ё أбои бикри моро бтъоми сроқаҳ ҳоҷат нест . Ин ҳам чунонаст ки Мустафо дар кори қавми хеш ҳузн намӯд ва хилоф нест ки он ҳузн аз расӯли тоъат буду раби алъзаҳ ӯро гуфт : лои тҳзни алайҳиму ахФзи ҷноҳки ллмؤмнину лои иҳзнки қўлҳму лои иҳзнки аллазӣнаи исоръўни фии алкФри Флм икн наҳй аллоҳи таъолӣ Аёа ани алҳзни длилои алии ани ҳузнаи кони мъсиаҳи Фкзлки ҳузни абии бикр .
Ва ҷаъли калимаи аллазӣнаи кФрўои алсФлӣ яъне алшрку калимаи аллоҳи ҳаии алълё яъне лои илоҳи алои ллаҳу қили калимаи аллоҳи қавла : лأғлбни أноу русулӣ ва гуфтаанду ҷаъли калимаи аллазӣнаи кФрўои алсФлии ӣнҷои сухан тамом шуд яъне ки худои сколши бдоишон ва ҳам суханӣ ваҳамсозӣу макри эшон зер карду мағлубу мақҳур . Пас ибтидо кард ва гуфту калимаи аллоҳи ҳаии алълёи сухани худоӣу тақдиру макр ӯ ғолибасту қоҳир ва агар хоҳӣ пайваста хон бар қироати ёқӯби ҳзрмӣу калимаи аллоҳи бнсб то , яъне ки : худои калимаи кофаронро зер овараду калимаи хешро бар оварад .
Ва аллоҳи азизи ҳакими фии султонау тадбира .
АнФрўои хФоФоу сқоло муфассирон гуфтанд аввали оя ки фурӯд омад аз сӯраи броءаҳи ин оя буду қил « ?ераади аввал оя назул фии ғазваи табук , қавла : анФрўои хФоФоу сқоло муҷоҳид гуфт чун эшонро бғзў фармуданд гуфтанд Финои алсқилу Финои зўи алҳоҷаҳу Финои зўи алшғлу Финои зўи алзиъаҳи Фонзли аллоҳи таъолии анФрўои хФоФо ва сқоло мегуяд ҳама берун шавед бғзўи табуки перону ҷавонону ъзбону мъилони тавонгарону даравишони фориғону машғӯлон . Дар хабараст ки ибнам мактум омад ва гуфт : ё расӯли аллоҳи аи алии ани анФри Фқоли нъм
Пас раби Алъоламин ин оят мансӯх кард бончаҳ гуфт лӣси алии алзъФоءу лои алии алмрзӣ . . . Алоиаҳи злкми хайри лаками ман алтсоқли илои аларзи إни кантами тълмўни мо лаками ман алсўобу алҷзоء . Ва рӯй собити ани инси ани абои талҳаи қрأи сӯраи броӣаҳи Фотии алии ҳзаҳи алоиаҳи анФрўои хФоФоу сқолои Фқол эй банӣ ҷҳзўнии ҷҳзўнии Фқоли бнўаҳ : ирҳмки аллоҳи қади ғзўти маъа алнабӣ ҳатто моту маъаи абии бикру умр ҳатто мотои Фнҳни нғзўи ънки Фқоли ло , ҷҳзўнӣ . Фғзои албҳри Фмоти фии албҳри Флми иҷдўои ?лаи ҷазираи идФнўнаҳи фӣҳо алои баъди сабъаи айёми ФдФнўаҳи фӣҳоу лами итғир . Ва қоли алзҳрии харҷи Саиди бен алмсиби илои алғзўу қади зҳбти аҳадии Айнӣаи Фқили ?лаи анки алили соҳиби зри Фқоли астнФри аллоҳи алхФиФу алсқил эй алсҳиҳу алмризи ?фони лами имкннии алҳрби касрати алсўоду ҳифзати алмтоъ .
Луи кони ързои қрибои ин оят дар шаън мунофиқон омад ки тахаллуф карданд беузрӣ бғзо нарафтанд раби Алъоламин нифоқи эшон ошкоро кард гуфт луи кони алмдъўи илайҳи шиӣои ман манофеи алднёи қариби алмтноўли саҳли алмأхз .
Ва суфарои қосдои алқосду алқсди алмътдл эй ҳниӣои ғайри шоқ .
Лотбъўки лўоФқўки фии алхурӯҷ .
Ва локини баъдати алайҳими алшқаҳи алмсоФаҳи албъидаҳ . Он гуҳ хабар дод ки чун бмдинаҳ боз гирданд , эшон оянд ва савганд хӯрданд ва гӯйанд .
Луи асттъно эй луи саҳли ълинои алхурӯҷу кони лнои саъаи фии алмоли лхрҷнои мъкми иҳлкўни أнФсҳми боиқоъҳои фии алъзоби лони ман ҳлФи биллоҳи козбои астҳқи алъзобу қили иҳлкўни أнФсҳми болқъўди ани алҷҳоду аллоҳи иълми إнҳми лкозбўни лонаами конўои исттиъўни алхурӯҷ .
ЪФои аллоҳи ънк . Қавмӣ гуфтанд аз Мустафо дастурӣ хостанд бози нишастанро аз ғзў . Мустафои эшонро дастурӣ дод пеш аз он ки дар он ваҳй омад аз осмон .
Раби Алъоламин вайро итоб кард гуфт ъФои аллоҳи ънки лами أзнти ?лаами ин чунонаст ки гӯйанд ъФои аллоҳи ънки мо санъати фии ҳоҷатӣ ,у порсӣ гӯйон гӯйанд : ъоФоки аллоҳ эй бахти нек , ин чист ки кардӣ ,у қили ъФои аллоҳи ънки мҳои аллоҳи знбк . Қадами алъФўи алии алътоб кӣ лои исбқи илои қалбаи ҳузни лами أзнти ман ғайри изни аллоҳ ҳатто итбини лаки аллазӣнаи сдқўо яъне кони иҳби ани лои тозн ҳатто итбини лаки алсодқ фӣемона ман алкозбу алсодқи фии узраи ман алкозби алмтълл . Ва раво бошад ки лами изнати ?лаами ӣнҷои сухан бурӣда гардад пас аз он гуфт лои тозни ?лаам ҳатто итбин . Қавмӣ гуфтанд ин оят мансӯхаст ва носих онаст ки гуфт Фإзои астأзнўки лбъзи шأнҳми Фأзни лмн шӣт манеҳам .
Қавлаи лои истأзнк эй фии алтхлФи ани алҷҳоди аллазӣнаи иؤмнўни биллоҳу алиўми алохри أни иҷоҳдўо
Яъне ани лои иҷоҳдўо ӯ кроҳаҳи أни иҷоҳдўои бأмўолҳму أнФсҳму аллоҳи алӣами болмтқин .
إнмои истأзнки фии алтхлФи аллазӣнаи лои иؤмнўни биллоҳу алиўми алохру артобти қлўбҳми шкўои фии динҳму азтрбўои фии аътқодҳми фаҳми фии рибҳми итрддўни алтрдди алтсрФи фии алзҳобу алрҷўъи мароти мутақориба . Қоли ибни баҳр : ъўтби лонаи изни алқўми фии алхурӯҷи маъаау лами икни ?лаами ани истознўои фии алхурӯҷу лои фии алтхлФи бали кони алайҳими ани иқтсрўои фии алхурӯҷи алии дъоءи алъомаҳ . Қоли сами зми ман астأзни фии алхурӯҷу алзии астозни фии алтхлФ .
Ва луи أродўои алхурӯҷ эй луи ъзмўои алии алхурӯҷи лои ъдўои ллхрўҷу алҷҳоди иддаи аҳбаҳи ман алзоду алмркўби лонаам конўо меасиру локини караи аллоҳ , анбъосҳми алонбъос , алонтлоқи фии алҳоҷаҳи иқўли караи аллоҳи нҳўзҳми ллхрўҷи Фсбтҳм эй ҳбсҳму хзлҳму кслҳм .
Ва қили ақъдўои маъаи алқоъдини ин сухан , мунофиқон бо якдигар гуфтанд ки : берун машавед ва биншинед бо ин нишастагон ки бъзр нишастаанд аз занону кӯдакону нотавонон . Ва гуфтаанд ки ин расӯл худо гуфт бо эшон аз онкӣ бо эшон хашм дошт ки аз эшон тахаллуф май шинохт . Ва гуфтаанд ин қили бмънӣ илҳомаст ки раби алъзаҳи асбоби хизлон дар дили эшон афканд ва эшонро бар он дошт то бинишастанду иститоат рафтан надоштанд ва бар ҷумла бидон ки иститоат дуаст яке қабл алФъл ва яке маъаи алФъли ончӣ қабл алФъласт ҳусӯл олатасту идда чун ақлу сиҳҳату вуҷӯди молу шинохти фармону тамаккуни он дар вақту макон ва он иститоат зоҳирасту мавҷӯду ҳуҷҷати буи қоимасту собиту банда тавоно онасту злки фии қавлаи луи асттънои лхрҷно мъкм инаст ки мунофиқон гуфтанд агар моро иститоат будӣ бо шумо беруни омадемӣу раби алъзаҳи эшонро дурӯғ зан кард ва гуфту аллоҳи иълми إнҳми лкозбўни лонаами исттиъўни ллхрўҷ . Аммо он иститоати дигар , қудратаст бар мубоширати феълу малики таҳсил . Дар ботин равад бо феълу баъди алФъли онро битавон шинохт ва ҳеҷ ҳуҷҷати бандаи буи собит нашавад ки он дар ҳақи вай мафқудаст на мавҷӯду пеш аз феъли банда аз он иститоат дар ҳеҷ чиз нест чунон ки худоӣ гуфту конўои лои исттиъўни смъои мо конўои исттиъўни алсмъи إнҳми ани алсмъи лмъзўлўни қавмиро гуфтааст ки гӯшҳо шунаво доштанд аммо бо он гӯши шунавои эшонро иститоат самъ набӯду қили ақъдўои маъаи алқоъдини ҳам азин бобаст . Раби алъзаҳи эшонро мхзўл карду маҳрӯм аз фармон бурдорӣ то натавонистанд ки фармон баранду бғзоءи табук берун шаванд . Ва аллоҳи алӣами иФъли мо ишоءу иҳкми мо ирид .
Луи хрҷўои Фикми мо зодўкми إлои хболо чун Мустафо аз Мадина берун омад то ба табук равад бсниаҳи алўдоъ фурӯ омад онҷои лашкаргоҳи сохту абди аллоҳи абии селлул бо мунофиқон ба зии ҷадда фурӯ омад аз сниаҳи алўдоъи бзиртр . Пас чун Мустафо ва муъминон бирафтанд абди аллоҳи абӣ бо мунофиқону аҳли шак тахаллуф карду бозгашт . Раби Алъоламин таслияти Мустафои ин оят фиристод луи хрҷўои Фикми мо зодўкми إлои хболо эй Фсодои фии рои заъфаи алмؤмнини алхболи алФсоди фии аламру алхбли алФсоди фии алъқлу лأўзъўои хлолкми алоизоъи сръаҳи уссайру алмънии асръўои болнмимаҳи фии ифсоди зоти бинкм . Ва қили асръўои ркобҳми болсири бинкми иўҳмўни алҳзимаҳи фии улқулуби ибғўнкми алФтнаҳи фитна , шӯр диласт .
Мегуяд : дар миёни шумо фурқати мёФкндндии бади дилӣ май аФзўдндиду шӯр дил меҷустандед .
Ва Фикми смоъўни ?лаам эй мноФқўни ихбрўнҳми бохборкму қилу Фикми смоъўни ?лаами ман исмъи кломкму итиъкму луи кони ҳؤлоءи алмноФқўни фии сҳбткми аФсдўҳми алайкуму аллоҳи алӣами болзолмини алмноФқин . Бинҳми абди аллоҳи бен абӣу абди аллоҳи нзлу абди аллоҳи бен нбтлу ҷади бен Қайсу рФоъаҳи бен тобуту аўси бен қибтӣ .
Лақади абтғўо алФтнаҳ мегуяд : агар ин мунофиқон дар ин ғзо тахаллуф намуданд эшонро одатаст ва дар ғзоءи аҳад ҳамчунин буданд ки абди аллоҳи абӣ бо мунофиқони рӯзи аҳади баргашт ва гуфт лу наилм қтолои лотбънокм ва гуфтаанд ман қабл онаст ки чун омадани Мустафо ба Мадинаи наздик буд ва хабар афтод абди аллоҳи абии селлулро раиси мунофиқон аз он кроҳиту ранҷ азим омад ки араби Мадина май сголиднд ки вайро бар хештан малик кунанд то фурқат аз миёни аўс ва Хазраҷ бархезад . Чун расӯли худо бмдинаҳ омад он кори фурӯи баст ва ботил шуд абди аллоҳи абӣу мунофиқони бҷҳўдони мигроииднд то ҷуҳудон дар набуввати Мустафо таън мекарданду мардумони дуруд ва шак меафканданд ва дилҳои заъифи мишўрониднди Фзлки қавлаи лақади абтғўои алФтнаҳи ман қаблу қили маъноаи ан ҷимоъа манеҳам أродўо ба алқтли фии лайлаи алъқбаҳу қлбўои лаки алأмўр эй : аҷтҳдўои фии олҳилаи алейку аллакайади бку алтқлиби ани тҷъли асфалаи аълоау ботинаи зоҳирау маъноаи алнФоқи ?фони алмноФқи зоҳираи хилофи ботина ҳатто ҷоء алҳақ эй ғлби алисломи алшрку зуҳри амри аллоҳу ълои дайни аллоҳу ҳўи алислому қил ҳатто ахзоҳми аллоҳи бозҳор алҳақу эъзози аддӣни алӣ кара манеҳам .
Ва манеҳам ман иқўли аӣзни лии ин оят дар шаъни ҷади бен Қайс алхзрҷӣ омад мардӣ буд аз маърӯфони мунофиқони расӯл худо гуфт бова ҳилли лаки фии ҷиҳод банӣ алосФри ттхзи минҳои срорӣу всФоءи қол ё расӯли аллоҳи лақади урфи қавмии ании раҷули мғрми болнсоءу ании ахшии ани раъйати бенот алосФри ани лои асбри ънҳни Флои тФтнии бҳзоу аӣзни лии фии алқъўди ънк ва аъинк бимолӣ Фоързи анҳу алнабӣ алайҳи ассалому қоли қади изнати лаки Фонзли аллоҳи ҳзаҳи алоиаҳ
Ва кони алосФри рҷлои ман ҳабашаи малики алрўми Фотхзи ман нсоӣҳми кули взиӣаҳи ҳсноءи Фўлдти ?лаи Бенин ва бенот ахзни ман баёзи алрўму савод алҳбшаҳ фикан лъсоءи изрби бҳни алмисли фӣ алҳсн мегуяд ин мунофиқ дастурӣ мехоҳад ки наёяд ва баҳона мекард ки лои тФтнии ббноти алосФри маро ба занони рӯм ва бенот банӣ алосФр фитна макун яъне ки ин баҳонаасту нифоқ ӯро барин медорад أлои фии алФтнаҳи сқтўои алои фии алкФру алнФоқи сқтўо , яъне мо сиқти фӣаи ман алФтнаҳи бтхлФаҳи ани расӯли аллоҳ , аксар . Ва қили алои фии алФтнаҳ эй фии алнору алъзоби сқтўоу إни ҷаҳаннами лмҳитаҳи болкоФрини мтбқаҳи баҳами ҷомеъаи ?лаам .