Қавлаи таъолӣ : аллазӣнаи илмзўни алмтўъин муфассирон гуфтанд : чун расӯли худои хост ки бғзоءи табук берун шавад ёронро тҳриз кард бар сидқот , то ъдти ғзоу лашкар ислом бисозаду соз роҳ кунад , саҳобаи рафтанд ва ҳар кас бар андозаи тоқати хеш садақа меоварад . Абди арраҳмони ъўФи чаҳор ҳазор дирам оварад гуфт : ё расӯли аллоҳ , ҳашт ҳазор дирами доштам , як нима оварадам ва як нимаи аёлу фарзандонро бгзоштм . Расӯл худо гуфт : боруки аллоҳи лаки Фимои анФқту Фимои амскт .

Аз баракати дъоءи расӯли худои мол вай бидон расед ки чун аз дунё берун шуд , ду зан дошт , самани моли вай ки боишон расед сад ва шаст ҳазор дирам бар омад . Умри хитоб ҳаме омад ва чаҳор ҳазор дирам оварад , расӯл худо гуфт : мо зои абқити лоҳлку ъёлк ?

Аёли худро чаҳ гузоштӣ ? гуфт : аллоҳу расӯла . Гуфт ани мо байни сдқтикмои комаи байни клмтикмо .

Усмон ъФон омад ва сад сар шутур оварад ва сад сараст .

Расӯл гуфт мо зри ибни ъФони баъди алиўм .

Ъосми бен ъдӣ алъҷлонӣ омад ва сад всқ хурмо оварад . Бӯи Ақили Ансории номи ваии сҳоби мардии пер буду дарвеш , омад ва як соъ хурмо оварад гуфт : ё расӯли аллоҳи ҳамаи шаб об кашидаам кишти зори фалонро ва ду соъи хурмо астдаҳам як соъ овардаам ва як соъи аёлу фарзандонро бгзоштаҳам . Мунофиқон гуфтанд абӯи бикру умру Усмону абд арраҳмон мебахшанд аз моли фарох , донем ки май номи ҷӯянди ин соъи хурмои бӯи Ақили бории худои буи чаҳ ниёз дорад магар ки хешро биёади худо ва расӯл медорад , тавонгаронро брёء муттаҳам карданд ва бар андаки бӯи Ақил танз мекарданд то раби Алъоламин оят фиристод , аллазӣнаи илмзўни алмтўъин эй иъибўни алмтўъини алмтнФлини ман алмؤмнин , фии алсдқоти алттўъи ман алсдқаҳи мо лои илзмаҳи лузӯми алзкоаҳ .

Ва аллазӣнаи лои иҷдўни إлои ҷҳдҳм . . . Алоиаҳи алҷҳди болзми ғояи мо иқдри алайҳи алонсону болФтҳи масдари ҷаҳди фии аламри азои болиғ ,у қили ҳумои луғатони Фболзми лғаҳи аҳли алҳҷозу болФтҳи лғаҳ аҳл наҷад . Ҷаҳд ҳар кас тоъат ӯст , номӣаст тавон андаки мардро , иқол : фалон ҷаҳид алътоء , зҳидаҳ . Бӯи Ақили он соъ хурмо биоварад . Мустафо фармуд : то бар сари ҳам моли сидқоти бпошиднди он гуҳи лмзи мунофиқон тафсир кард , гуфт : Фисхрўн манеҳам эй истҳзءўни баҳам , схр аллоҳ манеҳам ҷозоҳми ҷзоءи схритҳми ҳайси сорўои илои алнор .

Ва ?лаами азоби أлим эй мўлм . Мустафоро аз имону мағфирати эшон навмед кард гуфт : астғФри ?лаами أўи лои тстғФри ?лаам . Сиғти сиғт амрасту маънии маънии шарт , эй ани шӣти ФостғФри ?лааму ани шӣти Флои тстғФри ?лаам , яъне астғФорки ?лааму тарки алостғФори сўоءи إни тстғФри ?лаами сабъин мараи Флни иғФри аллоҳи ?лаам . Мегуяд ё Муҳамад агар омурзиши хоҳӣ аз баҳри эшон ва агар нахоҳӣ ҳама яксонаст агар ҳафтод бори омурзиши хоҳӣ аз баҳри эшон , эшонро нёмрзм . Мустафо гуфт : лозидни алии алсҳмини лаъли аллоҳи иғФри ?лаам .

Бар ҳафтод бифзоем магар ки биёмурзад . Оят омад , ки сўоءи алайҳими أстғФрти ?лаами أми лами тстғФри ?лаами лни иғФри аллоҳи ?лаам . Ва мақсӯд аз ин ҳафтод , на ададӣ муваққатаст балки мақсӯд касратаст . Чунон ки гӯйанд : қади қиллати лаки моӣаҳи марау нҳитки анҳу алифи мара . Араб гӯйанд : сабъи аллоҳи лаки алоҷр , эй аксари лак , ?ераади алтзъиФу лиҳозои ҷоءи фии алохбор : фалаи сабъу ?лаи сбъўну ?лаи сабъи моӣаҳ . Қоли алазҳарӣ : ани алсбъини фии ҳзаҳи алоиаҳи ҷамъи алсбъаҳи алтии тстъмли фии алксраҳи лои алсбъаҳи алтии фавқи аласта , алотарӣ анаи луи аздоди алии алсбъини лами иғФр .

Ва дар истиғфори расӯл аз баҳри эшон ду қавласт : яке онаст ки нифоқи эшон наме шинохт , ва яқин набӯд , аз он дуо карду омурзиши хост . Қавл дигар онаст ки ҷамоатии муъминон ки хешу пайванд мунофиқон буданд аз Мустафо дар мехостанд то аз баҳри эшон омурзиш хоҳад бомед онкии бостғФори Мустафо мухлис шаванд ва аз нифоқ тавба кунанд то аз азоб ва уқубат барраанд . То раби алъзаҳи Мустафоро боз зад ва эшонро аз имони эшону мағфирати эшон навмед кард гуфт : злки бأнҳми кФрўои биллоҳу расӯла , ин бсбб он кардам ки эшон бхдоӣу расӯл кофар шуданду алкоФри лои иғФри ?ла ,у аллоҳи лои иҳдии алқўми алФосқини алмтмрдини фии алкФр .

Фараҳи алмхлФўни алФрҳи болзнби аъзами ман алзнб . Шодии бгноаҳи саъб тараст аз айни гуноҳ . Фараҳи алмхлФўн эй алмтрўкўни тхлФҳми ани расӯли аллоҳи с . Ин абди аллоҳи абӣ буд бо ҳаштод марди мунофиқ ки беузрӣ тахаллуф карданд ва бо якдигар гуфтанд : « лои тнФрўои фии алҳр » , дарин гармои гарму самими сиФи берун ?марвид баҷанг . Ва алмънӣ : Фрҳўои бқъўдҳми фии алмдинаҳу алтхлФу ани лами инлҳми ҳури алсиФи хилофи расӯли аллоҳ Фикўн насабо лонаи мафъӯли ?ла ,у қили алии алмсдру ҳўи масдари холови ихолФи мухолифау хлоФо ,у қили маъноаи хилофи расӯли аллоҳ , эй : баъди хурӯҷа , Фикўни хилофи бмънии халафу насбаи алии алзрФ .

Ва крҳўо эй лами иридўо , أни иҷоҳдўои бأмўолҳму أнФсҳми фии сиблати аллоҳу қолўои лои тнФрўои фии алҳр эй қоли бъзҳми лбъз ,у қил : қолўои ллмؤмнин : лои тнФрўои фии алҳр . Қул нори ҷаҳаннами أшди ҳароу қади ахтртмўҳои бҳзаҳи алмхолФаҳу алтхлФ . Луи конўои иФқҳўни ани мсирҳми илоҳо .

Флизҳкўои қлило яъне фии алднёу ҳаии қалила ,у либкўои ксирои фии алохраҳ яъне фии алнори алтии лои нҳоиаҳи лҳоу алтқдир : Флизҳкўои қлилои Фсибкўни ксирои ҷзоءи бмои конўои иксбўни ҷзоءи мафъӯли ?ла . Яънеу либкўои лиҳозои алФъл . Қоли абӯи Мӯсои алошърӣ : ани аҳли алнори либкўни алдмўъи фии алнор ҳатто луи аҷряти алсФни фии дмўъҳми лҷрти сами анҳми либкўни алдми баъди алдмўъ . Қоли ибни аббос : ани аҳли алнФоқи либкўни фии алнори умри алднёи Флои ирқии ?лаами дмъу лои иктҳлўни бнўм . Ва ани инси қол : қоли расӯли аллоҳи си луи тълмўни мо аълами лзҳктми қлилоу лбкитми ксиро .

Фإни рҷъки аллоҳи إлӣ тоӣФаҳ манеҳам яъне алмтхлФин тоӣФаҳ манеҳам . Аз баҳр он гуфт ки на ҳар ки тахаллуф карда буданд ҳама мунофиқ буданд бал ки эшон се гуруҳанд ки боз нишастанд ва тахаллуф карданд гуруҳеи бъдоўт боз нишастанд ва шодӣ карданд чунон ки худоӣ гуфт : фараҳи алмхлФўн . Гуруҳе бар маъзират боз нишастанд ва бигиристанд чунон ки худоӣ гуфт :у أъинҳми тФизи ман алдмъи ҳзнои أлои иҷдўои мо инФқўн . Қавмӣ бар ғифлат боз нишастанд , пушаймон шуданд чунон ки гуфт : зоқти алайҳими алأрзи бмои рҳбт .

Фإни рҷъки аллоҳ эй ирдки аллоҳи илои алмдинаҳи ман ғазваи табук ва фӣҳо тоӣФаҳ манеҳам яъне аллазӣнаи тхлФўои бғири узр .

Фостأзнўки ллхрўҷи илои ғазваи ахрӣ , қили ҳаии ғазваи хайбар .

Фқли лни тхрҷўои маъаии أбдоу лни тқотлўои маъаии ъдўои лқъўдкми ани табуку лнФоқкм .

إнкми рзитми болқъўди أўли марае ани алўқти алзии тстأзнўни фӣаи ?фони ғазваи табуки лами икни бовели ғазваи ғзоҳои алайҳи ассалом . Ва қили аввали мараи дъитму қили аввали мара қабл алостизон .

Фоқъдўои маъаи алхолФини маъаи ман тахаллуфи бъзр ,у қили маъаи алнсоءу алсбён ,у қили маъаи аҳли алФсоди аллазӣнаи лои хайри Фиҳм ,у қили ллрҷли алзии ҳўи шари аҳла : ҳўи холов банӣ фалон .

Ва лои тсли алӣ أҳд манеҳам эй ман алмноФқин . Иҷмоъ муфассиронаст ки ин оят дар шаъни абди аллоҳи абӣ фурӯ омад ки расӯли худо бар вай намоз кард ё хост ки бар вай намоз кунад чунон ки ихтилоф ривоётаст писар вай омад ,у кони мؤмнои мхлсо , ва аз расӯли худои дархост то пероҳан ки бар тан расӯласт кафан вай созад ва бар вай намоз кунад ва бар сари гӯр вай боистад ва дуо кунад . Брўоитӣ дигар гуфтаанд абди аллоҳи абӣ дар бемории марг кас фиристод бмстФӣ ва бихонад ӯро чун омад гуфт : эй бечора

Аҳлкки ҳуби алиҳўд ?

Дӯстии доштан бо ҷуҳудони туро ҳалок кард . Гуфт : маро сарзаниш макун ки на аз баҳр сарзаниш хондам , астғФри лӣу аътнии сўбки алзии ялии ҷсдк . Омурзиши хоҳ аз баҳри ману ҷомаи хеши бмни даҳ то марои кафани созанд ва бар ман намоз кун ва бар сари гӯр ман боисту маро дуо кун .

Расӯли худои пероҳани хеш буи дод . Муъминон гуфтанд : ё расӯли аллоҳи лами ваҷҳати илайҳи бқмиски икФни фӣау ҳўи кофар ? Фқол : ани қмисии лни иғнии анҳу ман аллоҳи шиӣоу ании омули ани идхли фии алисломи халқи касӣр . Лиҳозои алсбби Фирўии анаи аслми алифи ман алхзрҷи лмои рأўаҳи итлби алостшФоءи бсўби расӯли ллаҳи с , ва ҳиммат кард Мустафои с ки бар вай намоз кунад ки зоҳири ваии ислом буд агар чаҳ дар ботин нифоқ дошт . Умр хитоб гуфт ё расӯли аллоҳ бар вай намоз мекунӣу қади феъли кзоу кзо . Расӯл гуфт : ё умри даст аз ман бидор ки агар донамӣ ки худоӣ бар вай раҳмат кунад ҳафтод бор аз баҳри вай истиғфор кардамӣ , то дар ин ҳадис буданд , Ҷабраил омад ва оят оварад бар вифқи қавли умр :у лои тсли алӣ أҳд манеҳам эй ман алмноФқин , ириди салоаи алҷнозаҳ . Салоаи дарин ояти намоз ҷинозаасту намози ҷинозаи фарз кифоятаст ва онро на рукнаст : аввал ниятаст ва чаҳор такбир дар он чаҳор рукнанд агар бар чаҳор бифзоианд намоз ботил шаваду хондани фотиҳаи алкитоб , аз пас такбири аввал , рукнаст ва ҳам чунин дуруд додан бар расӯли худо аз пас такбири дувуму дъоءи мурдаи пас такбири сеюм , ва пас аз такбири чаҳоруми зикрӣ мафруз несту рукни нуҳуми саломи боз доданаст ани шоءи таслимаи воҳидау ани шоءи тслимтин .

Қавла :у лои тқми алии қабрае лои тқФи алии қабра ҳатто иФрғи ман дафнау фии алхбри кони расӯли аллоҳи си азои дафни алмити вақфи алии қабрау дуои ?ла .

إнҳми кФрўои биллоҳу расӯлау мотўо ва ҳам Фосқўни Фмои слии расӯли аллоҳи си баъдҳо алӣ аҳад манеҳаму лои қоми алии қабра ҳатто қабз .

Ва лои тъҷбки أмўолҳму أўлодҳм . . . Алоиаҳи сабақи тафсирҳоу листи бткрори лонҳои фии ҷимоъау ҳзаҳи фии алأхрӣ , қоли ибни ҷрир : ?ераади авлоди абди аллоҳу амволау إзои أнзлти сӯра яъне ман алқуръону ҳозои далели алии ани алсўраҳи канти мсўраҳи алии аҳди расӯли аллоҳи лои комаи заъми алмбтдъаҳи анҳо сурати баъди расӯли аллоҳу кзлки қавлаи бъшри сур мислаи أни омнўои биллоҳи ин хитоб бо мунофиқонаст , эй омнўои сарои комаи омнтми ҷҳро .

Ва раво бошад ки хитоб бо муъминон ниҳанд , эй дўмўои алии алоямон .

Ва ҷоҳдўои маъаи расӯлаи астأзнки фии алтأхри أўлўо алтўл манеҳам зўи алқдрау алсъаҳи фии алмол .

Ва қолўо зрно накун маъаи алқоъдин яъне алзмнӣ .

Рзўои бأни икўнўои маъаи алхўолФи алнсоءи аллотии тхлФни фии албит .

Ва табъи алии қлўбҳми фаҳми лои иФқҳўни астўсқи минҳои Флои идхлҳои алоямон . Ҳаҷаи алии алмътзлаҳу алқдриаҳи фии исботи алқдру нафии алосттоъаҳу эҳтиёҷи алхлқи илои тавфиқ ба иؤмнўну луи кони комаи зҳбўои илайҳи лқоли ттбъту лами иқлу табъи алии қлўбҳму ?лаи фии алқуръони нзоӣри касӣра .

Локин алрасулу аллазӣнаи омнўои маъааи аҳли алиқини ман асҳоби расӯли аллоҳи с , ҷоҳдўои бأмўолҳми фии алонФоқу أнФсҳми фии сиблати аллоҳи болқтол .

Ва أўлӣки ?лаами алхироти ҷамъи хирау алмроди бҳн : алҳўр , лқўлаҳи Фиҳни хайроти ҳисону иҷўзи ани икўни ъомои фии ҷамеъи алмлози ман алотъмаҳу алошрбаҳу алмнозлу алҷўорӣу алғлмон ,у қили алхирот : алғноӣм .

Ва أўлӣки ҳам алмФлҳўни албоқўни фии алнъим , أъди аллоҳи ?лаами ҷиноти тҷрии ман таҳтҳо алأнҳори холидин фӣҳо злки алФўзи алъзими лафзи аъди далели алии анҳо махлуқаи меъда . Ин оят гувоҳӣ медиҳад ки асҳоби расӯли худои с ки аҳли яқин ва ихлос буданд ва бо Мустафо дар ғзоء табук буданду расӯли худо аз эшон хушнӯд буд , эшон қатъӣ дар биҳиштанд бар ҳар чаҳ буданд аз амал , ҳам чунон ки расӯли худои ъушраро гувоҳӣ дод ки қатъӣ дар биҳиштанд онони ҳам чун ӣнонанд бшҳодти оят аз баҳри эшон .