Қавлаи таъолӣ :у алсобқўни алأўлўни ман алмҳоҷрини аллазӣнаи ҳоҷрўоу Форқўои мнозлҳму аўтонҳм .

Ва алأнсори аллазӣнаи нсрўои расӯли аллоҳи алии аъдоӣаҳи ман аҳли алмдинаҳу оўўо асҳоба хилофаст миёни уламои дайну аҳли тафсир ки собиқони муҳоҷирон ки буданд ? абӯи Мӯсоу Саиди мсиб ва қтодаҳ гуфтанд : ҳам аллазӣнаи слўои алқблтини маъа алнабӣ си эшон ки бо расӯли худо дар ду қибла намоз карданд дар ибтидои ислом ба байти муқаддасу баъд аз он бкъбаҳи ътоءи бен абӣ рбоҳ гуяд : бадарёнанд эшон ки бо расӯл худо баҷанг бадар ҳозир буданд , шуъабӣ гуфт : ҳам аллазӣнаи шҳдўои байъаи алрзўони болҳдибиаҳу собиқони ислом низ уламо мухталифанд . Қавмӣ гуфтанд : аввал касе ки мусулмон шуд аз мардон , абӯи бикр буд ва аз занони хадиҷа . Қавмӣ гуфтанд аввал касе ки мусулмон шуд алии бен абии толиб ъ буд . Қавмӣ гуфтанд аввали зайди бен ҳориса буд . Исҳоқи бен Исмоили алҳнзлии ҷамъи миён ҳама кард ва гуфт аввал касе ки мусулмон шуд аз мардони расида , абӯи бикр буд ва аз занон , хадиҷа ва аз кӯдакони норасида , алии бен абии толиб ( ъ ) ва аз бардагону мавлоёни зайди ҳориса . Исмоили бен Аёзи бен афиф ривоят кунад аз падари хеш аз ҷади хеши афифи гуфтои мардӣ бозаргон будам брўзгор ҳаҷ бимика омадаму бнздики аббоси бен абди алмтлби фурӯи омадам ки бо ваии дӯстӣу бародарии доштам , гуфто ҳар ду боёми Мӯсои бмнии истода будем ману аббос ки мардии ҷавони тоза рӯй фароз омад буқати пешину соъатӣ дар осмон менигарад он гуҳ рӯй бқблаҳ оварад ва дар намози истод , ҳам дар он соъат кӯдакӣ омад ва аз рости дасти ваии боистод ва занӣ омад аз пас ҳар ду боистод , он ҷавони пушт хам дод ва дар рукӯъ шуд ҳар ду дар мтобъти вай дар рукӯъ шуданд , ҷавон бсҷўд шуд эшон низ бмтобъти вай дар суҷуд шуданд ва дар қиёми ҳам чунон ва дар ташаҳҳуди ҳам чунон . Ибни афиф рӯй бъбос оварад , гуфт : ё аббоси амри азим ! ин азим корӣаст ин кори эшон чаҳ кораст ва ин чаҳ касонанд ӣнон , аббос гуфт : ҳозои ибни ахии Муҳамади бен абди аллоҳи бен абди алмтлби изъми ани аллоҳи таъолии баъсаи рсўлоу ани кнўзи касрӣу қайсари стФтҳи алайҳу ҳозои алғломи ибни ахии алии бен абии толибу ҳзаҳи алмрأаҳи хадиҷаи бинти хўилди завҷаи Муҳамад , тобъоаҳи алии дайна ваем аллоҳи мо алии зуҳри аларзи кулҳо аҳади алии ҳозои аддӣни ғайри ҳؤлоء . Қоли афифи алкндии баъди мо аслму рсхи алисломи фии қалба , ё литнии канти робъо . Рӯзии бӯи толиб , алиро гуфт ё банӣ , мо ҳозои аддӣни алзии анати алайҳ ? ин чаҳ дайнаст ки ту дорӣ ва онро парварӣ ? гуфт ё абати омнти биллоҳу расӯлау сдқтаҳи Фимои ҷоء бау слити маъааи ллаҳ эй падар имон оварадам ки худоӣ якеасту Муҳамади расӯлу пайғомбар ӯаст ва устуворасту рости гӯии баҳр чаҳ оварад ва гуфт ва бо вай намоз мекунам бФрмони худоӣ аз баҳри худоӣ , бӯ толиб гуфт : эй писар аммо ани мҳмдои лои идъўи алои илои хайри Фолзмаҳ , Муҳамад ҳар ки хонд баҳр чаҳ хонд бихир хонд ва хайр гуяду ҷузи хайр азу наёяд нигар ӯро бадасти дорӣ ва мулозим бошӣу азу бар нагардӣ .

Муҷоҳид гуфт : неъматӣ ва навохтӣ буд ки худои таъолӣ бар алии бен абии толиби ниҳоду хайрӣ ки буии хост ки рӯзи қаҳту ниёз буду Қурайши бғоити танагӣу сахтии расидау бӯи толиби соҳиби аёл буду ясорӣ на ки эшонро бФрохӣ неъмат доштед ва дар банӣ ҳошим , аббоси тавонгар буду соҳиби неъмат , расӯл худо гуфт : ё аббос агар дар ҳақи бӯи толиб тахфиф ҷӯйем ва аз он фарзандони вай лухтӣ бардорему доштани эшонро дар пазирем магар савоб бошад ва ӯро хуфтӣ буд , Мустафоу аббос ҳар ду рафтанд ва ин андеша ки карда буданд бо бӯ толиб бигуфтанд бӯ толиб гуфт : Ақилро бмн бигзоред ва бо дигарон шумо донед ки чаҳ кунед Мустафои алиро бардошт ва дар пазируфту аббоси ҷаъфарро пас алӣ бо Мустафо май буд то ваҳй аз осмон омаду баъси вай дар пайвасту раби алъзаҳи алиро босалом гиромӣ карду ҷаъфар бо аббос май буд то он гуҳ ки мусулмон шуду босаломи азизи гашт ва мустағнӣ шуд . Муҳамади бен исҳоқ гуфт : чун абӯи бикри садиқ мусулмон шуд ҷамоатӣ аз Қурайши пайваста бо вай менишастанд ва маҷоласту мусоҳибати вай дӯст медоштанд аз он ки абӯи бикри мардии маҳбӯб буд , хуши хуй , хуши табъ , саҳлу осони фаро даст омадӣ ва бо ҳар кас дар муоширату мусоҳибати хуш дар омадӣу тадбир корҳо донистӣу мардуми шинохтӣ ва корҳо аз пеши барадӣ ба зиракӣу доноӣ , пас ҷамоатӣ ки бо вай маҷоласт карданд ва бар вай эътимод доштанд чун Усмони ъФону алзбири бен алъўом ,у абди арраҳмони бен ъўФу саъди бен абии вқосу талҳаи бен убайди аллоҳ , абӯи бикри пайвастаи ҳадиси ислому имон бо эшон ҳаме кард ва эшонро даъват мекард то ин ҷамоати ҳамаи бўсилти абӯи бикри пеш Мустафо омаданд ва мусулмон шуданду ислому мусулмононро нусрат доданд раби Алъоламин эшонро собиқон хонд гуфт : алсобқўни алأўлўни ман алмҳоҷрину алأнсор рӯй алзбири бен алъўоми қоли қоли расӯли аллоҳи с : « аллоҳами анки боркти ломтии фии сҳобтии Флои тслбҳми албркаҳу боркти лосҳобии фии абии бикри Флои тслбаҳи албркаҳу аҷмъҳми алайҳу лои тнсри амраи ?фонаи лами изли иؤсри амрки алии амраи аллоҳаму аъзи умри бен улхитобу сабри Усмону вифқи улёу ағФри лтлҳаҳу сабти алзбиру силами съдоу вифқи абди арраҳмон ва алҳақ фии алсобқини алаввалин ман алмҳоҷрину алонсору алтобъини ?лаами боҳсон »

Аммо собиқон ва ансор эшонанд ки дар байъаи ақаба ҳозир буданд ки бмизбонӣ Мустафо омаданд ба Макка ки вайро ба Мадинаи хонданд ва ҳаштод ваанд кас буданд , хатиби эшон асъади бен зрораҳи ду соли пеш аз он ки Мустафои бмдинаҳ ҳиҷрат кард эшон имон оварда буданд ки Мустафои си мсъби ъмирро боишон фиристод то эшонро даъват кард ва бар эшон қуръон хонду канти алонсори тҳбаҳи Фослми маъааи саъди бен маозу умр ва бен алҷмўҳу бнўи абди алошҳлу халқи ман алнсоءу алсбёну кони мсъби бен ъмири аввали ман ҷамъи алслоаҳи болмдинаҳу кони соҳиби ройа алнабӣ явми аҳаду явми бадару кони вқии расӯли аллоҳи бнФсаҳи явми аҳади ҳайси анҳзми анноси ани расӯли аллоҳ ҳатто нФзти алмшоқси фии ҷўФаҳи Фостшҳди иўмӣз

Фқоли расӯли аллоҳ с ъанд аллоҳи аҳтсбки мо раъйати қт ашраф манеҳ лақад роята бимика

Ва ани алайҳ бар дайни мо идрии мо қиматҳоу ани шроки феълӣаи ман зҳбу ани ани яминаи ъломину ани ясораи ғуломин беди кул воҳид манеҳам қъби ман ҳис , иأклу итъми анноси Фосраҳи аллоҳи болшҳодаҳу кони расӯли аллоҳи азои аҳтдити илайҳи турфаи ҳбоҳои лмсъби бен ъмири Фонзли аллоҳи фӣа :у лмни хоФи мақоми рабаи ҷинатон ва дар қроءти ёқӯб ки хонду алонсори брФъ , маънӣ онаст ки сабақ , фаро муҳоҷирон доду ансор ёд кард неки ному собиқони эшон ҷудо накард .

Ва аллазӣнаи атбъўҳми бإҳсон эдар , ду қавл гуфтаанд : яке онаст киу аллазӣнаи атбъўҳми боҳсон , ман алмҳоҷрину алонсори аизои Фикўни соири алсҳобаҳ . Қавл дувум онаст ки ва ман атбъўҳми болоямону алтоъаҳу слкўои сбилҳми фии алҳҷраҳу алнсраҳи илои явми алқимаҳ .

Ва аллазӣнаи атбъўҳм бإҳсон гуфтаанд ки тобеъин ном аз ин оят гирифтаанду тафсири ин эҳсон ӣнҷоаст ки гуфт :у аллазӣнаи ҷоؤи ман бъдҳм . . . Алоиаҳи он эҳсон тараҳҳумаст бар салафу истодан бар зикри савобиқи некуии эшону забону дили фурӯ гирифтан аз андешаи бад дар эшон , эшонро дар савоб фароҳам дошт ва ҷамъ кард гуфт : разии аллоҳи анҳуам эй бқбўли алтоъаҳу рзўои анҳу бмои ноливои ман алсўоби фавқи мо тмнўоу қили рзўо ба рибои фарзии баҳами ъбодо . Ва أъди ?лаами ҷиноти тҷрии таҳтҳо алأнҳори холидин фӣҳо أбдои злки алФўзи алъзими қрءи ибни касӣри ман таҳтҳо алонҳору лӣси лҳои фии алқуръони назир рӯй ани ҳамиди бен зиёди қоли қиллати лмҳмди бен каъби алқрзии иўмои алои тхбрнии ани асҳоби расӯли аллоҳи си Фимои кони ман рأиҳм ва анмо аред алФтн ? Фқол : ани аллоҳи қади ғФри лҷмиъи асҳоб алнабӣ си фии китобаи Фқоли субҳони аллоҳи алои тқрأи қавла ?у алсобқўни алأўлўни ман алмҳоҷрину алأнсори илои охири алоиаҳи Фоўҷби аллоҳи лҷмиъи асҳоб алнабӣ си алҷнаҳу алрзўону аштрти алии алтобъини шртои лами иштртаҳи алайҳими қиллат ва мо аштрти алайҳими қоли аштрти алайҳими ани итбъўҳми боҳсони иқўли иқтдўни боъмолҳми алҳасанау лои иқтдўни баҳами фии ғайри злк . Қоли абӯи схри ҳамиди бен зиёди Фўи аллоҳи лкأнии лами ақрأҳои қт ва мо урфати тафсирҳо ҳатто қрأҳои алӣ « 1 » Муҳамади бен каъб . Ва ани абии Саиди алхдрии қол : қоли расӯли аллоҳи с : лои тсбўои асҳобии Фўи алзии нафасии бедаи луи ани аҳдкми анФқ мисли аҳади зҳбои мо адрки мади аҳдҳму лои нисфа .

Ва ммни ҳўлкми ман алأъроби мноФқўни дарин ояти тақдим ва таъхираст тақдира :у ммни ҳўлкми ман алоъроб ва ман аҳли алмдинаҳи мноФқўни ин аъроби аъроб бўодӣаст Фзораҳу ғтФону музайянау ҷҳинаҳу ғаффор ва ман أҳли алмдинаҳ яъне абди аллоҳи бен абӣу ҷади бен Қайсу мътби бен қширу абӯи омири алроҳб .

Мрдўои алии алнФоқи наъти ллФриқин , мегуяд : мунофиқони ин ду Фриқ аз аъроб ва аз аҳли Мадина , бар нифоқ Миср истоданд ва дар ситез дар он бимонаданд ки ҳеҷ тавба накарданд мрдўои алии алнФоқ эй ақомўои алайҳу лҷўои фӣау ътўоу астмрўои алии злки Флм итўбўо манеҳу аслаи ман алшитони алморди иқоли марди имрди мрўдои Фҳўи мораду мурӣди азои ътоу тғӣ .

Лои тълмҳм эй лои тарофаами боъёнҳми нҳни нълмҳми қоли қтодаҳи мо боли ақвоми итклФўни илми анноси иқўлўни фалони фии алҷнаҳу фалони фии алнор . Қоли набии аллоҳи Нӯҳ : « ва мо илмии бмои конўои иъмлўн »у қоли Шуайб : « ва мо أнои алайкуми бҳФиз » ва қол набино : мо أдрии мо иФъл беу лои бкму қоли аллоҳи ?лаи лои тълмҳми нҳни нълмҳм .

Снъзбҳми мртини ин мртин онаст ки дар дигар оят гуфт : иФтнўни фии кули оми мараи أўи мртини ду азобаст ва ду фитнаи яке аз он , бимасту Фзиҳт ки дар он оят гуфт : иҳзри алмноФқўну дигар ваъидаст ки гуфт : إни аллоҳи махраҷи мо тҳзрўн . Ибн аббос гуфт : расӯли худои рӯзи одина хутба кард , он гуҳи боистод ва гуфт : ахрҷ ё фалони Фонки мунофиқи ахрҷ ё фалони Фонки мунофиқи ҷамоатиро чунин бар шимурд ва аз масҷид берун кард то расво шуданд ин азоб авваласту азоби дувуми азоб қабраст .

Қтодаҳ гуфт : азоб аввал онаст ки расӯли худо , сари он дувоздаҳ мард ки лайлаи алъқбаҳи қасд Мустафо карданд , бо ҳзиФаҳ бигуфт ки : лои идхлўни алҷнаҳ ҳатто илҷи алҷмли фии сами алхёт .

Қол :у тқтлҳми алдбилаҳи Сироҷи ман нори тохзи фии китфи аҳдҳм ҳатто ихрҷи ман садра . Ин азоб авваласту азоби дувуми азоби қабр , ҳасан гуфт : аҳадии алмртини ахзи алзкоаҳи ман амўолҳму ҳамлаами алии алҷҳоду алأхрии азоби алқбр . Ва қили алмраҳи алаввалии зарби алмлоӣкаҳи вҷўҳҳм ва адборҳм ъанд қабзи арўоҳҳму алأхрии азоби алқбр . Рабиъ гуфт : се азобаст эшонро : яке қатлу Фзиҳту хорӣ ва дар ислом рафтан эшон бнокомӣ беҳасбат .

Дувуми азоби қабр . Сеюм ончӣ гуфт сами ирдўни إлии азоби азими азоби ҷовдон дар дӯзах .

Ва охрўн эй ва ман аҳли алмдинаҳи қавми охрўни сӯии алмзкўрин . АътрФўои бзнўбҳми фии алнФоқу алтأхри ани алҷҳод . Хлтўо амалан солҳои алтўбаҳу охири сиӣои алнФоқ .

Ва ин дар шаъни бӯи лбобаҳи бен абд алмнзр омаду аўси бен сълбаҳу видоъаи бен ҳзоми алонсорӣ ки тахаллуф карда буданду бғзоء табук нарафта чун оят ваъид омад дар мунофиқону мутахаллифон , эшон пушаймони гаштанд ва тҳср хӯрданд гуфтанд : накун фии алзлоли маъаи алнсоءу расӯли аллоҳу асҳобаи фии алҷҳоду аллоҳи лиўбқни анФснои болсўорӣу лои итлқнои аҳад ҳатто икўн алрасул ҳўи алзии итлқноу иъзрно . Гуфтанд расӯли худоу асҳоби вай дар сафар ва дар ғзоу модари хонҳо бо занон нишаста ва соя кашидау ҷои хуши гузидаи ин на некаст ва на писандидау аллоҳ ки мо танҳои хеши дарин сутунҳои масҷиди бандем ва то расӯли худо аз мо хушнӯд нашавад ва моро аз он банди нрҳонди хештанро аз он банд берун наёрем , рафтанду хештанро дар он сутунҳо бибастанд то расӯли худо аз ғзоء боз омад ва бар эшон бар гузашти эшонро чунон дид гуфт ӣнон кианд ? гуфтанд ӣнон ки тахаллуф карданд , аз ғзо , беузр боз нишастаанд акнӯн пушаймон шудаанд ва бо худо аҳд карда ки то расӯли худо аз мо розӣ нагардад ва моро накушояд хештанро аз ин банди нгшоӣими расӯл худо гуфт :у анои ақсми ани лои атлқҳму лои аъзрҳм ҳатто аўмри ботлоқҳми рғбўои анӣу тхлФўои ани алғзўи маъаи алмуслимӣни Фонзли аллоҳи ҳзаҳи алоиаҳ

Чун ин оят фурӯ омад то онҷо ки гуфт : ъсии аллоҳи أни итўби алайҳим . Расӯл донист ки ъсӣ аз худо воҷибасту тавбаи эшон қабул , бархест ва рафт ва эшонро аз он банд раҳоӣ дод пас эшон гуфтанд ё расӯли аллоҳи ҳзаҳи амўолнои алтии хлФтнои ънки Фтсдқи баҳои ъноу тҳрноу астғФри лнои Фқол : мо أмрти фӣҳо бأмри Фнзли қавла : хзи ман أмўолҳми садақа қтодаҳ гуфт мутахаллифон на кас буданд аммо чаҳор кас эшонанд ки хлтўо амалан солҳоу охири сиӣои бӯи лбобаҳу ҷади Қайсу аўси бен ҳзому сълбаҳи бен вадиъа . Муҷоҳид гуфт : назул фии абии лбобаҳи вҳдаҳи ази қоли лқризаҳи ани нзлтми алии ҳукмаи Фҳўи алзбҳу ашори илои ҳалқаи Фндму тобу ақри бзнбаҳ .

Хзи ман أмўолҳми садақаи ҳаии куффораи лзнўбҳму қили ҳаии алзкоаҳи алмФрўзаҳ .

Ттҳрҳми алтоءи хитоби ллнбии алайҳи ассаломи Фикўни ҳолоу қили алтоءи ллтأниси Фткўни сафаи ллсдқаҳу кзлки қавла ,у тазкияами баҳои тзкити пок кардан буд касе бҳнр ё бпокии бстўдн , аз айб . Асл ӯ аз зкоаҳасту зкоаҳ дар арабят нмоءаст рӯзи афзӯнӣ ва ба рӯзӣ .

Ва сли алайҳим эй адъи ?лааму астғФри ?лааму алслоаҳи алдъоءи фии аллғаҳи идли алайҳ

Қавла ( с ) :у ани кони соӣмои Флисл , эй Флидъ .

إни слотки скни ?лаам эй тумаънинаи ?лаами бони аллоҳ қабл тўбтҳм .

Рӯй ани абди аллоҳи бен абии аўФии қол : ?утяти расӯли аллоҳи си бсдқоти қавмӣ , Фқлт ё расӯли аллоҳи сли алӣ . Фқоли аллоҳами сли алии оли абии аўФӣ . Ва яҳтамил

Ва сли алайҳими баъди мўтҳми хлоФо лмн наҳй ани алслоаҳи алайҳи фии қавла :у лои тсли алӣ أҳд манеҳам моти أбдои إни слотки скни ?лаами итиқнўни бони ман слити алайҳи мғФўр . Аҳли Кӯфаи ан слўтк хонанд ва ҳамчунин дар сӯраи ҳуди أи слотки тأмрки боқӣ бҷмъ хонанд إни слотки скни ?лаам эй дъўотки ммои тскни нФўсҳми илайҳ .

Ва аллоҳи самиъи лқўлҳми алӣами бнётҳму ндомотҳм . Флмои нзлти тавбаи ҳؤлоء , қоли аллазӣнаи лами итўбўои ман алмтхлФин , ҳؤлоءи конўои боломси маънои лои иклмўну лои иҷолсўни Фмои ?лааму злки ан алнабӣ си лмои рҷъи ило алмдинаҳ наҳй алмؤмнини ани муколамаи алмноФқину мҷолстҳми Фонзли аллоҳи таъолӣ : أи лами иълмўои أни аллоҳи ҳўи иқбли алтўбаҳи ани ибодау иأхзи алсдқот ,у сҳи фии алхбр

Ани абии ҳрираҳи қоли қол : расӯли аллоҳи с . Мо ман аҳади итсдқи бсдқаҳи ман таййибу лои иқбли алои тибои алои ахзҳо алҷбори бимниаҳи Фирбиҳои фии каффаи комаи ирбии аҳдкми Флўаҳ ӯ Фсилаҳ ҳатто иҷъли аллоҳи аллқмаҳ ӯ алтмраҳ мисли аҳад , ақрўои ани шӣтм :у иأхзи алсдқот .

. . . Ва أни аллоҳи ҳўи алтўоби арраҳими ирҷъи алии ман рҷъи илайҳи болмғФраҳу алрҳмаҳ .

Ва қул аъмлўои хитоб бо мунофиқонаст ҳар чанд ки ҳукми маънии ин , омаст муъминроу мунофиқро Муҳсинроу мисии ءро ин мунофиқонро аз баҳр он гуфт ки эшон ҳамеша дар пӯшидани сроӣри хеши микўшнди истхФўни ман аннос

Эшонроаст ва қул аъмлўо аз алфоз таҳдидаст чунон ки ҷое дигар гуфт : аъмлўои алии мконткм суханӣаст ки Мисрро гӯйанд баъд аз он ки заҷр шуниду боз на истод ва инро ахўотаст дар қуръони чунон ки : аъмлўои мо шӣтм ,у артқбўо , Фтрбсўо , омнўо ба أўи лои тؤмнўо , Фмни шоءи Флиؤмн ва ман шоءи ФликФр ва мо зоҳоҳо . Ва қул аъмлўо бигӯ мекунед ончӣ мекунед . Фсирии аллоҳи ъмлкму расӯла ва алмؤмнўн ҳамонаст ки ҷое дигар гуфт :у луи ншоءи лأринокҳму злки ани аллоҳи итлъҳми алии мо фии қулӯби ахўонҳми ман алхиру алшри Фиҳбўни алмҳсну ибғзўни алмсии ءи боиқоъи аллоҳи таъолии злки фии қлўбҳм .

Ва хабар дурустаст аз Мустафои с ки гуфт : « ҳаётии хайри лакаму мамотии хайри лакам . Қолўо ё расӯли аллоҳи ҳозои хирнои фии ҳётки Фмои хирнои фии ммотк ? Фқол ( с ) таъаррузи алии аъмолкми кули ъшиаҳи аснтину хмиси Фмои кони ман хайри ҳамдати аллоҳи ъзу ҷл ва мо кони ман шари астғФрти аллоҳи лакам .

Ва дар хабараст брўоити зўи алнўрин аз Мустафо ки гуфт : мо дахли аҳади битои фии байт , Фъмли фӣа амалан алои алқии аллоҳи ъзу ҷли алайҳи рдоءи лиърФ ба ,у қол ( с ) : луи ани рҷлои абди аллоҳи фии сахраи лои боби лҳоу лои кӯҳи лхрҷи амалаи илои анноси коӣнои мо кон .

Ани аёси бен слмаҳи ани абӣаи анаи қол : бинмои нҳни маъаи расӯли аллоҳи с : ази мари бҷнозаҳи Фоснии алайҳои хайри Фқоли расӯли аллоҳи ваҷабати сами мари бҷнозаҳи ахрии Фоснии алайҳои баъзи анноси баъзи алсноءи Фқоли расӯли аллоҳи ваҷабат . Фқолўо ё расӯли аллоҳи мррти болҷнозаҳи алаввалии Фқлти ваҷабати сами мррти болҷнозаҳи алأхрии Фқлти ваҷабат , мо ваҷабати Фқоли расӯли аллоҳ : ани алмлоӣкаҳи шуҳадоъи аллоҳи фии алсмоءу антми шуҳадоъи аллоҳи фии аларзи Фмои шҳдтми алайҳи ман шайъи ءи ваҷабат

Фзлки қавли аллоҳи ъзу ҷл : Фсирии аллоҳи ъмлкму расӯла .

Ва стрдўн яъне болмўт , إлии олами алғибу алшҳодаҳи Финбӣкми Фиҷозикм , бмои кантами тъмлўн .

Ва охрўни мрҷўни лأмри аллоҳ . Ин оят дар тақсими фарқ мунофиқонаст ва ин қавми бтронд аз эшон ки гуфт : аътрФўои бзнўбҳми се касанд каъби бен молику мрораҳи бен алрбиъу ҳилоли бен Умия конўо меасиру лами иболғўои фии алтўбаҳу алоътзори комаи феъли абӯи лбобаҳу асҳоба , ФФорқҳми расӯли аллоҳи хумсин лайла ва наҳй анноси ани мколмтҳму мхолттҳми Фзоқти алайҳими аларзи брҳбҳоу конўои ман аҳли бадари Фсорўои мрҷӣини ломри аллоҳи лои идрўни أ иъзбўнам ирҳмўн ҳатто тоби аллоҳи алайҳими баъди хумсин лайлау нзлт :у алии алслосаҳи аллазӣнаи хлФўои алоиаҳ . Мрҷўни бҳзФи ҳамзаи қироати маданӣ ва кӯфӣаст боқӣ бҳмзаҳ хонанд .

Мрҷўн эй мؤхрўну алорҷоءи алтأхир . Маънӣ онаст ки эшон бо ҳукми худоӣ гузоштанӣанд , на навмидӣ ва на умеди тамом . Ва тафсири арҷоء , худ дар оятаст . إмои иъзбҳму إмои итўби алайҳим ва эшон ки бҳзФ ҳамза хонанд онро ду ваҷҳаст : яке ҳамон ки гуфтем бар мазҳаби эшон аз аҳли арабят ки ҳамзаи биўкннд ва он луғат Мадинаасту бештари аҳли ҳиҷоз . Ва дигари маънӣ аз рҷоءасту рҷоء умедаст , яъне ки эшон умед додагонанд , ломри аллоҳ эй лҳкми аллоҳ , хосту ҳукми худоиро то хосту ҳукми хеш дар эшон пайдо кунад . إмои иъзбҳму إмои итўби алайҳим аммо ихзлҳм ва аммо иўФқҳм ,у алтшкики фии ҳақи алъбод . Ва аллоҳи алӣами бмои исири илайҳи амўрҳми ҳакими бмои иФъли баҳам .

Қоли алзҷоҷ : аммо лоҳди алшиӣину аллоҳи ъзу ҷли олами бмои исири илайҳи амўрҳми алои анаи хотби алъбоди бмои лои иълмўну алмънӣ : лекини амрҳми ъндкми алии алхўФу алрҷоء .

Ва аллазӣнаи атхзўои мсҷдои зроро . Ин оят дар шаъни қавмӣ мунофиқон омад ки расӯли худоиро хостанд ки аз сниаҳи биўкннди он вақт ки бозгашт аз табук ва ҳам вадиъаи бен собиту хзоми бен холиду ҳорисаи бен омиру шбли бен алҳорсу язиди бен ҳорисау Усмони бен ҳанифу ҳорисаи бен Амру маҷмаъи бен ҳориса ва ғайриҳам . Ин мунофиқони он масҷиди бмбоҳоти масҷид қабо карданд ки банӣ умри бен ъўФ карда буданд , қабӣлаи аҳли тақвоу сидқ аз баҳри худоиро . Ва масҷид қблтин онаст бар қавли баъзе аз саҳоба ва тобеъин , худои онро гуфт : أсси алии алтқўӣ ва гуфт : أсс банӣона алии тақвои ман аллоҳ ва гуфт : أҳқи أни тқўми фӣа ва дурустаст ки расӯли худои кони иأтии қабои кули сбти рокбоу мошё ва он қавми мунофиқони он масҷиди бӯи омирро мекарданд ва ӯро абӯи омир алроҳб мехонданд солорӣ буд аз он мунофиқон , мусулмонон ӯро бӯи омири алФосқ ном карданд он рӯз ки Мустафо дар Мадина омад , ин бӯ омир гуфт фарои Мустафо ки мо ҳозои алзии ҷӣт ба , ин чаҳ дайнаст ки оварадӣ ? Мустафо гуфт : ҷӣти болҳниФиаҳ , дайни иброҳӣми миллати поку дайн дуруст аст оварадам он дайн ки иброҳӣми халил дар он буд . Бӯ омир гуфт ман ҳам бар он дайнам , аммо ту бар он афзӯдаеу ончӣ аз он нест дар он овардае . Мустафо гуфт ту худ бар дайни иброҳӣм наеу ончӣ ман овардаам дайн равшанасту миллати поку кеш дуруст онаст . Бӯ омир гуфт :амот аллоҳи алкозби мнои тридои вҳидои ғрибо . Фқол алнабӣ си омин . Пас рӯзи ҳнини ин бӯи омир бо ҳўозн буд баҷанг расӯли худо , чун дид ки ҳўозн бҳзимт шуданд бигурехт ва ба рӯм рафту бмноФқон пайғом фиристод ки дар Мадинаи масҷидӣ аз баҳри ман банно кунед , то ман аз қайсари рӯми лашкару силаҳу олот ҷанг бихоҳам ва бмдинаҳ оему Муҳамаду асҳоби вайро аз Мадина берун кунам , мунофиқони он масҷиди зрор аз баҳри вай банно ниҳоданд ва пардохтанду мақсӯди эшон он буд , то эшон дар он масҷид , худ бо худ бошанд дар розҳои хешу муъминони асрор эшон бандонанд .

Чун расӯли худо аз табук боз омад он қавми истиқбол ӯ карданд ва азу дархостанд ки дар он масҷид ояд ва намоз кунад то он масҷид бова мансӯб шуморанд ва он қасди бади эшон пӯшида монад , Мустафо иҷобат карду қасд масҷид кард Ҷабраил омад , гуфт ӯро : « лои тқми фӣаи أбдо » пас Мустафо ( с ) молики бен алдхшмро фармуду мъни бен ъдӣу омири бен алскну ваҳшии қотили Ҳамзаро гуфт : « антлқўои илои ҳозои алмсҷди алзолми аҳлҳо Фоҳдмўаҳу аҳрқўаҳи Фхрҷўоу антлқи молики Фохзи съФаҳи ман алнхли Фошъли фӣҳо норо сами дахли алмсҷду фӣаи аҳлаи Фҳрқўаҳу ҳдмўаҳи ФтФрқи анҳу аҳла ,у أмр алнабӣ ( с ) ани итхзи злки кносаҳи талаққии фӣҳо алҷиФаҳу алнтну алқмомаҳу моти абӯи омири болшоми вҳидои тридои ғрибо ва ин абӯи омири падари ҳанзала алкотбаст шаҳиди явми аҳади ғсили алмлоӣкаҳи разии аллоҳи анҳу ва рӯй ан банӣ Амри бен ъўФи аллазӣнаи бнўои масҷиди қабо , сأлўои умри бен улхитоби фии хилофатаи лиأзни лмҷмъи бен ҳорисаи лиؤмҳми фии мсҷдҳми Фқоли лоу лои киромаи аи лӣси кони эмоми масҷиди алзрор . Фқоли ?лаи маҷмаъ ё амири алмؤмнину лои тъҷли алии Фўи аллоҳи лақади слити фӣау ании лои аълами мо азмрўои алайҳу луи илмати мо слити мъҳми фӣа , Фъзраҳи умру садақау амраи болслоаҳи фии масҷиди қабо .

Ва аллазӣнаи атхзўои бҳзФ ваову исбот ваов хондаанд , қироати маданӣу шомии бҳзФ ва ӯаст .

Мсҷдои зроро эй ллшру алблоءу алозрори болмслмини Фикўни зророи мнсўбои лонаи мафъӯли ?лае атхзўаҳи ллзрору алкФру алтФриқу алорсод . Ва алзрор : масдари зраҳи зророу ҳўи мҳоўлаҳи алзр .

Ва кФрои он қасди бади эшонро мегуяд ва он нияти бад ки дар масҷид кардан доштанд ,у худои таъолии онро куфри шимурд ки он хилоф бо расӯл , доштани куфр буд аз эшон .

Ва тФриқои байни алмؤмнини ин муъминон эдар аҳл қабоанд қабӣлаи Амри бен ъўФу қабӣлаи слмаҳу إрсодо эй трқбоу антзоро , аслаи ман алрсду ҳўи алтриқ , тқўли арсдаҳи азои вақфи фии тариқаи итрқбаҳ .

Лмни ҳорби аллоҳу расӯла яъне абои омири алроҳб , кони явми алоҳзоби иҷмъи алҷиўши Флмои анҳзми алкФори харҷи илои алшоми лиأтии бҷнди иҳорби баҳами расӯли аллоҳи си ман қабл , эй ман қабл бноءи алмсҷди алзрор .

Ва лиҳлФн яъне бноءи алмсҷди إни أрднои ббноءи ҳозои алмсҷд , إлои алҳснии алои алхлаҳи алҳснӣу ҳўи алрФқи болмслмину алтўсъаҳи алайҳим .

Ва аллоҳи ишҳди إнҳми лкозбўни фии ҳлФҳм .

Лои тқми фӣаи أбдои ин қиём эдар ном намозаст чунон ки гуфт :у аллазӣнаи ибитўни лрбҳми сҷдоу қёмо .

Лмсҷди أсси алии алтқўӣ , лкозбўни лиҳлФни ин ломҳои дарин оёти ҳама имонанд тақдира :у аллоҳи лиҳлФну аллоҳи лмсҷди асси алии алтқўӣ , эй бноءи алмтқўни алии тақвои аллоҳу тоъата . Ҷумҳӯри муфассирон бар онанд ки ин масҷид қабоасту қили ҳўи масҷиди расӯли аллоҳи с

Рӯй ани раҷулин тморёи фӣаи Фқоли алайҳи ассалом : ҳўи масҷидии ҳозо .

Ман أўли явм яъне ман аввали явми вазъи асосау абтдии бноؤаҳ .

أҳқу аввалии أни тқўми фӣаи мслёи фӣаи риҷол яъне фии алмсҷд .

Риҷоли ман алонсор . Риҷоли номи бараду нсоء дар он дохиланд ҳамчун банӣ одам ки бенот дар он дохиланд .

Иҳбўни أни иттҳрўо яъне болмоء . Чун ин оят фурӯ омад расӯли худои эшонро гуфт яъне ансорро : мо ҳозои алтҳўри алзии аснии аллоҳ ба алайкум ? Фқолўо ано натабаъ алоҳҷори болмоء ва нағусл ънои асари алғоӣту албўл . Фқоли расӯли аллоҳ : ҳўи зок .

Ва қили итҳрўни аҳўолҳми ман алмъосии болтоъаҳу қоли язиди бен шаҷараи ?утати алҳмии расӯли аллоҳи си фии сувараи ҷорӣаи сўдоءи Фқоли лҳои расӯли аллоҳ : ман анат ? қолат аноам млдми аншФи алдму окли аллҳму асФри алўҷаҳу арққи алъзм . Фқол алнабӣ ( с ) : азҳбии илои алонсори ?фони ?лаами ълинои ҳқўқо .

Фҳми алонсори Флмои кони ман Улуғади қоли мо ллонсор ? қолўои ҳмўои ани охрҳми қол : қўмўои баннои нъдҳми Фъодҳму ҷаъли иқўл : абшрўои ?фонҳо куффорау таҳури Фқолўо ё расӯли аллоҳ : Фодъи аллоҳи ани идимҳои ълинои аёмо ҳатто ткўни куффораи лзнўбнои Фонзли аллоҳи ъзу ҷл , иснии алайҳим : фӣаи риҷоли иҳбўни أни иттҳрўои болаҳмии ман алзнўбу аллоҳи иҳби алмтҳрин .

أи Фмни أсси бзми алиф дар ҳар ду ҳарф банӣона алии алрФъи қироати маданӣ ва шомӣаст أи Фмни ин алифу Фо истифҳомаст сухани бони мФттҳ , чунон ки порсӣ гӯйон гӯйанд дар оғози сухан : бош ки касе чунин кунад , дар нигар ки касе чунин кунад , бишинав ки касе чунин кунад ,у араб истифҳом кунанд болФу болФу Фоу болФ ва ваов ,у бғнаҳи савт беҳарф .

Шифои ҷрФи бскўни роءи қироат шомӣасту Ҳамзау бӯи бикр , боқии бзмро хонанду ҳумои луғатон : шифои кули шайъи ءи шиферау ашФии алайҳи блғи шФоؤаҳу шифои мқсўри иктби бололФу иснии шФўону алҷрФ , мо тҳдми ман ҷавониби алўодӣ . Қоли абӯи убайд : алҷрФи алҳўаҳ яъне кули вҳдаҳи амиқаи иҷрФҳои алсили ман алоўдиаҳ .

Ҳор эй ҳоӣри исқти баъзаи алии баъзу ҳўи исми алФоъли ман ҳори иҳўр ,у қил : ҳори иҳор ,у тқўл : ҳори алҷрФу анҳору иҳўри азои сиқти Фҳўи ҳоӣру маънии ҳор эй ҳоиру ҳозои ман алмқлўби кқўлҳми лоси алшии ءи азои дор ба Фҳўи лосу аласли лоису раҷули шокии алслоҳу анмои ҳўи алшоӣк .

Фонҳор ба фии нори ҷаҳаннам яъне Фонҳори алшФои болбноءу қили Фонҳори албноءи болбонӣу аҳлау ҳозо мисли яъне ани бноءи ҳозои алмсҷди кбнёни алии шифои ҷрФ . Ҷаҳаннами итҳўри боҳлаҳи фӣҳо . Қоли ҷобири бен абди аллоҳи раъйати алдхони ихрҷи ман масҷиди алзрори ҳайни анҳору ҳўи алиўми мзблаҳ .

Лои изоли бнёнҳм . . . Алоиаҳ эй лои изоли ҳуби злки албнёну алтҳзни алии харобаи шкоу нФоқои фии қлўбҳми иҳбўни анҳми конўои фии бноӣаҳи Муҳсинин комаи ҳбби алъҷли илои қавми Мӯсо .

Ва қил : лои изоли мо аътқдўаҳу бнўолаҳи масҷиди алзрори ман алкФру алнФоқи лозмои лқлўбҳми лои иФорқҳо ҳатто имўтўои иқол : робнии ман фалони амр раъйат манеҳ рибои азои кант мстиқно манеҳ болрибаҳи Фозои асأт ба алзну лами тстиқн болриб манеҳ қиллат : қади аробнии ман фалони амри ҳўи фӣаи азои зннтаҳи ман ғайри أни тстиқнаҳ . Алои ани тқтъи қироати ёқӯби бтхФиФ лоамаст мувофиқи тафсири заҳҳоку қтодаҳ ки гуфтанд лои изолўни фии ҳам ило эй имўтўои Фистиқнўо .

Алои ани тқтъи бФтҳи тоءи қироат шомӣасту Ҳамзау ҳФсу ёқӯб ва маънӣ онаст ки магари он дилҳои эшон реза реза гардад боқии тқтъи бзм то хонанду қили маъноаи алои ани итўбўои тавбаи ттқтъи баҳо қлўбҳм надамоу асФои алии тФритҳми ФиФорқҳои алрибаҳ .

Ва аллоҳи алӣами бнётҳми ҳакими Фимои амри болҳдм . Қил :у ҳозои идли алии анҳми имўтўни алии нФоқҳми Фозои мотўои ърФўои болмўти мо конўои тркўаҳи ман алоямону ахзўо ба ман алкФр ,у аллоҳи аълам .