Қавлаи таъолӣ : ва манеҳам ман истмъўни إлики ин оят дар шаън мстҳзён омад ки истимоъи эшон бтънту истеҳзо буд , ло ҷурм мешуниданд ва эшонро дар он ҳеҷ нафъ набӯд , ва эшонро бакор наомад , ҳамчун касе ки кар бошад ва худ ба асл ҳеҷ нашунӯд . Ва гуфтаанд : самъ дар қуръон бар ду ваҷҳаст : яке самъ имонаст бадал , чунон ки дар сурат ҳуд гуфт : мо конўои исттиъўни алсмъ эй лами итиқўои самъи алоямони болқлб . Ва дар сӯра алкҳФ гуфт :у конўои лои исттиъўни смъо яъне самъи алоямони болқлўб .

أи Фأнти тсмъи алсми ҳам азин бобаст . Ваҷҳи дигар самъ аст бигӯаш сар , чунон ки дар сӯраи ҳилл ?утӣ гуфт : Фҷълноаҳи смиъои бсиро эй самиъи алознин . Ва дар ол умрон гуфт : إннои смънои мнодё яъне мҳмдои си инодии болоямон . Ва манеҳам ман истмъўни إлики ҳам азин бобаст ки ин истимоъ бигӯаш сараст أи Фأнти тсмъи алсм ё Муҳамади ту чун туоне ки каронро бигӯаш дил шунаво кунӣ ? эшонро дарёфт нест ва ҳидоят нест ки эшонро роҳ нанамудем .

Ва манеҳам ман инзри إлики ин назари чашм сараст أи Фأнти тҳдии алъмии ин нобенаии нобенаӣ диласт чунон ки ҷой дигар гуфт : Фإнҳои лои тъмии алأбсору локини тъмии улқулуби алтии фӣ алсдўр мегуяд : кофарону ҷуҳудон дар ту менигаранду мӯъҷизоту далоили равшан май бенанд ва он дидану нгрстни эшонро суди нмидорд ва бакор наёяд ки басирати дилу бенаӣ сар надоранд пас ҳамчун нобӣноёнанд ки худ босл ҳеҷ менабенанд .

Дарин ду оят баёнаст ки самъро бар басар фазласт гӯшро бар чашм афзӯнӣаст дар шараф , ки ақлро вари самъи басту назар бар чашми баст . Ва гуфтаанд : басар дар қуръон бар се ваҷҳаст : яке дидор диласту басирати сари чунон ки дарин оят гуфт :у луи конўои лои ибсрўн яъне алҳдии болқлўб , ва дар сӯра алмлоӣкаҳ гуфт : ва мо истўии алأъмӣу албсир яъне басири алқлби болоямону ҳўи алмؤмн . Ва дар сӯра алоъроФ гуфт :у троҳми инзрўни إлик ва ҳам лои ибсрўн яъне болқлўб . Дигари дидор чашмаст чунон ки гуфт : Фҷълноаҳи смиъои бсиро эй бсирои болъинин . Ва дар сӯра Юсуф гуфт : Фортди бсиро яъне болъинин . Ва дар сӯра қ гуфт : Фбсрки алиўми ҳадид яъне болъинин . Ваҷҳи сиўми басират ҳуҷҷатаст чунон ки дар сӯра тоҳо гуфт :у қади канти бсиро яъне болҳҷаҳи фии алднё .

Қавла : إни аллоҳи лои излми анноси шиӣои лонаи итсрФи фии малакау ҳўи фии ҷамеъи афъолаи мтФзл ӯ одилу локини анноси أнФсҳми излмўни болкФру алмъсиаҳу фаълаами мо лӣси ?лаами ани иФълўоу алзлми мо лӣси ллФоъли ани иФълаҳ . Мегуяд : аллоҳ бар ҳеҷ кас зулм накунаду феъли ваии бҳичи ваҷҳ зулм нест ки ҷузи тасарруф дар малик худ нест агар бинавозад фазласт ва ӯро сазост , ва агар баранд адласт ва ӯро равост . Аммо бандагон бар худ зулм карданд ки куфр ва ширк овараданд ва он карданд ки эшонро нарасад ва на сазост ки кунанд . Қироати Ҳамзау ксоиӣу локини бтхФиФ , анноси брФъ ва маънӣ ҳамонаст .

Ва явми иҳшрҳми кأни лами илбсўои إлои соъаҳи ман алнҳори рӯзи қиёмати муъмин аз пас шодӣу амну роҳат ки бинад , бӯдани хеш дар дунё ва дар барзахи чунон фаромӯш кунад ки пиндорад ки як соъат беш набӯдасту кофар аз андӯҳу биму навмидӣ ки бова расад ва бинад чунон донад ки дар дунёу барзахи як соъат беш набӯдаст муъмин дар шодии ҳамаи андӯҳон фаромӯш кунаду кофар дар ғами ҳамаи шодӣҳо фаромӯш кунад .

ИтъорФўни бинҳми рӯзи растохези рӯзӣ дарозасту аҳволи он дар дарозӣ рӯз мегардад аз гӯногӯн ҳангомӣ бошад ки халқ дар он ҳангом чунон бошанд ки иФри алмрءи ман أхиаҳу أмаҳу أбиаҳу лои исӣли ҳмими ҳмимо ва ҳангомӣ бошад ки итъорФўни бинҳм эй иърФи бъзҳм баъзан мърФтҳми фии алднё , сами тнқтъи алмърФаҳи азои ъоинўои аҳўоли алқёмаҳ .

Ва қили итърФи бъзҳми ман баъзи мадаи лбсҳми фии алқбўр . Ва қили итъорФўни бинҳми таъоруфи тавбихи лони кули Фриқи иқўли ллохри анати азллтнӣ ва мо ишбаҳи ҳозо .

Қади хусри аллазӣнаи кзбўо эй хусри савоби алҷнаҳу ҳзўзи алхирот . Аллазӣнаи кзбўои блқоءи аллоҳ яъне болбъсу алншўр ва мо конўои мҳтдини илои алоямон .

Ва إмои нринки ин моء слтасту ҷолиб он навен мшддасту слт сухан инаст ва ан нарук ин руяти руят басараст яъне ан нарук баъзи алзии нъдҳми ман алъзоби фии ҳётки أўи нтўФинк ва лам нарук злки Фإлинои мрҷъҳми фии алқёмаҳ .

Сами аллоҳи шаҳиди алии мо иФълўни олами бФълҳму ткзибҳми Фиҷозиҳми алайҳ , ин сами дарин мавзе клмтӣаст аз калимоти слт дар он ҳукм таъқиб несту араб сам гӯйанд ва баъд гӯйанд бе нияти таъқиб , чунон ки гуфт баъд злк занему маънӣ оят онаст ки агар бтўи нмоӣими дарин ҷаҳон дар ҳоли зиндагии ту азоби эшон ва интиқом кунем аз эшон , ва агар на баъд аз вафоти ту дар он ҷаҳон азоб кунему ҷазои диҳем . Пас раби Алъоламин дар ҳаёаи пайғомбари баъзе азоби эшон буи намӯд рӯзи бадару азоби он ҷаҳонии эшонро худ бар ҷоаст ва эшонро меод . Ва гуфтаанд ин оят мансӯхаст боити сайф .

Ва лкли أмаҳи ман аломми алмозиаҳи расӯли Фإзои ҷоءи рсўлҳм ӯ блғтҳми даъватаи Флми иؤмнўои қзии бинҳми болқст эй аҳлкўо ва наҷо алмؤмнўну кони злки ман аллоҳи ъдло .

Мегуяд : ҳар умматиро аз умматҳои гузаштаи пайғоми барӣ буд он пайғомбар боишон омадед ва бар дайни ҳақ даъват кардед , пас агар эшон имони нёўрдндӣу рисолати ваии нпзирФтндӣу ҳуҷҷат бар эшон муҳкам гаштеду узри барандаи шадид , раби Алъоламин азоб боишон фурӯ кушодед гардани кашону ногрўидгонро ҳалок кардед ,у мؤмнонро наҷот будед , ва ин аз худованди ҷли ҷалола адласт ва дод бсзо , ҳамонаст ки ҷое дигар гуфт ва мо кнои муаззабин ҳатто набаъс рсўлоу қоли таъолӣ : рслои мубашширин ва мунзарин лӣлои икўни ллноси алии аллоҳи ҳаҷаи баъди алрсл муҷоҳид гуфту мақотилу клбии Фإзои ҷоءи рсўлҳм яъне явми алқимаҳи қзии бинҳм болқст гуфтанд : рӯзи қиёмати раб алъзаҳ гуяд : аи лами иأткми русулии бктобии расӯлони ман бшмо омаданду пайғоми мо бшмо гузорданаду номаи ман бар шумо хонданд . Эшон гӯйанд : мо атонои лаки расӯлу лои китоб , бмои ҳеҷ пайғомбар наомад ва на ҳеҷ нома бмо расед пас расӯлон оянд ва бар уммати хеш гувоҳӣ диҳанд боямону куфри эшон . Ҳамонаст ки ҷое дигар гуфт :у икўн алрасул алайкуми шҳидо ҷое дигар гуфт :у қол алрасул ё раби إни қавмии атхзўои ҳозои алқуръони мҳҷўроу қоли таъолӣ : ФкиФи إзои ҷӣнои ман кули أмаҳи бшҳиди алоиаҳ . Пас чун эшон гувоҳӣ доданд қзии бинҳми болқсти миёни эшон кор баргузоранд ва ҳар касеро бсзоӣ худ расонанд ва ҳам лои излмўни лои иъзбўни бғири занбу лои иؤохзўни бғири ҳаҷау лои инқсўни ман ҳснотҳму лои изодўни алии сиотҳм .

Ва иқўлўни маттии ҳозои алўъд чун ин оят фурӯд омад киу إмои нринки баъзи алзии нъдҳм кофарон гуфтанд : бар сиблати истеҳзои ин ваъдаи азоб ки медиҳӣ кӣ хоҳад буд إни кантам ё Муҳамади анату атбоъки содиқин бнзўли алъзоб .

Қул ё Муҳамади мҷибои ?лаами лои أмлки лнФсии зроу лои нФъои إлои мо шоءи аллоҳи ани амлкаҳи ФкиФи амлки инзоли алъзоб . Ва гуфтаанд : маттии ҳозои алўъди ин въд баъсаст дар ҳамаи қуръон ва маънӣ онаст ки чун эшон аз растохези пурсанад ё Муҳамади ту ҷавоби даҳ ки лои أмлки лнФсии зроу лои нФъои баёни тоўили ин оят онҷост ки гуфт : қул лои أмлки лнФсии зроу лои нФъои إлои мо шоءи аллоҳу луи канти أълми алғиби лостксрти ман алхири туро май пурсанад ки растохез кӣ хоҳад буд гӯии ман агар ғайби донстмии хештанро аз газанди нигоҳи доштамӣ ва ба ҳар чаҳ хайр будӣ расидамӣ , ва чун ғайб надонам ӣнҷо ки бӯданӣ имрӯз чист , чун донам ғайби растохез ки растохез кӣаст ? лкли أмаҳи أҷл эй лҳлоки кули ИМАи аҷали إзои ҷоءи أҷлҳми вақти Фноءи аъморҳми Флои истأхрўни соъаҳу лои истқдмўн эй лои итأхрўну лои итқдмўн . Умр хитоб гуфт : аввали мо иҳлки ман аломми алҷрод .

Қул أи рأитми إни أтокми азобаи ин азоби дарин ояти ном растохезаст ва дар қуръони онро нзоӣраст إни азоби рбки лўоқъи мо ?лаи ман дофеъи он рӯзро азоб ном кард ки он рӯзи азоб кофаронаст . Ва дар қуръон азобаст муроди бони марг , ва азобаст муроди бони растохез ,у азоби бҳқиқти азоб . Бёто эй вақти баёту ҳўи аллили أўи нҳоро чун эшон астъҷол азоб карданд ва аз растохез бисёр мепурседанд , фармон омад ки ё Муҳамади эшонро бигӯӣ أи рأитми إни أтокми азоба чаҳ байнед агар ин азоб ногоҳ бшмо ояду растохез ногоҳ бпоӣ шавад бшб ё буруз , шумо бача чиз мешитобид аз он , чаҳ чизаст аз он азоб ва аз он рӯз ки кофарон бон мешитобанд ва ин истифҳоми бмънии тҳўил ва таъзимаст эй мо аъзами мо илтмсўну истъҷлўн .

أи сами إзои мо вақъи омнтм ба ин сам на ҳарф атфаст ки бмънӣ ҳинӣзаст ва ин истифҳоми бмънӣ инкораст иқўли أи ҳинӣз азо назул алъзоби сдқтми болъзоби фии вақти нузулау омнтми биллоҳи вақти албأс . Ин ҷавоб эшонаст ки гуфтанд : чун азоб муъоина байнем имони орем , эшонро гӯйанд дар он ҳоли олону қади кантам ба тстъҷлўни ткзибоу астҳзоءи ин ҳам чунонаст ки фаро фиръавн гуфтанд олону қади ъсит қабл ҷое дигар гуфт : явми иأтии баъзи оёти рбки ло инФъ наФасо إимонҳои алоиаҳ .

Сами қили ллзини злмўои ашркўои зўқўои азоби алхлд эй алии алдўоми ҳилли тҷзўни алиўми إлои бмои кантами тксбўни фии алднёи Фмои ҷзоءи алшрки алои алнор .

Ва истнбӣўнк эй истхбрўнки أи ҳақи мо ахбртно ба ман алъзобу албъс .

Мақотил гуфт : ҳеи ибни ахтб чун ба Макка омад ба Мустафо с гуфт ё Муҳамади аҳқи мо тқўлам ботили аи болҷди мнк ҳозоам анати ҳозл ? ин ҷавоб вайаст қул ё Муҳамади إӣу рабӣ ҷое дигар гуфт : қул балӣу рабӣ ҷое дигар гуфт : қул нъми маънӣ ҳар се лафз онаст ки оре ҳақасту рости إнаҳи лҳқи инҳо бо азоб шавад ва бо қуръон ва бо баъсу ҳисоб , эй ани злки лҳқ кин лои маҳола ва мо أнтми бмъҷзин эй собиқин Фоӣтин .

Ва луи أни лкли нафаси зулмат эй куфрати мо фии алأрзи лоФтдт ба сами лам иқбл манеҳ фидоа , ҳамонаст ки ҷое дигар гуфт :у إни тъдли кули адли лои иؤхз минҳо мегуяд : агар ҳар чаҳ дар замини малики кофар буд хоҳад ки хештанро бони бози хиради рӯзи қиёмат ,у фидои азоб хеш кунад , локини Нидо аз вай напазиранду азоб аз вай боз нагиранд .

Ва أсрўои алндомаҳ эй азҳрўҳои лмои рأўои алъзоби пушаймонӣ зоҳир кунанд он рӯзи локини пушаймонӣ суд надорад ва бакор наёяд . Ва қил : أсрўои алндомаҳ эй ктмўои алндомаҳ яъне алрўсоءи ман алсФлаҳи аллазӣнаи азлўҳму қзии бинҳм эй байни алсФлаҳу байни алрؤсоءи болқсти болъдли Фиҷозии кули алии сунъа . Мегуяд : меҳтарону сарварони куфра ки сифлаи худро бероҳ карда буданд ва эшонро бар куфр дошта , он рӯз пушаймон шаванд аз кард ва гуфт хеш , аммо он пушаймонӣ аз сифлаи худ пинҳон медоранд ва зоҳир накунанд то раби алъзаҳи миёни эшон ҳукм кунаду кор бар гузоради бъдлу ростӣ , ва ҳар касро ончии сазоӣ вайаст аз подош буи диҳаду қзии бинҳми болқст ва ҳам лои излмўни ин оятро ҳукм такрор нест ки ончӣ аввал гуфт дар шаън қавмӣаст ва ин дар ҳақи қавмии дигар . Ва гуфтаанд : ин қзоء онаст ки дӯзахёнро аз биҳиштён ҷудо кунанд , биҳиштёнро ббҳшт фиристанду дӯзахёнро бдўзх , ва бар кас аз эшон ситам накунанд .

أлои إни ллаҳи мо фии алсмоўоту алأрзи Флои монеъи ман азобау лои иқбли Фдоءи أлои إни въди аллоҳи ҳақи ваъдау ваъидаи коӣнони лои халафи Фиҳмоу локини أксрҳми лои иълмўни албъси ҳўи яҳёи ллбъсу имити фии алднёу إлиаҳи трҷъўни фии алохраҳ