Қавлаи таъолӣ : «у лмои дхлўои алии Юсуфи оўии إлиаҳи أхоаҳ » эй зми илайҳи ахоаҳ , иқоли оўити Флонои болмди азои зммтаҳи алик , ва ӯят илайҳи бқсри алолФи лҷأти илайҳ . Ва чун бародарони Юсуф аз канъон берун омаданду бинёмин бо эшон ҳамроҳ ӯро гиромӣ доштанду хизмат вай карданду баҳри манзил ки расиданди ҷои ваии мисохтнду таому шароб бар вай арза мекарданд то расиданди бики фарсангии Мисру Юсуфи онҷои марди нишонда буд то аз омадан эшон ӯро хабар кунад , кас фиристоду Юсуфро хабар кард ки он даҳ марди канъонии боз омадаанду ҷавонии дигар бо эшонаст ки ӯро макрам ва муҳтарам медоранд , Юсуф бидонаст ки бинёмин бо эшонаст , бифармуд то сарой вай биёростанду ойини бастанд ва тахт биниҳоданду умароу вузароу ҳиҷобу сарварону сарҳангон ҳар касеро биҷои хеши бхдмти бдоштнду Юсуфи худро биёрост , тоҷ бар сари ниҳод ва бар тахт малик бинишаст , чун бародарон дар омаданд бар пой хосту ҳамаро бабр андар гирифт ва пурсиш карду пеш худ бинишонад , рӯй бо бинёмин кард ва гуфт эй ҷавони ту чаҳ номӣ ? гуфт бинёмин ва бар пой хост ва бар Юсуф сано гуфт ва офарин кард ҳам бзбони ибрӣ ва ҳам битозӣ , он гуҳ гуфт падарами ин номи ниҳод ки гуфтам , аммо чун азизро дидам номи ман он буд ки вай фармоед , Юсуф гуфт фарзанди дорӣ ? гуфт дорам . Гуфт чаҳ ном наҳодӣ фарзандро ? гуфт Юсуф . Гуфт чаро номи вай Юсуф кардӣ ? гуфт аз баҳри онки марои бародарӣ буд номи ваии Юсуфу ғоиби гашт акнӯн ин писарро Юсуф хондам то ёдгор ӯ бошад . Юсуфи зери бурқаъ андар бигиристу замонии хомӯши гашт . Он гуҳ гуфт таом биёред эшонро , шаш хон биовараданд оростау сохта бо таомҳои алвон , Юсуф гуфт ҳар ду бародар ки аз як Мадрид бар як хон нишинед , ду ду ҳаме нишастанду бинёмин танҳо бимонад . Юсуф гуфт ту чаро наме нишинӣ , бинёмин бигирист гуфт шарти ҳам хуонеи ҳам модарӣ кардӣу марои бародари ҳам модар нест ва он кас ки ҳам модар ман бӯда ҳозир нест , на зиндагии ваии марои маълум то бҷўимш , на аз мурдагии ваии марои хабар то бмўимш , на тоқати дил бар фироқ ниҳодан , на умеди висоли доштан ва на он падари перро дар меҳнату сӯгворӣ дидан ва на бчораҳи вай расӣдан . Юсуф рӯй сӯй бародарон кард , гуфт чун танҳост ӯро фармон диҳед то бо ман бар хон нишинад , бародарони ҳама бар пои хостнду азизро офарин карданд ва гуфтанд агар ту ӯро бо худ бар хон нишонеи захирае азим бошад ӯроу шарафии бузурги мӯҷиби ифтихору сабаби астбшор ва низ шодӣ бошад ки бадали он пер меҳнат зада андӯҳ молидаа расонӣ , пас Юсуф ӯро бо худ бар хон нишонд . Юсуфи даст аз остин берун кард то таом бихӯрад , бинёмини даст Юсуф бидид дамӣ сард бароварду об аз чашми фурӯи рехт ва таом намехӯрд , Юсуф гуфт чаро таом наме хурӣ ? гуфт марои табъи шаҳвати таом хӯрдан намонад , баъд аз онки дасту ангуштон ту дидам ки сахт монандааст бадасту ангуштони бародарам , Юсуфи конау алъзизи тФоҳаҳи шқти бнсФин .
Юсуф чун он сухан аз вай бишунид гиристани буи дар афтод ва бар худ бипечед , аммо сабр карду хештанро нанамуд то аз таом фориғ шуданду бадаст ҳар яке хилолӣ симин доданду бадасти бинёмини хилолӣ заррин доданд бар сари ваии мурғии мҷўФи бмшки судаи оканда , бинёмини хилол ҳаме карду машк бар ваии ҳамеи рехт , бародаронро аҷаб омад он эъзозу икром , то рўбил гуфт : мо рأино мисли ҳозо , пас эшонро бмҳмони хона фурӯ овараданду Юсуфи бхлўти хонаи худ боз рафт ва кас фиристоду бинёминро бихонад ва бо вай гуфт дар он хилвати хона ки : أи тҳби ани акўни ахоки бадали ахики алҳолк ? Фқоли бинёмини аиҳо алмалик ва ман иҷди ахои мслки локини лами илдки ёқӯбу лои роҳил Юсуф гуфт хоҳӣ ки ман туро бародар бошам биҷои он бародари гум шуда ?
Бинёмин гуфт эй малик чун ту бародари кро буд ва кро сазаду куҷои бахотир дар тавон оварад локин на чун Юсуф ки ёқӯбу роҳил ӯро зоданд . Юсуф чун ин сухан шунид бигирист , бархест ва ӯро дар бар гирифт ва гуфт : « إнии أнои أхўк » , андӯҳи мадор ва ғам махӯр ки ман бародари туами Юсуф , « Флои тбтӣс » эй лои тҳзн ,у алобтӣоси аФтъоли ман албؤсу ҳўи сӯъи алъиш , « бмои конўои иъмлўн » фии ҳқно .
« Флмои ҷҳзҳми бҷҳозҳм » эй ҳиأи асбобҳм ва ӯ фии алкили ?лааму ҳамли ?лаами бъироу ҳамли босами бинёмини бъирои сами амри бсқоиаҳи алмалики Фҷълт « фии раҳли أхиаҳ » бинёмини бғири илма . Ва қили кони злк бтқрир манеҳу тўтини нафаси алии мо насаби илайҳи ман алсрқаҳ ,у алсқоиаҳу алсўоъи фии алсўраҳи воҳиду ҳўи алмулуки алфорисӣу канти ман Фзаҳи манқӯшаи болзҳби аълоаи азиқи ман асфалаи канти алъҷми тшрб ба . Ва қили кони кأсои ман зҳби мурассаъи болҷўоҳри кони Юсуф ишрб манеҳ Фҷълаҳи мкёлои лъзаҳи алтъом ҳатто лои иколи бғираҳ . Қоли алнқош : алсқоиаҳу алсўоъи шайъи ءи воҳиди аноءи ?лаи раъсони фии васатаи мқбзи кони алмалики ишрби ман раъси Фисмии сқоиаҳу иколи алтъоми болрأси алохри Фисмии сўоъо . Қолу кони алсўоъи интқи бмқдори мо кил ба боҳасани савти исмъи аннос ба , сами артҳлўоу амҳлҳми Юсуф ҳатто антлқўо .
Чун фаро роҳ буданд бадари шаҳри расидау бинёмин бо эшон , марди Юсуф аз пай дар расед ва эшонро бдошту мунодӣ Нидо кард , Фзлки қавла : « сами أзни муаззин » эй аълами муаллиму нодаии мнод , « أитҳои алъир » яъне ё асҳоби алъиру алъири алإбли алтии таҳаммули алмираҳ , мунодӣ овоз дод ки « إнкми лсорқўн » дар таъвили ин калимаи ақволи муфассирон мухталифаст : қоли бъзҳми ани алмнодии нодоҳми ман ғайри изни Юсуф ,у қили маъноаи анкми лсорқўни лиўсФи ман абӣаи ҳайни ахзўаҳу боъўаҳ ,у қили фӣаи истифҳом эй аӣнкми лсорқўн ,у қили ?ераади ани зуҳри мнкми алсрқи Фонкми сорқўн ,у қили анкми фии қавми ман исрқи комаи иқоли қатли бнўи фалони рҷлоу алқотли воҳид ӯ аснон .
« қолўо » эй қоли ахўаҳи Юсуф , «у أқблўо » алии алмнодӣ ва ман маъаа , « мо зои тФқдўн » мо алзии зли мнкм .
« қолўои нФқди сўоъи алмалику лмни ҷоء ба ҳамли бъир » ман алтъом , «у أно ба заъим » кафили змин , иқўлаҳи алмнодӣу ҳади алмؤзни сами ҷамъи алзмири алъоӣди сами вҳди алзъими лони алмؤзн ӯ алношди лои икўни алои воҳдоу алзъими ҳўи алмؤзну лисони алқўм .
Бародарон чун ҳадис дуздӣ шуниданд гуфтанд : « толлаҳи лақади ълмтми мо ҷӣнои лнФсди фии алأрз » толлаҳ , ин то бадал ваоваст дар қисм ва ваов бадал боаст ва дарин сухан маънӣ таъаҷҷубаст чунонк порсиён гӯйанд чизеро ки аҷаб доранд бхдо ки ин бас турфааст , эшон ҳамин гуфтанд : бхдо ки ин бас аҷабаст ки шумо ҳаме донед ки мо дар замини Миср на бидон омадем то тбоҳкорӣ кунем , ва ин аз баҳр он гуфтанд ки эшон ҳар гоҳ ки бмср омадандӣ даҳанҳои чаҳор поён бар бастандӣ то аз кишти зори мардуми ҳичизи нхўрдндӣу мардум аз эшон ин дида буданд . Ва қили лонаами рдўои мо вҷдўои фии рҳолҳму ҳозои лои илиқи болсроқ .
« қолўои Фмои ҷзоؤаҳ » эй мо ъқўбаҳи алсорқ ва мо ҷзоءи алсрқ , « إни кантами козибин » фии қўлкм ва мо кнои сориқин .
« қолўои ҷзоؤаҳи ман ваҷди фии раҳла » эй ахзи ман ваҷди фии раҳлаи рқо , « Фҳўи ҷзоؤаҳ » ъндно ва кон ъанд оли ёқӯби ман исрқи истрқ ва ъанд аҳли Мисри ани изрбу иғрми заъфии мо срқ . Мунодӣон гуфтанд ҷзоء дуздӣ чист агар шумо дурӯғи гўӣид ? ҷавоб доданд ки ҷзоء дуздӣ онаст ки он дуздро барда гиранд бъқўбти он дуздӣ , инаст ҷзоءи дуздии бнздики мо ки ол ёқӯбем « кзлки нҷзии алзолмин » ин зулми ӣнҷои бмънӣ дуздӣаст , эй кзлки нҷзии алсорқини ънднои фии арзно ,у Юсуфи ин тақрир бон мекард то бинёминро бҳкми эшон боз гирад .
« Фбдأ » яъне бдأи алмؤзни алзъим . Ва қили рдўҳми илои Миср . Фбдأи воҳдои баъди воҳид , « қабл въоءи أхиаҳ » лтзўли алрибаҳу луи бдأи бўъоءи ахиаҳи лълмўои анҳми ҷълўои фӣаи сами астхрҷҳо яъне алсқоиаҳи ман въоءи ахиаҳ , « кзлки кднои лиўсФ » аллакайадҳо ҳнои ради алҳкми ило банӣ ёқӯб мегуяд ин тадбири мо бадасти Юсуфи додем ва ин кед мо сохтем ки ӯро илҳоми додем то ҳукм бо бародарони афканд , ин бон кардем то бародар бо ваии бдоштим , « мо кони лиأхзи أхоаҳ »у истўҷби змаҳи илайҳ , « фии дайни алмалик » эй фии ҳукми алмалику сиратау одатаи лони дайнаи фии алсрқаҳи алзрб ва алтғрим мегуяд Юсуфро барда гирифтани дузди ҳукми дайн вай набӯд ва мувофиқат набӯд ӯро дар диёнати бад-ӣни малик , « إлои أни ишоءи аллоҳ » эй алои бмшиаҳи аллоҳ , ириди анаи лами итмкни Юсуфи ман ҳабси ахиаҳи фии ҳукми алмалики луи лои мо кони аллоҳи ?лаи тлтФо ҳатто ваҷди алсбили илои злку ҳўи мо ҷирии алии алснаҳи ухувватаи ани ҷзоءи алсорқи алострқоқ , « нарафъ дараҷоти ман ншоء » бзрўби алкромоту абвоби алълми комаи рФънои дараҷаи Юсуфи алии ухувватаи фии кули шайъи ءу қили маъноаи нбиҳи лмни ншоءи мо ншоءу нхсаҳи болтўсъаҳ , «у фавқи кули зии илми алӣам » икўни ҳозои аълами ман ҳозоу ҳозои ман ҳозо ҳатто интҳии алълми илои аллоҳи ъзу ҷл .
Қоли алҳсн :у аллоҳи мо амсии алии зуҳри аларзи ман олами алоу фавқаи ман ҳў аълам манеҳ ҳатто интҳии алълми илои аллоҳи ъзу ҷли алзӣ илма манеҳ бдأу илайҳи иъўд . Ва ани Муҳамади бен каъби алқрзӣ : ани алии бен абии толиб ( ъ ) қзии бқзиаҳ , Фқоли раҷули ман ноҳияи алмсҷд ё амири алмؤмнини лӣси алқзоءи комаи қзит , қоли ФкиФи ҳў ? қоли ҳўи кзоу кзо , қоли сидқату ахтأт .
«у фавқи кули зии илми алӣам » маънӣ оят онаст ки бардорем дараҷоти он кас ки хоҳеми бълми зибр ҳар олимии олимӣ то он гоҳ ки ниҳояти илм бо худоӣ таъолӣ монад ъзи зикра ки илми ҳамаи халқи осмону замин дар илми вай кам аз қатраи ист дар дарё .
« қолўои إни исрқ » бинёмин , « Фқди срқи أхи ?лаи ман қабл » яъне Юсуф , эй ?лаи арақи фии алсрқаҳи ман ахиаҳи назъи фии алшбаҳи илайҳ . Ъкрмаҳ гуфт , раби алъзаҳи Юсуфро уқубат кард бойени калимот ки бар забони бародарон вай баранд дар муқобилаи онч Юсуф гуфт боишон ки : анкми лсорқўн .
Иқўли аллоҳи таъолӣ : « ман иъмли сўءои иҷз ба »у муфассиронро ихтилоф ақволаст дар сирқати Юсуф ки чаҳ буд : қавмӣ гуфтанд таом аз моидаи ёқӯби пинҳон бар мегирифт ва бдрўишон медод . Ва гуфтаанд ки рӯзии дарвешӣ аз ваии мурғӣ орзӯ кард , Юсуф бахона шуду модараши зинда буд аз ваии мурғ талаб кард , надоду Юсуфро дили борзўии дарвеши мутаъаллиқ буд , мурғи бдздиду бдрўиши барад , бародарони он ҳол дониста буданд пас аз чандини соли бъиб боз гуфтанд . Саиди бен ҷбир гуфт : бутӣ аз падари модари бдздид ва бишикаст ва бар роҳ бияфканад . Муҷоҳид гуфт : ани ъмтаҳи бинти исҳоқи врсти ман абӣҳо минтақаи ?лау канти ҳаии такаффули Юсуфу тҳбаҳу лои тсбри анҳу , Фороди ёқӯби ахзи Юсуфи минҳои Фсоӣҳои злки Фшдти алмнтқаҳи алии васатаи сами азҳарати зёъи алмнтқаҳ Фўҷдт ъанд Юсуфи Фсорти фии ҳкмҳми аҳқ ба , « Фأсрҳои Юсуфи фӣ нафса » ҳозои азмор қабл аззикри алии шритаҳи алтФсири лони қавла : « أнтми шари мконо » бадали ман алҳоءи фии қавлаи Фосрҳоу алмънии асри Юсуфи ҳзаҳи алклмаҳи фӣ нафсау ҳаии қавла « أнтми шари мконо » эй антми шар сниъо манеҳ ва манӣ лмои ақдмтми алайҳи ман зулми ахикму ъқўқи абикм ,у қили асри алғзбаҳу рҷъаҳи клмтҳми фии қалба . намегуяд Юсуф аз он сухани эшон хашм гирифту ҷавоби он сухан дошт дар дил аммо бар эшон пайдо накард на он хашм ва на он ҷавоб ки дошт ,у ҷавоби он буд ки дар дили худ бо хештан гуфт антми шари мконои фии алсрқи лонкми сирқатами ахокми Юсуфи ман абӣаи алии алҳқиқаҳ , «у аллоҳи أълми бмои тсФўн » эй қади илми ани алзии тзкрўнаҳи кизб .
« қолўо ё أиҳои алъзизи إни ?лаи أбои шихои кбиро » клФои бҳбаҳи кбирои фии алсни кбирои фии алқдру алмнзлаҳ . Гуфтанд эй азиз ӯро падарӣаст пери бузурги қадар , меҳнати рӯзгор дар вай асар кардау сӯгвор дар байт алоҳзон нишаста , бар фироқи писарӣ ки аз вай ғоӣб гаштау бинёминро дӯст дораду ғмгсор вай бошад ки ҳам модари он писар ғоӣбаст , бар аҷзу перии вай бибахшоӣу дардаш бар дард мефизой , « Фхзи أҳднои макона » якеро аз мо бародарони биҷои ваии бардаи гир , « إно нарак ман алмҳснин » алинои баради бзоътноу аиФоءи алкили лноу азои феълати злк Фқд задат фии аҳсонно .
« қоли маози аллоҳ » эй аъўзи биллоҳу аътсм бау ҳўи насби алии алмсдр , эй аъўзи биллоҳи мъозоу кзлки иқоли аъўзи биллоҳу алъёзи биллоҳ эй аъўзи биллоҳ , маънӣ онаст ки боз дошт хоҳам бхдоӣ , « أни нأхзи إлои ман вҷднои мтоънои ъндаҳ »у лами иқли ман срқи тҳрзои ман алкзб , « إнои إзои лзолмўн » ҷоӣрўни ани ахзнои бриӣои бсқим .
Овардаанд ки писарони ёқӯбро қӯти бони ҳад буд ки агар яке аз эшон бонг задӣ чаҳор фарсанги бонги ваии бшнидндӣ ва ҳар ки шунидӣ андари дили ваии халал падед омадӣу аъзоҳояши сусти гаштӣ ва ҳар зани борвар ки шунидӣ бор биниҳодӣ ва чун хашм гирифтандӣ каси тоқат эшон наёвардӣ магар ки буқати хашми ҳам аз нажоди эшон касе дасти буи фурӯ оварадӣ ки он гуҳи он хашм аз вай боз шудӣ , рўбили бародари маин дар он ҳол ки ин мунозира мерафт дар боз гирифт , бинёмин хашм гирифт чунонк мўиҳои андоми вай аз ҷой бархесту сар аз ҷома берун кард ва гуфт аиҳо алмалику аллоҳи лттркно ӯ лосиҳни сиҳаҳи лои тбқии бмсри амрأаҳи ҳомили алои алқти мо фии батнҳо , Юсуф чун ӯро дид ки дар хашм шуд писари худро гуфт : аФроӣими хезу дасти буии фурӯди ор то хашми вай боз нишинад ва сокин гардад , аФроӣими дасти буи фурӯ оварад ва он ғазаби ваии сокини гашт , рўбил гуфт : ман ҳозои ани фии ҳозои алблди линзрои ман базри ёқӯб , дарин шаҳр ки бошад ки ниҳоди вай аз тухм ёқӯбаст , Юсуф гуфт ёқӯб кист ? рўбили дигари бора хашм гирифт , гуфт : Исроили аллоҳи бен забеҳи аллоҳи бен халили аллоҳ , Юсуф гуфт рост май гӯйӣ .
« Флмо астиأсўо манеҳ » иӣсўои ман аҷобаҳи Юсуфи илои мо сأлўаҳ , иӣсу астиأси бмънии воҳид мисли схру астсхру аҷабу астъҷбу аиси мқлўби иӣсу бмъноаҳ .
Ва манеҳ қроءаҳи ибни касӣр : « Флмо астиأсўо манеҳ хлсўои нҷё » эй анФрдўои лӣси мъҳми ғайриҳам итноҷўни бинҳму алнҷии исми ллўоҳду алҷмиъ , қоли аллоҳи таъолии лмўсӣ «у қрбноаҳи нҷё » ҷумъаи анҷёءу анҷиаҳу ҳўи масдари фии мавзеи улҳолҳо ҳно ва мислаи алнҷўии икўни асмоу мсдро . Қоли аллоҳи таъолӣ «у إз ҳам наҷӯй » , эй мтноҷўну қоли фии алмсдри анмои алнҷўии ман алшитон , « қоли кбирҳм » эй акбрҳми фии алсну ҳўи рўбилу қили Яҳудоу қили кбирҳми фии алъқлу алълми лои фии алсну ҳўи шмъўну кони раисаам , « أи лами тълмўои أни أбокми қади أхзи алайкуми мўсқои ман аллоҳ » эй ъҳдои всиқоу ҳўи қавла : Флмои отўаҳи мўсқҳм , « ва ман қабл мо Фрттми фии Юсуф » ин моء слтаст , тақдира ва ман қабл Фрттми фии Юсуф , ва раво бошад ки мо Фрттм ибтидо ниҳанд ва ман қабл хабар яънеу тФриткми фии Юсуфи собити ман қабл , ва раво бошад ки мавзеи он насб буд эйу тълмўни тФриткм эй тақсир кам , « Флни أбрҳи алأрз » лои аФорқи арзи Мисру аларзи мансӯбаи бавоситаи алҷор эй ани аларзу листи зурафоу лои мФъўло ба , « ҳатто иأзни лии أбӣ » ибъси илои ани отоаҳ , « أўи иҳкми аллоҳи лӣ » гуфтаанд ин маргаст ки хост дар танагии дили ҳам чунон ки дар калима иброҳӣм гуфтанд : « раби ҳби лии ҳукамо » . Ва қили маъноа ӯ иҳкми аллоҳи лии болсиФи Фоҳорби ман ҳабси ахии бинёмин , «у ҳўи хайри алҳокмин » аъдлҳми лъбодаҳ .