Қавлаи таъолӣ : « арҷъўои إлии أбикм » ин сухани бародар маин мегуяд он гуҳ ки навмед шуда буданд ва бо якдигар мегуфтанд ки то пеш падар рӯему қисса чунонк рафт бгўӣим , вай гуфт ман борӣ намеоем ки маро рӯй он нест ки дигари бораи доғӣ бар дили падари нуҳум ва ин хабари талхи пеши вай барам , шумо боз гардиду бгўӣид , « ё أбонои إни абнки срқ » . Ва дар шўоз хондаанд « ани абнки срқ » ва инро ду ваҷҳаст : яке онки писари турои дузди хонданду дигари писари туро бдздӣ бигирифтанд , « ва мо шҳднои إлои бмои ълмно » эйу ҳозои алқўли мнои шҳодаҳи бмои рأиноу зуҳр ва алғиб ъанд аллоҳ , ва мо ин ки мегӯйему гувоҳӣ май диҳем аз он мегӯйем ки бзоҳри дидем ки он сўоъ аз раҳли бинёмин берун овараданду ҳақиқати ону кайфияти он наздики худоӣ таъолӣаст , мо ндонем ки чун бӯдааст . Қоли бъзҳми ҳзаҳи васиқаи ман аллоҳи ъз ва ҷл ъанд шуҳуди алмуслимӣну шриттаҳи алайҳими ани лои ишҳдўои алои бмои ълмўо .
Ибн зайд гуфт ёқӯби эшонро гуфт : ман ин илми алмалики ани алсорқи истрқи луи лои анкми ахбртмўаҳ , малики Миср чаҳ донист ки дуздро барда гирифтан уқубатаст агар на шумо гуфтаед ? эшон гуфтанд мо шҳднои ани алсорқи истрқ , алои бмои ълмнои ман ктбно , « ва мо кнои ллғиби ҳофизин » мо кно нашеър ани абнки сисрқ . Қоли ибни аббос : алғиби аллили блғаҳи ҳмир , эй мо кнои ллғиби ҳофизин Флълҳои дасти фии раҳлаи боллил . Ва қил ва мо кнои ллғиби ман амраи ҳофизин анмои ълинои ани нҳФзаҳ ммо наҷад ило ҳифза манеҳ сбилои Фомои манъаи ман мғиби ънои Флои сиблати лнои ило ҳифза манеҳ .
«у сӣли алқриаҳ » ин қария Мисрасту кули мо ҷоءи фии алқуръони ман зикри ?илдору алқрии ?фонаи тънии баҳои аломсор ва мо иأтии фии алқуръони ман зикри алдёри тънии баҳои алмсокн .
Ва асӣли алқриаҳ яъне аҳли алқриаҳи ФҳзФи алмзоФу қили лӣси фии ҳозои ҳазф яъне сили алқриаҳи Флиси бмстнкри ани иклмки ҷдрони алқриаҳи Фонки набӣ , «у алъир » эй аҳли алъир , « алтии أқблнои фӣҳо » ин корвон ҷамоатӣ буданд аз канъон аз ҳамсоягони ёқӯб ки бо эшон ҳам роҳ буданд ва он ҳол дида буданд , мегуяд аз эшон пресс ки эшон бсдқи мо гувоҳӣ диҳанд бончи гуфтем ки : « إни абнки срқ » шмъўн фармуд эшонро ки ин сухан бо падари бгўӣид , аз онк донист ки падари эшонро муттаҳам дорад баҳр чаҳ гӯйанд бсбби он ҳол ки бар Юсуфи рафта буд аз ҷиҳати эшон .
« қоли бали сўлт » фӣаи ихтисор яъне Фрҷъўои илои абиҳму қолўои ?лаи злк . Фқоли ёқӯби лӣси аламри комаи тқўлўни локини сўлт , « лаками أнФскм » алтсўили ҳадиси алнФси бмои итмъи фӣа ва манеҳ алсўли ғайри мҳмўзу ҳўи алмнӣу алмънии зинату ҳасанати лаками анФскм , « أмро » ардтмўаҳ , « Фсбри ҷамил » эй Фомрии сабри ҷамили лои ҷазаъи фӣау лои ?шкевӣ . Ва қил « Фсбри ҷамил » аввалӣу амсл бе , « ъсии аллоҳи أни иأтинии баҳами ҷмиъо » ва ҳам Юсуфу бинёмину ахўҳмои алзии бмсри фаҳми сулса , « إнаҳи ҳўи алълим » баҳолӣ , « алҳким » бтдбираҳ .
«у тўлии анҳуам » ёқӯб чун хабари бинёмин буи расед сабраш бариседу тоқати бармеаду андӯҳи Юсуф бар ваии тозаи гашт , бо дилии пари дарду ҷонии пари ҳасрату чашми гирён аз эшон баргашт ва дар байт алоҳзон шуд ва гуфт : « ё أсФии алии Юсуф »у алони борзи ёқӯби байти изори иқоли ?лаи байти алоҳзон .
Рӯй Саиди бен ҷбири ани ибни аббос : қоли қоли расӯли аллоҳ ( с ) « лами иъти аҳади ман аломми إнои ллаҳу إнои إлиаҳ роҷъўн ъанд алмсибаҳи алои ИМАи Муҳамад , алотарӣ ани ёқӯби ҳайни асобаҳи мо асобаҳи лами истрҷъ , анмои қол ё асФии алии Юсуфи ҳозои алолФи бадали ман ёءи алозоФаҳу алмънӣ : ё асФии тъоли Фҳзои аўонк , «у абизт айнана » анқлбти илои ҳоли албёз эй ъмитои Фғтии албёзи саводи алҳдқаҳ , « ман алҳзн » эй лксраҳи бкоӣаҳи ман алҳзн . Қоли мақотили лами ибсри бҳмои сети синӣн , « Фҳўи кзим » Фъили бмънии мафъӯл , кқўлаҳ « إзи нодайу ҳўи мкзўм » эй мамлуи ҳзно ,у қили Фъили бмънии фоили кқўлаҳ «у алкозмини алғиз » эй мумсики ллҳзни фии қалбаи Фитрдди фии ҷўФаҳи Флми иқли алои хиро . Ва қили алкзими алзии истри алғизу алҳзну иғолбаҳ . Қоли алҳсни кони байни хурӯҷи Юсуфи ман ҳаҷари абӣаи илои явми алтқии маъааи смонўни санаи лами тҷФ айнан ёқӯб , ва мо алии ваҷҳи аларзи акрами алии аллоҳи ман ёқӯб . Ва рӯй ани Юсуфи раъии Ҷабраилу ҳўи фии алсҷн , Фқол ё Ҷабраили мо феъли ёқӯб ? қоли ҳӣ , қоли ФкиФи ҳола ? қоли қади абизт айнана ман алҳзни алейк , қоли Флмои блғи ман ҳузна ?
Қоли ҳузни сабъин мскл , қоли Фмои ?лаи ман алоҷр ? қоли аҷри моӣаҳи шаҳид . Флмои харҷи ман алсҷну малики аламри лами иҳби ани иълмаҳи маконаи литўФри аҷрау иблғи алкитоби аҷала .
« қолўо » яъне валади ёқӯби лмои тазаккури Юсуфу таъассуфи алайҳ , « толлаҳи тФтؤои тазаккури Юсуф » эй лои тзоли тазаккури Юсуфу ттўҷъу тбкии алайҳу лои туфтар ман ҳуба ,у алтқдири толлаҳи лои тФтўءи тазаккури Юсуф , ФҳзФи лои кқўли амрии алқис : Фқлти ямини аллоҳи абрҳи қоъдо эй лои абрҳ , « ҳатто ткўни ҳрзо » эй днФои мризои қрибои ман аламут . Қоли абӯи убайда : алҳрзи алзии азо ба илоҳам . Қоли ибни исо : алҳрзи фасоди алҷсму алъқли ллҳзну алҳб , иқоли ҳўи ҳрз эй зўи ҳрзи масдари вазъи бмўзъи алосми колбъсу алсўм , « أўи ткўни ман алҳолкин » эй алмитин . Қоли ибни баҳр : ҳатто ткўни ҳрзо ӯ ткўни ман алҳолкин , эй ҳатто тмрз ӯ тмўт , қолўои злки лобиҳми шФқои алайҳ .
« қоли إнмои أшкўои бсӣу ҳузнии إлии аллоҳ »
Албсашад алҳзн , саммии бзлки лони соҳибаи лои исбри алии китмона ҳатто ибсаҳ эй изҳраҳ ,у албсу алобсоси воҳиду ҳўи алозҳору қили бсӣ эй ҳамеу ҳоҷатӣ , иқўли أшкўи إлии ман имлки алФрҷи ман алблўии лои аликм .
Муфассирон гӯйанд ҳамсоя эй пеш ёқӯб шуд , гуфт эй ёқӯби турои баси шикастау кӯфтау заъифи ҳамеи байнаму сини ту ҳануз бидон нарасед ки чунин заъиф бошӣ , гуфт : аФнонӣу ҳшмнии мо абтлонии аллоҳ ба ман ҳам Юсуф , андӯҳи Юсуфу ғами фироқи ваии маро пер карду шикаста , Фоўҳии аллоҳи илайҳ : ё ёқӯби أи тшкўи илои халқӣ ? Фқол ё раби хтиӣаҳи ахтأтҳои ФоғФрҳои лӣ , Фқоли фонии қади ғФртҳои лаки факони баъди злки азои сӣли қол : « мо أшкўои бсӣу ҳузнии إлии аллоҳ » ва рӯй анаи қоли ъзу ҷлу иззатии лои акшФи мо бк ҳатто тдъўнӣ Фқол ъанд злки анмои ашкўои бсӣу ҳузнии илои аллоҳ , Фоўҳии аллоҳи илайҳу иззатии луи конои митини лأхрҷтҳмои лак ҳатто тнзри алиҳмоу анмои ваҷдати алайкуми анкми збҳтми шоҳи Фқоми ббобкми мискини Флми ттъмўаҳи минҳои шиӣоу ани аҳби ибодии илои алонбёء , сами алмсокин , Фоснъи тъомоу адъи алайҳи алмсокин , Фснъи тъомо . Сами қоли ман кони соӣмои ФлиФтр аллилаҳ ъанд оли ёқӯб .
« أълми ман аллоҳи мо лои тълмўн » аълами ани рؤёи Юсуфи содиқау ании соҷди ?ла ва рӯй анаи рои малики аламути фии манома , Фсأлаҳи ҳилли қабзати рӯҳи Юсуфи қоли лоу аллоҳу ҳўи ҳӣу қили маъноау аълами ман раҳмаи аллоҳи лӣу лутфа бе мо лои тълмўн .
« ё банӣ азҳбўо » муфассирон гуфтанд писарони ёқӯби аҳволи малик бо бинёмин бо падар бигуфтанд ки ӯро аввал чун талаб кард , ва пас бхлўт бо вай чун нишаст , ва бо ваии таом чун хӯрд , ва чаҳ гуфт ,у ангаи қиссаи дуздӣдани сўоъ ва он моҷарои ҳама бо ёқӯб бигуфтанд , ёқӯби он гуҳ гуфт : « ё банӣ азҳбўои Фтҳссўои ман Юсуфу أхиаҳ » фонӣ арҷуу азни анаи Юсуф . Қоли ибни аббос : алтҷсси фии алхиру алтҳсси фии алшру ҳўи талаби алоҳсоси мараи баъди ахрӣ ,у алоҳсоси алодроку алҳси алосми колтоъаҳи ман атоъ , «у лои тиأсўои ман рӯҳи аллоҳ » эй лои тқнтўои ман раҳмаи аллоҳу фараҷа ,у алрўҳи алостроҳаҳ , « إнаҳи лои ииأс » эй ани аламру алшأни лои ииأс , « ман рӯҳи аллоҳи إлои алқўми алкоФрўн » эй алоямони биллоҳу бсФотаҳу иўҷби ллмؤмни рҷоءи савобаи ман ғайри қнўти ман раҳмата . Қоли абди аллоҳи бен масъӯд : Акбари алкбоӣри салоса : алоёси ман рӯҳи аллоҳу қрأ « إнаҳи лои ииأси ман рӯҳи аллоҳи إлои алқўми алкоФрўн »у алқнўти ман раҳмаи аллоҳу қрأ « ва ман иқнти ман раҳмаи рабаи إлои алзолўн »у аломни ман макри аллоҳу қрأ « Флои иأмни макри аллоҳи إлои алқўми алхосрўн » . Ва қоли алҷнид : таҳаққуқи рҷоء алроҷин ъанд тавотури алмҳн .
Писарони бФрмони падари азм роҳ карданду сози сафари бсохтнд , харворӣ чанд бори азин матоъи аъроб фароҳам карданд азин ксўдону ҳуби алснўбру мқлу суфу мӯии гӯсфанду равғани гову кашку амсоли ин ва низ гуфтаанд ки дар он кафшҳои куҳна буду ғрорҳо ва расанҳо ва ҷуволҳо дошта . Ва қоли ибни аббос : канти дроҳми радияи зиўФои лои тҷўзи алои бўзиъаҳи ин борҳо бардоштанд ва рӯй ба Миср ниҳоданд , ва ин сеюм бораст ки бародарони Юсуф ба Миср шуданд .
Ва злки қавлаи ъзу ҷл : « Флмои дхлўои алайҳ » эй алии Юсуф , « қолўо ё أиҳои алъзиз »у канти влоаҳи Мисри исмўни бҳзои алосми алӣ эй млаҳи конўо ,у қили алъзизи ҳўи алмалики блғаҳи ҳмир , « мсноу أҳлнои алзр » эй алҷдбу инқитоъи аломтор , «у ҷӣнои ббзоъаҳи мзҷоаҳ » асли ҳзаҳи алклмаҳи ман алтзҷиаҳу ҳаии алдФъу алсўқ , тқўли зҷити алъиши азои сқтаҳи алии ақтор , яъне анҳо бзоъаҳи тдФъу лои иқблҳои кули аҳад . Ва гуфтаанд он борҳои бмсри бФрўхтнди бдрмӣ чанд радӣ набаҳрау гандуми бон нақд намефурухтанд , пас эшон гуфтанд ин бизоъат мо норавосту ночизу баҳоии таомро ношоиста , « ФأўФи лнои алкил » эй соҳлнои фии алнқду аътнои болдроҳми алрдиаҳ мисли мо тътии бғирҳои ман алҷёд , гуфтанд бо мо бойени нақд мсоҳлт кун вгрчаҳ норавост ва на нақд таомаст , ту бо мо дар он мсомҳт кун ва бифармоӣ то ҳамон бтмомӣ бмо диҳанд , «у тсдқи ълино » муфассиронро дарин ду қавласт : яке онаст ки ин садақа зкоаҳ амволаст ки ҳеҷ пайғомбарро бҳичи вақти ҳалоли набӯда , бойени қавли маънӣ « тсдқи ълино » онаст ки тсдқи ълинои бмои байни алсърину алсмнини Фоътнои болордии мо тътии болҷид . Ва қили тсдқи ълинои бохзи мтоъноу ани лами икни ман ҳоҷтк . Ва қили тсдқи ълинои бохино . Ва қили тФзли ълиноу таҷовузи ъно . Қавл дувум онаст ки ин сидқоту зкўот бар пайғомбарони пеш аз Мустафо ( с ) ҳалол бӯдау анмои ҳурмат алӣ набино Муҳамад ( с ) , « إни аллоҳи иҷзии алмтсдқин » икоФиҳм ,у алсдқаҳи алътиаҳи ллФқроءи абтғоءи алоҷр ,у самъи алҳсни рҷлои иқўли аллоҳами тсдқи алӣ , Фқол ё ҳозо ? ани аллоҳи лои итсдқу анмои итсдқи ман ибғии алсўоб , қул аллоҳами аътнӣу тФзли алӣ . Қоли алзҳок : лами иқўлўои ани аллоҳи иҷзики ани тсдқти ълинои лонаами мо конўои иърФўни алъзизи ман ҳўу алӣ эй дайни ҳў .
« қоли ҳилли ълмтми мо Фълтми биўсФ » . Ибн исҳоқ гуфт : мӯҷиби ин сухани он буд ки бародарони аҷз ва бечорагӣ намуданд , гуфтанд : « мсноу أҳлнои алзр »у дарвешии худ изҳор карданд ва садақа хостанд , Юсуф бигиристу риққатии азим дар дил вай омад бар аҷзу зли эшон ва бар бекомӣ ва бе навоеи эшон сабр кардан беш аз он тоқат надошт , бархест ва дар хона шуд ва бисёр бигирист ва зорӣ кард , он гуҳ берун омад гуфт он сўоъ ки бинёмини дуздида буд биёред , биовараданду қзиб бар он зад танинӣ аз он биёмад , гуфт донед ки ин сўоъ чаҳ хабар медиҳад ? мегуяд шумо ин ғулом яъне бинёмин ки аз пеш падар биоварадед падарро фироқи ваии сахт буд ва шуморо васият кард ки ӯро гӯш доред ва зойеъ макунед , чунонк он бародари ҳам модари вайро зойеъ кардед азин пеш . Бинёмин гуфт сидқу аллоҳи соък , он гуҳ рӯй бо бародарон кард гуфт : « ҳилли ълмтми мо Фълтми биўсФу أхиаҳ ? » . Ва анмои қолу ахиаҳи лонаами хлўои ахоаҳи фии идиаҳу рҷъўои ило арзҳм гуфт майдонед ки бо Юсуф чаҳ кардед ? нахусти қасди қатл вай кардед , пас ӯро бхўорӣ дар чоҳ афкандед , пас ӯро ба бандагии бмолк зър фурухтед , ва гуфтаанд молики зъри он вақт аз эшон хаттии ситада буд бҳҷт то байъ бо қолату астқолт таба накунанд ва он хати бадасти Юсуф буд , он соъат берун оварад ва боишон намӯд , Юсуф аз як рӯй эшонро таъбир мекард ва аз як рӯй узр ме сохт ки : « إзи أнтми ҷоҳлўн » он гуҳ нодонон будед он кардед , яъне ҷавонон будед ва надонистед ,у қили ҷоҳлўни болавҳӣ қабл алнбўаҳ .
Эшон дар он хиҷолат ва тшўир гуфтанд : « أи إнки лأнти Юсуф » . Қроءти омма бар лафз истифҳомаст магари ибни касӣр ки бар лафз хабар хонд : « анки лонти Юсуф » ва маънӣ онаст ки Юсуф чун эшонро тавбих карда буд ва эшонро узри сохтаи бурқаъи фурӯи кушоду тоҷ аз сари фурӯи ниҳод ва бар гӯшаи сари ваии холӣ буд ки ёқӯбро ҳамон хол буду исҳоқро васораро ҳамон буд , эшон он хол вай бидиданд ва низ Юсуф табассум кард ва аз он табассуми сноёии вай ҳамчун дар манзум пайдо шуд , бародаронро яқин шуд ки Юсуф аст гуфтанд « إнки лأнти Юсуф » туе бҳқиқти Юсуф , Юсуф гуфт : « أнои Юсуфу ҳозои أхӣ » алзии фурқатами бинӣу байна , « қади ман аллоҳи ълино » болҷмъи бинно , « إнаҳ » эй ани аламр , « ман итқ » алФоҳшаҳ , «у исбр » алии балвоа . Ва қили итқи алзноу исбри алии алъзўбаҳ . « Фإни аллоҳи лои изиъи أҷри алмҳснин » лои ибтли аҷри ман кони ҳозои ҳолаи фии алднёу алохраҳ .
« қолўои толлаҳи лақади осрки аллоҳи ълино » ахторку Фзлки ълинои болъқлу алҳлму алҳсн , «у إни кнои лхотӣин » мзнбин , иқоли хтأи ихтأи хатоу хатоу ахтأи ихтии ахтоء . Қили лобни аббоси Киеви қолўои ани кнои лхотӣину қади тъмдўои лзлки Фқоли ахтأўо алҳақу ани тъмдўои Фмни зҳби илои анҳми конўои болиғин аҳтҷи бҳзо ва ман зҳби илои анҳми лами икўнўои болиғину ани злк кон манеҳам лсбоҳм , қоли ақомтҳми алии китмони аламри ани абиҳми мўҳмини ?лаи ани аламри алии мо ахбрўаҳи авлои хтоءу мъсиаҳ .
« қоли лои тсриби алайкуми алиўм » эй лои таъбири алайкуми баъди ҳозои алиўму лои мҷозоаҳи лаками ъндии алии мо Фълтму лаками ъндии алсФҳу алҳрмаҳу ҳақи алохўаҳ . Юсуфи эшонро бар мақоми хаҷал ва тшўир дид донист ки эшонро он хаҷал дар он мақоми уқубатӣ саъбаст ,у қади қили фии алмисл : кафии ллмқсри ҳёءи явми аллқоء , нахост ки эшонро уқубати биафзояд , балки эшонро дуо гуфту мағфирати хост , гуфт « иғФри аллоҳи лакам » ҳозои бмънии алдъоءи кқўли алъараб : иФъли аллоҳи бФлони иридўн ба алдъоء ,у фии алхбри ирҳмки аллоҳу иҳдикму ислҳи болкм , «у ҳўи أрҳми алроҳмин »
Рӯй ибни аббос : қоли ахз алнабӣ ( с ) бъзодтии албоби явми фатҳи Маккау қади лози анноси болбит , Фқоли алҳмди ллаҳи алзии сидқи ваъдау насри абдау ҳзми алоҳзоби вҳдаҳ , сами қоли мо тзнўн ? қолўо назанн хирои ахи Кариму ибни ахи Кариму қади қудрати қолу анои ақўли комаи қоли ахии Юсуф « лои тсриби алайкуми алиўми иғФри аллоҳи лакаму ҳўи أрҳми алроҳмин » .