Қавлаи таъолӣ : « раби қади отитнии ман алмалик » яъне малики Миср ,у дахли ман ллтбъизи лонаи лами иؤти алмалики калла ,у қили ман ллбён , «у ълмтнии ман таъвили алأҳодис » яъне тафсири ктбки алтии анзлтҳои алии анбёӣк ,у қили таъбири алрўёу лами иқли ҳозои алии ана аъзам наамма аллоҳи алайҳи локини қолҳо лонҳои ман хсоӣси аллоҳи ъзу ҷли ъндаҳи комаи шукри сулаймон , Фқоли ълмнои мантиқи алтир ,у лами икни мантиқи алтир аъзам наамма аллоҳи алайҳ , анмои шукраи алии анаи хсаҳи бзлку ллонбёءи хсоӣси нъми хсўои баҳои фии алднёи ман ғайриҳам баъди мо акрмўо ба ман нафоиси алнъм . Мисли қавла : «у أлнои ?лаи алҳдиду أслнои ?лаи айни алқтр »у аҳёءи исои бен Марями аламутӣу аброӣаҳи алокмаҳу алأбрсу тФҷири Мӯсои алмоءи болъсои ман алҳҷр , « фотири алсмоўоту алأрз » яъне ё фотири алсмоўоту аларз , « أнти веле » носирӣу муайянӣу мутаваллии тадбирӣ , « фии алднёу алохраҳи тўФнӣ мусалламан » . Қоли ибни ҷрир : сأли аламуту лои сأлаҳи ғайра . Ва қили лӣси ҳозои сؤолоу анмои алмънии тўФнии явми ттўФонӣ мусалламан мхлсои фии алтоъаҳ , «у أлҳқнии болсолҳин » алонбёء . Ва қили бобоӣии иброҳӣму исҳоқу ёқӯб , эй арФънии илои дрҷтҳм .

Муфассирон гуфтанд : Юсуфи орзӯии марги он гуҳ кард ки малики Миср бар вай рост шуду хешу пайванд ӯ ҳама бо ваии расиданду таъбири хоб ки дида буд бар ваии тамоми гашт , баъд аз ин ҳамаи марги хост бар ислому суннат то неъмат бар вай тамом гардад ,у пеш аз ваии ҳеҷ пайғомбари орзӯӣ марг накарда буд , раби Алъоламин дъоءи вай иҷобат кард , ФтўФоаҳи аллоҳи тибои тоҳрои бмсри баъди ани аўсии илои ахиаҳи Яҳудоу астхлФаҳи алӣ банӣ Исроилу дафни Юсуфи фии алнили фии сандӯқи ман рухому злки анаи лмои моти тшоҳи анноси алайҳи кули иҳби ани идФни фии мҳлтҳми лмои ирҷўни ман бараката ҳатто ҳмўои болқтол , Фрأўои ани идФнўаҳи фии алнил ҳатто имри алмоءи алайҳи файсали илои ҷамеъи Мисри Фикўни каллаами фӣаи шръои воҳдои ФФълўо . Ва кони қабраи фии алнили илои ани ҳамлаи Мӯсо ( ъ ) маъааи ҳайни харҷи ман Мисри ббнии Исроили Фнқлаҳи илои алшому дафнаи борзи канъони хориҷи алҳсни алиўм , Флзлки тнқли алиҳўди мўтоҳми илои алшоми ман феъл злк манеҳам .

Рӯй абӯи бардаи ани абии Мӯсои қол : назул алнабӣ ( с ) боъробии Фокрмаҳ , Фқоли ?ла алнабӣ ( с ) тъоҳднои Фотоаҳ , Фқоли сили ҳоҷтк , Фқоли ноқаи ирҳлҳоу аънзи иҳлбҳои аҳлии Фқол ( с ) аъҷзи ҳозои ани икўн мисли ъҷўз банӣ Исроил ? қолўо ё расӯли аллоҳ ва мо ъҷўз банӣ Исроил ? Фқоли ани Мӯсои лмосор ббнии Исроили ман Мисри злўои алтриқу азлми алайҳими Фқолўои мо ҳозои Фқоли ълмоؤҳм . Ани Юсуф ( ъ ) лмои ҳзраҳи аламути ахзи ълинои мўсқои ман аллоҳи ан ло нахарҷ ман Миср ҳатто нанақл изомаи маъно . Қоли Фмни иълми мавзеи қабра ? қолўои ъҷўзи лабании Исроили Фбъси илоҳо Фоттаҳ , Фқоли Мӯсо ( ъ ) длинии алии қабри Юсуф , қолати тътинии ҳукмӣ , қол ва мо ҳкмк , қолати акўни мъки фии алҷнаҳ , ва рӯй ани ҳзаҳи алъҷўзи канти мақъадаи ъмёءи Фқолти лмўсии лои ахбрки бмўзъи қабри Юсуф ҳатто тътинии арбъи хисол : ттлқи лии раҷулӣу тъиди илои басарӣу тъиди илои шабобӣу тҷълнии мъки фии алҷнаҳ , қоли Фкбри злки алии Мӯсои Фоўҳии аллоҳи ъзу ҷли илайҳ ё Мӯсои аътҳои мо сأлти Фонки анмои тътии алии ФФъли Фонтлқти баҳами илои мстнқъи моءи Фостхрҷўаҳи ман шотии алнили фии сандӯқи ман мармари Флмои ақлўаҳи тобутаи тлъи алқмру азоءи алтриқ мисли алнҳору аҳтдўо .

« злки ман أнбоءи алғиб » эй ҳозои алзии қссноаҳи алейк ман амри Юсуфу ухувватаи ман алохбори алтии канти ғоӣбаҳи ънки Фонзлти алейк даллолаи алии исботи нбўтку анзороу тбширо , « ва мо канти лдиҳм » лдӣ банӣ ёқӯб , « إзи أҷмъўои أмрҳм » ъзмўои алии мо ҳамво ба ман илқоъи Юсуфи фии алҷб , « ва ҳам имкрўн » биўсФу бобӣаи аз ҷоءўаҳ бидам кизб « ва мо أксри анносу луи ҳирсати бмؤмнин » кони расӯли аллоҳ ( с ) ирҷўи имони Қурайшу алиҳўди лмои сأлўои ани қиссаи Юсуф , Фқси аллоҳи алайҳими аҳсани қасас ва байнҳо аҳсани баёни Флм икўнўо ъанд заннаи Фнзлти ҳзаҳи алоиаҳ , ва тақдирҳо ва мо аксари анноси бмؤмнину луи ҳирсат эй аҷтҳдти кули алоҷтҳоди ?фони злки илои аллоҳи Фҳсб .

« ва мо тсӣлҳми алайҳ » эй алии алқуръону алтблиғу ҳдоитки аёҳм , « ман أҷр » эй ман ҷаълу моли Финқлҳми злк , « إни ҳўи إлои зикри ллъолмин » эй мо алқуръони алои тазкираи ?лаами бмои ҳўи слоҳҳму нҷотҳми ман алнору дхлўҳми алҷнаҳи ириди анои азҳнои алълаҳи фии алткзиби ҳайси бъсноки мблғои балои аҷри ғайри анаи лои иؤмни алои ман шоءи аллоҳу ани ҳирс алнабӣ алии злк .

«у кأини ман оя » эй ва кам ман алломау даллолаи тдлҳми алии тавҳиди аллоҳи ъзу ҷли ман амри алсмоء ва анҳо бғири амди мо тқъи алии аларз ва фӣҳо ман муҷрии алшмсу алқмри мо идли алии ани лҳои холқои ?фони алзии халқҳо воҳиду кзлки Фимои ишоҳди фии аларзи ман наботҳо ва ҷиболҳо ва баҳорҳо мо иўҷби алълм алиқин ъанд алтأмл , « имрўни алайҳо » яъне бзлки мушрикии Қурайшу куффори Макка , « ва ҳам анҳо мързўн » лои итФкрўни фӣҳоу лои иътбрўни баҳо .

« ва мо иؤмни أксрҳми биллоҳи إло ва ҳам мшркўн » зоҳири ин ояти мушкил май намояд аз баҳри онки имону ширк зид якдигаранд ва ҳар ду эшонро исбот карда дарин оят , ӯ ки муъмин буд ӯро мушрики нгўинд , ва ӯ ки мушрикаст муъмин набӯд , пас ло бадаст баёни он кардан : қавмӣ гуфтанд муроди бойен гуруҳеаст ки ба аллоҳи таъолӣ гиравидаанд ки зору нофеъу мудаббир ва мусаббиб ӯст ва он гуҳ дар асбоб меовезанд ва бо он май ороманди онро ширк киин гӯйанд чунонк гӯйӣ : луи лои алклби лдхли аллхси дорку лӯлои фалони ?лаккони кзо ,у фии алхбр : ман ҳлФи бғири аллоҳи Фқди ашрк .

Аммо қавли бештарини аҳл тафсир онаст ки муроди бойени ширк маинаст , яъне он мушрикон ки бҳстӣу офаридагорӣу кирдигорӣ аллоҳ мегараванд чунонк гуфт ҷли ҷалола «у лӣни сأлтҳми ман хлқҳми лиқўлни аллоҳ ,у лӣни сأлтҳми ман халқи алсмоўоту алأрзи лиқўлни аллоҳ » он гуҳ бо ин иқрор анбоз мегиранд бо ӯ батонро ки на кирдигоранд ва на офаридагор ,у иқўлўни ҳؤлоء шФъоؤно ъанд аллоҳи ибн аббос гуфт мушрикони араб ки дар тлбиаҳ мегуфтанд : лаббайки аллоҳами лаббайки лои шарики лаки алои шарики ҳўи лаки тамаллука ва мо малик , ва гуфтаанд ки снўёнанд эшон ки бнўр ва зулмат гӯйанду гӯрон ки гӯйанд : алхири ман аллоҳу алшри ман Иблис . Ва қили нзлти фии алнсории лонаами омнўои сами ашркўои болтслис ,у қили нзлти фии алмноФқини азҳрўои алоямону асрўои алкФру алшрк ,у қили нзлти фии аҳли алкитоби омнўои ббъзи алонбёءу кФрўои ббъзи Фҷмъўои байни алоямону алшрк .

Қавла « أи Фأмнўо » яъне алмшркин , « أни тأтиҳми ғошияи ман азоби аллоҳ » эй ъқўбаҳи тғшоҳму тшмлҳми кқўлаҳ : « явми иғшоҳми алъзоб » , « أўи тأтиҳми алсоъаҳ » эй алқёмаҳ , « бғтаҳ » Фҷоаҳи ман ғайри собиқаи аллома , « ва ҳам лои ишърўн » ботёнҳои ғайри мустаъидин лҳо .

« қул » ё Муҳамад , « ҳзаҳ » алтриқаҳу ҳзаҳи алдъўӣ , « сиблатӣ »у минҳоҷӣ , « أдъўо » аннос , « إлии аллоҳи алии басира » эй ҳудоу баёну ҳаҷау яқин ,у қили албсираҳи алмърФаҳи алтии имизи баҳо алҳақ ман алботлу ҳаии масдари басар . намегуяд эй Муҳамад ( с ) бигӯӣ кори ману расми ману пеша ман инаст ки михўонми халқро бо худои таъолӣ бар ҳуҷҷати равшану яқин бегумону дайни росту шинохти дуруст . Он гуҳ гуфт : « أно ва ман атбънӣ » Фҳўи аизои идъўи илои аллоҳ . Қоли ибни зайду алклбӣ : ҳақу аллоҳи алии ман атбъаҳи ани идъўи илои мо дуои илайҳу изкри болқрону алмўъзаҳу инҳии ани маосии аллоҳ , бойени қавли алии басира дар мавзе ҳоласт ва агар бар أдъўои إлии аллоҳи сухан бурӣда кунӣ он гуҳи гӯйӣ бар истинофи алии басираи أно ва ман атбънӣ раво бошад ва маънӣ онаст ки бар басират ва яқинам ҳам ман ва ҳам он кас ки бар паии ман рост равад . Ибн аббос гуфт яъне саҳобаи расӯл ки оростаи дайн ва тариқат буданду маъдани улӯми шариъат , ситорагони миллату собиқони уммат , мояи тақвоу ганҷи ҳудоу ҳизби мавло , «у субҳони аллоҳ » эй ва қул субҳони аллоҳи тнзиҳои ллаҳи ъмои ашркўо , « ва мо أнои ман алмшркин » маъаи аллоҳи ғайри аллоҳ .

« ва мо أрслнои ман қблк » ё Муҳамад , « إлои рҷоло » лои малоика , « иўҳии илайҳам » .

Ва қрأи ҳФс « наваҳй إлиҳм » болнўни фии ҷамеъи алқуръон , « ман أҳли алқрӣ » эй аломсори дуни албўодии лони аҳли аломсори аъқлу аъламу аҳлм . Қоли алҳсни лами ибъс аллоҳ набиё ман албодиаҳу лои ман алнсоءу лои ман алҷн . Мушрикон Қурайш гуфтанд чаро бмо Фриштаҳ наомад бпиғом ки мардум омад , ин оят ҷавоб эшонаст : « أи Флми исирўои фии алأрзи Финзрўо » илои мсоръи аломми алмкзбаҳи Фиътбрўои баҳам .

«у лдори алохраҳи хайри ллзини атқўо » иқўли аллоҳи таъолии ҳозои Фълнои фии алднёи боҳилли влоитноу тоътнои ан ннҷиҳм ъанд нузули алъзоб ва мо фии ?илдори алохраҳи хайри ?лаам , « أи Флои тъқлўн » ФтърФўои анҳо хайру ттўслўои болоямони илоҳо . Қрأи маданӣу шомӣу ъосму ёқӯб « 1 » : « أи Флои тъқлўн » бтоءи алмхотбаҳу албоқўни болёءу азоФи ?илдорҳо ҳнои илои алохраҳи алии тақдири ҳазфи алмўсўФи конаи қолу лдори алншأаҳи алохраҳ .

« ҳатто إзои астиأси алрсл » ин мавсуласт боит пеш мегуяд : пайғом меомад ба пайғомбарон ва эшон ради азоб май диданд аз душманон , то он гуҳ ки : астиأси алрсли ман исломи қўмҳму занни алрсли анҳми лои исдқўн албатау ани қўмҳми қади асрўои алии ткзибҳм , « ҷоءҳми нсрно » то чун пайғомбарон навмед шуданд аз исломи қавми хеш ва яқин донистанд ки эшон бар такзиби Мисри боистоднду тасдиқ пайғомбарон нахоҳанд кард , он гуҳи нусрат мо омад боишону азоб фурӯ кушодем бар душманон . Қроءти кӯфӣ « қади кзбўо » бтхФиФаст яънеу занни алмшркўну аъдоءи алрсли ани алрсли қади кзбўо , бойени қроءти занни бмънӣ шакасту бқроءти аввали бмънӣ яқин мегуяд чунон пиндоштанд душманони пайғомбарон ки пайғомбарон дурӯғ шунидаанд ва бо эшон дурӯғ гуфтаанд ки боишон азоб хоҳад омад , « ҷоءҳми нсрнои Фнҷии ман ншоء » ъанд нузули алъзоб ва ҳам алмؤмнўн . Қрأи шомӣу ъосму ёқӯби Фнҷии мшддаҳи алҷими мафтӯҳаи алёءи алии мо лами исми фоилау қроءти алъомаҳи Фннҷии бнўнин ,у адғми алксоӣии аҳадии алнўнини фии алأхрии Фнҷӣ , «у лои ирди бأснои ани алқўми алмҷрмин » эй лои идФъи ъзобнои ани алкФор яънеу аҳлкнои алкозбини ҳайси лои роди лъзобнои анҳуам азо назул баҳам .

« лақади кони фии қссҳм » эй фии қасаси алонбёءу аммҳм ,у қили фии қиссаи Юсуфу ухувватау абӣа , « ибра » мо иъбр ба ман алҷҳли илои алълм , « лأўлии алأлбоб » зўии алъқўл ,у лаби кули шайъи ءи хлостаҳу хиёра . Гуфтаанд маънии ибра ва эътибор онаст ки нодониста ва нобӯда дар дониста ва бӯда бишносӣ , яъне ман нақли Юсуфи ман алҷбу алсҷни илои алмалики Фҳўи алии насри Муҳамад ( с ) қодир мегуяд он худованд ки қудрат худ намӯд бо ъзозу икроми Юсуф то пас аз чоҳу зиндону зли бандагии бъз мулкӣ расед , ва пас аз фурқати хуишону гиромӣони қурбату васлати эшон бмрод бидид , қодираст ки Муҳамади Мустафо ( с )ро бар душманон нусрат диҳаду эъзозу икроми вайро куфраи Қурайши мақҳур ва мхзўл гирданд , « мо кони ҳдисои иФтрӣ » эй мо кони алқуръони ҳдисои ихтлқи комаи заъми алкФор , ани ҳозои алои ахтлоқи бали ҳўи каломи аллоҳу илмау сифата , «у локини тасдиқи алзии байни идиаҳ » эйу локини кони тасдиқи алктби алтии тқдмтаҳ , яъне исдқи мо қиблаи ман алтўриаҳу алонҷилу алктб ,у тафсили кули шайъи ء » иҳтоҷи алъбоди илайҳи ман умӯри аддӣну шароеъа , «у ҳудо » ман алзлол , «у раҳма » ман алъзоб , « лқўми иؤмнўн » исдқўни бтўҳиди аллоҳи ъзу ҷлу иқрўни бнбўаҳи Муҳамад ( с ) .