Қавлаи таъолӣ : « أнзли ман алсмоءи моء » алоиаҳ . . . Абӯи бикр воситӣ гуфт : ин ояти мадори илми ҳақиқат ва маърифатаст ,у алмънии аўҳии ман алълии илои қулӯби алонбёءу асмоъҳму илоҳами алҳкмоءи фии ъқўлҳму бсоӣрҳм , ҷалоли аҳадяти бнъмти раҳмату рأФт фурӯ фиристод аз осмон бар пайғомбарони пайғоми росту ваҳии пок , ҳам бсмъ шуниданд ва ҳам бадал дарёфтанд ва ҳамчунин авлиёро илҳом доду нури ҳикмат дар дили эшон афканд , « Фсолти أўдиаҳи бақадрҳо » эй абсрти қулӯб бақадр сътҳо ва ҳаётҳоу астнортҳо , дилҳои анбёءи равшани гашту биФрўхти бнўри ваҳйу рисолат ва дилҳои авлиёъи бчроғи ҳикмату маърифат , « бақадрҳо » яъне ҳар кас бақадр хеш бар дараҷоту табақот , яке бартар , яке миёна , яке фурӯтар , тафозулу тафовут бар ҳамаи пайдо . Пайғомбаронро мегуяд : «у лақади Фзлнои баъзи алнабӣин алии баъз » авлиёро мегуяд : « ҳам дараҷот ъанд аллоҳ » якеро бар набувват , рисолати афзӯнӣ , якеро бар ҳикмат , набуввати афзӯнӣ , якеро бар илм , маърифати афзӯнӣ , якеро бар имону шаҳодат , завқи ҳақиқати афзӯнӣ , якеро илми алиқин бо баён , якеро ҳақи алиқини боаён , ҳар касеро он дод ки сазо буд ва дар ҳар дилии он ниҳод ки ҷо буд , « Фоҳтмли алсили збдои робё » яъне Фособи тлки улқулуби ман хтأи алороءу дуни алҳФўот ва мо илқии алшитони фии аломниаҳу ихтлсаҳи ман алҳифзу илқиаҳи ман алзлл , он дилҳо агар чаҳ равшанасту афрӯхта , холӣ набошад аз всоўсу ҳўоҷсу ҳФўоти сғоӣр ки шайтони пайваста мутарассид нишаста то куҷо дар дили эшон роҳӣ ёбад , то шаккӣу саҳвии афканд , дурӯғӣ барсозад , ҳифзӣ бар бояд . ӯ ки меҳтари олам буду Сайиди валади одам буд ва дар садафи шараф буд бо камоли набуввату бсолти рисолати ваии шайтони ҳам аз вай ихтилосӣ кард , чунонк гуфт : « أлқии алшитони фии أмнитаҳ » то аз ҳмзоти ваии баҳақ астъозт кард гуфт : раби аъўзи бки ман ҳмзоти алшётин , «у ммои иўқдўни алайҳи фии алнор » эйу ммои итФкрўни фӣау итдбрўнаҳ ва истнбтўн манеҳ , « абтғоء » истидлол ӯ абтғоءи кашф , « збд » эй зиёдаи ман илҳом алҳақу алмоми алмалик , « мислаи » эй мисли алхтоءи алзии илқиаҳи алшитон .

намегуяд он соҳиби илҳому соҳиби маърифати яке дар баҳри тафаккури бадасти истинботи ҷавоҳири маъонӣ аз оёту ахбори берун май орад , яке аз рӯй тадаббури бнъти илҳоми ҳақоиқ кашф меҷӯяд , ҳаме дар он тафаккуру тадаббуру истинботи чандон кӯшиши намоянд ва равиш кунанд ки андоза дар гузоранд то бар илҳоми ҳақу алмоми малики афзӯнии ҷӯянд , ин афзӯнӣ ҳамчун он бар ороста шайтонаст аз ҳар ду ҳазар карданӣаст , « Фأмои алзбди Физҳби ҷФоء » яъне Фомои алхтоءу алҳФўаҳу алтғёни тзҳби тзкро , лқўлаҳи ъзу ҷл : « إни аллазӣнаи атқўои إзои мсҳми тоӣФи ман алшитони тзкрўои Фإзои ҳам мбсрўн » , «у أмои мо инФъи аннос » ман истидлоли ллФтўӣ ӯ таваққуфи алии маънӣ , « Фимкси фии алأрз » ирсхи фӣ алқлб мегуяд он хтоءи раъйу ҳФўаҳи лисону туғён аз ҷиҳати шайтони пой дор набӯд , дар дили муъмин қарор нагирад , ки муъмин ёд кард ва ёд дошт ҳақ бар дил ва забон дораду ғўғоءи шайтон бо султони зикри ҳақ пой надорад , инаст ки раб Алъоламин гуфт : « тзкрўои Фإзои ҳам мбсрўн » . Ва ончи мардумро бакор ояд ки салоҳи дилу дайн дар он буду бондозаҳи шариъату ҳақиқат буд , он дар дил росих гардад . Дарахтӣ буд бехи он росих , шохи он нозр , авди он мусмир , бехи он дар замини вафои шохи он бар ҳавои ризо , миваи он руяту лақо ва бар ҷумлаи ишорат оят онаст ки нури маърифат чун дар дили тобади осори зулмати маъсияти поки бабрад ва он нурҳо мухталифаст ва он маосии мутафовит , нури яқини торикии шаки бабрад , нури илми тӯҳмати ҷаҳли бабрад , нури маърифат осор наКрет маҳв кунад , нури мшоҳдти осори зулмати башарияти бабрад , нури ҷамъи осор тафарруқат бардорад , боз бар сари ҳамаи нур тавҳидаст , чун хуршеди ягонагӣ аз уфуқи ғайби сар бар занад бо шаб дугонагӣ гуяд :

« أи Фмни иълми أнмои أнзли إлики ман рбк алҳақ » алоиаҳ . . . Ин истифҳоми бмънӣ нафйаст , эй лои истўии албсиру алзриру алмқбўли болўслаҳу алмрдўди болҳҷбаҳ , ҳаргиз яксон набошад доноу нодон , равшани дилу торики дил , он яке оростаи тавҳиду навохтаи тақрйв ва ин яке бегона аз тавҳиду сазои тъзиб , он яке бнўри маърифати афрӯхта ва ин яке ботши қатъияти сӯхта , « إнмои итзкри أўлўои алأлбоб » касе донад ки чунинаст ки дили ваии пар аз нур яқинаст ва бо ақли матбӯъӣ ӯро ақл мсмўъӣаст , он гуҳи сифат эшон кард : « аллазӣнаи иўФўни бъҳди аллоҳ » эшон ки ҷузи вФоءи аҳди аллоҳи эшонро нагирад , аҳдӣ ки кардаанд бар сар он аҳданд , на сайди ин олам шаванд , на қайди он олам , агар аз арш то срии об сиёҳ бигирад , либоси вФоءи эшон нам нагирад , эй ҷавонмарди вафоу ҳасани алъҳд аз он мурғаки биомуз ки ҷони хеш дар сари вФоءи аҳди Сафён саврӣ кард : дар он аҳд ки Сафёни савриро бтҳмтӣ дар ҳабс боз доштанд булбулӣ дар қафасӣ буд , чун Сафёнро бидид зори зор сроӣидн гирифт рӯзии Сафёни он булбулро бихаред ва баҳо бидоду дасти бдошт то ҳаво гирифт , пас аз он дар муддати зиндагонии Сафён ҳар рӯз биёмадӣу нолае чанд бкрдии он гуҳи роҳ ҳаво гирифтӣ , чун Сафён аз дунё бирафт ва ӯро дафн карданд он булбулро диданд ки бар сари турбати Сафён фурӯ омаду борӣ чанд бадаради дилу сӯзи ҷигари бсроӣид ва дар хоки бғлтид то қатраҳои хӯн аз минқори вай равон шуд ва ҷон бидод .

эй мискини ту пиндорӣ ки шарбати ишқи азали худ ту нӯшидае ё ошиқи гарми рӯи дарин роҳи худ ту хостаҳ эй , агар ту пиндорӣ ки худоиро ҷли ҷалолаи дарин майдони қудрат чун ту банда Эй нест ки вайро бпокӣ бастоед , гумонат ғалатасту андешаи хато , ки агар пардаи қаҳр аз ботини асном беҷон бурдоранду лагоми гунаҳгӣ аз сари ин дару девору дарахтон фурӯ кунанд , чандон аҷоиби тасбеҳу овози тҳлили шинавӣ ки аз ғайрати сар дар ниқоби хиҷлати хеши кашӣу бзбони аҷзи гӯйӣ :