Қавлаи таъолӣ : «у أдхли аллазӣнаи омнўо » маънӣ онаст ки муъминону дӯстонро фардо ба биҳишти фурӯди оранд дар он сарои пирӯзӣу Наими боқӣу малики ҷовдонӣ , аммо зоҳири лафз адхл онаст ки ин ҳукми ронданди рӯзи аввал дар аҳди азалу муъминонро он рӯзи ббҳшт фурӯ овараданд ки ин ҳукми ронданд , на хостӣ туаст ки медрўо кунад , карда азлист ки меошкор кунад , на имрӯзашон май навозад ки дар азалашон навохтааст ва ин кори пардохта , обиди ҳамаи назора абад кунад , бими вай аз он буд ки то фардо бо ман чаҳ кунанд , орифи ҳамаи назора азал кунад , сӯзиши ҳамаи он буд ки дар азал бо ман чаҳ кардаанд , ӯ ки дар абад нигарад ҳамаи рукӯъ ва суҷуд бинад , ӯ ки дар азал нигарад ҳамаи ваҷд ва вуҷӯд бинад , аз дидори худ ғоиб буд , на худро бинад на аз худ , балки ҳамаи ҳақро бинаду ҳақро донад , ӯ ки ба абад нигарад ҳар чаҳ бадв диҳанд қабул кунаду бон қонеъ шавад , ва ӯ ки бозул нигарад на ҳичиз қабул кунад на бҳичи халъат қонеъ шавад , агар ҳар чаҳ дар кунин хлътст ӯро бони бёроинд ҳар лҳзтӣ ки бар ояд бараҳнатар буд , ва агар кули куни моидае созанду пеши дил вай ниҳанд вайро аз он назул чошнӣ наёяд . Ҳар ду куни луқма Эй сохтанд ва дар ҳавсилаи пари дарди бӯ язид ниҳоданд ҳануз рӯй сирӣ намедид , фарёд ҳаме дошт ки ман гирифтори аёнами бхбри қаноат чун кунам ман ки нақдро ҷўёнм бомед кифоят чун кунам ! !

«у أдхли аллазӣнаи омнўоу ъмлўои алсолҳоти ҷинот » эшонро фурӯи оранди фардо дар он биҳиштҳо , на як биҳиштаст ки ҳашт биҳиштаст , на ҳашт дараҷааст ки сад дараҷааст . Мустафо ( с ) гуфт : « ани фии алҷнаҳи моӣаҳи дараҷаи аъдҳои аллоҳи ллмҷоҳдини фии сиблата » .

Мардумӣ бояд ки дар роҳи худоӣ ҷиҳод кунад , ҳам бо нафаси хеши бқҳр , ҳам бо деви бсбр , ҳам бо душмани бтиғ , то ин дараҷаҳоро гузора кунад ва бФрдўс расад : ?фонаи васати алҷнаҳу аълои алҷнаҳу фавқаи арши арраҳмон , ва он гуҳ бидон хурсанд нашавад то дар каромат тҳит бифзоианд ки : « тҳитҳми фӣҳо салом » Фқўми иҳииҳми алмалику қавми иҳииҳми алмалики қавмиро тҳиту саломи малик , қавмиро тҳиту саломи малик , саломи малики аҳли тоъату хизматро , мегуяд ҷли ҷалола : «у алмлоӣкаҳи идхлўни алайҳими ман кули боби саломи алайкум » саломи малики асли сФўту қурбатро , иқўли таъолӣ : « саломи қўлои ман раби раҳим » маънӣ салом озодӣасту растгорӣ , мегуяд озод гаштед аз эҳтироқ , рстид аз фироқ , ӣнҷо на итобаст на ҳиҷоб , ҳон ки вақт самоъасту дидору шароб .

Пер тариқат гуфт : эй ҷавонмард , баси манол ки бас намонад то онч хабараст аён шавад , хуршеди висол аз машриқ ёфт тобон шавад , ҳамаи орзӯҳо нақд шаваду зиёдат бекарон шавад , қиссаи обу гул ниҳон шаваду дӯсти азалӣ аён шавад , дидау дилу ҷон ҳар се бова нигарон шавад :

« أи ламтар Киеви зарби аллоҳи Маслан калимаи тайибаи кшҷраҳи тайиба » сухани пок ва гуфт рост ки аз даҳани муъмин берун ояд ҳамчун он дарахт покаст ки миваи пок берун диҳад , дарахти пок бар турбати некӯ бар оби хуши ҷузи миваи ширини беруни надиҳад , онаст ки гуфт : «у алблди алтиби ихрҷи наботаи бإзни раба » турбати поки нафас банда муъминаст , дарахти пок дарахт маърифатаст , оби хуш об надоматаст , миваи ширини калима тавҳидаст , чунонк дарахти бехи базмин фурӯи баради ҳам чунон маърифату имон дар дили муъмини бехи фурӯи барад , чунонк шох бар ҳавои миваи оради ин дарахти маърифати тавҳид бар забону амал дар арқони орад , ҳар ду боло гирад , инаст ки раб алъзаҳ гуфт : « إлиаҳи исъди алкулами алтибу алъамали алсолҳи ирФъаҳ » , қавоми дарахти баса чизаст : бехӣ бар замини фурӯи барда , аслӣ бар ҷои истода , шохии бҳўо бар шуда . Ва дарахти маърифатро ин се чиз бар камоласт : тасдиқи болҷнону амали болоркону қавли боллсон .

Қол алнабӣ ( с ) : « алоямони муъаррифаи болқлбу иқрори боллсону амали болобдон » .

Пер тариқат гуфт : илоҳии оби анояти ту бснг расед , санг бор гирифт , санг дарахт рӯйонед , дарахти мива ва бор гирифт , дарахтӣ ки бориши ҳамаи шодии таъмаши ҳамаи инс , бӯяши ҳамаи озодӣ , дарахтӣ ки бехи он дар замини вафо , шохи он бар ҳўоءи ризо , миваи он маърифату сафо , ҳосили он дидору лақо « тؤтии أклҳои кули ҳайни бإзни рабҳо » бқўли ибни аббоси он дарахт ки раби алъзаҳи имони муъминон мисл бидон зад , дрхтист дар биҳишт ки миваи он ҳаргиз бурӣда нагардад ва басар наёяд : « лои мақтӯъау лои мамнӯъа » , кзлки лтоӣФи қулӯби алъорФини ман самароти шаҷараи алоямони лои мақтӯъау лои мамнӯъа ,у қулӯби аҳли алҳқоиқи анҳо лои масруфау лои маҳҷӯбау ҳаии лҳои фии кули вақту нафаси мабзулаи ғайри маҳҷӯба .

Он гуҳи куфри кофарро низ мисл зад гуфт : « ва мисли калимаи хабисаи кшҷраҳи хабиса » .

Калимаи хабиса ҳамчун шаҷара хабисааст , ин шаҷараи хабисаи мигўинд шаҷара шаҳавотаст , замини он нафаси аммора , оби он амл , авроқи он Касал , миваи он маъсият , ғояти он дӯзах . Ниҳоди кофар шӯра заминаст , аз шӯраи замини ҳаргизи дарахт хуш наравед агар чаҳ борони хуш бар он борад , борон ҳар чанд покасту хуш аммо то бар кадом мавзе ояд , чун бар садаф ояд ҷавҳари равед , чун бар мзблаҳ ояд карами равед , пас кор замин дораду тухм , на обу борон , ҳамонаст ки онҷо гуфт : « снўону ғайри снўони исқии бмоءи воҳид ва нафазл баъзҳо алии баъзи фии алأкл » .

Ду бандаро мисл зад : яке ошно , яке бегона . Гуфто мисли эшон чун ду дарахтаст : яке ширин , яке талх . Талхи ҳам аз он об хӯрд ки ширин хӯрд , талхро ҷурмӣ набӯд ки талх омад , ширинро ҳунарӣ набӯд ки ширин омад . Локини ин тухм бар сиблат шойистагӣ афканданд ва он тухм бар сиблати ношойистагӣ , пас кор на бонст ки аз касе Касал ояд ва аз касе амал , кор он дорад ки то шоиста ки омад дар азал , талхро чаҳ суди каши оби хуш дар ҷаворасту хорро чаҳ ҳосил аз он каши буии гул дар канораст .

« исбти аллоҳи аллазӣнаи омнўои болқўли алсобти фии алҳёҳи алднёу фии алохраҳ » тасбит ориф онаст ки вайро дар дунёи зиндагонӣ бостқомт диҳад , зиндагонӣ ки домани вай пок дораду чашми ваии бедору роҳи ваии росту мураккаби вай низ то бадари марг , он гуҳи зиндагонии ҳақиқат оғоз кунад , бҳёҳ тайиба расад , аз сояи инсонияту сифати кнўдӣ халос ёфтау бмқри ъзу қароргоҳи худ расидау шарафу савлати худ бар Фриштгон бидида , азинҷо буд ки расӯли худоӣ ( с ) умри хитобро гуфт : Киеви бк ё умри азои раъйати маликин Фзини ғализин идхлони алейк алқбри Фиқўлони ман рбк ва мо динк ва ман набик ? Фқол ё расӯли аллоҳи аи икўни ақлии маъаӣ ? қоли нъм , қоли азои лои аболӣ .

Ва раъии язиди бен ҳорӯни баъди мўтаҳи фии алмном , Фқили ?лаи мо сунъи аллоҳи бк ? қоли дахли алии мункиру накири қабрӣ , Фқолои ман рбки Фохзти блҳитӣ ,у қиллати أ мислии исأли ман рбку қади даъвати алхлқи илои аллоҳи сабъин сана , Фқоли аҳдҳмои ллохри арФқ ба Фқди сидқ .

Ва ҳакии ани абии язиди албстомии анаи қол : луи қоли лии мункиру накири фии алқбри ман рбк ? қиллати лҳмои лои тсأлонии ман рбку локини слои рабии ман ъбдк ?

Ва сӣли ҷаъфари алсодқ ( ъ ) мо тқўли фии мункиру накир ? қоли анмои идхли мункиру накири қабри алкоФр , Фомои қабри алмؤмни Фонмои идхлаҳи мубашширу бшир .