Қавлаи таъолӣ : «у қоли аллоҳи лои ттхзўои إлҳини аснин » эй лои тътқдўои алмъбўди аснин аллоҳ гуфт ҷли ҷалолаи бандагони хешро ки эътиқод макунед ки маъбуд дуанд ки маъбуд худ якеаст , яктоӣ беҳамто , мавҷӯди бзот , мавсуфи бсФот , Флои ттхзўои ?лаи шрикои Фткўнўои қади ҷълтми илоҳин аснину алолаҳ алҳақ воҳид бо вай анбоз магӯӣед ки бо пас ӯ бо шарик ду бошанду худо худ якеаст , яктоеу ягонагии сифат ӯ , « Фإёии Форҳбўн » яъне Фонои злки алолаҳи алвоҳади ФхоФўнӣ , чун бдонстид ки маъбуд бсзо якеаст , ягона , он якеу ягонаи манам аз ман тарсид , он гуҳи сухан бо « ҳў » барад гуфт : «у ?лаи мо фии алсмоўоту алأрз » эй ?лаи ҷамеъи мо фии алсмоўоту аларзи ман алошёءи лои шарики ?лаи фии шайъи ءи ман злки ҳўи холқҳму розқҳму ҳўи мҳииҳму ммитҳм , ҳар чаҳ дар ҳафт осмон ва ҳафт замин халқасту чизи ҳамаи малик ва малик ӯст , ҳамаи раҳе ва чокар ӯст , ҳамаи офарӣда ва сунъ ӯст , бо вай дар он ҳеҷ анбоз на , офаринандау рӯзидиҳанда ҳама ӯст , зиндакунанда ва меронанда ӯст , «у ?лаи аддӣни восбо » эйу ?лаи алтоъаҳи доимо яъне тоъатаи воҷиба абадан , эй лӣси аҳади итоъи ?лаи алои анқтъи злки анҳу бзўол ӯ ҳалоки ғайри аллоҳи ?фони алтоъаҳи тдўми ?ла ,у насби восбои алии алқтъ . Ва қили восбо эй шоқо яъне тоъатаи воҷибаи алии кули алаҳволу ани кони фӣҳо алўсб эй алтъбу ?лаи алтоъаҳи разии алъбди бмои иؤмр ба ау лами ирзу саҳли алайҳи ау лами исҳл , сами қол : « أи Фғири аллоҳи ттқўн » эй أи Фғири аллоҳи алзии халқи кули шайъи ءу أмри أни лои итхзи илоҳи маъааи ттқўн .

« ва мо бкм ман наамма » эй мо ҳали бкм ман наамма яъне мо аътокми аллоҳи ҷлу ъзи ман саҳаи фии ҷисми أўи саъаи фии ризқ ӯ матоъ бимол Фкли злки ман аллоҳи ҷлу ъз , « сами إзои мскми алзр » эй алмрзу алФқру алҷдб , « Фإлиаҳи тҷӣрўн » трФъўни асўоткми болдъоء ,у аслаи ман ҷавори албқру ҳўи савтаи азои рафъаи лои лами илҳқаҳу алосўоти мабнӣаи алии фаъолу Фъили Фомои фаъоли Фнҳўи алсроху алҷўору албкоء ва аммо Фъили Фнҳўи алъўилу алзӣиру алнҳиқу алшҳиқи маънӣ оят онаст ки ҳар чаҳ бшмо расад аз неъмати офияту сиҳҳату фарохӣу роҳати ҳама аз худоӣ таъолӣаст ва чун шуморо беморӣу қаҳт ва фақр бирасад дасти дарави занед ва дар вай зоред , чун майдонед ки неъмат азуасту бози баради меҳнат ва андӯҳ азуаст чунаст ки ин батонро бо вай анбоз мегиред ва онро мепарастед ? ! « сами إзои кашфи алзри ънкм » эй дафъи алмрзу алшдаҳу алблоءу вҳби лаками алъоФиаҳу ассалома , « إзои Фриқи мнкми брбҳми ишркўн » иҷълўни ?лаи шрикои фии ъбодтҳми алоўсону избҳўни лҳои алзбоӣҳи тшкрои лғири ман анъми алайҳим болФрҷ мегуяд чун шуморо блоӣӣ ва меҳнатӣ расад дар аллоҳ таъолӣ зоред , чун он балоу меҳнат аз шумо боз дораду биҷои шиддат офият диҳад , шумо он офият аз батон байнеду шукр аз эшон кунед ва аз баҳри эшон қурбон кунед ? чунаст ки дар вақти балои дуо бохалос кунеду буқати офият шукр меоред ?

« ликФрўои бмои отиноҳм » ин лоами лоам офият гӯйанд : эй ҷълўои оқибаи алнъми алкФри бадали алшкри оқибати он неъмат ки боишон додеми он буд ки биҷои шукри куфри оранду неъмати моро мункир шаванд , чунонк ҷой дигар гуфт : « أи Фбнъмаҳи аллоҳи иҷҳдўн » ва гуфтаанд маънӣ онаст ки эшонро неъмати додем то онро роҳи куфри худ созанд ва дар залолат бифзоианд , чунонк ҷой дигар гуфт : « рбнои إнки отӣати фиръавну малаъаи зинау أмўолои фии алҳёҳи алднёи рбнои лизлўои ани сбилк » пас эшонро бим дод ва бтҳдид гуфт : « Фтмтъўои ФсўФи тълмўн » чунонк ҷой дигар гуфт : « қул омнўо ба أўи лои тؤмнўо » ин на амр тъбидаст ки амр таҳдидасту қавли ӣнҷо мзмраст : эй қул ?лаами тмтъўои фии алднёи ФсўФи тълмўни фии алохраҳу боли злк .

«у иҷълўн » эй иътқдўну иҳкмўн , « лмои лои иълмўн » фӣаи азмору фии алозмори ваҷҳон : аҳдҳмои иҷълўни ллаҳи лҷҳлҳм ба нсибои ммои рзқноҳми ман алҳрсу алонъом ,у алўҷаҳи ассонӣу иҷълўни ллаҳи алзии лои иълмўнаҳ , Фикўни мо бмънии аллоҳи кқўлаҳ : «у алсмоء ва мо банноҳоу алأрз ва мо тҳоҳо »у шарҳи ин оят дар сӯра алонъомаст онҷо ки гуфт : «у ҷълўои ллаҳи ммои зрأи ман алҳрсу алأнъоми нсибо » алоиаҳ . . . Ва қили маънии алоиаҳ : «у иҷълўни лмои лои иълмўн » эй ллоўсони алтии лои илми лҳо , « нсибои ммои рзқноҳм » сами рҷъи ман алхбри илои улхитоби Фқол : « толлаҳи лтсӣлн » саволи тавбих , ва « ъмои кантами тФтрўн » алии аллоҳи ман أнаҳи амркми бзлк .

«у иҷълўни ллаҳи албнот » ин бнў хзоъаҳанд ва бнў кунона ки эшон гуфтанд : стар алмлоӣкаҳи лонҳои бнотаҳ ,у берун аз эшон ҳеҷ кас нагуфтааст азамам !у раби Алъоламин худро аз он муназзаҳ кард , гуфт : « субҳона » покаст ҷли ҷалолау азми кбрёؤаҳ аз онч эшон мегӯйанд , «у ?лаами мо иштҳўн » эй ?лаами алшии ءи алзии иштҳўн яъне албнини комаи қоли таъолӣ : « أми ?лаи албноту лаками албнўн » .

«у إзои башари أҳдҳм » эйу азои ахбри аҳдҳми бўлодаҳи бинт , « зилли виҷҳаи мсўдо » тағайюри лавнаи ман Улуғам , ҳозои алсўоди кидираи алҳзни алтии тълўои алкӣиб .

Ва ради вҷўҳҳни албизи савдо

Яъне саводи алҳзну маънии қавлаи смдн яъне лтмни алўҷўаҳу саҳну зФни ҳайни нҳн , «у ҳўи кзим » алкзими алзии амтлأи ҳзноу скти алайҳ .

« итўории ман алқўм » ибъди анҳуаму ихтФӣ , « ман сӯъи мо башар ба » ман алҳзну алъору алҳёء . Сами итФкру иқўли фӣ нафса , « أи имскаҳ » яъне أи итркҳоу зикри алкноиаҳи лонҳои тъўди илои лафзи мо , « алии ҳўн » эй алии ҳўону машқа , « أми идсаҳ » ихФиаҳ , « фии алтроб » Фиӣидаҳ , одати аҳли ҷоҳилияти чунон буд ки ҳар зани ваии борвар будӣ буқат зодан аз мардум пинҳон шудӣ ва интизор кардӣ то хабар чаҳ ояд , писарӣ буд ё духтарӣ , агар писар омадӣ хуррами гаштӣу бшодии фарои дидор мардум омадӣ ва агар духтар будӣ ғамгину дил танг нишастӣ , он гуҳ дар кори он духтар бо худ андеша кардӣ ки ӯро бхўорӣу машаққати бпрўрм ё зинда дар хок кунам ? пас аз эшон кас буд ки бхўорӣу машаққат ва бе Муродии бдоштӣу бпрўрдӣу кас буд ки зинда дар хок кардӣ , ва эшон ки духтарро зинда дар хок мениҳоданд аз бим фақр мекарданд ва аз бими ор ки агар нокФўӣ дар вай тамаъ кунад ва ин он вأдаст ки қуръон бидон нотиқаст : «у إзои алмўؤдаҳи сӣлт » . Ва гуфтаанд съсъаҳи ҷади Фрздқи сад ва бист мўءўдаҳ аз падарони бстдаҳ ҳар яке бадви ноқа ва эшонро зиндаи бгзоштаҳ ,у фӣаи иқўли алФрздқ :

. . . « أлои соءи мо иҳкмўн » бӣси мо иқзўни Фиҷълўни аллоҳи албноту лонФсҳми албнин , ҳозои кқўлаҳ : « тлки إзои қисмаи зизӣ » .

« ллзини лои иؤмнўни болохраҳ » эй лҳؤлоءи алкФори аллазӣнаи иҷълўни ллаҳи албноти сифоти алзму аломсоли алсиӣаҳ , «у ллаҳи алмисли алأълӣ » алсФоти алҳснӣу аломсол алълӣ мегуяд кофаронро мисли бадасту сифати айб ки эшонро ҳоҷат бФрзндаст вонгаҳ аз бими фақри эшонро май кашанд ва бар худ иқрор ббхл медиҳанд . Ва фии алхбр : Акбари алкбоӣри ани тҷъли ллаҳи Нидоу ҳўи хлқки сами тқтли влдки хшиаҳи ани иأкли мък . Ва худои таъолиро сифат бузургвораст ва мисли некӯ , бефарзанд ва бениёз аз фарзанду пок аз монандиу сазои онк ӯро ягона донанду бохалос тавҳид парастанд . Қоли ибни аббос : « ллзини лои иؤмнўни болохраҳ мисли алсўء » эй алъзобу алнор , «у ллаҳи алмисли алأълӣ » алтўҳиду алохлосу ҳўи шҳодаҳи ани лои илоҳи алои аллоҳ .

Қавла : «у луи иؤохзи аллоҳи анноси бзлмҳм » эй луи кони ман санаи аллоҳи таъҷили ҳалоки алкоФрину мъоқбтҳми бкФрҳму аФтроӣҳми алии аллоҳи таъолӣ , « мо тарки алайҳо » яъне алии аларз , « ман добаҳ » кинояи ани ғайри мазкӯру ҳўи ҷоӣзи лони алдўоби лои ткўни алои фии аларз ,у фии алдобаҳи қавлон : аҳдҳмои анҳо оммаи фӣ банӣ одам ва ғайриҳам ммои идб ,у ассонии ани алмроди баҳоҳо ҳнои албҳимаҳ . Ва фии маънии алоиаҳи салосаи ақвол : аҳадҳо луи аҷҷали ъқўбаҳи куффор банӣ одами мо тарки алии аларзи мо идби алайҳо ,у ассонии ман добаҳ яъне ман золими кофар ,у алсолси луи аҳлки алобоءи бкФрҳми лами икни алأбноء . Ва қили луи аҳлки кули ъоси соъаҳи исёнаи лонқтъи алнсл , «у локини иؤхрҳми إлии أҷли мсмӣ » қили ҳўи вақти алъзоб ,у қили илои ҳайни аламут ,у қили илои явми алқёмаҳ , « Фإзои ҷоءи أҷлҳми лои истأхрўни соъаҳу лои истқдмўн » эй Фозои ?утии аҳади ҳзаҳи алоўқоти лҳлкўо албата ман ғайри тақдиму лои таъхир .

«у иҷълўни ллаҳи мо икрҳўн » эй иҷълўни ллаҳи албноти аллотии икрҳўнҳн , «у тсФи أлснтҳми алкзб » эйу тқўли алснтҳми алкзб , « أни ?лаами алҳснӣ » эй албнин . Ва қили алҳснии алҷнаҳ ,у маҳали ани насби бадали ман алкзб , эй иқўлўни ани лнои алҷнаҳи ани кони албъси ҳқо . Зҷоҷ гуфт : маънӣ оят онаст ки эшон бо феъли қабеҳу гуфтори беҳуда ки гуфтанд : лнои албнўну ллаҳи албнот , ҳамеи тамаъ биҳишт доранд ва мегӯйанд : ан лно ъанд аллоҳи алҷзоءи алоҳсн яъне алҷнаҳ , раб Алъоламин гуфт : « ло » эй лӣси аламри комаи всФўо , « ҷурми أни ?лаами алнор » эй ҳақи ?лаами алнору ваҷабат . Ва қили касбати қўлҳм , « أни ?лаами алнору أнҳми мФртўн » эй мтрўкўни фии алнори мнсиўн .

Ва қили касби ъмлҳми алсиии ани ?лаами алнору анҳми фии алохраҳи мқдмўни илои алнор , иқўли аФртти алрҷл эй қидматаи илои алмоء , ва манеҳ

Қавл алнабӣ ( с ) : « анои Фрткми алии алҳўз » эй мтқдмкм .

Қоли алҳсн : « мФртўн » эй мъҷлўни илои алнор , қрأи нофеъ :

« мФртўн » бксри алроءу алтхФиФ эй аФртўои фии аъмолҳм яъне асрФўои болосоми алии анФсҳм . Ва қрأи абӯи ҷаъфар : « мФртўн » бксри алроءу алтшдид эй мзиъўни амри аллоҳ .

« толлаҳи лақади أрслно » яъне рслои илои аммҳо , « ман қблк » комаи арслноки илои амтки болдъоءи илои тавҳиди аллоҳ , « Фзини ?лаами алшитони أъмолҳм » алхбисаҳ ва мо конўои алайҳи ман алкФри биллоҳ ҳатто кзбўои рслҳм , « Фҳўи влиҳми алиўм » эй қаринаами итўлии ағўоӣҳм ва итбрأ манеҳам фии алқёмаҳ , «у ?лаами азоби أлим » азоби алнори фии алохраҳ . Ва қил « Фҳўи влиҳми алиўм » яъне явми алқёмаҳу атлқи исми алиўми лшҳртаҳ .

« ва мо أнзлнои алейк » ё Муҳамад , « алкитоб » яъне алқуръон , « إлои лтбини ?лаам » ллнос , « алзии ахтлФўои фӣа » эй лтбини ?лаам алҳақ ман алботл . Ва қили лтбини ллмшркини мо зҳбўои фӣаи илои хилофи мо изҳби алмслмўни Фиқўми алҳҷаҳи алайҳими ббёнк , «у ҳудоу раҳма » насби маътӯфи алии мавзеи алломи лонаи алмФъўли ?ла , эй мо анзлноаҳи алейк алои ллҳдоиаҳу алрҳмаҳ .

«у аллоҳи أнзли ман алсмоءи моء » яъне алмтр , « Фأҳё ба алأрзи баъди мўтҳо » эй анбти фӣҳо ман кули анвоъи алнботи баъди ибсҳоу ҷдўбтҳо , « إни фии злки лоиаҳи лқўми исмъўн » самъи улқулуби лои самъи алозон .

«у إни лаками фии алأнъоми лъбраҳ » эй даллолау алломаи алии қадараи аллоҳу ваҳдониятаи иъбри баҳои ман алҷҳли илои алълм . Ва қили алъбраҳи идроки алғоӣби фии алшоҳд , « нсқикм » қрأи нофеъу ибни омиру абӯи бикру ёқӯби бФтҳи алнўну албоқўни бзми алнўну ҳумои бмънии воҳид , иқоли сқитаҳу асқитаҳи бмънӣ . Қоли Алхалӣл : сқитаҳи азои ноўлтаҳи Фшрбу асқитаҳи ҷаълати ?лаи сқё ,у алонъоми лафзаи лафзи ҷамъу ҳўи исми ллҷнси бмънии алнъми Физкру иؤнс , иқоли ҳўи алонъому ҳаии алонъом , Фқоли таъолӣ : « ммои фии бутуна »у фии мавзеи охир : « ммои фии бутунҳо » , « ман байни Фрсу дами лбно » эй алонъоми тътлФи алҳшишу алхзри Фҷъли аллоҳи баъзаи дамоу баъзаи Фрсоу иҳили баъзи алдми алоҳмри лбнои абиз , « холсо » соФё ман натанау лавнаи ҳалвои дсмо . Ва қили азои астқри алълФи фии батнҳо тбхтаҳи Фостҳоли аълоаи дамоу аўстаҳи лбноу асфалаи Фрсои Фиҷрии алкбди алдми илои алърқу аллбни илои алзръу ибқии алФрси сами инҳдру фии злки ибраи лмни аътбр , « соӣғои ллшорбин » исўғи фии ҳалқи ман тановула . Қоли ибни ҷрир : лами иғси аҳади боллбни қт ,у қили соӣғои ҳлоло ,у қили лои тъоФаҳи алнФсу ани харҷи ман байни алдму алФрс .

« ва ман самароти алнхилу алأъноб » эйу ани лаками ммои ихрҷаҳи аллоҳи лаками ман самароти алнхилу алоъноби ъброу оёти лонкм , « ттхзўн » ман злк , « скроу рзқои ҳусно »у алтқдир ва ман самароти алнхилу алоъноби шайъи ء ттхзўн манеҳ скро , Фолҳоءи фии қавла « манеҳ » тъўди илои алшии ءу ҳўи мҳзўФу алскри алхмр . Ва қили нзлт қабл таҳрими алхмр ,у алрзқи алҳсни алтмру алзбибу алдбсу алхл ,у қили алскри алтъм . Қоли алроҷз : ҷаълати ағрози кироми скро , эй тъмо , Фикўни алмънӣ тснъўн манеҳ тъмо яъне алхлу рзқои ҳусно яъне алҳлоўаҳ . Қоли абӯи убайд : алскри алхлу алрзқи алҳсни мо ҳўи хайри ман алхл ,у қили алскри мо исди алҷўъи муштақи ман қўлҳми скрти алнҳр эй сддтаҳ . Қоли ибни баҳр : алскри алмскр , қолу азоФи ило нафса сқии аллбну азоФи илои алъбоди атхозои алскру ҳўи адхорҳми лзлк ҳатто исири скро , қолу ҳозои инкори ман аллоҳи алайҳиму тақдираи أ ттхзўн манеҳ скроу ирзқкми аллоҳи рзқои ҳусно , « إни фии злки лоиаҳи лқўми иъқлўн » ҳозои тҳризи ман аллоҳи ллъоқли литأмли фии алоёт .