Қавлаи таъолӣ : « إни аллоҳи иأмри болъдлу алإҳсон » ибн аббос гуфт : алъдли алтўҳиду алоҳсони адоءи алФроӣзи адли худоиро ҷли ҷалола якто гуфтанасту якто донистану эҳсони фариза ҳо гузордан ва чунонк аллоҳ таъолӣ фармуд биҷой овардан . Брўоитии дигар аз ибни аббос : алъдли шҳодаҳи ани лои илоҳи алои аллоҳу алоҳсони алохлоси фӣа . Ва қили алъдли фии алФълу алоҳсони фии алқўли адл дар феъл раваду эҳсон дар қавлу лиҳозои қоли таъолӣ : «у қўлўои ллноси ҳусно » . Ва хабар дурустаст аз Мустафо ( с ) ки гуфт : ҷимоъи алтқўии фии қавлаи ъзу ҷл : « إни аллоҳи иأмри болъдлу алإҳсон » сами қрأи ҳзаҳи алоиаҳ ,у маънии адл : инсоф доданасту рост рафтан чунонк аз воҷиби бнкоҳӣу мукофот фурӯ нагузорӣ ва ин аз ду ваҷҳ буд : яке онки биҷои он кас ки бо ту некуӣ кард некуӣ кунӣ аз онч вай кард кам на , чунонк раб алъзаҳ гуфт : « ҳилли ҷзоءи алإҳсони إлои алإҳсон »

Ва Мустафо ( с ) гуфт : « ман ?утии аликми мърўФои ФкоФӣўаҳ »

Ҳар ки некуии басари шумо оради ҳам чунон некуии басар вай бурид . Дигар ваҷҳ онаст ки биҷои он кас ки бо ту бад кард , агар бо вай бад кунӣ бондозаҳ кард вай кунӣ афзӯнӣ на , чунонк раб алъзаҳ гуфт : «у ҷзоءи сиӣаҳи сиӣаҳи мислҳоу إни оқибатами Фъоқбўои бмсли мо ъўқбтм ба »у маънии эҳсони никўкорист ва он аз адл мааст зеро ки адл инсофасту эҳсон эсорасту эсор аз инсоф бааст ,у эҳсони бози ду чизаст : яке онаст ки биҷои онк бо ту некуӣ кард аз онч вай кард беш кунӣу биҷои он кас ки бо ту бад кард некуӣ кард ки ҳақи ҷли ҷалола ҳар чанд ки адл дӯст дорад , эҳсони дӯст тар дорад , набинӣ ки халқро бъдл маъзӯр дошту боҳсони бстўди онҷо ки гуфт : «у лмни антсри баъди зулмаи Фأўлӣки мо алайҳими ман сиблат » илои қавла : «у лмни сабру ғФри إни злки лмни азми алأмўр »у қоли таъолӣ : « Фмни ъФоу أслҳи Фأҷраҳи алии аллоҳ » .

Адл онаст ки дар ситад ва дод рости сетонеу рости диҳӣ , эҳсон онаст ки чарби диҳӣу хушки сетоне , адл ҳалоласту некӯ , аммо эҳсони некӯтар , ҳамчунин биҷой касе ки биҷои ту некуӣ кард некуӣ кунӣ чунонк вай кард ҳалоласту некӯ , аммо агар бифзое эҳсонаст ва он некӯтар ,у биҷои он кас ки бо ту бад кард бад кунӣ ҳалоласт аммо афви некӯтар , ва агар биҷои он бади кор некуӣ кунӣ бози некӯтар , инаст ки гуфт ъзи ҷалола : « адФъи болатии ҳаии أҳсни алсиӣаҳ » .

. . . Сами қол : «у إитоءи зии алқрбӣ » ҳамонаст ки гуфт : «у отии алмоли алии ҳубаи зўии алқрбӣ » ҷой дигар гуфт : «у оати зои алқрбии ҳуққа » мؤмнонро дар омухт ки пайвастани раҳм на ҳамаи бсломи забон ва пурсидан эшонаст ки ббзл эҳсонаст ва дурустаст хабар ки яке аз Мустафо ( с ) пурсед ки бар бо ки кунам ? гуфт бо модари хеш , гуфт пас бо ки ? гуфт бо падари хеш , гуфт дигар бо ки ? гуфт : алоқрби Фолоқрб ҳар ки бо ту наздиктар бабри ту аўлитр . Дарин хабар , модарро мақдам кард бар падар ва бар ҳақи падари биФзўд зеро ки ба бар модари аввалитару бтоъти падар . Ва дар хабарӣ дигар гуфт : эмеку абоку ахтку ахоки сами адноки Фоднок . Сдигри хабари дарин маънӣ онаст ки Мустафо ( с )ро пурседанд аз нФқот гуфт : « зўҷтки тқўли атъмнӣ ӯ тлқнӣу ммлўкки иқўли атмънӣ ӯ бънӣу абнтки тқўли илои ман тклнӣ » .

Ва дар хабараст ки мардӣ гуфт ё расӯли аллоҳ ( с ) ъндии динори як динор дорам чаканам ?

Гуфт : анФқаҳи алии нФск бар худ бакор бар , гуфт ъндии охир ?

Гуфт : анФқаҳи алии ъёлк бар аёли худ бакор бар ,у аёли мард аҳл ӯсту фарзандони хирад ё музтар ӯу падару модари ваболи монда бар ӯ , гуфт ъндии охир ? гуфт : анФқаҳи алии ходмк бар бардау ходими худ бакор бар , гуфт ъндии охир ? гуфт : анФқаҳи алии добтк бар сутури худ бакор бар , гуфт ъндии охир ? гуфт : анати абср акнӯн ту ба доне .

Ва таъзими раҳми пайвастанро бабри васлат додани падару модари кофарро гуфт : «у إни ҷоҳдоки алии أни тшрк бе мо лӣси лак ба илми Флои ттъҳмо » агар падару модар бо ту ҷанг кунанд ва боз кӯшанд ки мушрики шӯу анбози гир бо ман ту эшонро дар он фармон мабар , он гуҳ гуфт : «у соҳбҳмои фии алднёи мърўФо » аммо дар дунёии хешу неъмати дунё бо эшон бникўиӣ зиндагонӣ кун . Ҷой дигар гуфт дар таҳдиди қотеъи раҳм : « Фҳли ъситми إни тавлиятам » чунон мепиндоред ва май биўсид ки агар бар сари кас солор гардид ё бар сари қавмии роъӣ ё бар сари раияти волӣ ё бар сари аҳли байти хеши солор « أни тФсдўои фии алأрзу тқтъўои أрҳомкм » ки бедод кунед дар замин ва афзӯнӣ ҷӯйед ва раҳмҳо бурид , « أўлӣки аллазӣнаи лънҳми аллоҳ » эшон ки ин кунанд аллоҳи таъолӣ бар эшон лаънат кунад ва аз роҳи пзирФторӣ давр кунад , гӯши дили эшон кар гирданду чашми дили эшон нобӣно .

«у инҳии ани алФҳшоء » муфассирон гуфтанд Фҳшоءи дарин оят зиноаст чунонк гуфт : « қул إнмои ҳарами рабии алФўоҳши мо зуҳри минҳо ва мо батну аллотии иأтини алФоҳшаҳ » яъне алзно , ва гуфтаанд Фҳшоءи ӣнҷо бухласт чунонк дар сӯра албқраҳ гуфт : « алшитони иъдкми алФқру иأмркми болФҳшоء »у Мустафо ( с ) гуфт : « ани аллоҳи ибғзи алФоҳши алмтФҳши албзӣ »

Зишт дорад аллоҳи таъолӣ ҳар бахили бади гӯй аз шарми тиҳӣ , ва бар ҷумлаи Фҳшоءи он зиштҳоаст аз феъл ва аз қавл ки мурувватро хароб кунаду мардро бад ном кунад . Абди аллоҳи масъӯдро гуфтанд фалони каси ҳамаи рӯз дуздӣ мекунаду ҳамаи шаб қуръон мехонд , ҷавоб дод ки : стнҳоаҳи қроءтаҳ , ва ин аз қавли худоӣ таъолӣ гуфт ҷли ҷалола : « إни алслоаҳи танаии ани алФҳшоءу алмнкр » .

Ва мардии бори хости бадари ҳуҷраи Оишаи сидиқаи модари муъминон , расӯл ( с ) гуфт се бор ки бад мардӣаст он гуҳ гуфт вайро бори даҳ ! чун даромад вайро бнўохт ва бо ваии суханон хуш гуфт чун берун шуд Оиша гуфт ё расӯли аллоҳи ин мардро он гуфтӣ ки гуфтӣ ва чун дар омад бо вай чунон кардӣ ! ҷавоб дод расӯли худоӣ ( с ) : « ани абғзи анноси илои аллоҳи ман икрми атқоءи фӯҳша »

Бтринаҳи мардумони бнздики аллоҳи таъолии он касаст ки мардумон ӯро некӯ доранд аз бими Фҳшоءи забони вай , «у алмнкр » ин мункири бқўл муфассирон ширкасту гувоҳии бдрўғ . Ва қили мо лои иърФи фии шриъаҳи ман шароеъи алонбёء мункир анаст ки ҳеҷ шариъат аз шароеъи анбиё бон наёмада ва на ҳеҷ суннати буии рафта , ва гуфтаанд ҳар чаҳ илму хирад бар он мункираст он мункираст , ҳар гуфторӣу кирдорӣ ки пайғоми осмонро бар он инкораст ва онро аз худои таъолӣу расӯли накир , мункир онаст , «у албғӣ » : бағӣ номӣаст бедодроу ҳасадро , аз бедодаст онҷо ки гуфт : « бағии бъзнои алии баъз » ва аз ҳасадаст онҷо ки гуфт : « бғёи أни инзли аллоҳи ман фазлаи алии ман ишоءи ман ибода » ва ин бағии ҷои дигар тафсир кард гуфт : « ҳсдо ман ъанд أнФсҳм » ва бидон ки муфассирони бағиро дар ҳамаи қуръон бар чаҳор ваҷҳ тафсир кардаанд : яке бмънии зино чунонк дар сӯра Марям гуфт : « ва мо канти أмки бғё » яъне зониаҳи кқўлаҳи фии алнўр : «у лои ткрҳўои Фтёткми алии албғоء » яъне алии алзно . Ваҷҳи дувум бағӣаст бмънии ҳасад чунонк гуфт : « ва мо тФрқўои إлои ман баъди мо ҷоءҳми алълми бғёи бинҳм » яъне ҳсдо манеҳам . Ваҷҳи сеюм бағӣаст бмънии маъсияти чунон ки гуфт : « Флмои أнҷоҳми إзои ҳам ибғўни фии алأрзи бғир алҳақ ё أиҳои анноси إнмои бғикми алии أнФскм » эй зарарҳо алайкуми ваҷҳи чаҳорум бағӣаст бмънии зулм чунонк дар аъроф гуфт : «у алإсму албғии бғир алҳақ » яъне алзлм , ва дар ъсқ гуфт : « إзои أсобҳми албғӣ » яъне алзлм , ва дарин оят гуфт : «у инҳии ани алФҳшоءу алмнкру албғӣ » яъне алзлм , « иъзкм » эй иҳзркму инҳокми ани ҳозои калла , « лълкми тзкрўн » мо амртм бау ҳўи сулсу нҳитми анҳуу ҳўи сулси Фттъзўо .

Қоли ибни масъӯди ҳзаҳи алоиаҳи аҷмъи ояи фии алқуръони ллхиру алшру аҷмъи ояи лҳлолу ҳаром . Ва рӯй ани умри бен абди алъзизи рафъи лаън банӣ ҳошиму вазъи ҳзаҳи алоиаҳи мавзеаи алии алмнобр . Ва рӯй ан алнабӣ ( с ) қрأи алии алўлид : « إни аллоҳи иأмри болъдлу алإҳсон » илои охири алоиаҳ » Фқоли ?ла ё бен ахии аъди Фоъоди алайҳ , Фқоли ани ?лау аллоҳи лҳлоўаҳу ани ?лаи лтлоўаҳу ани аълоаи лмсмру ани асфалаи лмғдқ , мо ҳўи бқўли албшр .

«у أўФўои бъҳди аллоҳи إзои ъоҳдтм » эй атмўои мо змнтми ман аҳкоми аддӣн . Ва қили аўФўои нзўркми азои нзртми ллаҳи нзро . Ва қили ҳў алоямон мегуяд аҳдӣ ки бо худоӣ таъолӣ кунеду паймонӣ ки бо вай бандед дар кори дайни тамом басар ореду назрӣ ки кунед биҷой ореду савгандон ки хуред рост доред , «у лои тнқзўои алأимони баъди тўкидҳо »у савгандон ки хуред баноми худоӣу паймон ки бандед ва онро бзкри худоӣ муҳкам кунед машканед , ҳукм оят омаст аммо хитоб бо ансораст ки бо расӯли худо ( с ) байъат карданду аҳкоми дайн дар пазируфтанду худои таъолиро дар он аҳд бар худ гувоҳ гирифтанд инаст ки гуфт : «у қади ҷълтми аллоҳи алайкуми кФило » эй шоҳдоу рқибо , ин ваов ҳоласт яъне дар он ҳол ки паймон бастед худоиро ва бар худ гувоҳ гирифтед ки вафо кунед . Ва қил «у қади ҷълтми аллоҳи алайкуми кФило » эй змино яъне зимни лаками болҷнаҳи азои вФитм маънӣ онаст ки раби алъзаҳи эшонро гуфт байъатӣ ки бо расӯл худоӣ кардед ва савганд хӯрдед ки вайро нусрат кунеду худоиро кафилу змин худ кардед ббҳшт агар вафо кунед акнӯн он аҳд вафо кунеду савгандони мғлзаҳро дурӯғи мсозид , « إни аллоҳи иълми мо тФълўн » ман нақзи алъҳду алўФоء ба .

Пас он гуҳ мисл зад нақзи аҳдро Фқол : «у лои ткўнўои колтии нақзати ғазалҳо » эй лои ткўнўои фии нқзкми ъҳўди анноси баъди тўкидҳои колмрأаҳи алхрқоءи алтии нақзати ғазалҳо , « ман баъди қувва » эй ман баъди қатлу ибром , « أнкосо » эй тоқаи тоқа , ҷамъи нксу ҳўи мо нксу нақзи баъди алғзлу алқтл , занӣ буд дар араб ӯро ритаҳи бинт саъд мегуфтанду одати ваии пашм риштан буд , он гуҳи пашми риштаи хеши боз май шикофту тофтаро нотофта мекард , бози дигари бора май рашту боз май шикофт . Маънӣ онаст ки : лои тстхФўои босами аллоҳи ъзу ҷли баъди ани омнтм бау ъзмтмўаҳу астмсктм бау бнитми аддӣни алии тасдиқаи пас аз онки имони овардеду таъзими ислому имон дар дил гирифтед ва бузург дошт ному зикри ҳақро аҳдҳо ва ақдҳои худ бон муҳкам кардед акнӯн онро бмгрдониду истихфофи баному зикри ҳақи бнқзи он аҳд мапасндед ва чун он зан мабошед ки нақзи ғазал хеш мекард , қавмӣ гуфтанд ин зани барин шаклу сӯрат худ набӯдаст ва маънӣ онаст ки раби Алъоламин ноқизони аҳдро мисл зад гуфт чун занӣ мабошед ки сифати вай ин бошад ки шумо агар шунавед ки зании барин сифат ва барин феъл ҳаст вайро дар он феъли бнкўҳид ва напасандед , нақзи аҳд ҳамчунинаст . ӣнҷои сухан мунқатиъ шуд , пас гуфт : « ттхзўни أимонкми дхлои бинкм » эй ғишоу ғло , мансӯби лонаи мафъӯли ?ла яъне ттхзўни аимонкми ллғшу алдхлу кули мо дахлаи айб . Қили мдхўлу фӣаи дахл , « أни ткўн » яъне бони ткўн , « أмаҳи ҳаии أрбии ман أмаҳ » эй қавми ағнӣ ва аъло ман қавм , яъне лои тғдрўои бқўми лқлтҳму ксрткму қади всқўои бкм .

Муҷоҳид гуфт : ин дар шаън қавмӣаст ки бо қавмӣ аҳд доштанд , пас қавмии дигарро аз эшон тавонгартар ва азизтар диданди нақзи аҳди он қавм карданду касрату иззати ин қавмро бо эшон пайвастанд , раби Алъоламин эшонро азин наҳй кард , арбии махӯзи ман рибои алшии ءи ирбўи азои кср , « إнмои иблўкми аллоҳ ба » эй ихтбркми бохтёри алаҳволи болъзу алзлу алғнӣу алФқр . Ва қили ихтбркми бмои амр ва наҳй , «у либинни лаками явми алқёмаҳи мо кантами фӣаи тхтлФўн » ман алўФоءи болъҳду нақзи алъҳд .

«у луи шоءи аллоҳи лҷълкми أмаҳи воҳида » алии млаҳи воҳидау дайни воҳид , «у локини изли ман ишоء » ани дайнаи бхзлонаҳ ъдло манеҳ , «у иҳдии ман ишоء » лдинаҳи бтўФиқаҳ фузало манеҳ , «у лтсӣлн » явми алқёмаҳ , « ъмои кантами тъмлўн » фии алднё .

«у лои ттхзўои أимонкми дхло » эй хдиъаҳу Фсодо , « бинкм » Фтғрўои баҳои анноси Фискнўои илои аимонкму иأмнўои баҳои сами тнқзўнҳоу тҳнсўни фӣҳо , « Фтзли қадами баъди субутҳо » Фтҳлкўои баъди мо кантами омнин . Ва қили иттихози алоямони дхлои ани итўсли баҳои илои алзҳоби бомўоли аннос , яъне инкори алҳқўқу алҳлФи алайҳои козбо . Ва қавла : « Фтзли қадами баъди субутҳо » эй иҳлки ҳозои алҳолФи баъди амнаи ман алҳлок ,у алъараби тқўли лкли мбтлии баъди ъоФиаҳ ӯ соқити фии вартаи баъди саломаи зулати қадама . Ва қили ҳозои ваъиди ллҳолФи босами аллоҳи козбои болхрўҷи ани алислом , «у тзўқўои алсўءи бмои сддтми ани сиблати аллоҳ » иқоли лои иҳўли алии соҳиби айни алғмўси алҳўл ҳатто тсибаҳи қоръаҳ , «у лаками азоби азим » яъне фии алохраҳу ҳўи нори ҷаҳаннам .

«у лои тштрўои бъҳди аллоҳи смнои қлило » эй лои тнқзўои алъҳди лързи тأхзўнаҳи ман эърози алднёу ани кони ъндкми ксирои Фҳўи қалили лонаи иФнӣ , « إнмо ъанд аллоҳ » ман алсўоби алии алўФоء , « хайри лаками إни кантами тълмўн » злк .

« мо ъндкми инФд » эй мо ъндкми ман эърози алднёи инқзӣу иФнӣу ани кср , « ва мо ъанд аллоҳ » ман алсўобу алкромаҳ , « боқ » доими лои инқтъ , эй Флмои ъндаҳи Фоъмлўоу алайҳи Фоҳрсўо . Ибни касӣр « ва мо ъанд аллоҳи боқӣ » вақф кунад биё , «у лнҷзини аллазӣнаи сбрўо » бнўни қроءти ?маккейу ъосм ва шомӣаст боқӣ биё хонанд , эйу лисибни аллоҳи алсобрини алии мо амрҳм бау алсобрини ъмои нҳоҳми анҳу , « أҷрҳм » эй сўобҳм , « бأҳсни мо конўои иъмлўн » ман алоъмоли алҳасанау лиғФрни ?лаами ман алоъмоли алсиӣаҳ « ман амали солҳои ман зикри أўи أнсӣу ҳўи муъмин » қайди болоямони лони аъмоли алкФори ғайри мътди баҳо , « Флнҳиинаҳи ҳаёаи тайиба » қоли ибни аббос : ҳаёаи тайибаи фии алднёи болрзқи алҳлолу тисири солеҳи алоъмолу тасфияи ҳаётаи ман алҳмўму алоФот , ва рӯй анҳу аизо : қоли алҳёҳи алтибаҳи алқноъаҳ , иқоли ании бзлки қӯти явми биўму ҳўи айш алрасул ( с )у алсолҳин . Ва қоли алҳсни лӣси лоҳди ҳаёаи тайибаи алои фии алҷнаҳ , «у лнҷзинҳми أҷрҳми бأҳсни мо конўои иъмлўн » яъне музоъафаи алҷзоءи фии алохраҳ .

Ва қил : « лнҷзинҳми أҷрҳми бأҳсни мо конўои иъмлўн » дуни асўأҳоу лнғФрни сиотҳми бФзлно .

« Фإзои қрأти алқуръон » иъини азои ардти ани тқрأи алқуръон , « Фостъз » кқўлаҳ : « إзои қмтми إлии алслоаҳи Фоғслўо »у алтҳораҳи муқаддамаи алии алслоаҳ яъне азои ардтми алқёми илои алслоаҳ ,у кқўлаҳ : « Фإзои дхлтми биўтои Фслмўо » яъне азои أрдтми алдхўлу отитми албоб ,у кқўл алнабӣ ( с ) : « ман ?утии алҷмъаҳи Флиғтсл » яъне ман ?ераади ани иأтӣ . Ва кон ( с ) азои астнҷии қол : аллоҳами ҳсни фараҷӣ яъне кони азои ?ераади ани истнҷӣ , қавла : « Фостъзи биллоҳ » яъне сили аллоҳи ани иъизку иъсмк , « ман алшитони алрҷим » эй ман всоўси Иблису мкоидаҳ маънӣ онаст ки чун қуръон хоҳӣ хонд аз худо бихоҳ то туро дар зинҳору паноҳ хеш гирад аз всоўси Иблису туро маъсӯм дорад аз кеду сози бад ӯ , ва ин исмат хостан онаст ки гӯйӣ : « аъўзи биллоҳи ман алшитони алрҷим » порсӣ онаст ки боз дошт хоҳаму паноҳи гирами бхдоӣ аз он дев наФарида ронда .

Қоли ибни масъӯд : лақади қрأти алии расӯли аллоҳ ( с ) Фқлти аъўзи болсмиъи алълим , Фқоли лӣ ё бенам абди қол : « аъўзи биллоҳи ман алшитони алрҷим » ҳоказо ақрониаҳи Ҷабраил .

Ва ани ҷбири бен мтъми қол : раъйати расӯли аллоҳ ( с ) ислии Фқол : аллоҳи Акбари кбироу алҳмди ллаҳи ксироу субҳони аллоҳи бикрау асило , аъўзи биллоҳи ман алшитони алрҷим , ман нафхау нФсаҳу ҳамза , қоли ибни масъӯд : нафхаи алкбру нФсаҳи алшъру ҳамзаи алҷнўн .

Ва ани абии Саиди алхдрии қоли кони расӯли аллоҳ ( с ) иқўл : аъўзи биллоҳи ман алшитони алрҷими сами иқрأ , астъозт

Фарз нест аммо суннатӣ мؤкдаст дар намоз ва дар қроءти қуръону пеш аз қроءт мустаҳабаст на баъд аз қроءт , ҷамоатии аҳли зоҳир чун Довӯди бен алӣу молику асҳоб эшон гуфтанд пас аз қроءт мустаҳабаст ва ҳамчунин ривоят кардаанд аз Ҳамза ва аз зоҳири лафзи қуръон бар гирифтаанд : « Фإзои қрأти алқуръони Фостъз » ва ин қавл на писандидаасту бештарини Фқҳоءу уламои дайну аъиммаи салаф бар онанд ки астъозти пеш аз қроءт мустаҳабаст чунонк хабар бидон омада ,у маънии алоиаҳ : азои ардти қроءаҳи алқуръони Фостъзи комаи биноа ,у алшитони ҳўи Иблису алрҷими алмтрўду алмлъўн .

Клбӣ гуяд : шаъни нузули ин ояти астъозти он буд ки расӯли худоӣ дар мабдаи ваҳии рӯзӣ бар дар каъбаи истода буд сӯрау алнҷм ҳаме хонд кофарони Маккаи баъзе ҳозир буданд чун онҷо расед ки : « أи Фрأитми аллоту алъзӣу мноаҳи алсолсаҳи алأхрӣ » бар забон вай бирафт : тлки алғрониқи алълии минҳои алшФоъаҳи тртҷӣ , куффори Қурайши он аз вай бишуниданд пиндоштанд ки Муҳамади хдоигони эшонро ситуд шодӣҳо карданд ва надонистанд ки расӯли худои таъолӣ онч гуфт бар сиблати инкор ва истихфоф гуфт яъне ки лоату ъзӣу мноаҳи он бузургворон бошанд ки бшФоъти эшон умед бояд дошт куллану ҳошо ! ! локини аҳл Макка пиндоштанд ки Муҳамад ( с ) он сухан бҳқиқт гуфт шод мебуданд то Мустафо ( с ) сӯрау алнҷми бохри барад , боит саҷда расед худоиро ҷли ҷалола суҷуд кард ва дар каъбаи кушода буд баробари вай ва дар каъба батон ниҳода , кофарон пиндоштанд ки Муҳамад ( с ) худоёни эшонро суҷуд кард , эшон низ ҳама суҷуд карданд бар мтобъту мувофиқати вай , хабар дар Макка афтод ки Муҳамад ( с ) бад-ӣни мо боз омад ки дар миёни сӯрае ки мехонд батонро ситуду бохри сӯраи эшонро суҷуд кард ,у хабар ботроФ афтод ки аҳли Макка дар дайни Муҳамад ( с ) шуданду қуръони вай самоъ карданду худои вайро суҷуди бурданд ва мусулмон шуданд , Ҷабраил ( ъ ) омад ва гуфт эй Муҳамади он сухан чаҳ буд ки гуфтӣ ? ! ки халқӣ аз он дар ғалати афтоданд , расӯл ( с ) гуфт эй Ҷабраил намебоист гуфт он сухан ? Ҷабраил гуфт на , ки он дев дар афканд то мардумонро дар ғалати афканд , расӯл аз он андӯҳгин шуд , оят омад ки : « ва мо أрслнои ман қблки ман расӯлу лои набии إлои إзои тмнии أлқии алшитони фии أмнитаҳ » алоиаҳ . . .

Расӯл ( с ) гуфт эй Ҷабраил ва агар деви азин пас чизе дар афканди ман чаҳ кунам ?

Раби Алъоламин ин ояти астъозт фурӯ фиристод : « Фإзои қрأти алқуръони Фостъзи биллоҳи ман алшитони алрҷим » чун қуръони хоҳӣ ки хуоне « аъўзи биллоҳи ман алшитони алрҷим » бигӯӣ то аллоҳи таъолии дев аз ту давр кунад .

Ва қоли расӯли аллоҳ ( с ) : азои қоли алъбди астъизи биллоҳи ман алшитони алрҷим вале алшитону лтрФиаҳи ҷалбаи Фмаҳу дбраҳи Фостъизўои биллоҳу лои тғФлўои ?фонаи лӣси бғоФли ънкм : « إнаҳи ирокми ҳўу қабӣлаи ман ҳайси лои трўнҳм » , агар касе гуяд чунаст ки раби алъзаҳи бандаро бостъозт аз шайтон хусусан дар вақти қуръон хондан фармуд , гуфт : « Фإзои қрأти алқуръони Фостъзи биллоҳ » ва нагуфт Фозои слити Фозои самти Фостъзи биллоҳ , баъди мо ки васвасаи шайтони чунон ки буқати қуръони хондан буд буқати хайроту тоъоти дигари ҳам буд ? ҷавоб онаст ки шайтонро аз ҳичизи чандон ғайз набӯд ки аз зикри худои таъолӣ буду лиҳозо

Қол алнабӣ ( с ) : « зикри аллоҳи фии ҷанби алшитони колоклаҳи фии ҷанби ибни одам » ,у қуръони хондани фозилтарин зкрҳост , баси шайтонро аз он ғайз беш ояду васваса беш кунад азин ҷҳаҳи бостъозти онро махсӯс кард .

Агар касе гуяд : агар аз шайтони астъозт мебояд кард ки васваса маъсият азуаст пас аз худои ъзу ҷл низ астъозт мебояд кард ки маъсияти бандаи бхўост ва қзоء ӯст то бигӯед ки : аъўзи биллоҳи ман аллоҳ , ҷавоб онаст ки аз худои ъзу ҷли ҳам хост хайраст ва ҳам хости шар ва аз шайтони ҷузи хост шар нест азин ҷҳаҳи азуи бхдои астъозт бояд кард , ва низ васвасаи шайтони мари бандаро аз баҳри ҳалоку фасод бандааст ,у иродату қзоءи маъсият аз аллоҳ аз баҳри салоҳу тадбир мамлакатаст , ва агар касе астъозт аз аллоҳ биллоҳ кунад ҳам шояд ки Мустафо ( с ) гуфта : аъўзи бъФўки ман ъқобку брзоки ман схтку аъўзи бки мнк .

« إнаҳи лӣси ?лаи султони алии аллазӣнаи омнўо » эй лӣси лоблиси алайҳими тасаллути азои астъозўои биллоҳу тўклўои алайҳ , яъне лӣси алайҳими султони алоғўоء .

« إнмои султонаи алии аллазӣнаи итўлўнаҳ » атхзўаҳи влёи Фотоъўаҳ , «у аллазӣнаи ҳам ба » ин ҳо гуфтаанд ки бо шайтон шавад яъне бсббаҳу тоъатаи Фимои идъўҳми илайҳ , « мшркўн » биллоҳ . Ва гуфтаанд ки биллоҳ шавад яъне ва ҳам биллоҳи мшркўн . Сафён саврӣ гуфт : маънӣ оят онаст ки шайтонро бар муъминон дастрас нест то эшонро бар гуноҳӣ дорад ки нёмрзнд , дасти раси вай бар эшонаст ки ӯро фармон бурдоранду тоъат ӯ меварзанд ва эшон ки ӯро бо худоӣ анбоз мегиранд . Ашроки дарин оят ҳамчун ибодатаст дар он оят ки гуфт : « лои тъбдўои алшитон »у лами иъбди аҳади Иблису лами идъаҳи ллаҳи шрикои анмои ибодатау алошрок ба тоъатау абтғоؤаҳи ризоа , кқўлаҳи ъзу ҷл : « атхзўои أҳборҳму рҳбонҳми أрбобои ман дуни аллоҳ » лами исҷдўои лоҳборҳму рҳбонҳми анмои атоъўҳму атбъўҳму абтғўои рзоҳми Фимои аҳлўоу ҳрмўо .

«у إзои бдлнои ояи макони оя » эй азои нсхнои ояу анзлнои маконҳо ахрӣ , сабаби нузули ин ояти он буд ки мушрикон Қурайш гуфтанд : ани мҳмдои исхри босаҳобаи иأмрҳми алиўми бомару инҳоҳми анҳу ғдоу иأтиҳми бмои ҳўи аҳўни алайҳим ва мо ҳўи алои мФтри итқўлаҳи ман тлқоء нафса гуфтанд Муҳамади босҳоби худ афсӯс медорад , имрӯзи эшонро корӣ фармоеду фардои эшонро аз он боз занаду кории дигар аз он осон тар фармоед , ин тағйиру табдили вай аз онаст ки ин сухан аз бар хеш май наад бар муроди хеш , дрўғист ки худ бар месозад , чун эшон ин гуфтанд раби алъзаҳ оят фиристод : «у إзои бдлнои ояи макони оя » рФъноҳоу анзлноғайриҳо лнўъи ман алмслҳаҳ , «у аллоҳи أълм » бмсолҳи алъбоди Фимои инзли ман алносху алмнсўх , « қолўои إнмои أнти мФтр » ин ҷавоб азоаст , «у аллоҳи أълми бмои инзл » дар миён оризаст , он гуҳ гуфт : « бали أксрҳми лои иълмўн » ҳқиқаҳи алқуръону Фоӣдаҳи алнсху алтбдилу ваҷҳи алмслҳаҳи фӣа . Қроءти ?маккейу абӯи Амру зайд аз ёқӯби бмои инзл бтхФиФаст боқӣ бтшдид хонанд .

Лқўлаҳ : « қул нзлаҳи рӯҳи алқудс » рӯҳи алқудс Ҷабраиласту алқудси мсқлу мухаффаф ҳар ду хондаанд , мухаффафи қроءт ?маккейасту мсқли қроءти боқӣ маънӣ онаст ки эй Муҳамад бигӯӣ эшонро ки ин қуръон аз наздики худо фурӯ оварад Ҷабраили он ҷони пок , на дурӯғаст ва на бар сохтаи махлуқ ки фурӯи фиристодаи аллоҳ таъолӣаст баростӣу сидқ , « лисбти аллазӣнаи омнўо » то аллоҳи бойени қуръони дили муъминону қадами эшон бар ҷода дайн медорад , дар рӯзи фарохии фармони гаронтару рӯзи танагии фармони сабктар , дар тани дурустӣу ҳзри намози тамоми бҳнгом бар пой ва дар сафари намози нимӣ ва дар беморӣ нишаста ва дар нотавонии хуфта ва дар бим бар сутур то муъминон бо фармон метованду бтўъ бар он мепойанд , «у ҳудо » ман алзлолаҳ «у башарии ллмслмин » бонуҳуми ман аҳли алҷнаҳ .

« ва лақад наилм أнҳми иқўлўни إнмои иълмаҳи башар » одамӣ ва мо ҳў ман ъанд аллоҳ , кони ғуломи рӯмии илозми расӯли аллоҳ ( с )у иҳдсаҳи бмои қрأи фии алонҷил , Фқили анмои иأхзи Муҳамади мо иأтӣ ба манеҳу исми злки алғломи ясору қили ҷабр . Қоли ъкрмаҳи ҳўи ғуломи лабании омири бен луи иқоли ?лаи иъиш ,у қили ҳўи ъобси мамлуки кони лҳўитби бен абди алъзӣу кони қади аслми Фҳсни ислома . Ва қоли алзҳоки ҳўи салмони алфорисӣ . Қоли алнҳос :у ҳзаҳи алоқўоли листи бмтноқзаҳи лонаи иҷўзи ани икўнўои аўмأўои илои ҳؤлоءи ҷмиъоу зъмўои анҳми иълмўнаҳ , қавла : « лисони алзии илҳдўни إлиаҳ » қрأи Ҳамзау алксоӣӣ : илҳдўни бФтҳи алёءу алҳоءу қрأи албоқўн : илҳдўни бзми алёءу касри алҳоءу алмроди бҳзои аллсони аллғаҳу алъараби тсмии аллғаҳу алкломи лсоно ,у алолҳоди алмил ,у алмънии лғаҳи алзии имилўни илайҳу изъмўни анаи иълмк , « أъҷмӣ » ғайри арабӣ , «у ҳозо » алқуръони манзили блғаҳи арабӣа , « мубин » эй иърФи маъноаи ман лафзаи бо?дании таъаммул .

Ва қили маънии алоиаҳ : антми аФсҳи алъарабу аблғҳму ақдрҳми алии алкломи нзмоу нсроу қади ъҷзтму аҷзи ҷамеъи алъараби анҳу ФкиФи тнсбўнаҳи илои аъҷмии алкн , иқоли алъҷмии фии алнсбу алоъҷмии фии алклом .

« إни аллазӣнаи лои иؤмнўни боёти аллоҳ » яъне алқуръону ана ман ъанд аллоҳ , « лои иҳдиҳми аллоҳ » лои иўФқҳму лои иршдҳм , ҳозои кқўлаҳ : « إни тҳрси алии ҳдоҳми Фإни аллоҳи лои иҳдии ман изл »у кқўли Нӯҳ : «у лои илдўои إлои Фоҷрои кФоро » лонаи кони қади қили ?лаи лни иؤмни ман қўмки алои ман қади омн , Фқўлаҳ : « лои иؤмнўни боёти аллоҳ » воқеъи лои иؤмнўни фии илми аллоҳ , «у ?лаами азоби أлим » мўлми доим .

« إнмои иФтрии алкзб » ин оят ҷавоб эшонаст ки гуфтанд : « إнмои أнти мФтр » яъне лсти бмФтр , « إнмои иФтрии алкзби аллазӣнаи лои иؤмнўни боёти аллоҳ » эй анмои иФтрии алкзби аллазӣнаи азои рأўои алоёти алтии лои иқдри алайҳои алои аллоҳи ъзу ҷли кзбўои баҳои Фҳؤлоءи акзби алкзбаҳ . Қоли ибни баҳри аълами анҳми ҳам аҳли тлки алсФаҳи дуни расӯла ( с ) фарди алайҳими болўсФи дуни алнси авлои сами ради нсои Фқол : «у أўлӣки ҳам алкозбўн » лои ман иқўлўни ?лаи анати мФтр яъне алнабӣ ( с ) .

Рӯй абди аллоҳи бен ҳаддоди қол : қиллат ё расӯли аллоҳи алмؤмни изнӣ ? қоли қади икўни злк , қол : қиллат ё расӯли аллоҳи алмؤмни исрқ ? қоли қади икўни злк , қол : қиллат ё расӯли аллоҳи алмؤмни икзб ? қоли ло , сами қрأ : « إнмои иФтрии алкзби аллазӣнаи лои иؤмнўни боёти аллоҳ » .

Ва ани абии бикри алсдиқи разии аллоҳи анҳу қол : аёкму алкзби ?фони алкзби муҷониби ллоимон .