Қавлаи таъолӣ : « қул кўнўои ҳаҷҷораи أўи ҳдидо , أўи хлқои ммои икбри фии сдўркм » маънӣ онаст ки эй Муҳамади мункирони баъсро бигӯӣ агар башиддату қӯти санги хорау оҳан ва пӯлод гардид ё он халқӣ ки дар дилҳои шумо чунон намояд ки зинда кардан он натавонад буд ва он маргаст бқўли бештарини муфассирон яъне ки агар худ марг бошед шуморо бмиронму бози зиндаи гардонам ба он қудрат ки шуморо дар офариниши аввали офаридам ва шумо иқрор медиҳед , ҳам бони қудрати шуморо бози офаринам ва агар чаҳ санг ва оҳан бошед ё марг . Қоли муҷоҳид : « ммои икбри фии сдўркм » ҳўи алсмоءу аларзу алҷбол , « Фсиқўлўни ман иъидно » хлқои ҷдидои баъди аламут , « қул алзии Фтркм » эй хлқкми аввали мара , « Фсинғзўни إлики рؤсҳм » феъли алмстҳзӣу алмстбъди ллшии ء «у иқўлўни маттии ҳў » эй маттии алоъодаҳу албъси астбъодои ?лау нФё , иқоли нғзти санаи азои таҳаррукату анғози алрҷли раъсаи таҳрика Аёа мстнкро , « қул ъсии أни икўни қрибо » эй ҳўи қариби лони ъсии ман аллоҳи воҷиб , ва « қрибо » иҷўзи ани икўни хабари кону иҷўзи ани икўни зурафо эй фии замони қариб , сами байну айни Фқол : « явми идъўкм » ман қбўркми илои мавқифи алқёмаҳу алмҳосбаҳ . Мақотил гуфт : « идъўкм » исрофилу ҳаии алнФхаҳи алохираҳ , ва ин дуоро ду ваҷҳаст аз маънӣ : яке онаст ки сиҳаҳ Эй шунаванд ки он сиҳаҳи эшонро доъияи иҷтимо буд базмин маҳшар , дигар маънӣ онаст ки исрофил бар сахраи байт алмуқаддас боистад ва гуяд : ?итҳо алъзоми алболиаҳу аллҳўми алмтФрқаҳу алърўқи алмтқтъаҳи ахрҷўои ман қбўркми Фихрҷўни ман қбўрҳм , Фзлки қавла : « Фтстҷибўни бҳмдаҳ » эй Фтҷибўни бомраҳу тқсдўни наҳви алдоъӣ . Ва қил « Фтстҷибўн » мақарин бона холқкм . Ва қил « Фтстҷибўни бҳмдаҳ »у ҳўи анҳми ихрҷўни ман алқбўри иқўлўни сбҳонку бҳмдки ҳайни лои инФъҳми алҳмд ва аммо алмؤмнўни Фкмо

Қол алнабӣ ( с ) : лӣси алии аҳли лои илоҳи алои аллоҳи ваҳшаи фии қбўрҳму лои мншрҳму конии боҳилли лои илоҳи алои аллоҳ ва ҳам инФзўни алтроби ани рؤсҳму иқўлўни алҳмди ллаҳи алзии азҳби ънои алҳзн , «у тзнўни إни лбстми إлои қлило » эй мо лбстми фии алқбри алои қлилои истқсрўни мадаи мўтҳми лонаами лои ишърўни болмдаҳи алтии марати баҳам ва ҳам амвот . Ва қили истқсрўни мадаи лбсҳми фии алднёи ммои иълмўни ман тӯли лбсҳми фии алохраҳ . Ва қили байни алнФхтини ирФҳўни ани алъзобу бинҳмои арбъўни санаи Фирўнҳои лостроҳтҳми қлило .

« ва қул лъбодии иқўлўои алтии ҳаии أҳсн » сабаби нузули ин ояти он буд ки мушрикони араби саҳобаи расӯлро азӣ менамуданд ва эшонро бқўлу феъл май рнҷониднд , эшон брсўл худо нолиданду дастурӣ қаттол хостанд , ҷавоби эшон ин оят омад : « ва қул лъбодӣ » алмؤмнин , « иқўлўо » ллкоФрин , « алтии ҳаии أҳсн » яъне алклмаҳи алтии ҳаии аҳсану злки ани иқўлўои иҳдикми аллоҳу ҳозо қабл ани амрўои болҷҳод . Ва қили алоҳсни калимаи алохлос : лои илоҳи алои аллоҳи Муҳамади расӯли аллоҳ . Ва қили аламри болмърўФу алнҳии ани алмнкр . Ва қили нзлти фии умри бен улхитоб . Ва қили фии абӯи бикри алсдиқи ҳайни шатмаи раҷули ман алъараби Фомраҳи аллоҳи болъФў , « إни алшитони инзғи бинҳм » алнзғи аиқоъи алшру ифсоди зоти албин нзғ онаст ки эшонро басари сабукӣ дар якдигар ӯ кунаду миёни эшон оғолш созаду адоват дар миён ӯ кунад , « إни алшитони кони ллإнсони ъдўои мубино » зоҳири алъдоўаҳ .

« рбкми أълми бкми إни ишأи ирҳмкм » иўФқкми лтؤмнўо , « أўи إни ишأи иъзбкм » бони имиткми алии алкФр , аълами ӣнҷои бмънӣ алӣам аст мегуяд аллоҳ таъолӣ доност бшмоу сазои шумо , агар хоҳад брҳмти хеши шуморо тавфиқ диҳад то имон ореду беҳруз ва некбахт гардид , ва агар хоҳад бъдли хеши шуморо азоб кунад ки бар куфр ва ширк бимиред ва бдўзх шавед , он гуҳ гуфт : « ва мо أрслноки алайҳими вкило »

Мо вкли алики аимонҳми Флиси алейк алои алтблиғ эй Муҳамади имони эшон бо ту ниФкндим ва дар дасти туу хост ту накардем , бар ту ҷуз иблоғ несту тавфиқу ҳидояти ҷузи кор мо нест . Ва қил « إни ишأи ирҳмкм » Финҷикми ман аъдоӣкм , « أўи إни ишأи иъзбкм » Фислтҳми алайкум , « ва мо أрслноки алайҳими вкило » эй ҳФизои кФило , қили нсхтҳои ояи алқтол .

«у рбки أълми бмни фии алсмоўоту алأрз » эй ҳўи олами боҳилли алсмоўоту аҳли аларзу ҳўи аълами бслоҳи кул воҳид манеҳам худованд ту доност боҳилли осмону аҳли замин аз Фриштгону одамиёну ғайри эшон , ҳамаро медонад ки ҳама офарӣда ӯанд , раҳе ва банда ӯанд , салоҳу сазоӣ ҳар кас донад ки чист , ҳар касро ончи салоҳ вай аст медиҳаду баҳри каси онч сазоӣ вайаст май расонад . Ва қил « рбки أълми бмни фии алсмоўоту алأрз » Фҷълҳми мухталифин фии ахлоқҳму сўрҳму аҳўолҳму малакаами комаи фазл « баъзи алнабӣин алии баъз » Фмнҳми ман кулами аллоҳ ва манеҳам ман атхзаҳи хлило ва манеҳам ман идаи брўҳи алқудс ва манеҳам ман отоаҳи маликои лои инбғии лоҳди ман баъда ва манеҳам ман астФоаҳу ғФри ?лаи мо тақаддуми ман занба ва мо тأхру ҳўи Муҳамад ( с )у аътоӣаҳи алқуръон , «у отинои Довӯди збўро »у ҳўи моӣаҳу хмсўни сӯраи лӣси фӣҳо ҳукму лои фарзу лои ҳалолу лои ҳарому лои ҳудӯди анмои ҳўи сноءу ваъзу тҳмиду тамҷид .

Тамомтар кароматӣу азим тар навохтӣ ки аллоҳи таъолӣ бо банда кунад онаст ки ӯро китоб диҳад , ва ҳеҷ пайғомбар аз кароматӣу мъҷзтӣ холӣ набӯд , аммо китоби ҳафт касро дод аз пайғомбарон : одаму шису Идрӣсу иброҳӣму Довӯду Мӯсоу исоу Муҳамади салавоти аллоҳи алайҳими аҷмъин ,у алмънии фии зикри Довӯдҳо ҳнои ани аллоҳи ъзу ҷли аълами ани тафзили баъзи алнабӣин алии баъзи ммои қади фаълаи аллоҳи ъзу ҷли ани илми бшأнҳму лои тнкрўои тафзили Муҳамад ( с )у аътоӣаҳи алқуръони Фқди аътии аллоҳи Довӯди алзбўр ,у қрأи Ҳамза : «у отинои Довӯди збўро » бзми алзоӣу ҳўи ҷамъи зибр .

« қул адъўои аллазӣнаи зъмтми ман дуна » сабаби нузули ин ояти он буд ки Қурайшро ҳафт сол қаҳт раседу андари он қаҳт дар блоӣӣ азим буданд то брсўл худо нолиданду кашфи балои бдъо аз вай хостанд , ин ояти бҷўоби эшон буд : « қул адъўои аллазӣнаи зъмтм » адъитми анҳо ?алааи сӯии аллоҳ , аз эшон хоҳед то бибинед ва бидонед ки дар даст ва тавон эшон ҳичиз нест на бози баради газанд , на гардонӣдани суд , на қаҳту шиддат аз шумо боз баранд ва на тавонанд ки дарвешӣ бо тавонгарӣ гардонанд ва на беморӣ бо сиҳҳат , он гуҳ гуфт : « أўлӣки аллазӣнаи идъўн » эй идъўнҳми ?алаау иъбдўнҳм ва ҳам алмлоӣкаҳи аллазӣнаи ъбдўои ман дуна . Ва қили азизу алмсиҳ . Ва қили нафари ман алҷни тъбдҳми хзоъаҳи Фослми аўлӣки алнФри ман алҷну бақиятаи хзоъаҳи алии кФрҳм , ӣнон ки эшонро худоён мехонанд худ онанд ки аллоҳи таъолиро мепарастанд ва ӯро мехонанду буии тақарруб май ҷӯянд , « ибтғўни إлии рбҳми алўсилаҳ » итзръўни илои аллоҳу итлбўни алқрбаҳу алзлФаҳи илайҳ , алўсилаҳу алтлбаҳу алсӣўли фии маънии воҳид , « أиҳми أқрб » аиҳми рафъи болобтдоءу алхбри ақрб ,у алмънии итлбўни алўсилаҳи илои рбҳми Финзрўни аиҳми ақрби илайҳи Фитўслўн ба , сами қол : «у ирҷўни раҳматау ихоФўни азоба » эй мъбўдкми толбўои алзлФаҳи илои аллоҳу роҷўои раҳматау хоӣФўо азоба мегуяд ӣнон ки шумо эшонро маъбуд медонед биллоҳи таъолии наздикӣ май ҷӯянду раҳмат ӯ май биўснд ва аз азоб ӯ метарсанд , ҷӯяндау тарсндау биўсндаҳи худоиро кӣ шояд ?у қил « أўлӣки аллазӣнаи идъўн » ҳам алонбёءи аллазӣнаи зкрўои фии алоиаҳи алаввалӣ , идъўни аллоҳу идъўни анноси илои ибодаи аллоҳ , « ибтғўни إлии рбҳми алўсилаҳ » бсолҳи алоъмол .

«у إни ман қарияи إлои нҳни мҳлкўҳо » эй мбидўҳои алии ммри алоём , « أўи мъзбўҳои ъзобои шадидан » ҳеҷ шаҳрӣ нест магар ки мо ҳалоккунанда аҳли онеми бъзобии зуд ё бмрги бдрнг . Мақотил гуфт : аммо алсолҳаҳи Фболмўт ва аммо алтолҳаҳ Фболъзоб бидонро бъзоб зуд фарогирем ва ҳалок кунему неконро бдрнгу рӯзгори боҷоли хеш , « кони злки фии алкитоби мстўро » эй мсбтои мктўбои фии аллўҳи алмҳФўз .

« ва мо мнъно » ҳозои алии саъаи лисони алъараб , маъноаи лами имтнъу аллоҳи ъзу ҷли лои имнъи ҳозои комаи ҷоءи фии алхбр : ман сари мؤмнои Фқди сари аллоҳ , маъноаи ҷоءи бшии ءи иФрҳ ба аллоҳу аллоҳи лои исру локинаи иФрҳ ,у қади сҳи фии алхбри алФрҳ . Ибн аббос гуфт сабаби нузули ин ояти он буд ки аҳли Макка аз расӯли худо ақтроҳ карданд то кӯҳи сафо зар гирданду замини Макка бар эшон фарох ва ҳомӯн гирданд то эшон дар он кишт зор кунанд , ваҳй омад бзбони Ҷабраил ки эй Муҳамад агар хоҳӣ боишон диҳеми онч дархост мекунанд , аммо агар имон наёранд эшонро замон надиҳему ҳамаро ҳалок кунем чунонк боамам пешин кардем , ва агар хоҳии эшонро фурӯ гузорему замони диҳем , расӯли худо ( с ) ихтиёри фарои гузоштану замон додан карду раби Алъоламин бойени маънӣ оят фиристод : « ва мо мнъно أн нарусул болоёт » эй мо мнънои ирсоли алоёти алтии ақтрҳўҳои алои ълмнои анҳми икзбўни русулии комаи кизби алоўлўни Фоҳлкноҳми лони снтнои мзти боҳалоки ман кизби болоёти алмқтрҳаҳи Фиҷби аҳлоки қўмку қади қзити ани лои астأсли амтки лони Фиҳми ман иؤмн ӯ ялади мؤмнои раҳмати худоу фазли худо буду баракати дъоءи Мустафо ( с ) барин уммат ки раби Алъоламин азоби истисол аз куффори уммат ӯ боз дошту азоби эшон бо қиёмати афканд , чунонк гуфт : « бали алсоъаҳи мўъдҳму алсоъаҳи أдҳӣу أмр » .

. . . Қавла : « أн нарусул болоёт » фии мавзеи алмФъўли ассонӣ , « أни кизби баҳои алأўлўн » мавзеаи рафъи болФоъл эй мо мнънои алорсоли алои такзиби алаввалин , «у отинои самуди алноқаҳ » бсؤолҳму ақтроҳҳм , « мубсира » эй ояи байнаи зоҳираи мзиӣаҳи харҷати ман сахраи слдаҳ . Ва қили мубсираи мутазамминаи лбсоӣри фии аддӣни лмни астбср .

Ва қили мубсираи ибсри баҳои киўми соӣм яъне Фсоми фӣа ва лайла нааъимма ниёами фӣҳо . Ва қили мубсираи ҷоъилаи аёҳми зўии бсоӣр , « Фзлмўои баҳо » фии албоءи салосаи ақвол : аҳадҳо бмънии кзбўои баҳо ,у ассонии злмўои анФсҳми бъқрҳо ,у алсолси Фзлмўҳоу албоءи зоида . Ва қил « Фзлмўои баҳо » эй ҷҳдўои баҳои анҳо ман ъанд аллоҳ , « ва мо нарусул болоёт » яъне ва мо нарусул алоёту албоءи зоидаи колоўлӣу алоёти алмъҷзоти лои алмқтрҳот . Ва қили алоёти алқуръон . Ва қили аламути алзриъ . Ва қили алъбри иқўл ва мо нарай алоёту алмъҷзоти алои въидои Фозои зуҳрати алоиаҳу лами тақаббули вақъати алъқўбаҳу ҳақати алҳҷаҳу анқтъти алмъзраҳу бтлти алмҳлаҳ . Ва қил « ва мо нарусул болоёт » эй алъбру алдлолот , « إлои тхўиФо » ллъбоди лълҳми ихоФўни алқодри алии мо ишоء .

Қоли қтодаҳ : ани аллоҳи таъолии ихўФи анноси бмои шоءи ман оётаи лълҳми иътбўн ӯ ирҷъўни рҷФти алмдинаҳи алии аҳди ибни масъӯди Фқол ё аиҳо анноси ани рбкми истътбкми Фоътбўаҳ . Ва рӯй Муҳамади бен абди алмалики бен Марвони қол : ани аларзи злзлти алии аҳди расӯли аллоҳ ( с ) Фўзъи ядаи алайҳои Фқоли искании ?фонаи лами иأни лаки баъди сами алтФти илои асҳобаи Фқоли ани рбкми тстътбкми Фоътбўаҳ . Сами злзлти болноси фии замони умри бен улхитоби Фқоли аиҳо анноси мо канти ҳзаҳи алзлзлаҳи алои ани амри аҳдстмўаҳу алзии нафасии бедаи лӣни одати лои асокнкми фӣҳо абадан .

Ва сӣли Аҳмади бен ҳанбали ани ҳзаҳи алоиаҳи Фқол : алоёти ҳаии алшбобу алкҳўлаҳу алшибаҳу тақаллуби алаҳволи лълки тътбри баҳол ӯ ттъзи фии вақт .

«у إзи қлнои лак » яъне нақавл лак , « إни рбки أҳоти болнос » эй анноси фии қбзтаҳу ҳў монък манеҳам Флои тболи баҳаму блғи мо арслт ба ,у маънӣ оят онаст ки эй Муҳамади мо туро мегӯйем аз ин кофарон ва душманон матарсу андешаи мадор ки эшон ҳама дар қабза моанд ва дар машйати мо , натавонанд ҳеҷ ки аз машйати мо берун шаванд ва мо турои нигаҳбону гўшўоними дасти эшон аз ту кӯтоҳ дорем то қасди туу қатл ту натавонанд кардан ту фармону ваҳии мо бқўт дил бирасону рисолати бгзор ва аз каси боки мадор , ҳамонаст ки ҷой дигар гуфт : «у аллоҳи иъсмки ман аннос » , « ва мо ҷълнои алрؤёи алтии أринок » қоли Сафёни бен ъиинаҳи ани Амри бен динори ани ъкрмаҳи ани ибни аббоси анаи қоли фии ҳзаҳи алоиаҳи ҳаии рؤёи айни ариҳои расӯли аллоҳ ( с ) лайлаи асрӣ ба листи брؤёи мному тқўли алъараби раъйати бъинии рؤиаҳу рؤёу алии ҳозои иҳмли ҳадиси Муъовияи анаи кони азои сӣли ани мусрии расӯли аллоҳ ( с ) қоли канти рؤёи ман аллоҳи содиқае рؤёи аён арӣ аллоҳи набӣа ( с ) .

Қавли ҷумҳӯр муфассирон онаст ки ин рؤё дидан бичишамаст дар бедории Мустафоро шаби миъроҷу маънии фитна дар он он буд ки қавмии онро мункир шуданд ва напазируфтанд азин ногрўидгону худовандони гумон аз мардумон , гуфтанд чун тавонад буд ва чаҳ сӯрати бандад ки якеро бпораҳ эй аз шаб босмон баранду бози оранд ? !у мусулмонони онро тасдиқ карданд ва пазируфтанд , қавлии дигар аз ибни аббос ривоят кардаанд ки ин рؤё хобаст яъне ки он хоби расӯли худоро намуданд ки дар Макка шудӣ ва он соли ҳудаибия буд ки расӯл ( с ) аз Мадина биёмад бтъҷил то дар Макка шаваду мушрикон ӯро боз гардониданд то қавмӣ гуфтанд : қади ради расӯли аллоҳ ( с )у қади кони ҳдснои анаи сидхлҳо , он бозгашти расӯли фитнаи он қавми гашт ки ин сухан гуфтанд , чун соли дигар буд расӯли худо дар Макка шуду фатҳ буд расӯли худоро , раби алъзаҳ оят фиристод : « лақади сидқи аллоҳи расӯлаи алрؤёи болҳқ » алоиаҳ . . . Ва қили ҳўи ман қавла : « إзи ирикҳми аллоҳи фии мномки қлило » , «у алшҷраҳи алмлъўнаҳ » фии алқуръони ҳаии атфи алии алрؤё муфассирон гуфтанд ин шаҷараи малъунаи дарахт зақумаст ки раби алъзаҳ дар васф он гуфт : « إнҳои шаҷараи тхрҷи фии أсли алҷҳим » ҷой дигар гуфт : « إни шаҷараи алзқўми таоми алأсим »у фитнаи мушрикон дар дарахт онаст ки абӯ ҷаҳл гуфт : أи лӣси ман кизби ибни абии кбшаҳи анаи иўъдкми бнори тҳрқи алҳҷораҳи сами изъми анаи тунбати фӣҳо шаҷарау антми тълмўни ани алнори тҳрқи алшҷр дар оташи дарахти борвар чун буду оташи худ дарахти сӯзад , пас бӯи ҷаҳли асҳоби худро гуфт : Фмои тқўлўни фии алзқўми шумо дар зақум чаҳ гўӣид ва онро чаҳ шиносед ? абди аллоҳи бен алзбърӣ гуфт : анҳо алзбду алтмри блғаҳи барбар , Фқоли абӯи ҷаҳл ё ҷорӣаи зқминои Фотти болзбду алтмр , Фқоли астҳзоء ё қавми тзқмўои ?фони ҳозои мо ихўФкм ба Муҳамад .

Инаст фитнаи мушрикон дар дарахти малъуна ки аллоҳ гуфт : « إлои фитнаи ллнос » ҳамонаст ки ҷой дигар гуфт : « إнои ҷълноҳои фитнаи ллзолмин , إнҳои шаҷараи тхрҷи фии أсли алҷҳим » . Ва рӯй ани ибни аббос : алшҷраҳи алмлъўнаҳи алкшўти алтии тлтўии алии алшҷру фии алмлъўнаҳи ақвол ва аҳадҳо анаи лмои ашбаҳи тлъҳои рؤси алшётину алшитони малъуни канти алшҷраҳи малъуна ,у ассонии ани оклҳои малъуни фоҷирии аллънаҳи алайҳо ,у алсолси самяти малъунаи лзррҳоу алъараби тқўли лкли таоми макрӯҳи зори малъун . Ва қили фии алоиаҳи тақдиму таъхири тақдирҳо : ва мо ҷълнои алрؤёи алтии ариноку алшҷраҳи алмлъўнаҳи фии алқуръони алои фитнаи ллнос , сами қол : «у нхўФҳм » яъне болзқўми фии алнор , « Фмои изидҳм » алтхўиФ , « إлои тғёнои кбиро » кФроу мҷоўзаҳи ҳади фии алъсён , сами ақаби ҳозои бҳдиси одаму кибри Иблису ътўаҳи алии раба , Фқоли ъзи ман қоил : «у إзи қлнои ллмлоӣкаҳи асҷдўои лодми Фсҷдўои إлои إблис » мзии тафсира , « қоли أи أсҷд » истифҳоми инкор , « лмни хилқати тино » насби алии улҳол яъне анки аншأтаҳи фии ҳоли кунаи тиноу иҷўзи ани икўни тмиизо яъне ман тин .

« қол » яъне Иблис , « أи рأитк » эй أи раъйату алкоФи тўкиди ллмхотбаҳ , « ҳозои алзии карамати алӣ » ин такрими бмънии таъзим ва тафзиласт , « алӣ » аз баҳр он гуфту ҷавоби ин сухани мҳзўФст : эй ахбрнии ани ҳозои алзии карамати алии босаҷҷоди алмлоӣкаҳи лами крмтаҳи алӣу қади хлқтнии ман нору хилқатаи ман тин , ФҳзФи лони фии алкломи длилои алайҳ , « лӣни أхртни إлии явми алқёмаҳ » яъне ахрти амоттӣу трктнии ҳаё , « лأҳтнкни зритаҳ » эй лостأслнҳми болإғўоءу лостўлини алайҳим , иқоли аҳтнкти алҷроди аларзи азои аклти наботҳо калла . Ва қили маъноаи лохзни боҳнокҳму лоҷрнҳми илои алнор , ҳнкти алдобаҳу аҳтнктҳои азои ҷаълати фии ҳнкҳои алосФли ҳблои иқўдҳо ба . Ва қили лоқўднҳми Киеви шӣт , « إлои қлило » ин истисно аз баҳр он кард ки аллоҳ бар вай истисно карда буд ва гуфта : « إни ибодии лӣси лаки алайҳими султон ва мо кони ?лаи алайҳими ман султони إнаҳи лӣси ?лаи султони алии аллазӣнаи омнўо » « қоли азҳб » дарин калимаи мҷии ء ва зҳоб несту ҷузи тард ва абъод несту бойени калима ӯро блънт кард ва аз раҳмати худ давр , эй абъд ,у қили тбоъди ани ҷумлаи аўлёӣии баъди ани ъсит , « Фмни тбък » эй атоък , « манеҳам » ман зритаҳ , « Фإни ҷаҳаннами ҷзоؤкм » эй ҷзоؤку ҷзоؤҳми Фғлби алмхотби алии алғоӣб , « ҷзоءи мўФўро » эй мўФии мкмлои иқолу фарои алшии ءи иФру вФртаҳи аФраҳи лозиму мтъд .

«у астФзз » асли алФзи алқтъ ва манеҳ тФззи алсўби азои тхрқу Фззтаҳи қтътаҳ , «у астФззи ман асттът манеҳам » эй азъҷаҳу астдъаҳи астдъоءи иҳмлаҳи илои аҷобтк , « бсўтк » яъне асвоти алзмороту алнёҳоту даъвоати дуоаи алФтн , «у أҷлби алайҳим » эй сҳи алайҳиму аслаи алҷлбаҳу ҳай шудаи алсўту алмънии аҳссҳми алайҳими болоғўоءу алдъоءи илои тоътку алсди ани тоъатӣ , « бхилку рҷлк » эй бркбонку мшотки кули рокиб ва моаш фии мъсиаҳи аллоҳи Фҳўи ман асҳоби Иблис . Қоли қтодаҳ : ллшитони хайлу раҷули ман алҷну алонс ва ҳам аллазӣнаи итиъўнаҳ , ҷоизаст ки Иблисро хайлу раҷул буд яъне саворону пиёдагон чунонк муфассирон гуфтанд ҳар савор ки бмъсити аллоҳу хилофи шариъат бар нишинад савор Иблисаст ва ҳар пиёда ки бмъсити аллоҳу хилоф шариъат равад аз риҷол Иблисаст , ва ҷоӣзаст ки Иблисро хайл ва раҷул набошад ва ӯро бад-ӣн нафармӯдаанд балки ин сухан бо вай бар сиблати заҷр ва истихфоф рафт чунонк касеро таҳдид кунӣ ва бар он таҳдиди маболиғати намоеи гӯйӣ : азҳби Фоснъи мо бдои лаку астъни бмни шӣти рӯи ончи туоне аз ?мукуаед ва ҳиял бикуну баҳр ки хоҳӣ истионат кун .

Қроءти ҳФс танҳо « рҷлк » бкср ҷимасту ҳўи сафаи ллмболғаҳи бмънии роҷли кқўлки ҳазару ндсу икўни воҳдои фии маънии алҷмъи кқўлаҳ : «у إн тъдўо наамма аллоҳи лои тҳсўҳо » , «у шоркҳми фии алأмўолу алأўлод »у ҳўи кули моли асиби ман ҳаром ӯ анФқи фии сиблати ҳаром ӯ иъсии аллоҳи фӣа ,у қили ҳўи алрбўо . Ва қили ҳўи албҳираҳу алсоӣбаҳу ахўотҳмо . Ва қили мо конўои избҳўнаҳи лолҳтҳм . «у алأўлод » яъне авлоди алзно . Ва қили алмўؤдаҳ . Ва қили ҳўи тҳўидҳму тнсирҳму тмҷисҳм .

Ва қили тсмитҳми аўлодҳми абди алъзӣу абди аллоту абди шамсу абди алҳрс . Ва қили ани истъмлўои аўлодҳми фии мъсиаҳи аллоҳу фии алҷмлаҳи кули мъсиаҳи фии валаду моли Фоблиси аллъини шрикҳми фӣҳо , «у иддаам » яъне болмўоъиди алботлаҳ . Ва қили иддаами ани лои ҷинау лои нору лои баъс . Ва қили иддаам эй атли ?лаами фии улумру мади ?лаами фии тилҳм ,у раъси кули фасоди фии аддӣни тӯли аломл .

Бдонки ин амрҳоро амри таҳдид ва ваъид гӯйанд ки пеш аз ин наҳй рафта аз онч ӯро бидон мефармойанду злки қавла : « Фмн тбък манеҳам Фإни ҷаҳаннами ҷзоؤкми ҷзоءи мўФўро » ва ин ҳамчунонаст ки касеро гӯйии дарин сарои Марв , чун хоҳад ки дар равад ту гӯйӣ мардӣ кун ва дар рӯ ва ин на фармонаст ки медиҳад то дар раваду тоъат дор бошад балки таҳдид мекунад ки агар дар рӯй бинӣ ки бо ту чаҳ кунам ва чаҳ ҷазои даҳум , назираи қавлаи таъолӣ : « аъмлўои мо шӣтм » ва қад наҳаво қабл злки ани итбъўои أҳўоҳму ани иъмлўои болмъосӣ , қавлаи таъолӣ : « ва мо иъдҳми алшитони إлои ғрўро » эй хдиъаҳу ботиллои лонаи лои иғнии анҳуам ман азоби аллоҳи шиӣо , кқўлаҳ : « إни аллоҳи въдкми въд алҳақу въдткми ФأхлФткм » алоиаҳ . . . Ва қили алғрўри тазйини алхтоءи бмои иўҳми анаи савоб .

Ва қавлаи таъолӣ : « إни ибодӣ » аллазӣнаи хлқтҳми лҷнтӣ , « лӣси лаки алайҳими султон » алии ани тзлҳму тҳмлҳми алии занби лои иғФр . Ва қили лои сиблати лаки алии ибодии сӯии всўстки ?лаами фии алдъоءи илои алмъосӣ , «у кафии брбки вкило » ҳоФзоу носрои лоўлёӣаҳи иъсмҳми ман Иблис .

« рбкми алзии изҷӣ » ҳозои маътӯфи алии қавла : « қул алзии Фтркми أўли мара » иъини ибъскми алзии Фтркми аввали мара , ва « алзии изҷии лаками алФлк » изҷӣ яъне исири сирои ҳўно , иқоли фалони изҷии айшаи бмскаҳи ман алқўту изҷиаҳи баҳо , « лтбтғўои ман фазла » яъне лттлбўои алрбҳи фии алтҷораҳ , « إнаҳи кони бкми рҳимо » эй болмؤмнини рҳимо . Ин оят ҳуҷҷатаст бар мункирони баъс : эй ани алзии қадари алии абтдоءи хлқҳму алии тасхири алФлк « фии албҳр » колоъломи қодири алии аъодтҳм .

«у إзои мскми алзр » эй ъсўФи алрёҳу хавфи алғрқ , « фии албҳри зл » эй бтлу золу ғоб , « ман тдъўн » ман алолҳаҳ , « إлои إёҳ » эй лами тдъўои фии тлки улҳолаи алои аллоҳу лами тҷдўои мғисои сўоаҳ , « Флмои нҷокм » ман алғрқ , « إлии албри أързтм » ани алоямону алтўҳид . Ва қил : « أързтм » атсътми фии куфрони алнъмаҳ , «у кони алإнсони кФўро » ҷҳўдои нъми рабау алонсонҳо ҳно яъне ба алкФори хосса , сами байни анаи қодири ани иҳлкҳми фии албр .

Фқол : « أи Фأмнтм » ҳайси аързтми ҳайни слмтми ман ҳавли албҳр , « ани нхсФ , ӯ нарусул , ани нъидкм , Фнрсл , Фнғрқкм » ин ҳар панҷ бнўни қроءти ?маккейу абӯ Амраст боқии ҳама биё хонанд : « أни ихсФи бкм » яъне иғўри бкму иғибкми фии аларзи комаи феъли бқорўн , ва « ҷониби албр » ноҳитаҳи ман аларз . Ва қил « ҷониби албр » соҳили албҳр , « أўи ирсли алайкуми ҳосбо » ҳаҷҷораи ман алсмоءи комаи феъли бқўми лут . Ва қили алҳосби алриҳи алтии тأтии болҳсбоء , « сами лои тҷдўои лаками вкило » яъне ман иҳФзкму ихлскм .

« أми أмнтми أни иъидкми фӣа » эй фии албҳр , « тораи أхрӣ » эй мараи ахрӣ , « Фирсли алайкуми қосФои ман алриҳ » тқсФи алФлку тксрҳои ҳосбои қосФои зкрои алии лафзи алтзкири лонҳмои наътони лзмои алриҳ мисли ҳоизу наҳва . Ва қили лонҳмои наътони ллъзоб . Ва қили лонҳмои бмънии зоти ҳсбу қсФ , « Фиғрқкми бмои кФртм » эй Фиғрқкми аллоҳи бсбби кФркм ,у қрأи рўису абӯи Амр : « Фтғрқкм » болтоء яъне Фтғрқкми алриҳи лонҳои сабаби алоғроқи ирсоли дарин оят бмънӣ кушоданаст чунонк гӯйӣ : арслти алтоӣр : ва манеҳ қавлаи таъолӣ : « ирсли ъликмои шўози ман нори ирсли алсмоءи алайкуми мдророи лнрсли алайҳими ҳаҷҷораи ман тин »у назоири ин дар қуръон фаровонаст аммо ирсол ки брсўл ( с ) пайвандади маънии он фиристодан буду онки боФридаҳ бе ҷони пайвандади он кушодан буд ва ин онаст ки аллоҳ гуфт : « Фирсли алайкуми қосФои ман алриҳ » ҳамонаст ки ҷой дигар гуфт : « аллоҳи алзии ирсли алрёҳ » фурӯ мекушояд аллоҳи бодҳо бтдбири бҳнгоми дрёист ва бондозаҳ боист андохта бтқдири бодҳои мухталифи махориҷи мухталифи бтбъҳои мухталиф дар вақтҳои мухталиф : яке рондани меғроу сохтани онро , яке обистан кардани меғро ва боридани боронро , яке обистан кардани дарахтону шукуфтани онро , яке боз бар навиштани абрроу зудудани ҳавороу хушк кардани заминро , яке бастан яхҳороу таба кардан офатҳороу даббоғати ҳаворо , яке мекиштӣ ронад , яке замин мезадойад , яке боғ меороед , яке ҳаво май полоид , яке боди нарму хуш : рхоءи ҳайси асоб , на хуфтаро ҷанбанд ва на мӯрии бёзорд , яке кӯҳ мекунад ва киштӣ мешаканд ва дар дида наёяд , офарӣда Эй бидон саъбӣ , ва сипоҳӣ бидон бузургӣ , ва аз ақл ва айн бидон даврӣ , миёни осмону замин дар камӣн , бару баҳр азу пар , на дар даст ояд ва на дар дида , ҳамла барон , наъраи занон , баннои шиканон ва аз чашми ниҳон , қавла : « сами лои тҷдўои лаками ълино ба » эй болоғроқу алорсол , « тбиъо » яъне ман итбъно бонакор мо назул бкму лои ман итбънои лисрФаҳи ънкму лои ман итлбнои бдмоӣкм . Қоли ибни аббос : тбиъо эй соӣроу лои носро .