Қавлаи таъолӣ : « қул кўнўои ҳаҷҷораи أўи ҳдидо » алоиаҳ . . . , худованди зўи алҷлол , қодир бар камол , дар малики эмин аз завол , дар зот ва дар наъти мутаъол , ҷли ҷалолау тақаддусати асмоؤаҳу тъолти сифота , дарин оят хабар медиҳад бандагонро ки мо мурдаро зинда гардонем бкмоли қудрату ҷалоли иззати хеш , чунонк дар нашъа аввалӣ набӯд бёФридм ва аз оғози нави сохтам боз дар нашъаи ахрии пас аз мурдагии бози офаринам чунонк бовели офаридам , ман ҳамонам ки будам , қудрати ҳамон қудрат , иззати ҳамон иззат на нави сифатам , на нави наът , на тағайюрпазир , холиқу фотиру ҷаббору ҳакиму қадир .

. . . « қул алзии Фтркми أўли мара » ҳамонаст ки ҷой дигар гуфт : « қул яҳёҳо алзии أншأҳои أўли мара » он мудаббири бади халаф : абии бен халафи устихонӣ куҳан гашта ризидаҳи бардошт ва гуфт : ё Муҳамади أтарӣ аллоҳи яҳёи ҳозои баъди мо қади Ром ? пас аз он ки ин устихон бирезед ва нест гашти ту май гӯйӣ ки аллоҳи онро зинда гирданд ? Мустафо ( с ) гуфт : нъми ибъску идхлки алнор , ин худ забон тафсирасту зоҳири оят , аммо аҳли фаҳмро дарин ояту амсоли он сиррӣ дигарасту завқии дигар , мигўинд ки ишорати боҳёءи дилҳои аҳл ғифлатаст бнўри мкошФту аҳёءи ҷонҳои аҳли ҳўӣу шаҳвати бнсими мшоҳдту рӯҳи мўослту бҳқиқти ҳаёа он ҳаётаст ки рӯҳро футуҳ диҳад брўҳи имон , ва агар ҳамаи ҷонҳои оламён бтў диҳанд чун рӯҳи футуҳи имони надории мурдае , ва агар ҳазор соли туро дар хок ниҳанд чун райҳони тавҳид дар равзаи рӯҳи ту рустааст сари ҳамаи зиндагони туе , нишони ин ҳолат онаст ки банда аз варта фатрат бархезад ва дар наҷоту нҷоҳ худ кӯшад , Наими боқии бсрои фонии бнФрўшд , бзбони бедорӣу бнът ҳушёрӣ гуяд :

« явми идъўкми Фтстҷибўни бҳмдаҳ » муъминон ки съдоء миллатанду амноءи даргоҳ иззатанд дар хоки ндоءи каромат аз рӯй латофат бо ҳазорон аноят бишинаванд , чун он ндоءи каромати бсмъ эшон расаду насими он саодат бар равзаи ҷони эшон вазади бҳмд ҷавоб диҳанд ва гӯйанд : алҳмди ллаҳи алзии ҷълнои ман аҳли даъвата , кзои қола алҷнид гӯйанд ҳамди бсзоу ситоиши некӯи худоиро ки моро биҷой он кард ки моро хонду бндои каромати моро навохт . Ва гуфтаанд ки ҳамду шукри далели неъмат ва миннатаст , чун иҷобати эшон бҳмд омад аз онаст ки дар хоки эшонро неъмат ва навохт бӯда .

Ва фии алхбр : иФсҳи ллмؤмни фии қабраи сбъўни зроъои фии сабъин , сами инўри ?лаи фӣа , сами иқоли нами кнўмаҳи алзии лои иўқзаҳи алои аҳби аҳлаи илайҳ .

« ва қул лъбодии иқўлўои алтии ҳаии أҳсн » эй Муҳамади бандагони марои гӯй то аз суханҳо он гӯйанд ки некӯтарасту росттару писандидатар ва он зикр ва сноء худост ва ёд кард ӯ бар забон ва ёд дошт ӯ дар дил .

Пер тариқат гуфт : эй гушояндаи забонҳои муноҷоти гӯйону инси афзои хилватҳои зокирону ҳозири нафасҳои рози дорон , ҷуз аз ёд кард ту моро ҳамроҳ несту ҷуз аз ёд дошт ту моро зод несту ҷуз аз ту бтўи далел ва раҳнамоӣ нест , худоё назар кун дар ҳоҷати каси каши ҷуз аз як ҳоҷат нест .

Ва иқол : аҳсани алқўли ман алмзнбини алоқрору болҷрм ,у аҳсани қавли алъорФини алоқрори болъҷзи ани алмърФаҳ . Қол ( с ) лои аҳсии сноءи алейк анати комаи аснити алии нФск , некӯтар суханӣ ки марди гунаҳ кор гуяд онаст ки бҷрми худ иқрор диҳаду бгноаҳи хеш мӯътариф шавад то раби алъзаҳ ӯро тавфиқи тўбт каромат кунаду кори тўбт бар вай тамом кунад ва гуноҳонаш биёмурзад ки ваъда чунин дода : «у охрўни аътрФўои бзнўбҳми хлтўо амалан солҳоу охири сиӣои ъсии аллоҳи أни итўби алайҳим » . Ва некӯтар суханӣ ки мард ориф гуяд онаст ки бъҷзи худ аз маърифати ҳақ иқрор диҳад .

Донад ки кас ӯро ҷли ҷалолаи бсзоء ӯ , бҳқиқти ҳақ ӯ , бҳдўди иззат ӯ , нашносаду натавонад .

Абӯи бикри садиқ азинҷо гуфт : субҳони ман лами иҷъли ллхлқи триқои илои маърифатаи алои болъҷзи ан маърифата покаст ва бе айби он худованд ки аҷзи раҳе аз маърифат маърифат ингошт , абӯи алӣ дқоқ гуфт : илоҳӣ ӯ ки туро шинохт нашнохт ! пас чун буд ҳол ӯ ки худ туро нашнохт ? ! насри ободӣу шоҳ бо якдигар хилоф карданд , яке гуфт ки ӯро тавон шинохт ва он дигар гуфт ки натавон шинохт , шайхи алислом Ансорӣ гуфт : ҳар ду рост гуфтанд , ӯ ки гуфт натавон шинохти он маърифати ҳақиқат ҳақаст ки ҳечкас бон нарасад магар ки ӯ худро бҳқиқт худ донад ва худ шиносад , ва ӯ кигуфт тавон шинохти шинохт омаст ки ҷуз аз вай худоӣ нест ва бо ваии шарик ва анбоз несту назир ва ниёз несту ташбеҳ ва таътил нест , ҳамонаст ки абӯи алъбос ътоء гуфт : маърифат давост : маърифати ҳақу маърифати ҳақиқати ҳақ , аммо маърифати ҳақи шинохти ягонагӣ ва яктое ӯст ки халқ мешиносанд аз асомӣу сифот ,у маърифати ҳақиқати ҳақи халқро тоқат он несту ҳудӯди азимату кайфият ӯ касро бон идрок несту аҳоттро бон роҳ нест , иқўли аллоҳи таъолӣ : «у лои иҳитўн ба уламо ва мо қдрўои аллоҳи ҳақи қадара » . . . «у лақади Фзлнои баъзи алнабӣин алии баъз » пайғомбаронро кроӣми аҳволу хсоӣси қурбат , якеро сФўт ва якеро хулат , якеро мколмт ва якеро миъроҷу шафоат ва руят дод вонгаҳи эшонро дар он хасоис бар якдигар афзӯнӣ дода , анбёءро бар оламён афзӯнӣ дода ,у русулро бар анбёء афзӯнӣ дода ,у аўлўои алъзмро бар русул афзӯнӣ дода ,у Мустафо ( с )ро бар аўлўои алъзм афзӯнӣ дода , нҳоёти мақомоти ҳамаи бдоити мақом Мустафоаст , ниҳояти мақомот ҳама пайдосту ниҳояти мақоми вай пайдо нест , ва ӯро бар сар ҳама итилоъасту касро ҷуз аз ҳақ бар сари вай итилоъ нест ,у лзлки иқўл ( с ) : анои Сайиди валади одаму лои фахр , Киеви аФтхри бҳзоу ано боӣн манеҳам баҳолии воқифи маъаи аллоҳи ъзу ҷли бҳсни алодби луи канти мФтхрои лоФтхрти болҳқу алқрбу алднў , Фқди қоли ҷли ҷалола : « сами Динои Фтдлӣ » Флмои лами аФтхри бмҳли алднўу алқрби Киеви аФтхри бсёдаҳи алоҷнос .

Он муҳимтар олами офтобӣ буд ки машриқаши Макка буду мағрибаши Ясриб буд , кусуфаш дар ғор буд , лекини он кусуфӣ буд ки дар он кусуфи сад ҳазор вдоиъи латоифро кшўФ буд , бар пешонии маҷд ӯ ин ъсобаҳи икром буд ки : « лъмрк » , бар остини аҳд ӯ ин тарози эъзоз буд ки : « Муҳамади расӯли аллоҳ » , бар дар сарои пардаи сар ӯ ин рояти вилоят буд ки : « إнои Фтҳнои лаки Фтҳои мубино » фарши рисолати он меҳтар аз шарқи олам то бғрби олами биФкндаҳ , бисоти набувват ӯ аз қоф то бқоФи бгстрдаҳ , эъломи зломи куфри бзҳўр ӯ нигунсор гашта , сарири сарвари сар ӯ аз арши бенот алнъши бартари ниҳода , дар ҷумлау тафсили аввали ҳамаи ҳиммат ӯ , миёнаи ҳамаи ҳурмат ӯ , бохри ҳамаи сӯзи уммат ӯ .

Одами азизу макрам буд локини дев ӯро васваса кард то дар зулати афканд , бози фару ҳишмати Муҳамади арабӣ бар деви ҷуст дар кораш оварад то мегуфт : мо ман аҳади алоу қади вкл ба қаринаи ман алҷн , қилу лои анат ё расӯли аллоҳ , қолу лои анои алои ани аллоҳи таъолии аъоннии алайҳи Фослм . Одамро аз дар қаҳр дар овараданд сояи қаҳр ӯ бар мулкӣ афтод зиндиқии гашт , Муҳамади арабиро аз дар лутф дар овараданд сояи лутф ӯ бар девӣ афтод сиддиқии гашт .

. . . Қавлаи таъолӣ : « ирҷўни раҳматау ихоФўни азоба » ҳамонаст ки ҷой дигар гуфт : « идъўннои рғбоу рҳбо » аммо хавфу раҷои сифати мбтдёнсту рағбату рҳбти мақоми мунтаҳӣон , хавфи он тарсаст ки оммаи мусулмононро аз маосӣ боз дорад ва аз ҳаром давр кунаду амл кӯтоҳ кунад ,у рҳбти он тарсаст ки зоҳидиро айши бабрад ва аз ҷаҳону ҷаҳонён ҷудо кунад , ҳамаи нафаси худ ғаромати бенанд , ҳамаи сухани худ шикояти бенанд , ҳама кард худ ҷинояти бенанд , муъмин дар хавфу раҷоу зоҳид дар рағбату рҳбти муътадил бояд ки Мустафо ( с ) гуфт : луи вазни рҷоءи алмؤмну хавфаи лоътдлои муъмин дар дунёи умеди бъоФит ва неъмат медорад ва аз балоҳоу Фтнҳо май тарсад , инаст ки мегуяд : « ирҷўни раҳматау ихоФўни азоба »у орифи дил дар мўослту қурбати ҳақи баста ва аз азоби қатъият май тарсад , инаст ки мегуяд : « идъўннои рғбоу рҳбо » .