Қавлаи таъолӣ : «у إзи қоли Мӯсои лФтоаҳ » алоиаҳ . . . Мӯсоро ( ъ ) чаҳор сафар буд : яке сафари ҳрби чунон ки аллоҳ таъолӣ гуфт ҳикоят аз Мӯсо : « ФФррти мнкми лмои хФткм » . Дувуми сафари талаби лайлаи алнору злки қавла : « Флмои أтоҳои навадӣ ман шотии алўоди алأимн » . Сеюм сафари тараб : «у лмои ҷоءи Мӯсои лмиқотно » чаҳоруми сафари тъб .

« лақади лқинои ман сФрно ҳозо насабо » .

Аммо сафари ҳрб ӯро дар бадви кор буд аз душман бигурехта ва рӯй ба мадин ниҳода ва он марди қибтии кушта чунонк раб алъзаҳ гуфт : « Фўкзаҳи Мӯсои Фқзии алайҳ » онҷо ки аноят буд фалоҳу пирӯзиро чаҳ ниҳоят буд , чун аллоҳи таъолиро дар кори Мӯсои аноят буд ӯро дар он қатл узр биниҳод гуфт Мӯсои даст буи зад қзоءи ман дарав расед , он гуҳ гуфт Мӯсоро дар он гуноҳ набӯд гуноҳи девро буд ва он феъл аз дев буд : « қоли ҳозои ман амали алшитон » . Ҳамчунин бандаи муъминро бФзли худ узр биниҳоду афви худ дар вай расонид гуфт : « астзлҳми алшитони ббъзи мо ксбўоу лақади ъФои аллоҳи анҳуам » аллоҳи таъолии гуноҳ аз эшон дар гузошт он васвасаи шайтон буду амали дев .

Дигари сафари талаб буд лайлаи алнор ки Мӯсо баталаб оташ мешуд , он чаҳ оташ буд ки ҳамаи олам бар оташи нишонд ? ҳар ҷо ки ҳадиси оташ Мӯсо равад аз шӯр ӯ ҳамаи олами буи ишқ гирад , Мӯсо баталаб нор шуд нур ёфт , ин ҷавонмард баталаб нур шуд нор ёфт , агар Мӯсоро бе воситаи ҳаловати самоъи калом ҳақ расад , чаҳ аҷаб агар дӯстон ӯро аз он бӯе расад , агар оташи Мӯсои ошкоро буд , оташи ин ҷавонмардон ниҳонаст , вари оташи Мӯсо дар дарахт буд , оташи ин ҷавонмардон дар ҷонаст , ӯ ки дорад донад ки чунонаст , ҳамаи оташҳо тани сӯзаду оташи дӯстии ҷон , бо оташи ҷонсӯз шикебе натавон .

Ва аммо сафари алтрби Фқди сабақи зикраи фии қавла : «у лмои ҷоءи Мӯсои лмиқотно » алоиаҳ . . .

Сафари чаҳоруми Мӯсо , сафари тъб буд ишоратаст бсФри мурӣдон дар бдоити иродат , сафари риёзату эҳтимоли машаққат , таҳзиби се чизро : нафасро ,у хуйро ,у дилро таҳзиби нафаси се чизаст : аз гилаи вои озодӣ овардан , ва аз ғифлати вои бедорӣ , ва аз газофи вои ҳушёрӣ . Ва таҳзиби хуии се чизаст : аз зҷри вои сброӣӣ , ва аз бухли вои базл , ва аз мукофот бо афв . Ва таҳзиби дили се чизаст : аз ҳалоки амн бо тарси ое , ва аз шавамӣ навмидии вои баракати умеди ое . Ва аз меҳнати парокандагии дил бо озодии дили ое . Ва Модати ин таҳзиб се чизаст : атбоъи илм ,у ғзоءи ҳалол ,у давоми вирду самараи он се чизаст : сиррии ботлоъи мавлои ороста ,у ҷонии бмҳри сармадяти афрӯхта ,у илми ладуннӣ бевосита ёфта .

Инаст ки раби Алъоламин бо Хизр каромат кард ва дар ҳақ вай гуфт : «у ълмноаҳи ман лднои уламо » ҳар ки сифоти худ қурбони шаръ муқаддас тавонад кард мо асрори улӯми ҳақиқат бар дил ӯ нақш гардонем ки : «у ълмноаҳи ман лднои уламо » гӯяндаи ин илм муҳаққиқаст ки аз ёфт сухан гуяд , нур бар сухани ваии пайдоу ошноӣ бар рӯй ваии пайдоу убудийят дар сирати ваии пайдо , барқӣ аз нури аъзам дар дили ваии тофтау чароғи маърифати ваии афрӯхтау асрори ғайбӣ ӯро макшуф шуда чунонк Хизрро буд дар кори киштӣу ғулому девор , нигар то занн набарӣ ки Мӯсо кулем бо онкӣ ӯро бдбирстон Хизр фиристоданд Хизрро бар ваии мазид буд куллану лмо ки бар даргоҳи иззати баъд аз Мустафо ( с ) ҳеҷ пайғомбарро он мбостт ва қурбат набӯд ки Мӯсоро буд , аммо Хизрро кӯраи риёзат Мӯсо гардонид чунонк касе хоҳад то нуқра бо халоси барад дар кӯраи оташ наад он гуҳи фазли нуқраро буд бар кӯраи оташ на кӯрау оташро бар нуқра ,у онч Хизр гуфт : « إнки лни тсттиъи маъаии сбро » бар маънии фаҳм ишорат мекунад ки ё Мӯсои сари фитрати ту бо шавоҳиди илоҳяти чандон инбисот дорад ки гӯйӣ : « أрнии أнзри إлик » ва ман ки Хизрами қудрату қӯт он надорам ки ин ҳадисро бар дили худ гузари даҳум ё андешаи худ бо он пардозам , салтанати ту бо ғуссаи ҳурмони ман дар насозад : « إнки лни тсттиъи маъаии сбро » .

Аммо шикастани киштӣ дар дарёу куштани ғулому боз кардани девор , ин ҳар яке аз рӯй фаҳм бар завқ аҳл маввоҷед ишорати бослӣ азим дорад , гуфтаанд ки дарё дарёӣ маърифатаст , ки сад ҳазор ва бист ваанд ҳазор нуқтаи исмат ҳар яке бо уммати хешу қавми хеш дар он дарё ғаввосӣ карданд бомед онки магари ҷавоҳири тавҳид аз он дарё дар доман талаб гиранд ки : « ман урф нафса Фқди урфи раба »

Ва он киштии киштӣ инсониятаст ки Хизр май хост то бадасти шафқати онро хароб кунаду бишиканаду худовандони он сафина масокин буданд , сакинаи сифати эшон , ва аз боргоҳи қадам бо эшон ин хитоби рафта ки : « ҳўи алзии أнзли алскинаҳи фии қулӯби алмؤмнин »у Мустафо ( с ) чун иқболи таҷаллии ҷалол ҳақ дид бар дилҳои эшон гуфт : аллоҳами аҳинии мскиноу амтнии мскиноу аҳшрнии фии зумраи алмсокин , Хизр чун бадасти шафқати киштии инсоният хароб кард , Мӯсо ( ъ ) зоҳири он бпироиаҳи шариъату тариқати ороста ва ободон дид гуфт : « أи хрқтҳои лтғрқи أҳлҳо » ? Хизр ҷавоб дод ки : «у кони вроءҳми малик » аз пас ин ободонӣ мулкӣаст шайтонӣ ки дар ҷавори киштии камӣни қаҳри сохта то бқҳру макри худ сафинаро бастанду рӯзу шаб дар вай роҳ кунад ки : ани алшитони иҷрии ман ибни одами муҷрии алдм , ин оростагӣу ободонии бадаст шафқат бардорем то чун шайтон бияёд малики вори зоҳир хароб бинад пиромн он нагардад .

Ва он ғулом ки Хизр ӯро кишту Мӯсо ( ъ ) бар вай инкор кард ишоратаст ба манӣу пиндошт ки дар майдони риёзату кӯраи муҷоҳидат аз ниҳоди марди сар бар занад , гуфт моро фармӯдаанд то ҳар чаҳ на нисбат имонаст сараш ба теғ ғайрат бардорем , натиҷаи пиндошт чун дар пиндошти хеш бблўғ расед кофар тариқат гардад , мо худ дар олами бдоити роҳи куфр бар вай занем то бҳди хеш боз равад .

Ва аммо девор ки онро иморат кард ишоратаст бнФси мутмаина , чун дид ки дар кӯраи муҷоҳидати пок ва полуда гашта ва нест хоҳад шуд гуфт ё Мӯсо магузор ки нест гардад ки ӯро бар он даргоҳи ҳуқуқ хизматаст , иморати зоҳир ӯу мурооти ботин ӯ фарз айнаст ки : « ани лнФски алейк ҳқо » ва дар таҳти ваии хзоӣни асрори қадам ниҳодаанд , агар ин девори нафсонӣ паст шавад , хазинаи асрори раббонӣ бар саҳро уфтад ва ҳар бе қадре ва нокасе дар вай тамаъ кунад ,у сари ин калимот онаст ки ганҷи ҳақиқатро дар сифоти башарият ниҳодаанд , атвори тинати даравишони пардаи он сохта , ҳамонаст ки он ҷавонмард гуфта :

Ва иқоли лмои канти алсФинаҳи қоли алхзри ардти ани айбҳо ахбри ан нафса алонФроди болородаҳи фӣаи ҳайси қоли форадати ани аъибҳои мроъоаҳи ллодби ҳайни азоФи ило нафса иродаи алъиби Флмои антҳии илои ҳадиси алғломи алмқтўл , қоли Форднои лмои кони фӣаи алқтлу алхлқ алқтл манеҳ ксбоу алхлқи ман аллоҳи фузалоу лмои антҳии илои ҳадиси алитимини қол : « Фأроди рбки أни иблғои أшдҳмо » лонаи лами икни лтксбаҳи фӣаи шайъи ء . Ва қоли ибни ътоءи лмои қоли алхзри форадати аўҳии илайҳи фии алсри ман анат ҳатто ткўни лаки иродаи Фқоли фии ассонӣаи Форднои Фоўҳии лҳои фии алсри ман анату Мӯсо ҳатто ткўни лкмои иродаи Фрҷъу қол : « Фأроди рбк » .