Қавлаи таъолӣ : « нҳни нақси алейк » иқоли қасасати алқсаҳи азои татаббуъати алҳдис , « нбأҳми болҳқ » эй хубраами болсдқ . Ва қили болиқин . « إнҳми Фтиаҳ » ҳукми аллоҳи ?лаами болФтўаҳи ҳайни омнўои балои восита , кзлки қоли бъзҳми раъси алФтўаҳи алоямон , « омнўои брбҳму здноҳми ҳудо » аимоноу басирау аиқоно . Ва қили сбтноҳми алии злк .

«у рбтнои алии қлўбҳм » эй қўинои қлўбҳми алии итмоми мо лўўо . Ва қили қўиноҳми бнўри алоямон ҳатто сбрўои алии ҳиҷрони дори қўмҳму фироқи мо конўои фӣаи ман хФзи алъишу Фрўои бдинҳми илои алкҳФ . Ва қили алҳмноҳми алсбр , « إзи қомўо » болдъўаҳи илои алоямони саро . Ва қили қомўои алии арҷлҳм . Ва қили қомўои ман рқдтҳм . Ва қили қомўои алии аимонҳму лами иртдўо . Ва қили қомўои байни ядии дқёнўси алмалики алзии кони иФтни аҳли алоямони ани динҳм , « Фқолўои рбнои раби алсмоўоту алأрз лн надаъво » эй лн наабд , « ман дунаи إлҳои лақади қлнои إзои штто » кзбоу ҷўроу хтأ , алштти исми ллҷўр феълан ӯ қўлои ахзи ман алштўту ҳўи албъд , иқоли шати ишти азои баъд .

Қоли алшоър :

Тшти ғдои дори ҷиронно

Ва ?илдори баъди ғди абъд

Маънӣ оят онаст ки эшонро имону басират ва яқин афзудем ва бар он бдоштиму қӯти дили додем то он кор ки дар гирифтанд басари бурданд , аз хону мону касон худ бибареданду нозу Наиму коми дунёи бгзоштнд ва бо дайни ислому тавҳид бо ғор гурехтанд , дар даъвати ислом ӣстодагӣ намуданд ва бар онч гуфтанд боистоднд ва барнагаштанд ,у пеши дқёнўси ҷаббор бар пои истода бо қӯти дилу нур имон гуфтанд : « рбнои раби алсмоўоту алأрз лн надаъво ман дунаи إлҳои лақади қлнои إзои штто » .

« ҳؤлоءи қўмно » фии алнсб , « атхзўои ман дуна » эй ман дуни аллоҳ , « ?алааи луи лои иأтўн » ?ҳуллои иأтўн , « алайҳим » эй алии ъбодтҳм , « бслтони байн » бҳҷаҳи зоҳира , бктоби мубин , бъзри возеҳ . Қоли қтодаҳи кули султони фии алқуръони Фмъноаҳи алҳҷаҳ , « Фмни أзлми ммни аФтрии алии аллоҳи кзбо » фии ашрокаҳи маъаи аллоҳи ?алаа , то ӣнҷо сухан эшонаст .

«у إзи аътзлтмўҳм » ин азлат , муҳоҷиратаст , ҳамчун азлати иброҳӣм аз падару қавми хеш ки гуфт : «у أътзлкм ва мо тдъўни ман дуни аллоҳ » . «у إзи аътзлтмўҳм » яъне азои бъдтми ани алқўм , « ва мо иъбдўни إлои аллоҳ » эй дуни аллоҳ ,у фии мусҳафи ибни масъӯд : « ва мо иъбдўни дуни аллоҳ » . Ва раво бошад ки он қавми ҳам бут май парастиданад ва ҳам аллоҳро ҷли ҷалолау онкии астсноء муттасил бошад яъне аътзлтми қўмкм , « ва мо иъбдўни إлои аллоҳ » Фонкми лами ттркўои ибодата , « Фأўўои إлии алкҳФ » сирўои илайҳ , « иншри лаками рбкм » ибсту иўсъи алайкум , « ман раҳмата » эй ризқа . Ва қили ман тавфиқа , «у иҳиии лаками ман أмркми мрФқо » эй исҳли лаками мо тридўни ман амри аддӣн . Ва қил « мрФқо » рзқои рғдоу ғзоءи тأклўнаҳ , мрФқо бФтҳ мему касри Фои қроءти маданӣ ва шомӣаст , боқӣ бкср мему фатҳ Фо хонанд , ФолмрФқи бФтҳи алмими масдари колмтлъу алмрҷъу алмҳису алмҳизу бксри алмими исми лмои иртФқ ба колмхиту алмқтъу ҳўи мо иртФқу истъон ба .

« ватарӣ алшмс »тарӣ калимаи арабӣаи тФттҳи баҳои тзъҳои мавзеи алълм . Ва қили маъноаи луи рأитҳм ё Муҳамади лрأитҳми бҳзаҳи алсФаҳ , « إзои талъати ттзоўр » беалиф бар вазни тсФр : қроءти шомӣ ва ёқӯбаст , « ттзоўр » болФу тахфифи қроءти ъосму Ҳамзау ксоиӣ , боқӣ « тзоўр » бтшдиди зо ва алиф хонанд , эй ттзоўри ман алзўру ҳўи алмил эй тмилу тнҳрФи алшмси ани ҳарфи алкҳФ , « إзои талъат » фии атўли айёми ман айёми алсиФи лони алкҳФи фии муқобилаи бенот алнъш , « зоти алимин » эй ноҳияи ямини алқоӣми ббоби алкҳФ , «у إзои ғурбати тқрзҳм » эй ттркҳму тъдли анҳуам , « зоти алшмол » маънӣ онаст ки раби алъзаҳи шахсу сӯрати эшон дар он ғор аз ҳарорати шуъоъи офтоб нигаҳ дошт ки он ғори баробари бенот алнъш буд , офтоби буқати тулӯъу ғуруб аз эшон дар мегузашт , равшаноӣ медоду шуъоъ бар эшон намеафтоду аллоҳи таъолии эшонро нигаҳ медошт , « ва ҳам фӣ Фҷўаҳ манеҳ » эй фии мтсъу Фзоءи ман алкҳФи инолҳми насими алриҳу баради алҳؤоءу тнФии анҳуам крбаҳи алғору ғмўмаҳ , « злки ман оёти аллоҳ » эй злки алзии зикрати ман амри алФтиаҳи ман ъҷоӣби сунъи аллоҳи таъолӣу даллолоти қудратау ҳикмата , « ман иҳди аллоҳи Фҳўи алмҳтд » ман иўФқаҳи Фҳўи алзии аҳтдӣу асоби ашори илои анаи ҳўи алзии тўлии ҳдоитҳму луи лои злки лами иҳтдўо , « ва ман излли Флни тҷди ?лаи влёи мршдо » эй ман азлаҳи Флои ҳодии ?лаи лони алтўФиқу алхзлони беди аллоҳ .

«у тҳсбҳми أиқозо » ҷамъи иқзу иқз мисли қўлк раҷул наҷад ва наҷад ллшҷоъу ҷумъаи анҷод , « ва ҳам рқўд » эй ниёам , ҷамъро қад мисли қоъду қууд , яъне луи рأитҳми мушоҳидаи лзннти злки лони ъиўнҳми кони мафтӯҳаи конҳми аҳёءи инзрўн , «у нқлбҳми зоти алимину зоти алшмол » ириди фии рқдтҳм кӣ лои тأкли аларзи мо илиҳои ман абдонҳми алии тӯли алмдаҳу зоти алимини сафаи албқъаҳ эй ман албқъаҳи алтии телии аимонҳми илои албқъаҳи алтии телии шмолҳму ҳаии насби алии зарфи алмкон ,у иқоли ани явми ъошўроءи кони явми тқлибҳм . Ва ани қтодаҳи қоли ани алтқлиби кони фии алрқдаҳи алаввалӣ . Ва қоли ибни аббоси ани ?лаами фии кули оми тқлибини сетаи ашҳри алии зии алҷнбу сетаи ашҳри алии зии алҷнб .

. . . Қавла : «у кулбаами бости зроъиаҳ » идиаҳ , иқоли илҳсҳмои Фтшбъаҳи аҳдиҳмоу трўиаҳи алأхрӣ ,у алўсиди мавзеи алътбаҳи кант ӯ лами ткну алоисоди алоғлоқ , самяти алътбаҳи всидои лони албоби алайҳои иғлқ , қавла : « луи атлъти алайҳим » яъне луи ашрафати алайҳими Фнзрти илайҳам , « лўлит манеҳам Фроро » лои арзати анҳуам ва ҳрбт манеҳам , « ва лмлӣт манеҳам ръбо » эй амтлӣт манеҳам хўФои лони азФорҳму шъўрҳми толту аъинҳми муфаттиҳаи колмстиқзи алзии ириди ани итклм ва ҳам ниёам . Ва қил « ръбо » ман ваҳшаи алмкони алзии ҳам фӣа . Ва қили ани аллоҳи таъолии мнъҳми болръби лӣлои ироҳми аҳаду лои тмсҳми яди ломс ҳатто иблғи алкитоби аҷалаи Фиўқзҳми аллоҳи ъзу ҷли ман рқдтҳми лородаҳи аллоҳи субҳонаи ани иҷълҳми ояу ибраи лмни шоءи ман халқа : « лиълмўои أни въди аллоҳи ҳақу أни алсоъаҳи лои риби фӣҳо » . Қрأи ибни касӣру нофеъ : «у лмлӣт » болтшдиду алўҷаҳи ани млоءи болтшдиди лғаҳи фии млоءи болтхФиФу ани канти лғаҳи қалила , қоли алмхбли алсъдӣ :

Ва ҷоӣзи ани иқоли ани алмшдди лксраҳи алФъли Фикўн алмрод манеҳ млоءи баъди мли ءу алии ҳозои иҳмли мо фии албити лони алслосли ҷамъ ,у қрأи албоқўн : «у лмлӣт » мухаффафау алўҷаҳи анаи аллғаҳи алҷидаҳу ҳаии алмшҳўраҳи ъндҳм . Қоли алҳсни алхФиФаҳи аҷўди фии алкломи алъараби иқўли млأнии ръбоу лои икодўни иърФўни млأнӣ , қоли алшоър :

Ва қоли аллоҳи таъолӣ : « явм нақавл лҷҳнми ҳилли амтлأт »у ҳўи мтоўъи малаъ . « ръбо » бтҳрики алъайни қрأҳои ибни омиру алксоӣӣу ёқӯбу қрأи албоқўн « ръбо » бтскини алъайну алўҷаҳи анҳмои луғатони алръбу алръби колшғлу алшғлу иҷўзи ани икўни алръби болтскини мхФФои ман алръби болтҳрик .

Рӯй Саиди бен ҷбири ани ибни аббоси қол : ғзўнои маъаи Муъовияи ғазваи алмзиқи наҳви алрўми Фмррнои болкҳФи алзии фӣаи асҳоби алкҳФ , Фқоли Муъовияи луи кашфи лнои ани ҳؤлоءи Фнзрнои илайҳам , Фқоли ибни аббоси лӣси лаки злки қади манъи аллоҳи таъолии ман ҳўи хайри мнк , Фқол : « луи атлъти алайҳим лўлит манеҳам Фроро ва лмлӣт манеҳам ръбо » , Фқоли Муъовияи лои антҳӣ ҳатто аълами ълмҳми Фбъси насаи Фқоли азҳбўои Фонзрўои Флмои дхлўои алкҳФи баъси аллоҳи ъзу ҷли алайҳими риҳои Фохрҷтҳм .

«у кзлки бъсноҳм » эй комаи анмноҳми фии алкҳФу мнънои ҳам ман улвусули илайҳаму ҳФзнои аҷсомҳми ман алблии алии тӯл алзмону сёбҳми ман алъФни алии мари алоёми бқдртнои Фкзлки бъснои ҳам ман алнўмаҳи алтии ташаббуҳи аламут , « литсоӣлўои бинҳм » литҳдсўоу исأли бъзҳм баъзан яъне алҷأнои ҳам илои ани исأли бъзҳм баъзан ани мадаи лбсҳми ФиърФўои мо ҷирии алайҳиму иълмўои қадараи аллоҳи ъзу ҷлу лиълми соири анноси аизои ҳолҳм , « қол қоил манеҳам » яъне раисаами мкслмино , « кам лбстм » эй кам лбстми мада , кам мари ълинои мнзи дхлнои алкҳФ , « қолўои лбснои иўмо » лонаами дхлўои алкҳФи ғдўаҳ , Флмои рأўои алшмси қолўо , « أўи баъзи явм » тўқёи ман алкзбу кони қади бақиятаи ман алшмси бақия , Флмои нзрўои илои азФорҳму ашъорҳми тиқнўои ани лбсҳми аксари ман явм ва ман баъзи явми Фоҳолўои алии аллоҳи муъаррифаи злк , « қолўои рбкми أълми бмои лбстм »у қили ани раисаами лмои раъии ахтлоФҳми қол : « рбкми أълми бмои лбстм » . . . « Фобъсўои أҳдкми бўрқкм » эй бдроҳмкм , « ҳзаҳи إлии алмдинаҳ »у канти дроҳми кохФоФи алإбли ман зарби малакаами дқёнўс , қрأи абӯи Амру Ҳамзау абӯи бикру рӯҳи ани ёқӯб : « бўрқкм » бскўни алроء ва ман бқии бксри алроءу ҳумои луғатон мисли кабиду кабиду китфу китф . Ва қили алўрқи алФзаҳи мазрубаи кант ӯ ғайри мазруба , далелаи ани ърФҷаҳи бен асъади асиби анФаҳи явми алклоби Фотхзи анФои ману рқи Фонтни алайҳи Фомраҳ алнабӣ ( с ) ани итхзи анФои ман зҳб , « Флинзри أиҳо » эй боиъии аҳли алмдинаҳ , « أзкии тъомо » эй аҳли тъомоу атҳару атиби ман ҷҳаҳи анаи забеҳаи муъмин ӯ ман ҷҳаҳи анаи ғайри мғсўб . Ва қил « أзкӣ » эй аксару архс , « Флиأткм брзқ манеҳ » эй бтъому қӯт , «у литлтФ » эйу литрФқи фии шроаҳ ӯ фии духули алмдинаҳу ихФ нафса ва мо иштриаҳи лӣлои иълм ба , «у лои ишърни бкми أҳдо » эй лои иФъли мо икўни сббои лмърФаҳи алқўми боҳўолкм .

« إнҳм » яъне аҳли алқриаҳ , « إни изҳрўои алайкум » иълўкму изФрўои бкм , иқоли зуҳри алайҳи азои ълоаҳу ғалаба . Ва қил : « إни изҳрўои алайкум » ишрФўои алайкуми Фиълмўои бмконкм , « ирҷмўкм » исбўкм . Ва қили иқтлўкми рҷмои болҳҷораҳу кони ман ъодтҳми алқтли болрҷму ҳўи ахбси алқтл , « أўи иъидўкми фии млтҳм » иклФўкми алъўди илои алкФр , «у лни тФлҳўои إзо » баъди алъўди илои алкФр , « أбдо » доимо .

Рӯй ан алнабӣ ( с ) анаи қол : сулс ман кун фӣаи ваҷди ҳлоўаҳи алоямони ман кони аллоҳу расӯлаи аҳби илайҳи ммои сўоҳмо ва ман аҳби ъбдои лои иҳбаҳи алои аллоҳ ва ман икраҳи ани иъўди фии алкФри баъди ази анқзаҳ аллоҳ манеҳ комаи икраҳи ани илқии фии алнор .

Ривояти вҳби бен мнбаҳ дар қиссаи асҳоб алкҳФ онаст ки мардӣ аз ҳўорёни исо ( ъ ) қасди он Мадина кард ки асҳоби алкҳФ аз онҷо буданд , ӯро гуфтанд бар дарвозаи ин шаҳри бутӣ ниҳодаанд ва ҳечкасро дастурӣ нест ки дар шаҳр шавад то аввали он бутро суҷуд кунад , ин мард аз худ раво надошт ки бутро суҷуд кунад ва дар шаҳр шавад , гармобае буд наздики шаҳр дар он гармоба рафт ва худро бмздўрии бсоҳб гармоба дод , соҳиби гармобаи баъд аз он бондки рӯзгор дар касбу кори худ баракат диду рӯзии фароху маоши тамом , гуфт муборак мардӣасту хуҷастаи пай ки чандини хайру баракат аз омадани вай бар мо пайдои гашт , пас он ҷавонмардони асҳоби алкҳФи як як буии ҳамеи пайваст то ҳама бар вай муҷтамаъ шуданду сухан вай бишуниданд ки аз осмону замину аҳволу аҳўоли қиёмат хабар медод , эшон ӯро тасдиқ карданду буи имон овараданд ва бар дайни вайу сирату тариқат вай бирафтанду имони худ аз аҳли шаҳр пинҳон медоштанд , пас рӯзии писари малики эшон бо занӣ дар он гармоба рафт ва ҳар ду дар он гармоба ҳалок шуданд , бо малик гуфтанд соҳиби гармобаи писари туро ҳалок кард , малик ӯро талаб кард ва наёфт , гуфт дар он гармобаи ёри вай ки буд ва бо ки суҳбат медошт , гуфтанд ҷавонӣ чанд пайвастаи бойен гармоба меомаданд , кории нави сохтау динии нави гирифта , гуфт эшонро талаб кунед ва бар ман оред , эшон аз малики бтрсиднд ки аз бтши ваии эмини набуданд , бигурехтанд ва рӯй бсҳро ниҳоданд , бмзръаҳ эй расиданд , соҳиби он мазраъаи аҳвол эшон пурсед , эшон қисса худ бигуфтанд , он соҳиби мазраъа низ имон оварад ва бо эшон бирафт , ва бо ваии сегӣ буд дар он мазраъаи он саги ҳам чунон бар пай вай мерафт то шаб дар омад ва эшон бидон ғор расида буданд , дар ғор шуданд , бар қасди онкии шаб дар ғор бошанду бомдоди тадбири кор хеш кунанд , ҳаме бо якдигар сухан мегуфтанд ки ногоҳ дар хоб шуданд , ва дар он хоби сесад ва на сол бимонаданд .

Дигари рӯзи бомдоди малик бо лашкару ҳашами хеш дар паии эшон ҳаме омаданд то бадари ғор , ҳар он кас ки хост то дар ғор шавад руъбии азим дар дилаш меафтод ки ҳам бар ҷой мемонад ва тоқат надошт ки дар ғор шавад , пас малик бифармуд то дар ғор бар эшон бигирифтанду бшҳри бози гашт , чун рӯзгор бар омаду қрнои баъди қарн дар гузашт , рӯзии шабонеи онҷои гӯсфандонро бчро дошт борон гирифт , паноҳ бо дар ғори барад , бо худ гуфт ӣнҷо ғорӣ бӯда ва дар бароварда , акнӯн дар он фарои гушойам ва дар он нишинам , биҷаҳадӣу ранҷӣ бисёр он дар ғор бикшод ,у раби Алъоламин эшонро дар он ғор аз хоб бедор кард . Як қавл инаст ки гуфтем .

Ва бқўлии дигар чун муддати диранги эшон басар омад ва сесад ва на сол тамом шуд , аз хоб дар омаданд , гуфтанд оҳ ки вақти намоз бмо даргузашт ки дар хоб дайр бимонадем , ва эшон чун дар ғор мешуданд чашмаи обу дарахтон дида буданд бар дар ғор , гуфтанд то рӯему об даст кунем , чун берун омаданд он чашмаро хушки диданд ва аз он дарахтон ҳеҷ намонда , бо худ таъаҷҷуб ҳаме карданд ки дирузи мо ӣнҷои чашмаи обу дарахтони дидему имрӯз чунинаст ! ! бо якдигар гуфтанд : « кам лбстми қолўои лбснои иўмои أўи баъзи явм » бойени сухан дар хилофи афтоданд , меҳтар эшон гуфт : лои тхтлФўои ?фонаи лами ихтлФи қавми алои ҳлкўо , пас он дирам ки доштанд аз зарби дқёнўс ба имлихо доданд то бшҳр равад ва таом оварад , инаст ки раб Алъоламин гуфт : « Флиأткм брзқ манеҳу литлтФу лои ишърни бкми أҳдо » таомии ҳалол талаб карданд аз збоиҳи муъминон ва аз он ки дар он ҳеҷ ғасб нарафта ки эшон дар аҳди дқёнўс дида буданд ки гӯшт хӯк мехӯрданду пиҳи хӯк дар миён таомҳо мекарданд , имлихои дирами бардошт ва рӯй бшҳри ниҳод , ҳама он дид ки надида буд ! баъзе харобҳо бъморт дид ва баъзе иморат хароб дид : ҳам чунон мутафаккир мерафту таъаҷҷуб ҳаме кард то бдрўозаҳ шаҳр расед , илмӣ дид насб карда бар он илми набишта ки : лои илоҳи алои аллоҳи исои расӯли аллоҳ , замонии боистоду тафаккур ҳаме кард пас дар он шаҳр шуд ва ҳеҷ касро наме шинохт , бқўмӣ бар гузашт ки китоби Инҷил май хонданду ибодат ҳаме карданд , на чунон ки ваии дида буд , ҳаме рафт дар бозор то бдкон хбоз расед , онҷо бинишасту хбозро гуфт ин шаҳрро чаҳ гӯйанд ? гуфт : афсӯс , гуфт номи малик шумо чист ? гуфт : абди арраҳмон .

Пас имлихои дирам буи дод то бидон таоми хирад , хбоз дар он нигараст зарб дқёнўс дид , гуфт ту ганҷӣ ёфтае агар маро аз он баҳра кунӣ ва гарна турои бподшоаҳ шаҳр сипорам , имлихо гуфт ман ганҷ наёфтаам , аммо корӣ аҷабаст кори ману ҳолеи турфа ! ва баъзе қисса хеш бигуфт , хбози даст вай бигирифт ва ӯро бқҳри пеши малики абди арраҳмони барад , малик аз ҳоли вай боз пурсед ва гуфт дарин шаҳри ҳеҷ касро доне ? имлихо гуфт ҳазор кас донам ва номҳои эшон бар шимурд , малик гуфт ин номҳо худ на номи аҳл ин замонаст , дарин шаҳри ҳеҷ сарои дорӣ ? гуфт дорам , имлихо мерафту малики абди арраҳмон бо арқони давлат бо ваии ҳамеи рафтанд то бадари сароеи расиданд ки аз он олитар сарое набӯд , гуфт ин сарой манаст , перӣ аз он сарой берун омад ъсобаҳ эй бар пешонии баста , гуфт чаҳ бӯдааст ки амир бо лашкари ӣнҷо омадааст , гуфтанд ин мард ҳаме гуяд ки ин сарой манаст , он пер гуфт ман ин сарой бмирос дорам аз обоу аҷдоди хеш , имлихо гуфт аз он обоу аҷдоди хеши ҳечкасро номи бадонеи гуфтан ? гуфт оре аз фарзандони имлихоом , имлихо гуфт пас бидон ки ман имлихоом , он пери буи дар афтоду бӯса бар сару чашми вай май ниҳод ва мегуфт бони худоӣ ки яктост ки ӯ рост мегуяд ва ин ҷад манаст .

Ва қавмӣ аз мусулмонон гуфтанд оре ки мо аз падарон хеш шунидаем ва эшон аз падарон худ шунида ки ҷамъии мусулмонон дар рӯзгор дқёнўс бигурехтанд ва пинҳон шуданд , магари вай аз эшонаст ва он лавҳ низ бо даст овараданд ки номҳои эшону сирати эшон бар он набишта буду таърих он гуфта , пас эшонро яқин шуд ки вай рост мегуяд амир аз асб фурӯд омаду буи тақаррубҳо кард ва ӯро бар гардан гирифтанду аҳли шаҳр бо вай бирафтанд то ёрони худро боишон намояд ,у аҳли шаҳр дар он замони ду гуруҳ буданд : гуруҳеи тарсоёни салиби параст ,у гуруҳеи мусулмонон бар дайни исо ( ъ ) , пас ҳама бо вай бирафтанд , мусулмонону тарсоён чун наздики ғори расиданд имлихо гуфт то ман аз пеш биравам ва аз ин аҳволи эшонро хабари даҳум то эшон огоҳ шаванд ки ин ҷамъ дқёнўс несту ало аз тарсу бими дқёнўс ҳалок шаванд , имлихо рафту аҳвол бо эшон бигуфт ки рӯзгор на онасту подшоҳ на он ки шумо диданд ,у мардумони шаҳри ҷумла омадаанд ки шуморо бибинанд , эшон гуфтанд пас моро дар фитна афкананд , дастҳо бардоштанд ва дуо карданд ки бори худоёи моро бо он ҳол бар ки будем , раби алъзаҳи дъоءи эшон иҷобат кард ва бо он ҳоли барад ки буданд , ва эшон имлихоро диданд ки дар он ғор шуд ва низ эшонро боз наёфтанд ва ҳечкас Зуҳра надошт ки дар он ғор шавад , пас мусулмонон гуфтанд ки бар дайн мо буданд ва тарсоён гуфтанд малики зодагон мо буданд , мо боишон аўлитрим ҳарб сохтанд ,у мусулмонони ғолиби гаштанд , онҷои масҷидӣ банно карданд , инаст ки раб Алъоламин гуфт : « лнтхзни алайҳими мсҷдо » .

Ва гуфтаанд аҳли он шаҳри се гуруҳ буданд : баъзе мункирони баъс , ва баъзе на мункир буданд локин мегуфтанд баъси арвоҳро буд на аҷсодро , баъзе гуфтанд ки ҳам аҷсодро баъсаст ва ҳам арвоҳро , ва он малики эшон аз он хилофи зҷр ҳаме шуд ва ӯро шабаҳати падед ҳаме омаду мусулмон буд , пас рӯзӣ бсҳро шуд ва бар хок нишаст ва дуо кард гуфт илоҳӣ бинмоӣ аломатии моро чндонки ин хилоф бар хезад , раби Алъоламин эшонро аз он хоб бедор кард ва он ҳол боишон намӯд то ббъс ва нашӯр яқин шуданд , инаст ки раб Алъоламин гуфт : «у кзлки أъсрнои алайҳими лиълмўои أни въди аллоҳи ҳақу أни алсоъаҳи лои риби фӣҳо » эй комаи бъснои ҳам ман нўмҳми атлънои алайҳим яъне аълмнои анноси бҳолҳми листдлўои алии саҳаи албъс , иқоли ъсри алии кзои ъсўрои азои илмау аъсри ғайраи аълама , « лиълмўои أни въди аллоҳи ҳақ » яъне лиздоди асҳоби алкҳФи уламои бқёми алсоъаҳу муъаррифа бақадра аллоҳи ъзу ҷл . Ва қили лиълми аҳли алқриаҳи азои рأўои асҳоби алкҳФи бъсўои баъди тсъу слосмоӣаҳи санаи ани баъсаи явми алқёмаҳи ҳақ , «у أни алсоъаҳи лои риби фӣҳо إзи итнозъўн » ази мансӯби боъсрно эй Фълнои злки ази вақъи алтнозъи фии амрҳму тнозъҳми ани қоли бъзҳми қади мотўои фии алкҳФу бъзҳми қоли бали ҳам ниёами комаи номўои аввали мара . Ва қили алтнозъи ҳўи анҳми лмои азҳрўои алайҳим , қоли бъзҳм « абнўои алайҳими бнёно » иърФўн ба ,у қоли охрўни атхзўо « алайҳими мсҷдо » . Ва қили тнозъўои Фқол алмؤмнўн набанӣ ъндҳми мсҷдои лонаами алии динно ,у қолат алнсорӣ набанӣ канисаи лонаами алии динно .

Ва қили конўои ихтлФўни фии мадаи мксҳму ъддҳми идли алайҳи қавла : « рбҳми أълми баҳам »у қавла : « рабии أълми бъдтҳм » .

. . . « қоли аллазӣнаи ғлбўои алии أмрҳм » ва ҳам алмؤмнўн , « лнтхзни алайҳим » эй ъндҳм , « мсҷдо » . Ва зикри анаи ҷаъли алии боби алкҳФи масҷиди ислии фӣа .

« сиқўлўни салосаи робиъаами кулбаам » эй ҳам салосаи риҷолу клб ,у маънии робиъаами ирбъҳми бонзмомаҳи илайҳам ,у кзлки хомси алорбъаҳу содси алхмсаҳи илои ъошри алтсъаҳ , ва аммо солиси салосау робъи арбаъау сонии аснини Фолмънии воҳиди алслосаҳу воҳиди алорбъаҳу воҳиди алоснин .

Ибн аббос гуфт ду мард омаданд аз тарсоёни Наҷрон аз донишмандони эшон бар Мустафо ( с ) номи эшон Сайиду оқиб , расӯли худоӣ азишон пурсед ки адади асҳоби алкҳФ чанд буд ? Сайид гуфт се мард буданд чаҳоруми эшон саги эшон , ва ин Сайид аз тарсоёни ёқӯбӣ буд . Ва оқиб гуфт панҷ буданд шашуми эшон саги эшон , ва ин оқибат , нстўрӣ буд , ва мусулмонон гуфтанд ҳафт тан мард буданду ҳаштуми эшон саги эшон , раби Алъоламин аз қавли тарсоёни ҳикоят боз кард ва бар ақаб гуфт : « рҷмои болғиб » эй қзФои болзни ман ғайри яқини ончи мигўинди бзни мигўинд аз пӯшидагӣ на аз яқин . Ин далеласт ки раби алъзаҳи қавли мусулмонон дар онч гуфтанд : « сабъа » рост кард ва бипасандед ки агар сабъа ҳамчун хумсау салоса будӣ , « рҷмои болғиб » бохр гуфтӣ , пас гуфт : «у сомнҳми кулбаам » ҳзаҳи алўоў ваов алсмониаҳу злки лони алъараби тқўл , воҳид , аснон , салоса , арбаъа , хумса , сета , сабъау смониаҳи лони алъқди кони ъндҳми сабъаи комаи ҳўи алиўми ънднои ъушра ,у назираи қавлаи таъолӣ : « алтоӣбўни алъобдўн » илои қавла : «у алноҳўни ани алмнкр »у қавла : « мусалламоти муъминот » илои қавла : «у أбкоро » . Ва қили ҳзаҳ ваов алҳкму алтҳқиқи дахлати фии охирҳо аъломои бонқтоъи алқсаҳу ани алшии ءи қади тем . Кأни аллоҳи субҳонаи ҳққи қавли алмуслимӣну садақаами баъди мо ҳакии қавли алнсорӣу ахтлоФҳми Фтм алклом ъанд қавла : « сабъа » сами ҳукми бон « сомнҳми кулбаам »у алсомни лои икўни алои баъди алсбъаҳи Фҳзои таҳқиқи қавли алмуслимӣн .

. . . « қул рабии أълми бъдтҳми мо иълмҳми إлои қалил » ман анносу ҳў алнабӣ ( с ) ,у қили ҳам аҳли алкитоб . Ва қоли ибни аббоси анои ман злки алқлили сами зкрҳми босомиҳми Фзкри сабъа , « Флои тмори Фиҳми إлои мроء зоҳиран » алмроءи ихроҷи мо фии қалби алмнозри ман алхтои бтриқи алҳҷоҷу алмънии лои иأти фии амрҳми бғири мо аўҳии алик , эй уфти фии қстҳми болзоҳри алзии анзли алейк ва қул : « мо иълмҳми إлои қалил »у ло ттърФ азед ман злки ман алиҳўду алнсорӣ , «у лои тстФти Фиҳм » эй лои ттлби алФтўии фии асҳоби алкҳФ , « манеҳам أҳдо » эй ман аҳли алкитоб ,у қили ман алмуслимӣн . Қоли ибни аббоси маъноаи ҳсбки мо қасасати алейк .