Қавлаи таъолӣ : «у أнзрҳми явми алҳсраҳ » алонзори эъломи маъаи алтхўиФ ,у алҳсраҳи алндомаҳи алии алФоӣт . Маънии ҳасрати ғояти андӯҳу камол ғамаст , ки дилро шикаста ва кӯфта кунад , яъне идъи алқлби ҳсиро . Рӯзи қиёмати рӯз ҳасрат хонд лонаи итҳсри фӣаи кули муфрати фии алтоъаҳи алии тафрита ,у кули ман кби алмъсиаҳи алии маъсията . Маънӣ онаст ки эй Муҳамад ! уммати худро бими даҳ ва битарсон аз рӯзи қиёмат , ки халқ дар он рӯзи бғоити андӯҳу шикастагӣ ва дармондагӣ бошанд , яке бтқсир дар тоъат , яке борткоби маъсият . Қоли ибни аббос : қавла « явми алҳсраҳ » , ҳозои ман асмоءи явми алқёмаҳи азмаи аллоҳу ҳазараи ибода . « إзи қзии алأмр » Фрғи ман алҳсобу адхли аҳли алҷнаҳи алҷнаҳу аҳли алнори алнор ,у забҳи аламут .
Рӯй абӯи Саиди алхдрии разии аллоҳи анҳу қол : қоли расӯли аллоҳ ( с ) : « азои астқри аҳли алҷнаҳи фии алҷнаҳу аҳли алнори фии алнор , ҷаии ءи болмўти фии сувараи кбши амлҳ , ФиўқФи байни алҷнаҳу алнор , Финодӣ ё аҳли алҷнаҳ , Фишрӣбўну инзрўн , сами инодӣ ё аҳли алнор , Фишрӣбўну инзрўн , Фиқоли أи търФўни ҳозо ? ҳозои аламут . Ва лӣси Фиҳми алои ман иърФаҳ , Физбҳи байни алҷнаҳу алнор , сами иқол ё аҳли алҷнаҳи хлўди лои мӯати фӣа ва ё аҳли алнори хлўди лои мӯати фӣа . Сами қрأи расӯли аллоҳ ( с ) «у أнзрҳми явми алҳсраҳ » .
Ва фии рўоиаҳи абӯи ҳрираҳи қол : қоли расӯли аллоҳ ( с ) . « иؤтии болмўти явми алқёмаҳи ФиўқФи алии алсроти Фиқол ё аҳли алҷнаҳ ! Фитлъўни хоӣФини вҷлини ани ихрҷўои ман мконҳми алзии ҳам фӣа , Фиқоли ҳилли търФўни ҳозо ? Фиқўлўни нъм ё рбнои ҳозои аламут , сами иқол ё аҳли алнор ! Фитлъўни фараҳин мстбшрини рҷоءи ани ихрҷўои ман мконҳми алзии ҳам фӣа , Фиқоли ҳилли търФўни ҳозо ? Фиқўлўни нъм ё рбнои ҳозои аламут , Физбҳи алии алсрот , сами иқол , хлўди Флои мӯат .
Физдоди аҳли алҷнаҳи Фрҳои илои Фрҳҳму издоди аҳли алнори ҳзнои илои ҳзнҳм » .
Ва ани ибни масъӯди қол : лӣси ман нафаси алоу ҳаии тнзри илои байти фии алҷнаҳу байти фии алнор ,у ҳў « явми алҳсраҳ »у ирии аҳли алнори албити алзии фии алҷнаҳ , сами иқоли луи ъмлтм , Фтأхзҳми алҳсраҳ . Ва ирии аҳли алҷнаҳи албити алзии фии алнор , Фиқўлўни луи лои ани ман аллоҳи алайкуми қавла : « ва ҳам фии ғФлаҳ » эй ҳам алиўми фии ғФлаҳ . Ин ғифлати бмънӣ тағофуласт .
Мегуяд имрӯз дар дунёи хештанро ғофил месозанд аз кори охират ва бидон имон менаёранд , Фзлки қавла : « ва ҳам лои иؤмнўн » эй лои исдқўн ба » .
« إнои нҳни нрси алأрз ва ман алайҳо » эй нмитҳми Фибқии алрби субҳонаи Фирсҳм .
Маънии виросат дар луғат онаст ки малики мўрси буфоти вай бо ворис нишинад ,у виросати ҳақи таъолӣ на бойен маънӣаст ки осмону замин ва ҳар чаҳ дар он ҳамаи малику малики аллоҳ таъолӣаст , ҳамаи офарӣда ва нав кардау сохта ӯ , на аз касе харида ва ёфта ё аз дайгарии буии расида , пас маънӣ оят онаст ки ҷаҳонёну ҷҳондоронро бардорему халқро ҷумлаи бмироним ва вилоят дошту амр ва наҳй эшон бмрг бурӣда гардонем , то дунё аз халқ холӣ шаваду ҷири молики ҳақиқӣу худоӣ боқӣ намонад , «у إлинои ирҷъўн » ирдўни Фнҷозиҳми ҷзоءи вФоқо . Ва қрأи ёқӯб « ирҷъўн » бФтҳи алёءу касри алҷим .
«у азкри фии алкитоб » эй азкр ё Муҳамади лқўмку амтки фии алқрони алзии анзли алейк қиссаи иброҳӣми маъаи абӣаи ликўни длилои алии саҳаи нбўтк . « إнаҳи кони сдиқо » касӣри алсдқ . Набиё рсўлои инбии ани аллоҳи болавҳӣ .
« إзи қоли лأбиаҳ »
Ва ҳўи иъбди алснм : « ё أбти лами тааббуди мо лои исмъ »
Алдъо , «у лои ибср »
Алъбодаҳу лои идФъи ънки музирау лои мкрўҳо . Раби Алъоламин иброҳӣм ( ъ )ро бипасандед ва ӯро бстўд бонакор ки намӯд бар бути парастии падар . Маънӣ онаст ки : эй Муҳамад ( с ) қавми худро хабари даҳ аз қиссаи иброҳӣм , он марди пайғомбари ростгӯии рости рӯ ки падари худро гуфт , озри бути параст : « лами тааббуди мо лои исмъу лои ибср »
Чаро парастии бутӣ ки самъ надорад ва басар надорад ?
На самъ дорад ки дуои ту шунӯд . На басар дорад ки ибодат ту бинад . Ин далелӣ зоҳираст ки худованди олами маъбуди ҷаҳонёну офаридагори ҳамагон , ӯро самъасту басар . Самиъи бсмъаҳ , басир , ббсраҳ . Шунавоӣаст ки ҳамаи овозҳо шунӯду бшнўоиии худ баҳама розҳо расад .
Биноӣист ки бҳич бинанда намонад , пӯшидау давр чун ошкор ӯ наздик бинад . «у лои иғнии ънки шиӣо »
Қили лои идФъи ънки азоби аллоҳ . Чаро бути парастӣ ки фардои азоби аллоҳи таъолӣ аз ту бор натавонад дошт ?
« ё أбти إнии қади ҷоءнии ман алълм » яъне ман алўҳӣ . « мо лами иأтк »у қили ?утонеи аллоҳи ман илми алтўҳиду муъаррифаи аллоҳ , ва ман илми мо икўни баъди аламут ва ман истеҳқоқи алкоФри азоби аллоҳ .
« мо лами иأтк » эй падар аз ваҳии худои таъолии бмн он омад ки бтў наомад , ва ман он донам ки ту ндонӣ аз илми тавҳиду маърифати худо , ва ман донам ки фардои кофарроу бути парастро азоб кунанд ва ту мендонӣ . Борӣ бар паии ман рӯу атбоъ ман кун то длоӣли тавҳид бар ту равшан кунам ,у роҳи дайни писандидаи бтўи намоям . « أҳдки сротои суя » яъне динои ъдлоу ҳўи алислом . Маънии сӯй дар оят адласт ҳам чунон ки дар сӯра алмалик гуфт : « أи Фмни имшии мкбои алии виҷҳаи أҳдии أмни имшии суя » эй ъдлои мҳтдёи алии сироти мустақӣм .
Аммо ончӣ дар аввал сӯра гуфт ҳикоят аз Ҷабраил « Фтмсли лҳои бшрои суя »
Он тсўит халқаст бар сӯрати башар , ҳам чунон ки дар сифат одам гуфт : « сами сўоаҳу нафхи фӣаи ман рӯҳа » . эй сӯии халқа .
« ё أбти лои тааббуди алшитон » ибодаи алшитони тоъатаи фии такфирау азлолаҳ , иқўли лои ттъаҳи Фимои иأмрк , « إни алшитони кони ллрҳмни ъсё » . Алъсӣу алъосии воҳид , алъсии фии алмънии аксару кони ӣнҷо зиёдатаст онро маънӣ нест , ва гуфтаанд кони бмънӣ сораст .
« ё أбт » бФтҳ дар ҳар чаҳор ҳарф , қроءт шомӣасту шарҳи ону ваҷҳи он дар сӯра Юсуф рафт . « إнии أхоФ » ин хавфи бмънӣ илмаст чунон ки онҷо гуфт : « Фإн хуфтам أлои иқимои ҳудӯди аллоҳ »у алмънии анки аълами ани мати алии мо أнти алайҳ , « أни имски азоби ман арраҳмон » . Ва қили маъноаи ахоФи ани лои тақаббули манӣ насиҳатии Фиъзбки аллоҳ . « Фткўни ллшитони влё » қринои фии алнори тлиаҳу илик .
эй падар май тарсами насиҳат ман напазирӣ вонгаҳи ллаҳи таъолии туро азоб кунад ва дар дӯзахи қарин шайтон бошӣ . Он гуҳи падар ӯро ҷавоб дод : « أи роғиби أнти ани олҳтӣ ё إброҳим ? » ин истифҳоми бмънӣ инкораст , яъне أи трғби ани ибодатҳоу тмили анҳо ? эй иброҳӣм аз ибодат батон май баргардӣ ва май нанги дорӣ ва таън кунӣу марои амр ва наҳй мекунӣ ? « лӣни лами тнтаҳ » ани мқолтку амре ва нае , « лأрҷмнк » ва агар азин сухан барнагардӣ ва ин амр дар боқӣ накунӣ ман туро сангсор кунаму ҳалоку қил « лأрҷмнк » эй лأштмнки иқоли фалони ирмии Флоноу ирҷми азои шатма , ва манеҳ қавлаи субҳона .
«у аллазӣнаи ирмўни алмҳснот » .
Рҷм дар қуръон бар панҷ ваҷҳ ояд : яке бмънии қатл , чунон ки дар сӯра ис гуфт : « лнрҷмнкм » яъне лнқтлнкм , ва дар сӯра алдхон гуфт : «у إнии ъзти брбӣу рбкми أни трҷмўн » яъне тқтлўн , ва дар сӯра ҳуд гуфт : «у луи лои рҳтки лрҷмнок » эй қтлнок . Ваҷҳи дун рҷмаст бмънии шатм , чунон ки дарин сӯра гуфт : «у ҷълноҳои рҷўмои ллшётин » лоштмнк .
Ваҷҳи сеюм рҷмаст бмънии Ромӣ , чунон ки гуфт : «у ҷълноҳои рҷўмои ллшётин » ирмўни баҳо .
Ваҷҳи чаҳорум рҷмаст бмънии занн , чунон ки дар сӯра алкҳФ гуфт : « рҷмои болғиб » яъне рмёи болзни ваҷҳи панҷум рҷмаст бмънии лаън дар сифати шайтон « Фостъзи биллоҳи ман алшитони алрҷим . »
эй алмлъўн .
Қавла : «у аҳҷрнии млё » яъне змонои тўило , иқоли тмли ҳбибк эй ъаш маъааи дҳро .
Ва манеҳ қили аллилу алнҳори малавон ,у қил «у аҳҷрнии млё » эй слимои сҳиҳо қабл ани илҳқки макрӯҳ .
« қоли саломи алейк » ин салом тавдиъаст кноит аз безорӣу ҷудоӣу ҳиҷрат , чунон ки ту аз касе фарои бабрӣ ва аз ваии баргардии гӯйӣ , слмти алии фалону кибрати алайҳ . Ва қили саломи алейк эй слмти манӣ лои лсибки бмкрўаҳ ,у ҳозои ҷавоби алҷоҳли кқўлаҳ : «у إзои хотбҳми алҷоҳлўни қолўои сломо » .
« сأстғФри лаки рабӣ » яъне ани таббату омнт . Маънӣ онаст ки омурзиш хоҳам туро аз худованди хеш агар шароити истиғфори биҷойоварӣ , яъне ки аз ширк тавба кунӣу бўҳдонити аллоҳи таъолии имони оре , ва гуфтаанд иброҳӣм ( ъ ) ки ин сухан мегуфт намедонист ки истиғфор аз баҳри мушрик мҳзўраст ва ҳануз оят наҳй наёмада буд падарро ваъда истиғфор дод бар умеди иҷобат , пас то падари зинда буд умед дошт ки аллоҳи таъолии вайро имон диҳад , бидон умед аз баҳр ӯ омурзиш мехост , пас чун кофари марди истиғфори бгзошт ва низ омурзиш нахост .
« إнаҳи кон беҳФё » эй боро лтиФои мҳсно . Ва қили алҳФии Алъолам , алмстқсии ани алшии ءи астхборо . Иқоли туҳафӣ ба азои карама . эй кони иҷибнии азои даъвата .
«у أътзлкм » ҳозои тафсири ассалом . « ва мо тдъўни ман дуни аллоҳ » алдъоءи фии ҳзаҳи алоиаҳи бмънии алъбодаҳ . Иқўли аФорқкму аФорқи мо тъбдўни ман асномкм , «у أдъўои рабӣ » эй атФрди бъбодаҳи рабӣ . « ъсии أлои أкўни бдъоءи рабӣ » эй бъбодаҳи рабӣ . « шқё » комаи шқитми антми бъбодаҳи алосному ириди анаи итқбли ибодатӣу исибнии алайҳо ,у алшқоءи болдъоءи тарки аҷобаҳи алдоъӣ .
« Флмои аътзлҳм ва мо иъбдўни ман дуни аллоҳи вҳбнои ?лаи إсҳоқу ёқӯб » чун иброҳӣм аз қавми хеш ва аз батон ва бут прессатон ҳиҷрат кард ва рӯй бмои ниҳод ӯро фарзанди бахшидем : исҳоқ ва аз пас исҳоқи ёқӯбу ҳамаро пайғомбар кардем . Иброҳӣму исҳоқу ёқӯб .
То оламён бидонанд ки бар аллоҳи таъолии ҳечкас зиён накунаду музди ҳеҷ некӯкор зойеъ накунад .
Раби Алъоламин дар ин ояти миннати ниҳод бар иброҳӣм ( ъ ) ки ӯро фарзанди бахшидем , далеласт ки фарзанди солеҳ неъматӣ бошад аз аллоҳи таъолӣ бар банда , ва ончӣ гуфт : « أнмои أмўолкму أўлодкми фитна »
Агар чаҳ махраҷ он омаст маънӣ он хосаст , ки фарзанд толҳ хоҳад на солеҳ маҳол бошад ки аллоҳ бар иброҳӣми миннат наад ба бахшӣдани фарзанди вонгаҳи фарзанд бар вай фитна бошад , ва аз ӣнҷо гуфт пайғомбар ( с ) : « нъми алўлди алсолҳи ллрҷли алсолҳ » .
« Флмои аътзлҳм » ин азлати иброҳӣми ҳиҷрат вайаст аз замини Ироқ аз кўсии басӯии шом ,у аввал ки бшом фурӯ омад бшҳри ҳурон фурӯ омад ,у онҷосораро бизанӣ кард , васора духтари малики ҳурон буд бқўли садӣ ,у бқўли баъзе муфассирони духтари ҳорон буд ъам иброҳӣм ,у иброҳӣми муддатӣ дар ҳурон бимонад пас қасд Миср кард ва бо ваии лути пайғомбар буд васора . Ва ин ҳиҷрат онаст ки аллоҳ таъолӣ гуфт : « Фомни ?лаи лут »у қол : « إнии муҳоҷири إлии рабӣ » пас аз Миср берун омаду лути бмؤтФкот фурӯ омаду иброҳӣми базмин Фаластин . « ва куллан ҷълно набиё » эй ҷълнои кул воҳид манеҳам набиё .
«у вҳбнои ?лаами ман рҳмтно » алмолу алўлду алнбўаҳ «у ҷълнои ?лаами лисони сидқи улё » эй бқинои ?лаами алсноءи алҳсн ,у аззикри алрФиъи фии кули алодён . Ин онаст ки ҳар гуруҳе бар ҳар дайн ки бошанд иброҳӣм ( ъ )ро сано гӯйанд , ва ӯро дӯст доранд ,у бнбўти вай иқрор диҳанд , ҳамонаст ки ҷое дигар гуфт : «у аҷъли лии лисони сидқи фии алохрин » эй алқўли болҳкмаҳу алхир ,у саммии алқўли лсонои лонаи боллсони икўн .
«у азкри фии алкитоби Мӯсои إнаҳи кони мхлсо » мусалламан мўҳдои мтиъои ллаҳ , холсои ғайри мроء . Ва қрأи алкўФиўн , мхлсои бФтҳи аллом , Эй набиё мхторои ахлсаҳи аллоҳ . «у кон рсўло набиё » мрслои болавҳии рафеъи алшأн .
«у нодиноаҳ » эй дъўноаҳу клмноаҳи лайлаи алҷмъаҳ . « ман ҷониби алтўри алأимн » алтўри ҷабали байни Миср ва мадин . Ва алоимни алимин . Ва ҳўи ямини Мӯсоу злки ҳайни ақбли Мӯсои ман мадин ириди Миср , Фнўдии ман алшҷраҳу канти фии ҷониби алҷбли алии ямини Мӯсо .
Мӯсо аз мадин бирафта ва рӯй бмсри ниҳода ки ндоء ҳақ шунид аз ҷониби дарахт аз карони кӯҳ аз сӯии рости Мӯсо . «у қрбноаҳи нҷё » қоли ибни аббос : аднӣ ҳатто самъи савти алқлм . Ва фии рўоиаҳ , ҳатто самъи сриФи алқлми алзии кутуб ба алтўроаҳ .
Ва фии рўоиаҳ , қурбаи алрби илайҳ ҳатто самъи срири алқлми ҳайни кутуби алтўроаҳи фии алолўоҳ .
Ва қоли Ассадӣ : адхли фии алсмоءи Фклм . Ва қил «у қрбноаҳи нҷё » эй рФъноаҳи ман смоءи илои смоء ва ман ҳиҷоби илои ҳиҷоб ҳатто лами икни байнау байни алърши алои ҳиҷоби воҳид . Ва ани муҷоҳиди фии қавла : «у қрбноаҳи нҷё » қоли байни алсмоءи алсобъаҳу байни алърши сбъўни алифи ҳиҷоб : ҳиҷоби нур ,у ҳиҷоби зулма ,у ҳиҷоби нур ,у ҳиҷоби зулма , Фмои золи Мӯсои иқрб ҳатто кони байнау байнаи ҳиҷоб . Флмои раъии маконау самъи сриФи алқлми қол : « раби أрнии أнзри إлик » ,у ани алрбиъи бен инси қол : макси алии алтўри арбаъӣни лайлау анзли алайҳи алтўроаҳи фии алолўоҳ ,у канти алолўоҳи ман барад . Фқрбаҳи алрби нҷёу калимау самъи сриФи алқлм ,у зикри анаи лами иҳдси ҳдсои фии алорбъини лайла ҳатто ҳбти ман алтўр . Ва алнҷии ҳўи алзии иноҷику тноҷиаҳ , алвоҳаду алҷмоъаҳи фӣаи сўоء . Қоли аллоҳи таъолӣ : « хлсўои нҷё » . Иқоли ноҷитаҳу нҷитаҳу антҷитаҳ , қавм наҷай ва қавм наҷӯй . Иқўли аллоҳи таъолӣ : «у إз ҳам наҷӯй » . Ва қили ҳўи муштақи ман алнҷўаҳу ҳаии алортФоъ . Ва нҷёи насби алии улҳол .
«у вҳбнои ?лаи ман рҳмтно » ин иҷобати дъоء Мӯсоаст ки вазорати ҳорӯни бдъои хоста буд ва гуфта : «у аҷъли лии взирои ман أҳлии ҳорӯни أхӣ » эй « ҷълнои ахоаҳ ҳорӯн набиё наамма мнои алии Мӯсо .
«у азкри фии алкитоби إсмоъили إнаҳи кони содиқи алўъд » яъне исдқи азои въду евии азои зимн ,у қили алсодқи бмънии алмсдўқ эй кони мсдўқи алўъд , муфассирон гуфтанд : пайғомбарони ҳамаи рост ваъда буданд , аммо тахсӣси ваии бзкр аз он буд ки бо касе ваъдаи ниҳода ва се рӯз дар он мақом дар интизор бинишасту бқўли клбии як сол . «у кон рсўло набиё » баъсаи аллоҳи илои ҷрҳм .
Исмоили бен иброҳӣми пайғомбарӣ буд мурсал , фиристодаи аллоҳи таъолӣ ба ҷрҳм , қабӣлае буд аз қбоӣли арабу қавм вай буданд , ва аз эшон зани хосту забон эшон дошт . Қоли ътоءи бен абии рбоҳ : лами итклми болърбиаҳи ман алонбёءи алои хумса : ҳуду солеҳу Исмоилу Шуайбу Муҳамади слии аллоҳи алайҳими аҷмъин . Ва ани абии ҷаъфари қол : ани аллоҳи ъзу ҷли илоҳами Исмоили Алъарабияу тарки исҳоқи алии лисони абӣа .
«у кони иأмри أҳлаҳ » алоҳли ҳоҳнои ҳам алқўми аллазӣнаи омнўо ба ман зўии алқрбӣ ва ғайриҳам , кқўлаҳи мхброи ани лут : « раби нҷнӣу أҳлӣ » яъне ва ман омн бе ,у кзлки фии қавла : « қлнои аҳмли фӣҳо ман кули завҷайни аснину أҳлк » . Ва иқоли лоҳли Маккаи аҳли аллоҳи лонаами суккони ҳарамау байта ,у иқоли лҳФзаҳи алқрони аҳли аллоҳ . Ва аҳли кули шайъи ءи ҳўи алзии истҳқаҳ , қоли аллоҳи таъолӣ : « ҳўи أҳли алтқўӣу أҳли алмғФраҳ » .
« болслоаҳу алзкоаҳ » эй болслоаҳу алзкоаҳи алмФрўзаҳи алайҳими фии шариъата .
« ва кон ъанд рабаи мрзё » лонаи қоми бтоътаҳ .
«у азкри фии алкитоби إдриси إнаҳи кон сдиқо набиё » . Идрӣси ҷади падар Нӯҳаст , Нӯҳи бен малики бен мтўшлхи бен ахнўху миёни Идрӣсу миёни одам панҷ падарасту ҳў : ахнўхи бен ёради бен мҳлоӣили бен қинони бен ӣонаш бен шиси бен одам . Бқўлии дигари чаҳор падараст миёни эшон : ахнўхи бен мҳлоӣили бен анўши бен шиси бен одам .
Ва номи Идрӣси бики қавл Илёсаст бики қавли ахнўху ҳўи алосҳ . Ва саммии Идрӣси лксраҳи дарсаи алсҳФи алмнзлаҳи алайҳ . Ва қили адросин . Раби алъзаҳи сӣ саҳифаи буи фурӯ фиристоду брўоитии панҷоҳ саҳифа , ва аз бас ки онро дарс кард ӯро Идрӣс гуфтанд . Аввал касе ки хайётат карду ҷомаи дӯхтаи пӯшед ӯ буд . Ва конўои иктсўн қабл злки алҷлўд . Ва аввал касе ки хати набшати бқлм ӯ буд . Ва аввал касе ки дар нуҷуму илми ҳисоб назар кард ӯ буд . Садӣ гуфт : аввали пайғомбарӣ ки раби алъзаҳ бхлқ фиристод аз замини пас аз одаму шиси Идрӣс буд . Ва амали вай дар тоъати аллоҳи таъолӣ ҳар рӯзи чандоне буд ки аъмоли ҳамаи халқ ,у тҳмиди ваии ин буд : алҳмди ллаҳи раби Алъоламин комаи инбғии лкрми виҷҳа ,у ъзи ҷалола .
Ва ӯро босмони баради зинда , чунон ки исоро босмони бурданд , бқўли баъзе муфассирон дар осмон чаҳорумаст зинда ,у бқўли баъзе дар биҳиштаст . Мустафо ( с ) гуфт : « лмои ърҷ бе илои алсмоءи ?утяти алии Идрӣси фии алсмоءи алробъаҳ » .
Ва гуфтаанд чаҳор пайғомбар акнӯн зиндаанд , ду дар замин ва ду дар осмон : Илёсу Хизр дар замин ,у исоу Идрӣс дар осмон . Ва уламои тафсирро хилофаст ки : сабаби рафъи ваии босмон чаҳ буд ? ибн аббос гуфту ҷамоатии муфассирон ки : Идрӣс вақте бсҳро рафт буқати ҳоҷара , офтоб бар вай тофт ва аз ҳарорату тезии гармои ранҷур гашт гуфт : ман як соъати тоқати нмидорм , он Фриштаҳ ки пайвастаи онро бар медорад ва бо вайаст чун тоқат медорад , шафқат барад гуфт : ё раби хФФи ъмни иҳмлҳои ман ҳурҳо ва сиқлҳо . Раби алъзаҳи дъоءи вай дар ҳақи Фриштаҳ иҷобат кард ва он бори гарон бар вай сабк шуду табаши он кам гашт , Фриштаҳ гуфт : бори худоёи ин ҳукм чист ва аз куҷои ин қазо кардӣ ? гуфт : бдъоءи бандаи ман Идрӣс . Гуфт бори худоёи марои бнздики ваии фурӯди ору миёни мо дӯстӣ падед кун . Фриштаҳ дастурӣ ёфт ва бар Идрӣс омад , Идрӣс гуфт ман донам ки ту аз мҳинони Фриштгонӣу турои бнздики малики аламути обрўист ,у сухани ту бар ваии равон , аз баҳри ман шафоат кун то қабзи рӯҳи ман дар таъхир нааду рӯзгории марои фурӯгузорад то дар шукру ибодати аллоҳ таъолӣ бифзоем . Фриштаҳ ӯро бар пар хеш гирифт ва бар осмони барад ва ӯро бинишонад онҷо ки матлаъ офтобаст , ва худ пеши малик аламут рафт ва гуфт марои бтў ҳоҷатӣаст , дӯстӣ аз фарзандони одами номи ваии Идрӣси марои бтў шафиъ оварда ки аҷали ваии рӯзгорӣ дар таъхир наҳй . Малик аламут гуфт ин ҳукм дар ман нест ва дар аҷали халқи тақдим ва таъхир нест , аммо агар хоҳӣ ӯро аз марги хеши хабари даҳум то борӣ бисоз кори он рӯз машғӯл шавад . Пас малики аламут дар девони умри вай назар карду бон Фриштаҳ гуфт ту дар ҳақ касе сухан май гӯйӣ ки аз умри ваии бас чизе намондау вафоти вай онҷо расад ки матлаъ офтобаст . Фриштаҳ гуфт ӯ дар матлаъ офтоб нишастааст ва ин соъати ман аз наздики ваии омадам , малик аламут гуфт чун ту бози гардӣ ӯро зинда наёбӣ чун Фриштаҳ боз омад , Идрӣс ( ъ )ро дид рафтау рӯҳи ваии биллоҳи таъолии расида . Ва ани каъб : ани Идрӣси кони ?лаи садиқи ман алмлоӣкаҳи Фқоли ?ла , кулами лии малики аламут ҳатто иؤхри қабзи рӯҳӣ , Фҳмлаҳи алмалики таҳти тарафи ҷиноҳаи Флмои блғи алсмоءи алробъаҳи лақии малики аламути Фклмаҳи Фқол : ин ҳў ? қол :ҳо ҳўи зо . Фқоли ман алъҷби ании амрати ани ақбзи рӯҳаи фии алсмоءи алробъаҳ . Фқбзи ҳнок . Вҳб гуфт : Идрӣс дар рӯзгори хеши обидтарин фард буд , бадунё илтифот накардӣу пайваста дар орзӯии биҳишт будӣ ва як соъат аз ибодат нёсудӣ ва ҳар рӯзи амали ваии босмони бурданди чандон ки амал ҳар ки дар замин , Фриштгон аз он таъаҷҷуб мекарданд ,у малики аламути муштоқи дидор вай шуд аз аллоҳи таъолии дастурии хост то бзёрт вай шавад . Дастурӣ ёфт биёмад басӯрат одамӣ ва ӯро зиёрат кард . Идрӣси соӣми алдҳр буд , намози шом ки ифтор кард , малики аламут бар он сӯрати одамии ҳозир буд ӯро бтъом хонд нахурд , Идрӣс гуфт : ании аҳби ани аълами ман анат ? ман мехоҳам бидонам ки ту ки эй ? гуфт : ман малики аламут , аз аллоҳи таъолии дастурии хостам то бзёрту суҳбат ту оем . Идрӣс гуфт : марои бтў ҳоҷатӣаст .
Гуфт : чаҳ ҳоҷат ? гуфт : онкии қабзи рӯҳ ман кунӣ . Малик аламут гуфт . Ин бФрмони аллоҳи таъолӣ тавонам кард , аз аллоҳи таъолӣ фармон омад ки : ақбзи рӯҳа чун мехоҳад рӯҳ ӯ қабз кун , малики аламути қабзи рӯҳ ӯ кард , раби Алъоламин ҳамон соъат ӯро зинда кард .
Малик аламут гуфт : эй Идрӣс чун дидӣ ? гуфт : саъб дидаму ҳоӣл , кории дшхўору ақабае сахт . Гуфт : чаҳ фоидаро ин савол кардӣ ? гуфт : лои завқи крби аламути Фокўни ?лаашад астъдодо , он гуҳ Идрӣс гуфт . Марои бтўи ҳоҷатӣ дигараст , хоҳам ки марои босмони барӣ то биҳишту дӯзахи бубинам . Малики аламути бадастӯрӣу фармони аллоҳи таъолӣ ӯро босмони барад , он гуҳ гуфт аз молик дар хоҳ то дарҳои дӯзах бигушоеду лухтӣ аз он анколу слослу анвоъи ъқўбот ки раби алъзаҳи бегонагонро сохта ба байнам . Ҳам чунон кард .
Идрӣс ( ъ ) чун он дид аз ҳавли ону шиддату съўбти он биФтод ва биҳуш шуд . Чун бҳўш боз омад гуфт : чунон ки дӯзах намӯдӣ биҳишт низ бмн намой . Биҳишт буи намӯд бФрмони аллоҳи таъолӣ . Идрӣси соъатӣ дар биҳишт тавоф мекард ва дар он нозу Наиму Фўзи муқӣм назора мекард . Малик аламут гуфт : беруни ой аз биҳишт то бмқри худ боз гирдем .
Идрӣс дар дарахт биҳишт овехт ва гуфт : лои ахрҷи минҳо . Фқоли антлқи Флиси ҳозои боўонҳо . Беруни ой ки ҳануз вақт он нест ки ӣнҷои қароргоҳсозӣ . Раби алъзаҳи Фриштаҳ дигар фиристод то миёни эшон ҳукм кунад Фриштаҳ гуфт : мо лаки лои тхрҷ ? чунаст ки берун наме ое ? бачаи ҳуҷҷати ӣнҷои қарори гирифтае ? Идрӣс гуфт . Ҳукми илоҳӣу қазоӣ раббонӣ чунонаст ки : « кули нафаси зоиқаи аламут » . Ҳар танӣ ки офариди ночор марг бичишад ва ман чашидам . Ва гуфтааст : «у إни мнкми إлои воридҳо » ҳечкас нест аз шумо ки на бдўзх расад ва ба бабанд , ва ман расидам ва дидам . Ва гуфтааст ҷли ҷалола : « ва мо ҳам минҳои бмхрҷин » касе ки дар биҳишт шуд берун наёяд , пас бойени ҳуҷҷати ман берун ниёем . Фоўҳии аллоҳи таъолии илои малики аламут : бознии дахли алҷнаҳу бомарии ихрҷи ҳўи ҳии ҳнок , Фзлки қавлаи таъолӣ : «у рФъноаҳи мконои улё » .
« أўлӣки аллазӣна » эй аллазӣнаи тақаддуми зкрҳм . « أнъми аллоҳи алайҳим » ин кноитаст аз беъсату тнбӣт . Мегуяд эшон ононанд ки мо эшонро пайғомбарон кардему бкромту рисолат махсӯс кардем то халқ боишон иқтидо кунанду роҳи эшон раванд . Он гуҳ гуфт пайғомбарон кистанд . « ман зуррияи одам » яъне Идрӣс , ки азин пайғомбарони номбурдаи ҳечкас бодми наздиктар аз Идрӣс набӯд . «у ммни ҳмлно » яъне ва ман зуррияи ман ҳмлно « маъаи Нӯҳ » яъне иброҳӣм ки аз фарзандони сом Нӯҳасту сом бо Нӯҳ дар киштӣ буд . « ва ман зуррияи إброҳим » яъне Исмоилу исҳоқу ёқӯб . «у إсроӣил » яъне ва ман зуррияи Исроил ва аз фарзандони ёқӯб , Мӯсоу ҳорӯну закариёу яҳёу исо .
«у ммни ҳдино » илои динно «у аҷтбино » ман байни аннос яъне алмؤмнин . « إзои ттлии алайҳим » ӣнҷо замирӣаст яъне конўо « إзои ттлии алайҳими оёти арраҳмон » эй кутуби аллоҳи алмнзлаҳ .
« хрўои сҷдо » эй сқтўои лўҷўҳҳми соҷдин , тъзимои ллаҳу калома . «у бкё » эй бокин хўФо манеҳу тмъо , ва « сҷдоу бкё » мансӯбони алии улҳол ,у бкёи ҷамъи бок ,у аслаи бкўёи алии вазни Фъўл , кшоҳду шуҳуду ҳозиру ҳузур .
« ФхлФи ман бъдҳми халаф » эй анқрзи ҳؤлоءи алонбёءу ҷоءи бъдҳми қавми лои хайри Фиҳм ,у алхлФи азои азФтаҳи скнти аллом , тқўли халафи сидқу халафи сӯъ . Ва азои лами тзФаҳ , скнтаҳи фии алшру Фтҳтаҳи фии алхир . Ва алхлФи аизои исми ллқрн . Иқоли анқрзти қуруну хлўФ . « ФхлФи ман бъдҳми халаф » мегуяд чун пайғомбарону диндорону солеҳону муъминони басари расиданд , аз пас эшон дар расиданд , яъне дар рӯзгори фатрати қавмии бади нобакор яъне ҷуҳудону тарсоёну габрон . « أзоъўои алслоаҳ » яъне тркўои алслоаҳи алмФрўзаҳу лами иътқдўои вуҷубҳо лқўлаҳи таъолӣ : « إлои ман тобу омн » Фдли алии кФрҳм . Муҷоҳиду қтодаҳ ва ҷамоатӣ гуфтанд ин халаф қавмӣ анд бидону осӣон аз уммати Аҳмад : « أзоъўои алслоаҳ » яъне ахрўҳои ани мўоқитҳоу слўҳои лғири вақтҳо . «у атбъўои алшҳўот » яъне аллзот , шурби алхмру алзноу ғайри злк . Намози бовели вақти нгзорнд ва дар он тақсир кунанд ва бар паии шаҳватҳо раванд . Хамр хуранд ва зино кунанд , қоли вҳб : шробўни ллқҳўот , лъобўни болкъбот , ркобўни ллшҳўот , мтбъўни ллзот , торкўни ллҷмъот . Хамри хўороннд , нарад бозоннд , бҳром шаҳват ронанду ҷамъ ва ҷамоат бигузоранд . Муҷоҳид гуфт ҳозо ъанд қиёми алсоъаҳу зҳоби солеҳии ИМАи Муҳамад ( с ) инрўои бъзҳми алии баъзи фии алأзФаҳ .
Рӯй ибни умри қол : қол алнабӣ ( с ) : « икўни фии умматии ман иқтли алии алғзби фии алأзФаҳ .
Рӯй ибни умри қол : қол алнабӣ ( с ) : « икўни фии أмтии ман иқтли алии алғзбу иртшии фии алҳкму изиъи алслоаҳу итбъи алшҳўоту лотарад ?лаи ройа » . Қил ё расӯли аллоҳ : أи мؤмнўни ҳам ? қол : « болоямони иқрўн » .
Ва ани инси қол : қол алнабӣ ( с ) : « анҳо сткўни фии баъдии аъиммаи фисқаи ислўни алслоаҳи лғири вақтҳо Фозои кони злки Фслўои алслоаҳи лўқтҳоу аҷълўои алслоаҳи мъҳми нофила .
« ФсўФи илқўни ғё » эй ҳлокоу шроу ъзобои тўило ,у қил « илқўни ғё » эй ҷзоءи ғиҳм .
Ва қили Улуғии воади фии ҷаҳаннами баъӣди алқъри мнтни алриҳ , фӣаи бӣри иқоли лҳои алҳбҳби клмои хубати ҷаҳаннами сърти минҳо , Фзлк . Қавла : « клмои хубати здноҳми съиро »у қили ҳўи наҳри ҳмими фии алнори баъӣди алқър , хабиси алтъм , иқзФи фӣаи аллазӣнаи атбъўои алшҳўот . Ва қоли ибни аббос : Улуғии исму воади фии ҷаҳаннам ,у ани аўдиаҳи ҷаҳаннами лтстъизи ман ҳура , ъад злки алўодии ллзонии алмсри алайҳ ,у лшорби алхмри алмсри алайҳ ,у лأкли алрбўои алзии лои инзъи анҳу ,у лоҳли алъқўқ ,у лшоҳди алзўр ,у ломрأаҳи адхлти алии завҷҳо влдо .
« إлои ман тоб » ман алшрку рҷъи ани занба «у омн » блсонаҳу қалбау сидқи алнабӣин «у амали солҳо » адии алФроӣз , « Фأўлӣки идхлўни алҷнаҳу лои излмўни шиӣо » эй лои инқсўни ман савоби аъмолҳми шиӣо . Қрأи ибни касӣру абӯи Амру абӯи бикру ёқӯб , идхлўни бзми алёءу фатҳи алхоء ,у албоқўни бФтҳи алёءу зми алхоء . Ва ваҷҳи алқроӣтини зоҳири лои хФоء ба .