Қавла : « минҳои хлқнокм ва фӣҳо нъидкм » , бидон ки одамӣ ду чизаст : ҷонасту тани ҷон аз нурасту нури алавӣ , тан аз хоку хоки суфло , ҷони хост ки бар шавад ки алавӣ буд , тани хост ки Фрўрўд ки суфло буд , малики таъолӣу тақаддуси бкмоли қудрати хеш ҳар дуро банди якдигари сохт , ҷони банд тан шуду тани банди ҷон , ҳар ду дар банд .
Ҷону тан бо якдигар қарор гирифтанд то рӯзи марг ки умри банда басар ояду аҷал дар расад ин банд кушода гардад , чунон ки мурғ аз қафас берун ояд ҷон аз тан бар ояд , сӯй ҳаво шавад , бошёни хеш , тани роҳ замин гирад . То шавад бо маркази хеш , ҷонро дар қандил нур ниҳанд ва аз дарахт тӯбо биёвезанд , танро дар кафан печанд ва бхок супоранд , инаст ки раб Алъоламин гуфт : « минҳои хлқнокм ва фӣҳо нъидкм » рӯзӣ чанд бар ояд ҷони бнзораҳ тан ояд . Ҳоли тан дигргўн бинад бинолад , гуяд эй чашми ибрати байн ! эй дидаи наргисин ! он дидан ту кӯ ? эй забони ҳикмати гӯй ! он гуфтори ширини ту кӯ ? эй рӯйпурнигор зебо ! он зебу ҷамолати кӯ ? Эй биёмада аз хок ва дошта бар хок ва рӯзӣ ёфта аз хоку бози гардонидаи бхок ва нест гашта бхок ! шеър :
أи лӣси ман алтроби абои туроб
Хлқноу алмсири илои алтроб
Фмои маънии алтأсФи ани дФно
Тробои фии алтроби абои туроб
Чнонстӣ ки малик мегуяд ҷли ҷалола : як бори хокро сабаб ҳастӣ кунам , як бори сабаби нестӣ , то оламён бидонанд ки қодир бар камоли манам , ва ҳар бӯда роҳасткунанда манам .
эй ҷавонмард агар зонка туро дар гӯристон гузарӣ бошад , нигар то бичишам ибратнигарӣ дар он лашкаргоҳ , ки он на хокаст ки ту май бинӣ , он тани ъзизонст , гӯшт ва пӯст ҷавононаст , қад ва болой биноз парвардагонаст , мӯӣу маҳосини пиронст , шеър :
Блино ва мо тблии алнҷўми алтўолъ
Ва тбқии алҷболи бъдноу алмсонъ
Собит беноне гуфт : ки бгўрстони беруни омадами бқсди зиёрат , гӯяндае овоз дод ки : ё собит ! лои иғрнки смўти аҳлҳо факами ман нафаси мағмумаи фӣҳо .
Муҷоҳид гуфт : чун бандаро дар хок ниҳанд , хок бо вай бсхн ояд , гуяд : анои байти алдўду байти алўҳдаҳу байти алғрбаҳу байти алзлмаҳи ҳозои мо аъддти лаки Фмои зои аъддти лӣ ? агар банда дар дунё зокир бӯда бошад раб алъзаҳ гуяд : млоӣктии ғариби қади нأии анҳу алоҳлўн , ваҳиди қади ҷафоаи алоқрбўн , қади кони фии алднёи лии зокро . эй бандаи бечораи дармонда ! эй лашкари умедати роҳи ҳазимати гирифта ! эй рахти умрати тороҷ шуда ! эй асбобу карти маъаттали монда ! эй дар сакароти марги ҷонати блби расида ! эй забон гуёят хомӯш шуда ! эй дили доноят аз фазаъи соъат хӯн гашта ! ҳамаи рафтанд ва мо монадем , ҳамаи баргаштанд ва мо бар вФоӣим , ҳамаи бгзоштнд ва мо бардоштем . Абдии тркўку иззатӣу ҷалолии лأншрни алейк раҳматӣ .
« минҳои хлқнокм ва фӣҳо нъидкм » одамии ҳам қўолбаст , ҳам вдоиъ , аҷсоди қўолбст ,у арвоҳи вдоиъ , Фолқўолби нисбатҳо алтрбаҳ ,у алўдоиъи сифатҳо алқрбаҳи Фолқўолби ирбиҳои боФзолаҳ ,у алўдоиъи ирбиҳои бкшФи ҷалолау лутфи ҷамола , Фллқўолби алиўми эътикофи алии бисоти ибодата ,у ллўдоиъи атсоФи бдўоми маърифата . Амали қўолби рӯза ва намозаст , тӯҳфаи вдоиъи роз ва нозаст , қўолбро гуфт : « Фإзои Фрғти Фонсб » , вдоиъро гуфт : «у إлии рбки Форғб » навохт қўолб дар насяи ниҳод ки мегуяд ъзи ҷалола : «у أмои ман хоФи мақоми раба ва наҳй алнФси ани алҳўии Фإни алҷнаҳи ҳаии алмأўӣ » , вдоиъи ҷуз ба нақди вақти тан дар надод , то гуфт ҷли ҷалола : « анои ҷлиси ман зкрнӣ , ано ъанд занни абдӣ беу ҳўи мъкми аинмои кантам » .
Дар аҳди азал бо қўолб қодрўор гуфт : ман худоем , бо вдоиъи дӯст вор гуфт : ман дӯстами он изҳори рубубият ва қудратаст , ва ин изҳори меҳру муҳаббат , бо қўолб гуфт шумо он манед , бо вдоиъ гуфт ман он шмоом .
Қавла : « أриноаҳи оётнои кулҳо » фиръавнро оёти қудрату аҷоиби фитрати бзоҳр вай намудем , аммо дидаи сари вай аз дидани ҳақоиқ он бадухтем то бмои роҳи набард ,у гирд дар мо нагардад , ки ӯ шоистаи боргоҳи моу сазои ҳазрат мо нест , мо он кунем ки худ хоҳем , ончии муроди машйат мост медонем ,у брзоу схт кас нанигарем , ҳар крои хоҳем , баҳр чаҳ хоҳем қаҳр кунем ,у касро босрори илоҳяти хеш роҳ надиҳем . Фармон омад ки эй халили ту намрудро даъват кун ! эй Мӯсои ту фиръавнро даъват кун ! эй Муҳамад ( с ) ту снодиди Қурайшро даъват кун ! шумо ҳаме хонеду оёти мӯъҷизот май нмоӣид , ман онро ҳидояти даҳум ки худ хоҳам , эй намруди лъин ! эй мардӯди шқӣ ки даъвӣ худоӣ мекунӣ , инак пашша Эй фиристодам то сазои ту дар канори ту наад . эй фиръавни тоғии боғии хештани байн ! ки наъра « أнои рбкми алأълӣ » май занӣ ! инак порае чӯб аз ҳазрати худ бадаст Мӯсо фиристодем , то қадари ту пеши ту наад , эй снодиди Қурайш ! вае сарварони куфр ! ки қасди ҳабиб мо кардаед ва ӯро аз ватан худ битохтаеду бондишаҳи ҳалок ӯ аз паии вай омадаед ,у дӯсти мо бо садиқ дар он ғори ғайрати рафта , мо анкабути заъифро аз ғайби бшҳнгӣ вай фиристодем , то дасти даъовии шуморо фурӯбандаду сиёсати қаҳри раббонӣ бар сар шумо баранд , оре дар роҳи мо гоҳи анкабутӣ муборизӣ кунад , гоҳи пашшае сипоҳ солорӣ кунад , гоҳи ъсоӣӣ дар саҳройӣ аждаҳое кунад , гоҳи обӣ фармон бурдорӣ кунад , гоҳи оташӣ мӯнисӣ кунад , гоҳи дарахтии сабзи машъала дорӣ кунад , Мӯсои фиръавнро даъват кард , ъсоўиди Байзо дар вай асар накард , ки нохостау нобоистаҳ буд , бози саҳараи фиръавни маст ҷодуӣ гаштау бъзти фиръавни савганд ёд карда бомдод ҳаме гуфтанд : бърти фиръавн « إнои лнҳни алғолбўн »у намоз дигар мегуфтанд : « إнои омнои брбно » . Ва гуфтаанд саҳараи фиръавн бо онкӣ дар айн куфр буданд , бо хбси ҷанобат низ буданд , зеро ки саҳар ҷойгир науфтад то соҳир ҷанб набӯд , аммо чун боди давлат аз мҳби лутфу каромати бўзид на саҳар гузошт на соҳирӣ , на куфр монад на кофарӣ , бомдод дар ҷанобати куфру инкор , шабонгоҳ бар ҷнибти имону истиғфор .
Қавла : « إнои омнои брбнои лиғФри лнои хтоёно » аҳами алошёءи алии ман арафаи мағфиратаи ?лаи хатоёа , ҳозои одами лмои асткшФи ани ҳолау ҳал ба мо ҳали қол : « рбнои злмнои أнФсноу إни лами тғФри лноу трҳмнои лнкўнни ман алхосрин »у ҳозои Нӯҳ ( ъ ) баъди мқосотаҳи тӯли алблоءи қол : «у إлои тғФри лӣу трҳмнии أкни ман алхосрин » . Ва ҳозои Мӯсо ( ъ ) қол : « раби إнии зулмати нафасии ФоғФри лӣ »у қоли лнбино ( с ) : «у астғФри лзнбк » ,у қоли слии аллоҳи алайҳу силам : анаи лиғони алии қалбӣу астғФри аллоҳи фии алиўми сабъин мара ва ман алайҳи бқўлаҳ : « лиғФри лаки аллоҳи мо тақаддуми ман знбк ва мо тأхр .