Қавла : «у إзи бўأнои лإброҳими макони албит » эйу азкр ё Муҳамади Киеви кони бдؤои бноءи албит ,у қили фӣаи мзмри тақдира ,у аўҳинои ази бўأнои лإброҳими макони албит . « أни лои тшрк » , иқоли тбўءи алрҷли мнзлои атхзаҳу бўأаҳи ғайраи мнзлои эътоау аслаи боءи азои рҷъу бўأтаҳи ҷаълати ?лаи мнзлои ирҷъи илайҳ ,у алломи фии алإбрҳими зиёдаи лқўлаҳ : « бўأно банӣ إсроӣили тбўии алмؤмнин » ,у алмбўأу алмбоаҳ , алмнзл , « макони албит » асли шарафи албити шарафи маконаи алзӣ банӣ фӣаи ?фонаи ҳарами илои аларзи алсобъаҳ , қили анмои зикри макони албити лони алкъбаҳи рифъати илои алсмоءи змни алтўФон , сами лмои амри аллоҳи таъолии абрҳими ббноءи албити лами идри ин ибнӣ , Фбъси аллоҳи таъолии риҳои иқоли ?лаи алҳҷўҷи фии сувараи ҳиаҳи лҳои раъс ва ҷиноҳон фиканаст лإброҳими мо ҳавли алкъбаҳи ани асоси албити алаввали алзии банноаи одам ( ъ ) . Ва қоли алклбӣ : баъси аллоҳи саҳоба бақадр албити Фқомти бҳёли албит ва фӣҳо раъси итклм ё абрҳими ин алӣ қадре Фбнии алайҳ . « أни лои тшрк бешиӣо » эй ъҳднои илайҳу амрноаҳи ани лои тшрк бешиӣо , қили таъвилаи ансби албити қиблаи ллмслини аллазӣнаи лои исҷдўни алои аллоҳ , «у тҳри байтӣ » ани алосному ибодаи алоўсон ,у злки ани алмшркини конўои изъўни алосному иълқўнҳои фии албит ,у қили конўои избҳўни босами алосному илтхўни албити бдмоӣҳои комаи тлтхи алмсоҷди болхлўқ ,у қили тҳри байтии ман алоқзору ани иҷрии фӣаи мо иҷрии фии соири албиўт , « ллтоӣФин » аллазӣнаи итўФўни болбит , «у алқоӣмин » эй алмқимини фӣа ,у қили алқоӣмин , «у алркъи алсҷўд » яъне алмслини ?фони алслоаҳи қиёму рукӯъу суҷуд , алркъи ҷамъи рокъу алсҷўди ҷамъи соҷду лами изкри алўоўи байни алркъу алсҷўду зикри байни алқёму байни алркўъи лони алслоаҳи қоъдои ҷоӣзаҳу лои тҷўзи бғири алркўъу алсҷўд . Сухан дар бноءи каъбаи муқаддасау ихтилофи аҳволи он аз абтдоءи офариниши халқ то брўзгори охир дар сӯраи албқраҳ муставфӣ гуфтаем касе ки хоҳад то бидонади кайфияту қиссаи он онҷо мутолиа кунад .

«у أзни фии анноси болҳҷ » ҳасан гуфт : ин сухан мстأнФасту хитоб бо Мустафоаст ӯро фармуданд то дар ҳаҷаи алўдоъи ин Нидо кунад ,у фии злки мо рӯй абӯи ҳрираҳи қоли қоли расӯли аллоҳи с : « аиҳо анноси қади фарзи алайкуми алҳҷи Фҳҷўо » аммо ҷумҳӯри муфассирон бар онанд ки ин хитоб бо иброҳӣм ( ъ )асту сухан пайвастааст на мстأнФ , яънеу қлнои ?лаи изни фии анноси болҳҷ , эй ноди Фиҳми болҳҷи кқўлаҳ : « Фأзни муаззини бинҳм » эй нодаии мунодии бинҳм . Иброҳӣм чун аз бноءи хона фориғ шуд фармон омад аз ҷаббори олами буи ки оламёнро бар ҳаҷ хон , қоли ибни аббос : ании болноси фии ҳзаҳи алоиаҳи аҳли алқблаҳ . Иброҳӣм гуфт бори худоёи овози ман то куҷо расад ва ки шунӯд ?

Раб алъзаҳ гуфт : алейк алозону алии алإблоғи иброҳӣм бар мақоми истоди он санг ки онро мақом иброҳӣм гӯйанд , чун иброҳӣми алайҳи ассалом бар он мақоми боистод боло гирифт чандон ки кӯҳӣ азим шуд , ва гуфтаанд ки бар бӯ қбис шуд , ва гуфтаанд ки бар кӯҳ сафо шуду ангушт дар кӯш ниҳод ва рӯй бо шарқ ва ғарб гардонид ва бо ямину шимол , ва гуфт .

ё аиҳо анноси ани аллоҳ банӣ лаками ҳозои албиту амр кам ани тҳҷўаҳи Фотиъўаҳу аъбдўаҳу лои тшркўо ба шиӣо , Фоҷобаҳи кули ман иҳҷи ман аслоби алобоءу алорҳоми аломҳоти лаббайки аллоҳами лаббайк . Ва қоли ибни аббос : Фоўли ман аҷобаҳи аҳли алимни фаҳми аксари анноси ҳҷо . Қавла : « иأтўки рҷоло » эй ?машааи алии арҷлҳми ҷамъи роҷл мисли қоиму қиёму соҳибу сҳоб ,у рокибу рикоб , «у алии кули зомр » эй ркбонои алии кули бъири мҳзўли атъбаҳи алсФри лбъдаҳ , « иأтини ман кули Фҷи амиқ » эй иأтии тлки алнўқи алзўомри ман кули тариқи баъӣд , иқоли бӣри амиқҳои баъӣдаи алқър .

« лишҳдўои манофеи ?лаам » эй лишҳдўои Маккау мшоҳдҳои ллҳҷу улумра ,у қоли Саиди бен алмсибу Муҳамади бен алии албоқр ( ъ ) : лишҳдўои алъФўу алмғФраҳ .

Гуфтаанд манофеи дарин оят ҳамонаст ки онҷо гуфт : « лӣси алайкуми ҷиноҳи أни тбтғўои фузалои ман рбкм » , ҳам тиҷорати дунёсту талаби рӯзии ҳалол ва ҳам савоби охират . «у изкрўои исми аллоҳи фии أёми маълӯмот » зикри ӣнҷо тлбиаҳасту айёми маълӯмоти даҳаи зии алҳҷаҳу анмои қили лҳои маълӯмоти ллҳрси алии илмҳо баҳисобҳо ман аҷали вақти алҳҷи фии охирҳо ривоят карданд аз алӣ ( ъ ) ки гуфт : айёми маълӯмот рӯз наҳурасту айёми тшриқ ва ин ихтиёр зҷоҷаст қоли лони аззикри алии бҳимаҳи алонъоми идли алии алтсмиаҳи алии нҳрҳо ва наҳур алҳдоёи икўни фии ҳзаҳи алоём . « Фклўои минҳо » амр абоҳтаст на амри вуҷуб , мегуяд бихӯред азин қурбони хеш ки шуморо мубоҳаст хӯрдан он на чун аҳли ҷоҳилият ки онро намехӯрданд ва бар худ ҳаром карда буданд , уламо дайн муттафиқанд ки ҳадоёу зҳоё чун бар сиблат ттўъ бошад на воҷиб , раво бошад ки худ аз он хӯрд , лмо рӯй ҷобири бен абди аллоҳи қоли фии қиссаи ҳаҷаи алўдоъ :у қадами алии ббдни ман алимну соқи расӯли аллоҳи моӣаҳи баданаи Фнҳри минҳои расӯли аллоҳи слосо ва сетин баданаи беда , сами аътии алшФраҳи улёи Фнҳри мо ғбру ашркаҳи фии ҳадяу амри ман кули баданаи ббзъаҳи Фҷълҳои фии қадари Фтбхти Фокли ман лаҳмҳоу шурби ман мрқҳоу фии рўоиаҳи Фоклои ман лаҳмҳоу ҳсўои ман мрқҳо .

Аммо қурбонӣ ки бшръ воҷиб ояд чун дами таматтуъу қирону ҷзоءи сайду ончӣ бо фасоди ҳаҷ воҷиб шаваду ончии бнзр бар худ воҷиб кунад уламо дар он мухталифанд қавмӣ гуфтанд на раво бошад ки худ аз он хӯрд , ва ин мазҳаб шофиӣасту ҷамоатии фуқаҳо , ибн умр гуфт ончӣ воҷиб шавад бҷзоءу сайду назр аз он нахурду боқӣ ҳама хӯрд ва ин мазҳаб Аҳмадасту исҳоқ , аммо мазҳаби асҳоб раъй онаст ки дами таматтуъ ва қирон хӯрду ончии берун аз онаст аз воҷибот нахурд . Қавла : «у أтъмўои албоӣси алФқир » яъне алзмни алФқири алзии лои шайъи ءи ?ла , албоӣси алзии фии бؤс ва шуда ман алъиш ,у алФқири алзии конаи асиби Фқораҳ .

« сами лиқзўои тФсҳм » , алтФси алўсху алқзораҳи ман тӯли алшъру алозФору алшъс , иқўли алъараби лмни тстқзраҳи мо атФск , эй мо аўсхку алҳоҷи Ашъаси ағбри лами иҳлқи шеърау лами иқлми зафараи Фқзоءи алтФси азолаҳи ҳзаҳи алошёء , « лиқзўо » эй лизилўои адронҳм ва алмрод манеҳ алхурӯҷи ани алоҳроми болҳлқу қси алшорб ва натуф алإбту алостҳдоду тқлими алозФору лбси алсёби алмхитаҳу қоли ибни умру ибни аббос : қзоءи алтФси маносики алҳҷи кулҳо ,у қили алтФси ҳоҳнои Ромии алҷмор ,у қоли алзҷоҷи лои търФи алтФсу маъноаи алои ман алқуръон , «у лиўФўои нзўрҳм » қрأи абӯи бикри ани ъосму лиўФўои бФтҳи алўоўу ташдиди алФоء ,у қрأи алохрўну ҳФси ани ъосм «у лиўФўо » бскўни алўоўу тахфифи алФоءу ҳумои луғатон , вФӣу аўФӣ мисли васӣ ,у аўсии қоли муҷоҳид : ?ераад ба назри алҳҷу алҳдӣ ва мо инзри алонсони ман шайъи ءи икўни фии алҳҷ эй литмўҳои бқзоӣҳоу қил алмрод манеҳ алўФоءи бмои назри алии зоҳир ,у қили ?ераад ба алхурӯҷи ъмои ваҷаби алайҳи нзроу лами инзр ,у алъараби тқўли лкли ман харҷи ани алўоҷби алайҳу фии бнзраҳ ,у қоли молики бен инс : вФоءи алнзри фии ҳзаҳи алоиаҳи қзоءи кули наски маъдӯди колтўоФи сбъоу алсъии сбъоу алрмии сбъо , «у литўФўои болбити алътиқ » ин тавоф воҷибасту фарз рӯз наҳур баъди Ромӣу ҳалқи онро тавоф аФозт гӯйанд , ва бар ҷумла бидон ки тавоф сеанд , тавофи қудуми аввал ки ҳоҷ дар Макка шавад нахуст тавоф кунад , Оиша гуфт : ҳаҷ алнабӣ ( с )у анаи аввали шайъи ءи бдأ ба ҳайни қадами анаи тўзأ , сами тоФи албит , ва ин тавофи қудум суннатаст агар бигузорад бар ваии ҳеҷ чиз нест ,у рамли хосияти ин як тавофаст . Тавофи дувуми тавоф аФозтаст рӯз наҳур ва ин тавоф рукнӣаст аз арқони ҳаҷ ки ҳаҷу умра бе тавофи аФозт дуруст наёяд , ва то ин тавоф накунад тҳлл аз эҳром ҳосил нашавад рӯй ани ъоӣшаҳи қолат : ҳозти ҳФсаҳи лайлаи алнФри Фқолти мо ароне алои ҳобскми Фқол алнабӣ ( с ) : ъқрии ҳалқии атоФти явми алнҳр , қили нъми қоли ФонФрӣ ,у ҳозои далели ани ман лами итФи явми алнҳри тавофи алоФозаҳи лои иҷўзи ?лаи ани инФр . Сеюм тавофи видоъ касе ки хоҳад аз Макка берун шавад то бмсоФти қаср ӯро рухсат нест ки бе тавофи видоъ берун шавад ва агар бигузоради қурбонӣ воҷиб шавад бар вай . Магари зани ҳоиз ки ӯро равост тарки видоъ . Қоли ибни аббос : амри анноси ани икўни охири ӯҳдаами болбити алои анаи рхси ллмрأаҳи алҳоӣз . «у литўФўо » анмо шудад алтоءи лони алтоءи мундариҷаи фӣаи болбити алътиқ , саммии ътиқои лони аллоҳи таъолии аътқаҳ манедӣ алҷбобраҳи ани ислўои илои тахрибаи Флми изҳри алайҳи ҷаббори қту ҳозои қавли ибни аббосу муҷоҳиду қтодаҳ ,у қили саммӣ ба лонаи қадиму ҳўи аввали байти вазъи ллнос , банноаи одаму ҷддаҳи абрҳим , иқоли динори атиқ эй қадим ,у қили саммии ътиқои лони аллоҳи таъолии аътқаҳи ман алғрқи ?фонаи рафъи айёми алтўФони Флми иҳдмаҳ ,у қили алътиқи алкрим , иқоли лкроми алхили алътоқ ,у саммии абӯи бикри алсдиқи алътиқ , лأнаҳи атиқи ман алнор ,у иқоли лътоқаҳи виҷҳау ҳаии ҳасана .

« злк » ҳзаҳи калимаи лҳои тздоди фии алқуръони ихтми баҳои алклом ,у кзлки ҳозои ихтми баҳои алкломи фии мавозиъи ман алқуръони кқўлаҳ : « мо ?лаи ман нФоди ҳозо » « ва ман иъзми ҳарамоти аллоҳ » қоли ибни зайд : алҳрмотҳо ҳнои албитулҳарому алблдулҳарому алмсҷдулҳарому алмшърулҳарому алшҳрулҳаром ,у алоҳром ,у қили алҳрмоти алҳҷу улумрау соири алмноск ,у маънии алҳрмаҳи мо ваҷаби алқём бау ҳарами алтФрити фӣа « Фҳўи хайри ?ла » эй алтъзими хайри ?ла , « ъанд раба » савоби ?лаи мдхр . «у أҳлти лаками алأнъом » ани тأклўҳои азои збҳтмўҳоу ҳаии алإблу албқру алғнм , « إлои мо итлии алайкум » таҳримаи фии қавла : « ҳурмати алайкуми алмитаҳу алдму лаҳми алхнзир » алоиаҳ . Ва қил « إлои мо итлии алайкум » фии қавла : « ё أиҳои аллазӣнаи омнўои лои тқтлўои алсиду أнтми ҳарам » . « Фоҷтнбўои алрҷси ман алأўсон » эй кўнўои ман ибодаи алоўсони алии ҷониб . Ва « ман » ҳоҳнои лтлхиси ҷинси ман алоҷноси лои ллтбъиз ,у алмънии Фоҷтнбўои алрҷси алзии ҳўи всн ,у анмои самоҳо рҷсои лонҳои фии вуҷуби иҷтинобҳо колрҷсу лонаами конўои илтхўн алосном бидам алозоҳӣу ҳўи назири қавла : « إнмои алмшркўни наҷис »у анмои ?ераад ба хбси алоътқод ,у қили тақдираи аҷтнбўои алоўсони алтии ҳаии рҷс , эй ҳаии сабаби рҷс ,у алрҷси бмънии алрҷзу ҳўи алъзоб , «у аҷтнбўои қавли алзўр » яъне алкзбу албҳтон ,у қили шҳодаҳи алзўр , рӯй ан алнабӣ ( с ) қоми хтибои Фқол : « ё аиҳо анноси адлати шҳодаҳи алзўри болшрки биллоҳ » , сами қрأи ҳзаҳи алоиаҳ . Ва қили алзўри ҳоҳнои алшрки биллоҳи ъзу ҷл . Қоли алзҷоҷ : алоиаҳи тдли алӣ анҳм наҳаво ани иҳрмўои мо ҳарами асҳоби алоўсон , наҳви қўлҳм . Мо фии бутуни ҳзаҳи алонъоми холисаи лзкўрноу муҳаррами алии азўоҷно ,у наҳви тҳримҳми албҳираҳу алсоӣбаҳ .

Фоълмҳми аллоҳи ъзу ҷли ани алонъоми муҳаллилаи алои мо ҳарами аллоҳи минҳо . Ва нҳоҳми аллоҳи ани қавли алзўр , ани иқўлўои ҳзаҳи ҳалолу ҳозои ҳароми лиФтрўои алии аллоҳи алкзб .

« ҳнФоءи ллаҳ » алҳнФоءи ҷамъи ҳаниф ,у алҳниФи исми лмтбъи ҳзаҳи алмлаҳ ,у алмслми исми саммӣ ба абрҳим нафсау аҳли дайна ,у алмънии ҳнФоءи ллаҳи алии млаҳи абрҳими мухлисин болтлбиаҳ , « ғайри мушрикин ба » лонаами конўои иқўлўни лаббайки лои шарики лаки алои шарики ҳўи лаки тамаллука ва мо малик . Қоли қтодаҳ : конўои фии алшрки иҳҷўну иҳрмўни албноту аломҳоту алохўоту конўои исмўни ҳнФоء , Фнзлт , « ҳнФоءи ллаҳи ғайри мушрикин ба » эй ҳҷоҷои ллаҳи мусалламин муваҳҳидин , яъне ман ашрки лои икўни ҳниФо , « ва ман ишрки биллоҳи Фкأнмои хари ман алсмоء » эй сиқти ман алсмоء , « ФтхтФаҳи алтир » , қрأи аҳли алмдинаҳ « ФтхтФаҳи алтир » бФтҳи алхоءу алтоءи мшддаҳи алтоء ,у алўҷаҳи анаи ттхтФаҳи бтоӣин , ФҳзФи тоءи алтФъли лоҷтмоъи алтоءин , Фбқии тхтФаҳ ,у қрأи албоқўни ФтхтФаҳи баскони алхоءу фатҳи алтоء ва тахфифҳо ,у алўҷаҳи анаи музореъи хтФи бксри алтоءи ихтФи бФтҳҳоу фӣаи луғатон : хтФи ихтФ . Кълми иълм ,у хтФи ихтФи кзрби изрб ,у алаввали аъло . Ва алхтФу алохттоФу алтхтФи салби алшии ءи бсръаҳ , « أўи тҳўӣ ба алриҳи фии макони сҳиқ » , алҳўии алсқўт ,у алсҳиқи албъид . Иқоли сҳқи болзми баъд ,у сҳқи болФтҳи абъд ,у сҳқи болксри ҳлк ,у ҳозо мисли зарбаи аллоҳи субҳонаи ллкоФри шабаҳи ҳолаи ҳоли ман хари ман алсмоءи Фкмои лои ирҷии лиҳозои алхори ман алсмоءи алҳёҳ , лои ирҷии ллмшрки алхлос ,у қили шабаҳи ҳолаи ҳоли ман хари ман алсмоءи ?фони оқибатаи алҳлок , аммо ани иҳлк қабл ани исли илои аларзи итхтФи алтир Аёа , ва аммо ани исли илои аларзи Фитқтъ , кзлки алкоФр аммо ани иъоҷли болъқўбаҳ ба қабл вусӯлаи илои алохраҳ , ва аммо ани имҳл ҳатто иҳлки фии алохраҳи қоли алҳсн : шабаҳи аъмоли алкФори бҳзои улҳоли фии анҳо тзҳбу тбтли Флои иқдрўни алии шайъи ءи минҳо .

« злк » яъне алзии зикрати ман иҷтиноби алрҷсу қавли алзўру таъзими шаъоъири аллоҳ .

« ман тақвои улқулуб » эй ман ихлоси улқулуб . Қоли ибни аббос : шаъоъири аллоҳ , албдну алҳдӣ , ва аслҳо ман алошъору ҳўи эъломҳо бўҷоءи алмшқси фии сномҳо ҳатто исили алдм , Фикўни алдми шъорои лҳо ӯ қлдти блҳоءи алшҷр ӯ алнъли лтърФи анҳо ҳудо ва таъзимҳо астсмонҳо ва истеҳсонҳо .

« лаками фӣҳо » эй фии албдн қабл тсмитҳои ллҳдии манофеи фии дарҳо ва наслҳоу асўоФҳоу аўборҳоу ркўби зуҳрҳо , « إлии أҷли мсмӣ » яъне илои ани исмиҳоу ишърҳоу иўҷбҳои ҳдё , Фозои феъли злки лами икни ?лаи шайъи ءи ман манофеҳо , « сами маҳалҳо » мавзеи нҳрҳо « ъанд « албити алътиқ » ириди арзи алҳрми кулҳо комаи қоли Флои иқрбўои алмсҷдулҳаром , яъне алҳрми калла ,у қили маъноа « лаками фӣҳо » эй фии алҳдоёи манофеи баъди эҷобҳоу тсмитҳои ҳадоёи бони тркбўҳоу тшрбўо албонҳо ъанд алҳоҷаҳ , « إлии أҷли мсмӣ » яъне илои ани тнҳрўҳо .

Рӯй абӯи ҳрираҳи ани расӯли аллоҳ ( с ) раъии рҷлои исўқи баданаи Фқоли ?ла : аркбҳои Фқол ё расӯли аллоҳи анҳо бадана , Фқоли аркбҳои вилки фии ассонӣау алсолсаҳ .

Ва қоли баъзи алмФсрини ?ераади болшъоӣри маносики алҳҷу мшоҳди Маккау мавозиъи алнск . « лаками фӣҳо манофе » яъне болтҷороту алмъомлоти фии алосўоқ , « إлии أҷли мсмӣ » яъне илои вақти алхурӯҷи ман Макка ,у қил « лаками фӣҳо манофе » болоҷру алсўоби фии қзоءи алмноск , « إлии أҷли мсмӣ » эй алии анқзоءи айёми алҳҷ . « сами маҳалҳо إлии албити алътиқ » эй маҳали анноси ман аҳромҳми илои албити алътиқи ани итўФўои тавофи алзёраи явми алнҳр .

«у лкли أмаҳ » эй ҷимоъаи муъминаи салафати қблкм , « ҷълнои мнско » , қрأи Ҳамзау алксоӣии мнскои бксри алсини ҳоҳноу фии охири алсўраҳ , эй мзбҳоу ҳўи мавзеи алқрбону қрأи алохрўни мнскои бФтҳи алсини алии алмсдр мисли алмдхлу алмхрҷ , эй ароқаҳи алдмоءу забҳи алқробин , « лизкрўои исми аллоҳи алии мо рзқҳми ман бҳимаҳи алأнъом » , ъанд нҳрҳо ва забҳҳо , самяти бҳимаҳи алонъоми лонҳои лои итклм яъне лостбҳомҳои ани алклом ,у қоли бҳимаҳи алонъоми қайди болонъоми лони ман албҳоӣми мо лӣси ман алонъоми колхилу албғолу алҳмири лои иҷўзи забҳҳо фии алқробин . « Фإлҳкми إлаҳи воҳид » эй смўои алии алзбоӣҳи исми аллоҳи вҳдаҳи ?фони алҳкми воҳид , « фалаи أслмўо » анқодўоу атиъўоу асҷдўои лўҷҳаҳу азбҳўои алии исма .

« башари алмхбтин » эй алхошъини алмтўозъини алмтмӣнини илои аллоҳ ,у қили ҳам алмхлсўни алрқиқаҳи қлўбҳм ,у қили ҳам аллазӣнаи лои излмўну азои злмўои лами интсрўо . « аллазӣнаи إзои зикри аллоҳи вҷлти қлўбҳму алсобрини алии мо أсобҳм » ман алблоءу алмсоӣб , «у алмқимии алслоаҳ » эй алмқимини алслоаҳи фии авқотҳоу алмтмини лҳои бўзўӣҳо ва рукӯъҳо ва суҷудҳо , «у ммои рзқноҳми инФқўн » эй ммои аътинои ҳам ман аломўоли ихрҷўни алзкоаҳу итсдқўн , «у албдн » ҷамъи баданаи кхшбаҳу хшб ,у аслаи алзми сами хФФ ,у қили бо?дану бадани куффорау фара ва аслҳо ман алзхомаҳ . Иқоли бадани бадона , азои зхми зхомаҳ ,у албдн , алإбл . Ва қили алإблу албқру лои исми алғнми бадана , « ҷълноҳои лаками ман шаъоъири аллоҳ » ҷамъи шъираҳу ҳаии алъломаҳ , эй ҳаии алломаи лтоъткм ,у қили ман шаъоъири аллоҳ . эй ман мъолми дайни аллоҳ , « лаками фӣҳо хайр » эй лаками фии нҳрҳо ва забҳҳо савоб ,у қили фӣҳо хайри ман аҳтоҷи илои зуҳрҳо ркбу ани аҳтоҷи илои лбнҳои шурб . « Фозкрўои исми аллоҳи алайҳо » эй алии нҳрҳо . Қоли ибни аббос : ҳўи ани иқўли бисмии аллоҳу аллоҳи Акбари лои илоҳи алои аллоҳу аллоҳи Акбар . « сўоФ » эй қёмои алии сулси қўоӣми ҷамъи софау ҳаии алтии сифати рҷлиҳои воҳидии идиҳоу ядаи алисрии маъқӯлаи Финҳрҳои кзлк , ани зиёди бен ҷбири қоли раъйати ибни умри ?утии алии раҷули қади анохи баданаи инҳрҳои қоли абъсҳои қёмои муқайядаи санаи Муҳамад ( с ) ,у қоли муҷоҳид : алсўоФи азои ақлати раҷулҳо алисрӣу қомати алии сулси қўоӣм . Ва қрأи ибни масъӯди сўоФну ҳаии ани таъаққули минҳои яду тнҳри алии сулсу ҳў мисли сўоФ ,у қрأи абӣу алҳсну муҷоҳиди сўоФии болёӣ эй . Софӣаи холисаи ллаҳи ъзу ҷли лои шарики ?лаи фӣҳо ,у қили маънии сўоФ эй мстФаҳи воқеаи баъзҳо илои ҷанби баъзи фии сафи воҳиди мадҳи аллоҳи ъзу ҷли ҳозои алсФи комаи мадҳи сафи алқтоли фии қавла . « إни аллоҳи иҳби аллазӣнаи иқотлўни фии сиблатаи сафо » « Фإзои ваҷабати ҷанубҳо » эй сиқтати баъди алнҳри Фўқъти ҷанубҳо алии аларз , « Фклўои минҳо » ҳозои тўсиъу изн , «у أтъмўои алқонъу алмътр » ҳозои тарғибу амр ,у алқонъи ман алқнўъу ҳўи алсؤол , лӣси ман алқноъаҳ ва манеҳ қавли алшоър :

Қоли ибни аббосу Саиди бен ҷбиру алҳсну алклбӣ : алқонъи алзии исأл ,у алмътри алзии итързу лои исأл ,у қоли алмҷоҳд : алқонъи ҷорку ани кони ғнё ,у қили алқонъи колтобъу алходми лоҳли албит ,у қили алқонъи алзии иأтики соӣлоу алмътри алзии интзри алҳдиаҳ . « кзлк » эй мисли мо всФнои ман нҳрҳои қёмо , « схрноҳои лакам » наамма мнои лттмкнўои ман нҳрҳо , « лълкми тшкрўн » лакии тшкрўои неъматӣ .

« лни иноли аллоҳи лҳўмҳоу лои дмоؤҳо »у қоли ибни аббос : конўои фии алҷоҳлиаҳи азои збҳўои алқробини лтхўои ҷидори алкъбаҳи бдмоӣҳои қурбаи илои аллоҳи ъзу ҷли фаҳми алмслмўни бмсли злки Фонзли аллоҳ : « лни иноли аллоҳи лҳўмҳоу лои дмоؤҳо » . Қрأи ёқӯби вҳдаҳ , лни тнолу локини тнолаҳи болтоءи Фиҳмо ,у алўҷаҳи анаи анси алФъли Фиҳмои лтأниси алФоъл , аммо алаввалу ҳўи қавла : « лни иноли аллоҳи лҳўмҳо » ?фонҳо анси тноли лони фоилаи ҷимоъау ҳаии қавла : « лҳўмҳо » , ва аммо ассонӣ .

Ҳўи қавла : « инолаҳи алтқўӣ » Фонмои ансаҳи лони фоилаи алтқўӣу ҳаии масдари мؤнси лкўнаҳи алии феълӣ ,у қрأи албоқўни болёии Фиҳмоу алўҷаҳи ани тзкири алФъли анмои ҳўи ллФсли байни алФълу фоила , аммо алаввали Фқди фасли байн алФъл манеҳу ҳўи инолу байни фоилау ҳўи аллҳўми блФзи аллоҳу акди алтзкири лони тأниси аллҳўми тأниси ҷамъи Фиҷўзи тзкираҳ , ва аммо ассонии Фқди фасли байн алФъл манеҳу байни фоилаи болҳоءу ҳўи замири алмФъўли фии қавла : « инолаҳи алтқўӣ » ,у алтأниси фии алФоълини ғайри ҳақиқии Фоломри фӣаи асҳл ,у алмънии лни иноли аллоҳи алнФъи Фимои амркм ба ман забҳи албдни бали нафъи злки роҷеъи аликм ,у анмои бсли илайҳи ахлоскму нёткму мқосдкм ,у қоли мақотил : лни брФъи илои аллоҳи лҳўмҳоу лои дмоؤҳоу локини ирФъи аллоҳи мнкми алоъмоли алсолҳаҳу алтқўӣу алохлос ва мо аред ба ваҷҳи аллоҳи назираи қавла : « إлиаҳи исъди алкулами алтиб » .

« кзлки схрҳои лакам » аъоди қавла : « кзлки схрноҳои лакам » лони алаввали эҷоби алшкру ассонии баёни ани алткбири ман алшкри ллаҳ , яъне схрҳои лакам « лткбрўои аллоҳи алии мо ҳдокм » , ирид ба алтсмиаҳ ъанд алзбҳ ,у қили ирид ба алткбири айёми алтшриқ , «у башари алмҳснин » эй алмтиъини ллаҳи болҷнаҳ .