Қавлаи таъолӣ : إни أсҳоби алҷнаҳи алиўми фии шуғли Фокҳўни ибни касӣру нофеъу абӯи Амр « фии шуғл » мухаффаф хонанду боқии қроء мсқл хонанд ,у ҳумои луғатон мисли алсҳту алсҳт ,у тафсир « шуғл » бқўли ибни аббоси аФтзоз абкораст . Мустафои алайҳи алслоаҳу ассалом дар тафсири ин оя гуфта : « ани аҳдҳми лиФтзи фии алғдоаҳи алўоҳдаҳи моӣаҳи ъзроء » қол : « ФФии ҳозои шғлҳм » .

Ва қоли ъкрмаҳ : Фткўни алшҳўаҳи фии ахриҳни колшҳўаҳи фии аўлиҳну клмои аФтзҳои раҷъати алии ҳолҳо ъзроء . Ва қол : ҷоءи раҷули ило алнабӣ ( с ) Фқол : ё расӯли аллоҳи анФзии илои нсоӣнои фии алҷнаҳи комаи нФзии алиҳни фии алднё ? қол : «у алзии нафасии бедаи ани алмؤмни лиФзии фии алиўми алвоҳади илои алифи ъзроء » .

Гуфтаанд ки дар суҳбати биҳиштёни манӣу мзӣ ва фузулот набошад чунонк дар дунё , балии лиззати суҳбат он бошад ки зер ҳар тори мӯеи як қатра арақ бияёд ки ранги ранги арақ буду буии буии машк . Ва ани абди аллоҳи вҳби қол : ани фии алҷнаҳи ғурфаи иқоли лҳои алъолӣаи фӣҳо ҳўроءи иқоли лҳои алғнҷаҳи азои ?ераад вале аллоҳи ани иأтиҳои атиҳои Ҷабраили Фознҳои Фқомти алии атрофҳо маъаҳо арбаъаи олоФи всиФаҳи иҷмъни азёлҳоу зўоӣбҳои ибхрнҳои бмҷомри блонор .

Клбӣ гуфт : « фии шуғл » яъне ъмои фӣаи аҳли алнор , эй лои иҳмҳми амрҳми Флои изкрўнҳм , маънӣ онаст ки : биҳиштёнро чандон нозу Наим буд ки эшонро пурвои аҳл дӯзах набӯд на хабари эшон пурсанад на пардохт он доранд ки ном эшон баранд . Ва гуфтаанд : қавмии осӣони уммати Аҳмад дар ърсот қиёмат бимонанд аз дӯзахи рустау ббҳшти норасида , раби алъзаҳ бо эшон хитоб кунад ки аҳли дӯзах дар азобу схт мо гирифторанд ва аз меҳнати хеш бо кас напардозанду аҳли биҳишт дар нозу Наим ғарқанду бонъому аФзоли мо машғӯл , эшонро чандон шуғласт дар ани нозу Наими хеш ки бо дайгарӣ намепардозанд , Фзлки қавла : « фии шуғли Фокҳўн » , он гуҳ гуяд : ибодӣ чун аз ҳар ду Фриқ боз монадед , инак ман бо шумо раҳмат кардам ва шуморо омрзидм . Ибн кисон гуфт : шуғли эшон дар биҳишти зиёрат якдигараст ин бзёрт он меравад ва он бзёрт ин меояд , вақте пайғомбарони бзёрти садиқону авлиёу уламои раванд , вақте садиқону авлиёу уламои бзёрти пайғомбарони раванд , вақте ҳамаи баҳам ҷамъ шаванд бзёрти даргоҳи иззату ҳазрати илоҳяти раванд . Ва фии алхбри ани ибни аббоси разии аллоҳи анҳу ан алнабӣ ( с ) қол : « ани аҳли алҷнаҳи изўрўни рбҳми ъзу ҷли фии кули явми ҷумъаи фии раммоли алкоФўр ва ақрбҳм манеҳ мҷлсои асръҳми илайҳи явми алҷмъаҳу абкрҳми ғдўо » .

Ва ани инси бен молики разии аллоҳи анҳу қоли қоли расӯли аллоҳ ( с ) : « бинмои аҳли алҷнаҳи алии хиўли ман ёқӯти срўҷҳои ман зҳб ва лаҷомҳо ман зҳби итҳдсўни таҳти зилли алшҷраҳи ани алднёи ази атоҳми оати ани рбҳми ъзу ҷли ани аҷибўои рбкми Финзлўни ани хиўлҳми илои ксби ман мски абизи атиҳи манобири ман зҳбу минори ман нуру манобири ман лؤлؤу манобири ман ёқӯту манобири ман Фзаҳи Фиҷлсўни алайҳои Фиқўли алҷбори ҷли ҷалола : марҳабои бхлқӣу зувворӣу аҳли тоъатии атъмўҳми Фитъмўнҳми тъомои мо тъмўои қибла мислаи фии алҷнаҳи сами иқўли ҷли ҷалола : марҳабои бхлқӣу зувворӣу аҳли тоъатии асқўҳми Фисқўнҳми шробои мо шрбўо мислаи фии алҷнаҳи қт , сами иқўли ҷли ҷалола : марҳабои бхлқӣу зувворӣу аҳли тоъатии албсўҳми Филбсўнҳми сёбои мо лбсўои мислҳо қти фии алҷнаҳи сами иқўли табораку таъолӣ : марҳабои бхлқӣу зувворӣу аҳли тоъатии ътрўҳми Фиътрўнҳми бътри мо ътрўои бмслаҳи фии алҷнаҳи қт , сами иқўл : марҳабои бхлқӣу зувворӣу аҳли тоъатии аклўоу шрбўоу ксўоу ътрўоу аҳқи лии ани атҷлии ?лаами Фитҷлии ?лаами табораку таъолии Финзрўни илои виҷҳаи ъзу ҷли Фиғшоҳми ман нураи мо лӯлои ани аллоҳи ъзу ҷли қзии ани лои имўтўои лоҳтрқўои сами иқоли ?лаами арҷъўои илои мнозлкми Фирҷъўни илои мнозлҳму қади хФўои алии азўоҷҳми бмои ғшиҳми ман нураи табораку таъолии Фиқўли ?лаами азўоҷҳми лақади хрҷтми ман ънднои бсўраҳу раҷъатами алинои бғирҳои Фиқўлўни таҷаллии лнои рбнои ъзу ҷли Фнзрнои илайҳ » .

Ва қоли баъзи алмФсрин : қавла « фии шуғли Фокҳўн » яъне фии зёФаҳи аллоҳи ъзу ҷлу саёқи алҳдиси алзии аўрдноаҳи идли алайҳ . Худоиро ъзу ҷли ду зиёфатаст мари бандагонро яке андари рбзи биҳишти беруни биҳишт ва яке андари биҳишту шарҳи ин ду зиёфат аз пеш рафт .

Қавла : « Фокҳўн » ва « Фкҳўн » луғатон мисли алҳозру алҳзру алмънии ноъмўни Фрҳўн . Ва қил : алФокаҳи касӣри алФокҳаҳи коллобну алтомр , қоли алшоър :у дъўтнӣу заъмати анки лобни фии алзиФи томру алФкаҳи алзии итноўли алФокҳаҳ ӯ алтъом , қавла : « ҳаму أзўоҷҳми фии зилол » қрأи Ҳамзау алксоӣӣ : « фии злл » бзми алзоءи ман ғайри алифи ҷамъи зилла . Ва қроءаҳи алъомаҳ « фии зилол » бололФу касри алзоءи алии ҷамъи зилли назираи қавла : «у ндхлҳми злои злило » «у дониаҳи алайҳими зилолҳо » . Маънӣ онаст ки : эшону ҷеффатони эшон дар зер соя ҳоанд , ҳамонаст ки фармуд : «у зилли ммдўд » . Ва агар « злл » хуоне маънӣ онаст ки : эшону ҷеффатони эшон дар сояи вонҳоонди банноҳоу хаймаҳо ки аз баҳри эшон сохтаанд , дар биҳишти хаймаҳост аз марвориди сипеди чаҳор фарсанг дар чаҳор фарсанги он хайма зада шаст майли иртифоъи он ва дар ани хаймаи сарирҳо ва тахтҳо ниҳода ҳар Тахтии сесад гази иртифоъи он , биҳиштӣ чун хоҳад ки бар ан тахт шавад тахти базмин паҳн боз шавад то биҳиштии осони бирнҷ бар ан тахт шавад , инаст ки раб Алъоламин фармуд : алии алأроӣки мткؤн яъне алии алсрри фии алҳҷол .

Воҳдтҳои арика , қоли сълб : лои ткўни арика ҳатто ткўни алайҳои ҳҷол . Ва қил : ҳаии алўсоӣду алФрш , « мткӣўн » эй ҷолсўн . Ва қил : « мткӣўн » зўўои ткأаҳ .

« ?лаами фӣҳо Фокҳаҳу ?лаами мо идъўн » яъне мо итмнўн , тқўл : адъи алӣ , эй тмну қил : « идъўн » иФтълўни ман алдъоء , эй ?лаами фӣҳо мо идъўни аллоҳ ба . Ва қил : ллмؤмнини фии алҷнаҳи мо идъўни фии алднёи ман алсўобу алдрҷоти фӣҳоу инкраҳи алкоФрўн .

« саломи қўлои ман раби раҳим » гуфтаанд : орзӯии биҳиштёни саломи худованд раҳимаст , маънӣ ҳар ду ояти дарҳами баста ва « салом » бадал « мо идъўн »аст , мегуяд : аишонрост ҳар чаҳ орзӯ кунанду орзӯии эшон саломаст , яъне ?лаами саломи иқўли аллоҳи қўлои эшонро орзӯӣ саломасту аишонрости он салом ки орзӯӣ эшонаст , саломӣ ки аз гуфтори худованд меҳрбонаст на восита дар миён ва на онҷои сафир ва тарҷумонаст , гуфтаанд : маънӣ салом онаст ки слмтми ибодии ман алҳрқаҳу алФрқаҳ , ва ончӣ гуфт : « ман раби раҳим » ишорати раҳмати дарин мавзе онаст ки эшонро брҳмти хеши қӯт ва тоқат диҳад то биўостаҳи калом ҳақ бишинаванду дидори вай ба бенанд ва эшонро даҳшат ва ҳайрат набӯд .

Рӯй ҷобири бен абди аллоҳи қоли қоли расӯли аллоҳ ( с ) : « бинои аҳли алҷнаҳи фии нъимҳми ази стъи ?лаами нури ФрФъўои рؤсҳми Фозои алрби ъзу ҷли қади ашрафи алайҳими ман Фўқҳми Фқол : ассаломи алайкум ё аҳли алҷнаҳи Фзлки қавла : « саломи қўлои ман раби раҳим » Финзри илайҳаму инзрўни илайҳи Флои илтФтўни илои шайъи ءи ман алнъими мо домўои инзрўни илайҳ ҳатто иҳтҷби Фибқии нурау баракатаи алайҳими фии дёрҳм .

«у амтозўои алиўми أиҳои алмҷрмўн » алқўлҳо ҳнои мзмр , алтأўил :у иқоли ллкФор : « амтозўои алиўм » яъне тмизўои ман алмؤмнин . Ва фии маъноаи қавлаи таъолӣ : исдъўни итФрқўни Фриқи фии алҷнаҳу Фриқи фии алсъиру ҷълнои бинҳми мўбқои қоли қтодаҳ : маъноаи аътзлўои ани кули хайр . Ва қоли Ассадӣ : эй кўнўои алии ҳада . Ва қоли алзҳок : ани лкли кофари фии алнори битои идхли фӣау ирдм боба болнори Фикўни фӣаи абади алобдини лои ирӣу лои ирӣ ,у кон алнабӣ ( с ) ксирои иқўл : « аллоҳами ании аъўзи бки ман алнори ?вили лоҳли алнор » .

Қавла : « أи лами أъҳди إликм » эй ?илами омркм , ?илами аўсикм ё банӣ одами أни лои тъбдўои алшитони ибодаи алшитони тоъата ,у кзлки таъвили қавлаи таъолӣ : атхзўои أҳборҳму рҳбонҳми أрбобо яъне атоъўҳми фии алботл . Ва қил : маъноаи ани лои тъбдўои алосном , ФозоФи илои алшитони лонаами ъбдўҳои бомраҳи Фконҳми ъбдўаҳ ,у алмроди болъҳди мо аҳди илайҳами фии қавла :у إзи أхзи рбки ман банӣ одам . . Алоиаҳ . Ва қил : أи лами أъҳди إликми борсоли алрслу инзоли алктб ? иқўли аллоҳи ?лаами ҳозои явми алқимаҳ ,у яҳтамили ани икўни ҳозои ман хитоби аллоҳи таъолии ибодаи фии алднё , إнаҳи лаками адуи мубини зоҳири алъдоўаҳ .

Ва أни аъбдўнии атиъўнӣу вҳдўнӣ , ҳозои сироти мустақӣми дайни қайи .

Ва лақади أзли мнкми ҷблои ксирои нофеъу ъосми ҷблои бксри ҷим ва бова ташдид лоам хонанд , ёқӯби бзми ҷим ва боу ташдиди лоам . Ибни омиру абӯи Амри бзми ҷиму сукӯн бо . Боқии қрои бзми ҷим ва боу тахфифи лоам . Ва алҷбли ҷамъи алҷблаҳ ,у алҷбли ҷамъи алҷмъу алҷбли болтхФиФи ҷамъи ҷебайл , ва кулҳо луғоти маъноҳо алхлқу алҷмоъаҳ , эй хлқои ксирои ҷабалае халқа . Маънӣ онаст ки шайтон аз шумо гуруҳонеи анбӯҳ бироаҳ кард , ва ин бар тариқ тсббаст , яънесор алшитони сббои лзлолтҳм , кқўлаҳи таъолии ллосноми раби إнҳни أзллни ксирои ман аннос ,у бҳқиқти ҳидояту залолату рушду ғўоит аз худост таъолӣу тақаддус .

أи Флми ткўнўои тъқлўни истифҳоми тқриъи алии тркҳми алонтФоъи болъқл . Ва қил : أи Флми ткўнўои тъқлўни мо атокми ман ҳалоки аломми алхолиаҳи бтоъаҳи Иблис .

Ва иқоли ?лаами лмои днўои ман алнор : ҳзаҳи ҷаҳаннами алтии кантами тўъдўни баҳои фии алднё .

Аслўҳои алиўми адхлўҳоу алзмўҳоу зўқўои ҳурҳо бмои кантами ткФрўни қоли абӯи ҳрираҳ : аўқдти алнори алифи оми Фобизти сами аўқдти алифи оми Фоҳмрти сами аўқдти алифи оми Фосўдти Фҳии сўдоءи коллили алмзлм .

Алиўм нахатм алии أФўоҳҳми рӯзи қиёмати амали кофарон бар кофарон арза кунанду саҳифаҳои кирдигори эшон боишон намоянди он расвоӣҳо бенанд ва кардаҳо бар мисоли кӯҳҳои азим , инкор кунанду хусумат дар гиранд ва бар Фриштгони даъвӣ дурӯғ кунанд гӯйанд : мо ин ки дар саҳифаҳост на кардаему амал мо несту аллоҳи рбнои мо кнои мушрикин , ҳамсоягон бар эшон гувоҳӣ диҳанд , ҳмсоигонрои дурӯғ зан гиранд , аҳлу ъширт гувоҳӣ диҳанд ва эшонро низ дурӯғ зан гиранд , пас раби Алъоламин меҳр бар даҳанҳои эшон нааду ҷавориҳи эшон бсхни орад то бар кардаҳои эшон гувоҳӣ диҳанд , инаст ки раб алъзаҳ фармуд : алиўм нахатм алии أФўоҳҳму тклмнои أидиҳм . Ва аввали чизе аз аъзои эшон ки гувоҳӣ диҳад устихони рони чап буд

Лқўл алнабӣ ( с ) : ани аввали азми ман алонсони интқи явми ихтми алии алоФўоаҳи Фхзаҳи ман раҷулаи алшмол .

Ва қол ( с ) : анкми тдъўни явми алқимаҳи муқаддамаи аФўоҳкми болқдом эй мшддаҳи Фоўли мо исӣли ани аҳдкми Фхзаҳу каффа .

Ва рӯй анҳми иқўлўни лҷўорҳҳм : мо шҳодткни ҳзаҳу ънкни кнои ннозл , эй нҷодл .

Ва фии кайфӣаи ҳозои алкломи қавлон : аҳдҳмои ани аллоҳи имкнҳои ман алклому иҷъли лҳои халқаи тслҳи ллнтқ ,у ассонии ани алмтклми ҳўи аллоҳи субҳонаи алои анаи исмъи ман ҷиҳатҳо Фнсби илоҳо .

Ва фии алхбри ани ҷобири бен абди аллоҳи қол : лмои раҷъати муҳоҷираи албҳри қоли расӯли аллоҳ ( с ) : алои тҳдсўнии боаҷаби мо рأитми борзи алҳбшаҳи қолўои бинмои нҳни ҷулуси ази марати ълинои ъҷўзи ман раҳои бнтҳми таҳаммули алии раъсҳо қуллаи ман моءи Фмрт бФтӣ манеҳам Фҷъли аҳадии идиаҳи байни ктФиҳои сами дафъҳо фахрати алии ркбтиҳои Фонксрти қиллатҳо Флмои артФъти алтФтти илайҳи Фқолти сўФи тааллум ё ғдри азои вазъи аллоҳи алкрсӣу ҷамъи алаввалину алохрину такаллумати алоидӣу алорҷли бмои конўои иксбўни сўФи тааллуми Киеви амреу амрки Фқоли расӯли аллоҳ ( с ) : сидқати сами сидқати Киеви иқдси аллоҳи қўмои лои иؤхзи ман шдидҳми лзъиФҳм .

Ва луи ншоءи лтмснои алии أъинҳми Фостбқўои алсроти Фأнии ибсрўни қоли ибни аббоси маъноа : луи ншоءи лФқأнои аъини злолтҳми Фоъминои ҳам ани ғиҳму ҳўлнои абсорҳми ман алзлолаҳи илои алҳдии Фобсрўои ршдҳми Фأнии ибсрўн ? ва лам нафеъл злки баҳам . Маънӣ онаст ки : агар мо хоҳеми дидаи залолати эшон бар кунему ҳидояти диҳем то роҳи бенанду бароаи рости раванд , он гуҳ фармуд : Фأнии ибсрўну лами аФъли злки баҳам . Чун фарои роҳи бенанд ва ин накардам бо эшон . Зҷоҷ гуфт : маънӣ онаст ки : мо агар хоҳеми эшонро нобӣно кунем то аз роҳ баргарданд , ва агар ин кунем аз куҷо бенаӣ ёбанд ва чун фарои роҳи бенанд ?

Ва луи ншоءи лмсхноҳми алии мконтҳми қрأи абӯи бикр : алии мконотҳм яъне : луи ншоءи ҷълноҳми қрдаҳу хнозири фии мнозлҳм агар хоҳеми эшонро сӯрат гардонем бо копӣону хӯкон то бар ҷои хеш бар манзил хеш мебошанд . Ва қили луи ншоءи лҷълноҳми ҳаҷҷораи алии алмкон , эй соътӣзи лои исттиъўни алзҳобу лои алрҷўъ ,у алмкону алмконаҳи воҳид .

Ва қил : луи ншоءи лоқъдноҳми ани арҷлҳми Флои иқдрўни алии зҳобу лои руҷӯъ . Ва қил : Фмои асттоъўои мзё эй мо қдрўои ани иҷоўзўои ткзибҳм ,у лои ирҷъўн эй лои итўбўн .

Ва ман наумра ннксаҳи фии алхлқ эй ман атлнои умраи рддноаҳи илои арзли улумри шабаҳи алсбии фии аввали алхлқу қил : ннксаҳи фии алхлқ эй насираи илои алзъФи баъди алқўаҳу илои алнқсони баъди алзёдаҳ . Ннксаҳ бзм навен аввалу фатҳи дувуму ташдиди кофи қроءти ъосм ва Ҳамзааст , боқӣ бФтҳ навен аввал ва искон навен дувуму зми коф ва тахфиф хонанд .

أи Флои иъқлўни бтоءи мухотабаи қроءти нофеъу ибни омир ва ёқӯбаст , боқӣ биё хонанд . Мегуяд : ҳар крои умри дарози диҳеми халқ вай баргардонем ба пас ва ӯро бшбаҳи кӯдакон боз дорем , яъне ки пас аз зиёдат ӯро нуқсони диҳем ва пас аз қӯт ӯро заъфи диҳем , ҳамонаст ки дар ан оят фармуд : аллоҳи алзии хлқкми ман заъфи сами ҷаъли ман баъди заъфи қувваи сами ҷаъли ман баъди қувваи зуъафоу шеба . . . Ва қоли Сафён : азои блғи алрҷли смонини санаи тағайюри ҷисма . أи Флои иъқлўни Фиътбрўоу иълмўои ани алзии қадари алии тсриФи аҳволи алонсони иқдри алии албъси баъди аламут .

Ва мо ълмноаҳи алшър ва мо инбғии ?лаи ин ҷавоби мушрикон Қурайшаст ки мегуфтанд : расӯли худо шоираст ва ончӣ мегуяд ва мехонд шеъраст ,у злки фии қавлаи таъолӣ : أми иқўлўни шоири нтрбс ба риби алмнўни أи إнои лторкўои олҳтнои лшоъри маҷнӯн .

Раб Алъоламин фармуд : мо ӯро шеър наёмухтем ва ӯ шоир нест , шеъри гуфтани шабаҳати ор ва дар вай шабаҳат нест ва дар гуфтори вай тӯҳмат нест ва мо ҳўи алии алғиби бзнин эй бмтҳм .

ӯ дар ҳар чаҳ хабар дод аз ғайб муттаҳам несту пайғом ки оварда ҷузи ваҳй пок нест إни ҳўи إлои ваҳии иўҳӣ . Ва мо ълмноаҳи алшър ва мо инбғии ?ла .

Рӯй ани алҳсни ан алнабӣ ( с ) кони итмсли бҳзои албит : кафии алшибу алисломи ллмрءи ноҳё . Фқол : кафии болослому алшиби ллмрءи ноҳё .

Фқоли абӯи бикр : ё набии аллоҳи анмои қоли алшоър : кафии алшибу алисломи ллмрءи ноҳё . Сами қоли абӯи бикр ӯ умри ашҳади анки расӯли аллоҳи иқўли аллоҳи ъзу ҷл : ва мо ълмноаҳи алшър ва мо инбғии ?ла . Ва ани қтодаҳи қол : блғнии ани ъоӣшаҳи сӣлт : ҳилли кон алнабӣ ( с ) итмсли бшии ءи ман алшър ? қолат : кони алшъри абғзи алҳдиси илайҳ , қолат :у лами итмсли бшии ءи ман алшъри алои ббити ахӣ банӣ Қайси турфа :

Фҷъли иқўл ( с ) :у иأтики ман лами тзўди болохбор . Фқоли абӯи бикр : лӣс ҳоказо алшъри анмои ҳў :у иأтики болохбори ман лами тзўд , Фқол ( с ) : мо илмати алшър ва мо инбғии лӣ .

إни ҳў яъне алқуръони إлои зикр эй мавъизау қуръони мубини фӣаи алФроӣзу алҳдўду алоҳком .

Линзри қрأи аҳли алмдинаҳу алшому ёқӯб : лтнзри бтоءи алмхотбаҳу кзлки фии алоҳқоФи воФқҳми ибни касӣри фии алоҳқоФ , эй лтнзр ё Муҳамад . Ва қрأи алохрўни болёء , эй линзри алқуръони ман кони ҳаё яъне мؤмнои ҳии алқлби лони алкоФри колмити фии анаи лои итдбру лои итФкр . Ва иҳқи алқўли алии алкоФрин эй тҷби ҳаҷаи алъзоби алии алкоФрин . Ҳии ӣнҷои бмънии оқил ва муъминасту хсаҳи болзкри лонтФоъаҳ ба кқўлаҳ : إнмои тнзри ман атбъи аззикр . Ва маънӣ онаст ки : ту касеро туоне ки огоҳ кунӣ ки оқил буду муъмин то сухан дарёбаду инзори ту дар дили вай асар кунаду панди ту вайро суд диҳад , аммо кофару ҷоҳили дилҳои мурда доранд ва дар шумор мурдагонанд на панди ту эшонро суд дорад на инзори ту дар дили эшон асар кунад , ин ҳукми мо дар азал кардем ва дар лавҳи чунон нбштим ки зиндаи дилонро панди ту суд дорад ва бар мурдаи дилони азоби мо воҷиб ояд , инаст ки раб алъзаҳ фармуд :у иҳқи алқўли алии алкоФрин эйу иҷби алъзоби алии алкоФрин воҷиб шуду дурусти гашт бар кофарони сухани аллоҳ дар азал ки аҳл азобанд .

أу лами ирўои أнои хлқнои ?лаами ммои амалати أидино эй тўлинои халқҳо бобдоънои ман ғайри аъонаи аҳад ,у зикри алоидиҳо ҳно евед ани аллоҳи таъолии халқҳо бзотаҳи субҳонаи ман ғайри восита .

Маънии халқи бҳқиқт офариданаст аз нест ҳаст кардан ва аз набӯд буд овардан ва аз оғози нави сохтан ,у ҳақиқати ин феъли ҷузи кирдигори қадиму худованди ҳакимро нест ки камоли қудрату ҳикмату ҷалоли иззати ҷузи вайро нест . Ва дар қуръони халқи бчнд маънӣ бияёд : халқаст бмънии тасвири кқўлаҳ :у إзи тхлқи ман алтин эй тасвир , ва халқаст бмънии дурӯғи кқўлаҳ :у тхлқўни إФко ва халқаст бмънии дайни кқўлаҳ : лои табдили лхлқи аллоҳ эй лдинаҳ , ва халқаст бмънии ибдоъу ихтироъи кқўлаҳ : хлқкми ман нафаси воҳидау кқўлаҳ : أу лами ирўои أнои хлқнои ?лаами ммои амалати أидинои қоли алқтибӣ : алأидии ҳоҳнои алқдрау алқўаҳу қавла : амалати أидинои ҳикояти ани алФълу ани лами ибошр алФъл болид , ҳозои кқўлаҳ : ҷирии бноءи ҳзаҳи алқнтраҳу ҳозои алқсри алии ядии фалон .

Ва фии алхбр : алӣ ?илед мо ахзат ҳатто тؤдиаҳи Фолأмонаҳи мؤдоаҳу ани лам тбошр болид .

Ва тқўл : мо лии фии яди фалон ,у алитими таҳти яд алқим фолед икнии баҳои ани алмаликау алзбт .

أнъомои фаҳми лҳои молкўни зобтўни қоҳрўн , эй лам нахалқ алонъоми ваҳшӣаи ноФраҳи ман банӣ одами лои иқдрўни алии забтҳо бали ҳаии масхараи ?лаам ,у ҳаии қавла :у зллноҳои ?лаами схрноҳои ?лаам , Фмнҳои ркўбҳми алркўбу алркўбаҳи мо иркби ман алإбл ,у кзлки алҳлўбу алҳлўбаҳи мо иҳлби минҳои болҳоءу бҳзФи алҳоءи қил : алркўби ҷамъу алркўбаҳи воҳид . Ва минҳои иأклўн эй схрноҳои ?лаами лиркбўои зуҳрҳоу иأклўои лаҳмҳо .

Ва ?лаами фӣҳо манофеу мшорби алманофеъи алосўоФу алоўбору алошъору алоўлод ,у алмшорби аллбн , أи Флои ишкрўни истифҳоми бмънии аламр .

Ва атхзўои ман дуни аллоҳи ?алааи лълҳми инсрўн яъне лаъли асномҳми тнсрҳми азои ҳзнҳми амру тмнъҳми ман злку лои икўни злки қт .

Лои исттиъўни нсрҳму мнъҳми ман алъзб , ва ҳам ?лаам ҷанд мҳзрўн эй алкФор ҷанд ллосноми иғзбўни лҳоу иҳзрўнҳои фии алднёи ҳаии лои тсўқи илайҳами хироу лои тсттиъи ?лаами нсро . Ва қил : ҳозои фии алохраҳи иؤтии бакули маъбуди ман дуни аллоҳу маъааи атбоъаи аллазӣнаи ъбдўаҳ кأнҳм ҷанд мҳзрўни фии алнор .

Флои иҳзнки қўлҳми фӣаи қавлон : аҳдҳмои қўлҳми фии аллоҳи ани ?лаи шрикоу влдо , إно наилм мо исрўн ва мо иълнўни Фнҷозиҳми алии ақўолҳму аФъолҳм ,у ассонии қўлҳми Фик ё Муҳамади анки шоиру маҷнӯну соҳир . Ва қил : қўлҳм эй тҳдидҳми аёки болқтлу въидҳм , إно наилм мо исрўн ва мо иълнўни Фнҳўли бинку бинҳм .

أу лами ири алإнсони أнои хлқноаҳи ман нутфаи Фإзои ҳўи хсими мубини ҷадали болботли мубини байни алхсўмаҳ , яъне анаи махлуқи ман нутфаи сами ихосми ФкиФи лои итФкри фии бадви халқа ҳатто идъи алхсўмаҳ наме бенанди мардум ки мо бёФридим ӯро аз обии маин дар қарории макин , чиҳил рӯз ӯро дар таври нутфа нигаҳ доштем то ълқаҳи гашт ва он гуҳ дар таври ълқаҳи чиҳил рӯзи бдоштим то мзғаҳи гашт . Мустафои алайҳи алслоаҳ ва ассалом фармуд : ани халқи аҳдкми иҷмъи фии батни ИМАи арбаъӣни лайлаи сами икўни ълқаҳ мисли злки сами икўни мзғаҳ мисли злки сами ибъси аллоҳи ъзу ҷли илайҳи малико бо рубъи калимоти Фиқўл : актби аҷалау ризқау шқӣ ӯ Саид .

Он гуҳи тақтеъи ҳайкал ӯу сӯрати шахс ӯ дар зуҳӯр оварадем ва ӯро кисвати башарияти пўшонидим ва аз он қарори макин бойени фазоӣ рҳиб оварадем ва аз пистони пар аз хӯн ӯро шери софии додему бъқлу фаҳму самъу басару дилу ҷон ӯро биёростему бқбзу бтшу машйу ҳаракот ӯро қӯти додем , бо ин ҳамаи неъмату каромат ки бо вай кардем ва аз ани нутфаи бойени рутбаи расонидеми ҳаме бо мо хасмӣ кунад , инаст ки раб Алъоламин фармуд : Фإзои ҳўи хсими мубини хсими дарин мавзеи абии бен халаф алҷмҳӣаст ва ин оят дар шаъни ваии омада , устихонии ризидаҳ куҳан гашта бардошт , гуфт : ё Муҳамади أтарӣ яҳёи аллоҳи ҳозои баъди мо Ром ?

Фқоли алайҳи алслоаҳу ассалом : нъму ибъску идхлки алнор , Фонзли аллоҳи таъолии ҳзаҳи алоёт .

Ва зарби лнои Маслан ва насӣ халқае хлқно Аёа , масдари музофи илои алмФъўли қоли ман иҳии алъзом ва ҳай Ромем иқол : Роми алшии ءу рммтаҳ Фҳӣ Ромем , ккФи хзибу айни кҳил .

Қул яҳёҳо алзии أншأҳои халқҳо أўли мараи абтдоءи ҳайни ваҷд ,у ҳўи бакули халқи алӣами лои ихФии алайҳи أҷзоؤаҳу ани тафарруқати фии албру албҳри Фиҷмъаҳу иъидаҳи хлқои комаи кони иқоли алълми ҳоҳнои муштамили алии саъаи алоқтдори алии аламри ?фони алълми болхлқи аъҷби ман алқдраи алии алхлқ .

Алзии ҷаъли лаками ман алшҷри алأхзр норо қоли ибни аббос : ҳумои шаҷаратони иқоли лоҳдиҳмои алмрху ллأхрии алъФори Фмн ?ераад манеҳам алнори қатъи ғснин мисли алсўокину ҳумои хзроўони иқтри мнҳмои алмоءи Фистҳқи алмрху ҳўи зикри алии алъФору ҳаии аснии Фтхрҷи мнҳмои алнори бозни аллоҳ ,у тқўли алъараб : фии кули шаҷари нору астмҷди алмрху алъФор .

Ва иқол : фии кули авди нори алоъўди алънобу алшҷри изкру иؤнс , ФФии қавла : ва манеҳ шаҷари фӣаи тсимўни музаккар ,у фии қавла : ман шаҷари ман зақуми Фмолؤни минҳои албтўни мؤнс .

Фإзо أнтм манеҳ тўқдўн эй тқдҳўну тўқдўни алнори ман злки алшҷр , ин оят аз рӯй ишорат ҳуҷҷатаст бар мункирони баъс , он худованд ки оташ дар дарахти сабзи бёФрид қодираст ки зиндагӣ дар устихони пусида ризидаҳ биёфрианад ва бар вай душвор наёяду қудрат бар вай танг набӯд .

Пас дар ҳуҷҷати биФзўду офариниши осмону замин бар эшон ҳуҷҷат оварад фармуд : أу лӣси алзии халқи алсмоўоту алأрзи бқодри алии أни ихлқи мслҳми қрأи ёқӯб : иқдри болёءи алии алФъл , эй иқдри алии ани ихлқи мслҳм , сами қол : балӣ эй қул балии ҳўи қодири алии злки إзи лӣси ?лаи ҷавоби ғайри злк ,у ҳўи алхлоқи ихлқи хлқои баъди халқ , алълими бҷмиъи мо халқ .

إнмои أмраҳи إзои أроди шиӣои фармон ӯ онаст ки чун чизе хоҳад ки буд , أни иқўли ?лае лзлки алшии ء : кун Фикўн эй Фҳўи икўни алии мо қадару ?ераад . Он чизро гуяд ки : бош , ҳар чанд ки он чиз ҳозир набӯд аммо маълуми ҳақ буду ончии маълум ҳақаст бмнзлт ҳозирасту хитоб бо ваии дуруст . Дар баъзе ахбораст ки ҳақи ҷл ҷалола фармуд : ании ҷаводи моҷди атоеи калому азобии калому азои ардти шиӣои Фонмои ақўл ?ла кун Фикўн .

Фсбҳони алзии бедаи малакӯти кули шайъи ءи калима таъзимасту иҷлоли ҳақи ҷли ҷалолау тнзиаҳу тақдиси вай аз ан ки дар қудрати вай нақсоне ояд ё аз аҷзу айб дар ваии нишоне буд ,у алмлкўти ҳўи алмалик бо блғи алолФози Флои икўни алои ллаҳи вҳдаҳ . Ва дар қуръони субҳони бадв маънӣ ояд : яке бмънии тнзиаҳ , дигари бмънии таъаҷҷуб , ончии бмънӣ тнзиаҳаст бо зот аҳадят гардад ҷли ҷалола ,у ончии бмънӣ таъаҷҷубаст бо афъол вай гардад ъзи шаъна , тнзиаҳ онаст ки фармуд : субҳони рбки раби алъзаҳи ъмои исФўни субҳонаи ҳўи алғнии субҳонаи أни икўни ?лаи валади субҳонау таъолии ъмои иқўлўни ълўои кбиро ва ҳам азин бобаст ҳикоят аз қавли Мӯсоу исоу Юнус : сбҳонки таббати إлики сбҳонки мо икўни лии أни أқўли мо лӣси лии баҳақи сбҳонки إнии канти ман алзолмину ончии бмънӣ таъаҷҷубаст : субҳони алзии схри лнои ҳозои субҳони алзии халқи алأзўоҷи кулҳо субҳони алзии أсрии бъбдаҳ , ва ҳам азин бобаст : субҳонаи إзои қзии أмро , Фсбҳони алзии бедаи малакӯти кули шайъи ءи покӣ ва бе айбии худоиро ки бадаст ӯсту бдошт ӯ подшоҳии ҳамаи чиз ,у إлиаҳи трҷъўну бозгашти ҳамаи халқ бо ӯсту бозгашти ҳамаи кор бо хост ӯу бозгашт ҳар бӯданӣ бо ҳукм ӯ ,у қил :у إлиаҳи трҷъўн аммо илои алҷнаҳ ва аммо илои алнор .