Қавлаи таъолӣ :у қФўҳми إнҳми мсؤлўни тқўл : вқФтаҳи вқФои ФўқФи вқўФо , эй аҳбсўҳм , қоли алмФсрўн : лмои сиқўои илои алнор ҳбсўо ъанд алсроти лон алсؤол ъанд алсрот .

Муфассирон гуфтанд : рӯзи растохез чун кофаронро сӯй дӯзах ронанд Нидо ояд аз ҷаббори олами бФрштгон ки аҳбсўҳм боз доред ин кофаронро бар пули сирот . Баъзе муфассирон гуфтанд ки ҳамаи халқро бар пули сирот боз доранд ва аз ҳама савол кунанд чунонк раб алъзаҳ фармуд : Фўи рбки лнсӣлнҳми أҷмъин . Сироти ҳафт қнтраҳаст салосаи суъӯду салосаи ҳубуту алсобъаҳи васатҳо фии аъло алсроту аллоҳи ъзу ҷли алии алқнтраҳи алълёи сонии рҷлиаҳи иқўл :у иззатии лои имр бе алиўми зулми золим , Фзлки қавлаи таъолӣ : إни рбки лболмрсод . Қоли ибни аббос : исӣлўни ани ҷамеъи ақўолҳму аФъолҳм . Ва рӯй анҳу аизо : إнҳми исӣлўни ани лои илоҳи алои аллоҳи эшонро пурсанад аз калимаи лои илоҳи алои аллоҳ ки ҳади он чун шинохтеду ҳақи он чун гзордид , ва гузордан ҳақ вай онаст ки амр ва наҳй дар он биҷои оранд ва аз муҳаррамот шаръ бипарҳезанд . Умр хитоб гуфт : ман қоли лои илоҳи алои аллоҳи ФлиърФи ҳақҳо . Ҳасани басариро пурседанд : чаҳ гӯйии дарин хабар ки « ман қоли лои илоҳи алои аллоҳи дахли алҷнаҳ ? қол : лмни урфи ҳадҳоу адии ҳақҳо .

Ва ани ҷобири бен абди аллоҳи қол : хтбнои расӯли аллоҳ ( с ) Фқоли фии хтбтаҳ « ман ҷоءи балои илоҳи алои аллоҳи лами ихлти маъаҳоғайриҳоу ҷбти ?лаи алҷнаҳ » , Фқоми илайҳи алии бен абии толиби алайҳи ассалому кони аҳби ман қоми илайҳи злки алиўми фии масаълаи Фқол : ё расӯли аллоҳи бобии анату уммии мо лами ихлти маъаҳоғайриҳо Фсраҳи лно , қол : « ҳбои ллднёу ризои баҳоу тлбои лҳои иқўлўни ақоўили алонбёء вау иФълўни афъоли алҷбобраҳи Фмни ҷоءи балои илоҳи алои аллоҳи лӣси фӣҳо шайъи ءи ман ҳозои ваҷабати ?лаи алҷнаҳ

Ва ани ибни масъӯди қоли қол алнабӣ ( с ) : « лои изўли қудамои ибни одам ҳатто исأли ани арбъи хисоли ани шабобаи Фимои аблоаҳу ани умраи Фимои аФноаҳу ани молаи ман ин актсбаҳу Фимои анФқаҳ ва мо зои амали Фимои илм » .

Ва ани ибни умри қоли қоли расӯли аллоҳ ( с ) : « азои кони явми алқимаҳи дуои аллоҳи ъзу ҷли бъбди ман убайдаи ФиўқФаҳи байни идиаҳи Фисоӣлаҳи ани ҷоҳаи комаи исоӣлаҳи ани мола » .

Гуфтаанд : савол аз кофарон онаст ки хозинони оташи эшонро гӯйанд бар сиблати тавбиху тқриъ : « мо лаками лои тносрўн » чист шуморо имрӯз ки маъбудони худро нусрат намедиҳед чунонк эшонро дар дунё нусрат медодед ? ваҳо ҳаии тҳшри илои алнори онки эшонро бдўзх мебаранд .

Ва эшонро бакор наме оӣид ва аз дӯзах намеРаҳонед . Ва гуфтаанд : ин ҷавоби бӯ ҷаҳласт ки рӯз бадар гуфт : нҳни ҷамеъи мнтсри мо ҳамаи ҳам пуштем якдигарро то кини кашем аз Муҳамад . Рӯзи растохез ӯро гӯйанд хзнаҳи ҷаҳаннам : « мо лаками лои тносрўн » чунаст ки имрӯзи ҳам пушт наед ва на кини каш ? раб Алъоламин фармуд : бали ҳам алиўми мстслмўн эй хозъўни азлоءи мнқодўни лои ҳилаи ?лаам .

«у أқбли бъзҳми алии баъз » яъне алрؤсоءу алотбоъ , « итсоءлўн » итхосмўни қоли алотбоъи ллрؤсоء : إнкми кантами тأтўннои ани алимин эй ман қабл аддӣни Фтзлўннои анҳу , эй тأтўннои ани ақўии алўҷўаҳ ва эминҳо конкми тнФъўннои нафъи алсонҳи Фҷнҳнои аликми Фҳлкно . Ва қил : « ани алимин » ани алхир , эй трўннои анкми тридўни баннои алхиру қоли бъзҳм : кони алрؤсоءи иҳлФўни ?лаами ани мо идъўнҳми илайҳи ҳў алҳақ . Фмънии қавла : « тأтўннои ани алимин » эй ман ноҳияи алоямони алтии кантами тҳлФўнҳои Фўсқнои баҳо :у қил . Ани алимин , эй ани алқўаҳу алқдраи Фткрҳўннои алайҳ , кқўлаҳ : « лأхзно манеҳ болимин » . Қоли алшмох :

эй билқувва ,у ъробаҳи исми малики алимин .

« қолўо » яъне алрؤсоء « бали лами ткўнўои муъминин » эй мо кантами муъминин Фрдднокми ани алоямон .

Ва мо кони лнои алайкуми ман султон эй ман ҳаҷау бурҳон . Ва қил : ман қуввау қадараи Фнқҳркми алии мтобътно , « бали кантами қўмои тоғин » кФртми бтғёнкм .

« Фҳқи ълино » эй ваҷаби ълинои ҷмиъо « қавли рбно » калимаи алъзобу ҳаии қавла : лأмлأни ҷаҳаннами ман алҷнаҳу анноси أҷмъин .

إнои лзоӣқўни алъзоб , эй ани алзолу алмзли ҷмиъои фии алнор . Ва қил : « ҳақи ълинои қавл » аллоҳу ахбораи анои ҷмиъои нкФраҳу насири илои алнор ва назавқ алъзоб .

Фأғўинокм эй дъўнокми илои Улуғии إнои кнои ғоўину қил : хибнокми комаи хбноу алғўоиаҳи алғибаҳ .

Қоли аллоҳи ъзу ҷл : Фإнҳми иўмӣзи фии алъзоби мштркўни алрўсоءу алотбоъи ҷмиъо , إно кзлк нафеъл болмҷрмин эй болмшркин .

إнҳми конўои إзои қили ?лаами лои إлаҳи إлои аллоҳи исткбрўни иткбрўни ани калимаи алтўҳиду иткбрўни алии ман идъўҳми илои қавли лои илоҳи алои аллоҳу иқўлўни أи إнои лторкўои олҳтнои лшоъри маҷнӯни иънўни Муҳамад ( с ) фарди аллоҳи алайҳими Фқол : « бали ҷоءи болҳқ » эй болқрону алтўҳид «у сидқи алмрслин » воФқи мо кони мъҳм эй анаи ?утии бмои ?утӣ ба алмрслўн .

إнкми лзоӣқўои алъзоби алأлими алқўли ҳоҳнои мзмр , эй иқоли ллкФор : إнкми лзоӣқўои алъзоби алأлим .

Ва мо тҷзўни إлои мо кантами тъмлўни фии алднёи ман алшрк . Теми алкломҳо ҳно , сами қоли إлои ибоди аллоҳи алмхлсини ҳозои алостсноءи мунқатиъ яъне : локини ибоди аллоҳи алмхлсин .

أўлӣки ?лаами ризқи маълум эй маълуми давома ,у қил : маълуми вақтаи бикрау ъшё , комаи қол :у ?лаами рзқҳми фӣҳо бикрау ъшё .

« Фўокаҳ » ҷамъи Фокҳаҳу ҳаии алсмори кулҳо рутабҳоу ёбсҳоу ҳаии кули таоми иўкли ллтлззи лои лҳФзи алсҳаҳу алқўаҳ « ва ҳам мкрмўн » бсўоби аллоҳи фии ҷиноти алнъими лои шайъи ءи фӣҳо алои алнъим .

« алии срри мутақобилин » иқобли бъзҳм баъзан лои ирии бъзҳми қафои баъзу қили лои ъдоўаҳи бинҳм .

« итоФи алайҳими бкأс » إноءи фӣаи шаробу лои икўни косо ҳатто икўни фӣаи шаробу алои Фҳўи аноءу қавла « ман муайян » эй ман хамри ҷорӣаи фии алонҳори зоҳираи туроҳо алъиўн . Тқўл : мъни алмоءи азои ҷирии алии ваҷҳи аларз . Ва қил : « муайян » Фъили ман алмъну ҳўи алманфаъа .

« бизоء » ман сафаи алкأс . Ва қил : ман сафаи алхмр . Қоли алҳсн : хамри алҷнаҳашад бёзои ман аллбну албёзи аҳсани алолўон ,у қил : « бизоء » , эй софӣаи фии нҳоиаҳи аллтоФаҳ .

Қоли алохФш : кули кأси фии алқуръону ҳўи хамр . Қавла « лзаҳи ллшорбин » .

« лои фӣҳо ғӯл » алғўли доءи фии албтн ,у асли алғўли алҳлоку алФсоду алғоӣлаҳи кули мо иҳмлки алии алкроҳаҳу идъўки илоҳо ,у алмроди болғўли ҳоҳнои алскру ҳалоки алъқлу фасода ,у злки лони хамри алднёи иҳсли минҳои анвоъи ман алФсоди минҳои алскру зҳоби алъқлу вҷъи албтну алсдоъу алқии ءу албўлу лои иўҷди шайъи ءи ман злки фии хамри алҷнаҳ . «у лои ҳам анҳо инзФўн » қрأи Ҳамзау алксоӣӣ : « инзФўн » бксри алзоءу иттисоли аФқҳмои ъосми фии алўоқъаҳ ,у қрأи алохрўни бФтҳи алзоءи фӣҳо . Ман қрأи бФтҳи алзоءи Фолмънии лои тғлбҳми алии ъқўлҳму лои искрўн , ва ман қрأи бксри алзоءи фалаи маънӣон : аҳдҳмои лои искрўн , ман қўлҳм : анзФи алрҷли азои скр ,у ассонӣ : лои инФди шробҳм , ман қўлҳм : анзФи алрҷли Фҳўи мнзФи азои нФди шароба . Ва қил : алмнзФи алзии ?утии алии шаробаи калла .

Қоли алшоър :

Лъмрии лӣни анзФтм ӯ сҳўтм

Лбӣси алндомии антми оли абҷро

«у ъндҳми қосироти алтрФи айн » иқол : фалона кант ъанд фалони азои канти таҳтау зўҷтаҳ . Ва қосираи алтрФи ҳаии алтии қасрати тарафҳо алии завҷҳо ани ғайра ,у қасри алтрФи ҷинси ман алтғнҷ . Ва « айн » ҷамъи ъиноء , эй нҷлоء , восеъаи алъайн , иқол : раҷули аъину умароаи ъиноءу риҷолу нсоءи айн .

« кأнҳни биз » ҷамеъи албизаҳу ҳаии бизи алнъоми ишўби баёзҳо сифрау ҳўи аҳсан алолўон ъанд алъараб ва « алмкнўн » алмсўри иқоли канти алшии ءи азои снтаҳ ,у акннти алшии ءи азои ахФитаҳи фии кунон . Ва анмои зикри алмкнўну албизи ҷамъи лонаи радаи илои аллФзи шбҳни ббизи алнъоми лонҳои ткнҳои ани алриҳу алшмсу алғбори бришҳо .

« Фأқбли бъзҳми алии баъзи итсоءлўн » яъне аҳли алҷнаҳи итзокрўни аҳволи алднёу аҳволи أсдқоӣҳм .

« қол қоил манеҳам » биҳиштён дар биҳишти аҳволи дунё аз якдигари пурсанад ,у аҳволи дӯстони эшону душманони эшон дар дунё , гӯянда Эй гуяд аз биҳиштён ки марои қаринӣ буд дар дунё , яъне шарикӣ ё бародарӣ ки баъс ва нашӯрро мункир буд . Мақотил гуфт : он ду бародаранд ки қиссаи эшон дар сӯра алкҳФаст : «у азрби ?лаами Маслан раҷулин » яке мусулмон ва яке кофар . Бародар кофар мегуфт марони мусулмонро ки : « أи إнки лмни алмсдқин » болбъси ту азишонӣ ки ббъс ва нашӯр мигрўнд ва онро устувори мигирнд ?

« أи إзои мтноу кнои тробоу ъзомои أи إнои лмдинўн » мҷзиўну мҳосбўн . Истифҳом инкораст , мегуяд : мо чун бамурдем ва хок гирдему устихон , боз ангехтанӣем , ва бо мо шумор карданӣу подош доданӣ ?

Он гуҳи раб Алъоламин фармоед бо он биҳиштён : ҳилли أнтм мтлъўн хоҳед ки фурӯ нигаред бдўзх то ҷой эшон бибинеду қадару манзалат хеш бидонед : ва гуфтаанд он бародар биҳиштӣ гуяд фарои биҳиштён : « ҳилли أнтми мтлъўн » илои алнори лннзри Киеви манзалаи ахӣ , нёӣид то фурӯ нигарем ботшу манзалати он бародар ва он қарин ба байнем ки чунаст ? биҳиштён гӯйанд : анати аърФ ба мнои Фотлъи анати ту фурӯи нигар ки ту ӯро аз мо ба шиносӣу доне .

Қоли ибни аббос : ани фии алҷнаҳи кӯии инзри аҳлҳо минҳои илои алнор ва аҳлҳоу инозрўни аҳлҳо лони ?лаами фии тавбихи аҳли алнори лзаҳу срўро , пас он бародар фурӯ нигарад , ва он қарину бародари хешро дар миён дӯзах бинад , инаст ки раб Алъоламин фармуд : Фотлъи Фроаҳи фии сўоءи алҷҳим эй фии васата . Биҳиштӣ гуяд бо вай : « толлаҳи إни кодати лтрдин » эй кодати ани тҳлкнӣ , «у лу ло наамма рабӣ » эй исматау раҳмата , « лукнати ман алмҳзрин » мъки фии алнор . Алоҳзори лои истъмли алои фии алшр .

« أи Фмои нҳни бмитин , إлои мўттнои алأўлӣ » ҳозои истифҳоми таъаҷҷуб , иқўли аҳли алҷнаҳи ллмлоӣкаҳи ҳайни избҳи аламут : « أи Фмои нҳни бмитин » Фтқўли ?лаами алмлоӣкаҳ : « ло » , Фиқўлўн : « إни ҳозои лаҳви алФўзи алъзим » биҳиштён гӯйанд : пас азин мо нахоҳем мард , ҷуз аз он мурдани пешин дар дунё ва моро азоб нахоҳанд кард , Фриштгон гӯйанд : « балӣ » чунинаст , на маргаст ӣнҷо ва на азоб . Он гуҳ биҳиштён гӯйанд : инат пирӯзии бузургвору каромат бениҳоят ! ва муҳтамиласт ки ин сухани биҳиштёни фаро якдигар гӯйанд аз шодӣу хуррамӣ , яъне أи Фмои нҳни бмни шаънаи ани имўти кқўлаҳ : « إнк мет ва إнҳм метун » яъне анки ман шаънаи ани имўт ,у қил : ҳозои ман тамоми каломи алмؤмни лқринаҳи иқўлаҳи алии ҷҳаҳи алтўбихи бмои кони инкраҳи ман амри албъс , сами қоли аллоҳи ъзу ҷл : лмсли ҳозо эй лмсли ҳозои алмнзлу лмсли ҳозои алнъими алзии зкрноаҳи Флиъмли алъомлўн .

« أи злки хайри нзло » яъне азлки алзии зикрати ман Наими аҳли алҷнаҳи хайри нзло « أми шаҷараи алзқўм » алтӣ ҳай назул аҳли алнор . Алзқўми самараи шаҷараи хабисаи мараи мнтнаҳи криҳаҳи алтъми икраҳи аҳли алнори алии тановулаи фаҳми итзқмўнаҳи алиашад кроҳиаҳ ва манеҳ қўлҳм : тзқми алтъом , азои тановулаи алии карау машқа . Рӯй ани ибни алзбърии қоли лснодиди Қурайш : ани мҳмдои ихўФнои болзқўму ани алзқўми блсони барбарау аФриқиаҳи алзиду алтмр . Ва рӯй ани абои ҷаҳли лмои самъи зикри алзқўм алзӣ назул ба алқуръони ҷамъи збдоу ъслоу ҷаъли иқўли ллҷориаҳ : зқминои ?фони мҳмдои итҳдднои болзқўм ҳатто нтзқми истҳзии Фонзли аллоҳи сафаи алзқўм .

Фқол : « إнои ҷълноҳои фитнаи ллзолмин » эй алкоФрин . Фтнтҳои қавли алкФор : Киеви инбти алшҷри фии алнору алнори тأкли алшҷр « إнҳои шаҷараи тхрҷи фии أсли алҷҳим » эй мунаббатҳо фӣҳо . Қоли алҳсн : аслҳо фии қаъри ҷаҳаннаму ағсонҳои трФъи илои дркотҳо .

« тлъҳо » эй самарҳо . Саммии тлъои лтлўъаҳ « кأнаҳи рؤси алшётин » фӣаи салосаи ақволи қоли ибни аббос : ҳам алшётини боъёнҳми шабаҳи баҳои лқбҳаҳи лони анноси азои всФўои шиӣои бғоиаҳи алқбҳи қолўои конаи шайтону ани канти алшётини лотарӣ лони қубҳи сӯратҳо мутасаввири фии алнФсу алъқўли ттшоҳди бқбҳҳои илои ғайри ғоя . Ассонии ани алмроди болшётини алҳаёту алъараби тсмии алҳиаҳи алқбиҳаҳи шитоно . Ва қили ҳаии навъи ман алҳаёти търФҳои алъарабу тсмиҳои алшитони лҳои аърофу рؤси қбоҳ . Ва алқўли алсолс : анҳо шаҷараи қабеҳаи мнтнаҳи ткўни фии албодиаҳи тсмиҳои алъараби рؤси алшётини шабаҳи тлъи алзқўми баҳои фии қубҳи алмнзр .

« Фإнҳми локлўни минҳои Фмолؤни минҳои албтўн » алмли ءи ҳшўи алўъоءи бмои лои яҳтамили алзёдаҳи алайҳ .

« сами إни ?лаами алайҳо » эй алии акли алшҷраҳ « лшўбои ман ҳмим » эй хлтои ман моءи ҳори шадиди алҳрораҳ ва ман алсдиду алғсоқ , иқол : анҳми азои аклўои алзқўми шрбўои алайҳи алҳмими Фихлтўнаҳ ба .

« сами إни мрҷъҳми лإлии алҷҳим » алолФи фӣ « ило » фии нусхаи алмсоҳФу ҳаии зоида ,у алмънӣ : анҳми фии вақти аклҳму шрбҳми лои иъзбўни болнори сами ирдўни илои алҷҳим . Ва қил : ҳозои кқўлҳм : фалони ирҷъи илои мол ва наамма , эй ҳўи фӣҳо ириди лои мухлиси ?лааму лои марҷаъи аломни навъи ман алъзоби илои навъи ман алъзоб .

« إнҳми أлФўои обоءҳм » эй вҷдўои обоءҳм « золин » , « фаҳми алии осорҳми иҳръўн » изъҷўну истҳсўн . Ва алоҳроъи алосроъи фии алшии ءу қоли алклбӣ : иъмлўн мисли ъмлҳм .

«у лақади зли қиблаам » қабл аҳли Макка « أксри алأўлин » ман аломми алхолиаҳ .

«у лақади أрслнои Фиҳми мунзарин » рслоу анбёء , « Фонзри Киеви кони оқибаи алмнзрин » алкоФрин , эй кони ъоқбтҳми алъзоб , « إлои ибоди аллоҳи алмхлсин » алмуваҳидини наҷвои ман алъзоб .

«у лақади нодонои Нӯҳ » эй дуои рабаи алии қавмаи Фқол : « أнии мағлуби Фонтср » , « Флнъми алмҷибўн » нҳни аҷбнои дъоءаҳу аҳлкнои қавма .

«у нҷиноаҳу أҳлаҳи ман алкрби алъзим » эй ман крби алғрқу алтўФону аҳўоли алсФинаҳ . Ва қил : ман такзиби қавма Аёау астзлолаҳ .

«у ҷълнои зритаҳи ҳам албоқин » , Фолхлқи каллаами ман насли Нӯҳ . Қоли ибни аббоси лмои харҷи Нӯҳи ман алсФинаҳи моти ман кони маъааи ман алрҷолу алнсоءи алои бунияи алслосаҳи сому ҳому ёФсу нсоءҳм . Асҳоб таворих гуфтанд : фарзандони ёФс ҳафт буданд . Номҳои эшон : тарку хазару сқлобу торису мнску кморӣ ва син ,у маскани эшон миёни машриқу мҳби шимол буд . Ҳар чаҳ азин ҷинс мардуманд аз фарзандони ин ҳафт бародаронанд , ва ҳамчунин фарзандони ҳоми бен Нӯҳ ҳафт буданд , номҳои эшон , санаду ҳинду знҷу қбтаҳу ҳабашу навбау канъон ,у маскани эшон миёни ҷанубу дбўру сабо буд ,у ҷинси сиёҳони ҳама аз фарзандони ин ҳафт бародаронанд . Аммо фарзандони соми мигўинд панҷ буданд ,у қавмии мигўинд ки ҳафт буданд : Ираму арФхшду оламу иФру асваду торху тўрхи Ирами падари оду самуд буд , арФхшди падари араб буд ва аз эшон Фолғу қаҳтон буд , ФФолғи ҷади абрҳими алайҳи ассалому қаҳтон , абӯи алимну олами падари хуросон буд ,у асвади падари Форс буд ,у иФри падари рӯм буд ,у тўрхи падари Ирамин буд соҳиби арминиаҳ ,у торхи падари Кирмон буд , ва ин диёру ақтори ҳамаи баноми эшон бози михўоннд . Ва баъд аз Нӯҳи Халифаи ваии сом буд ва бар сари фарзандони Нӯҳи фармондиҳ буд ,у кори созу маскани ваии замини Ироқ буду Эрони шаҳр . Ва қил : кони иштўи борзи ҷўхӣу исиФи болмўсл . Ва Нӯҳро писарии чаҳорумин буд , ном ӯ ёаму ҳўи алғриқу лами икни ?лаи ақаб .

«у тркнои алайҳи фии алохрин » эй абқинои ?лаи сноءи ҳусноу зкрои ҷмилои Фимни баъдаи ман алонбёءу аломми илои явми алқимаҳ . Теми алклом .

Сами қоли аллоҳи субҳонау таъолӣ : саломи алии Нӯҳ эй саломи алайҳи мнои фии Алъоламину қил : тоўилаҳ :у тркнои алайҳи фии алохрини фии Алъоламин саломи алии Нӯҳу лами интсби ассаломи лони алҳкоиаҳи лои тзоли ани ваҷҳҳоу крри фии алохрини фии Алъоламин « саломи алии Нӯҳ » ллкломи алзии арзи бинҳмо . Ва қил : маъноау тркнои алайҳи ани иқўли алохрўн : « саломи алии Нӯҳи фии Алъоламин » .

« إнои кзлки нҷзии алмҳснин » эй соири алмҳснини ннҷиҳму нснии алайҳими комаи анҷинои нўҳоу аснинои алайҳ .

« إнаҳи ман ъбоднои алмؤмнин » хси алоямони болзкру алнбўаҳ , ашраф манеҳ бёнои лшрФи алмؤмнини лои лшрФи Нӯҳи комаи тқўл : ани мҳмдои алайҳи ассаломи ман банӣ ҳошим . Ва қил : фӣаи баёни анаи анмои астҳқи злки боимонаҳи Фзилаҳи ллоимону трғибои фӣа .

« сами أғрқнои алохрин » яъне қавмаи алкоФрин .