Ин сӯраи алоҳқоФи сӣ ва панҷ оятаст ва шашсад ва чиҳил ва чаҳор клмт ва ду ҳазор ва панҷсад ва навад ва ҳашт ҳарф . Ҷумла бимика фурӯд омад магари як оят ки дар Мадина фурӯ омад ва хилофаст ки он як оят кадомаст , қавмӣ гуфтанд : Фосбри комаи сабри أўлўои алъзм . Ибни аббос ва қтодаҳ гуфтанд : қул أи рأитми إни кон ман ъанд аллоҳ ва дар ин сӯраи ду оятаст мансӯх : яке ва мо أдрии мо иФъл беу лои бкми ин қадар аз оят мансӯхаст бФотҳаҳи сӯраи алФтҳ . Дигари оят : Фосбри комаи сабри أўлўои алъзми ман алрсли маънии сабр мансӯхаст боити сайф . Ва дар фазилати сӯра , абии бен каъб ривоят кунад аз Мустафо ( с ) қол : ман қрأи сӯраи алоҳқоФи аътии ман алоҷри баъдади кули рамли фии алднёи ъушри ҳасаноту мҳии анҳу ъушри сиӣоту рафъи ?лаи ъушри дараҷот .

Ҳами танзили алкитоби ман аллоҳи алъзизи алҳкими мзии тафсирау анмои крри танзили алкитоби лонаи бмнзлаҳи унвони алктби сами зикри мо анзли Фқол : мо хлқнои алсмоўоту алأрз ва мо бинҳмои إлои болҳқ яъне алои болтўҳиду алўҳдониаҳи ман ғайри шарики кқўлаҳ : мо ?лаами Фиҳмои ман ширку кқўлаҳ : أми ?лаами ширки фии алсмоўот ,у қили إлои болҳқ эй болъдли фии алхлқу қили ллҳқу лоқомаҳ алҳақу أҷли мсмӣ эй халқаи мқрўнои боҷли саммии илои вақти маълум , қади самоау ани кони қади тўии илмаи ани ибода . Ва қили алмрод ба явми алқимаҳу ҳўи алаҷали алзии тнтҳии илайҳи алсмоўоту аларзу ҳўи ишораи илои Фноӣҳоу қили алаҷали алмсмӣ , қавла : фии сетаи أём яъне халқҳо фии сетаи айём ,у аллазӣнаи кФрўо , болохраҳ , ъмои أнзрўо ба фии алқуръони ман албъсу алҳсобу алҷзоء , мързўни лои итФкрўну қили аързўои баъди мо қомати алҳҷаҳи алайҳим .

Қул أи рأитми мо тдъўни ман дуни аллоҳи أрўнии мо зои хлқўои ман алأрз , эй ҳилли халқ воҳид манеҳам шиӣои ман аларз , أми ?лаами ширки фии алсмоўот , фии халқҳо ва маликҳо .

Ҳозои кқўлаҳи фии сӯраи алмлоӣкаҳ : қул أи рأитми шркоءкми аллазӣнаи тдъўни ман дуни аллоҳи أрўнӣ . . . Алоиаҳу кқўлаҳ : ҳозои халқи аллоҳи Фأрўнии мо зои халқи аллазӣнаи ман дуна , аӣтўнии бктоби ман қабл ҳозо , эй бктоби ҷоءкми ман аллоҳ қабл алқуръони фӣаи баёни мо тқўлўну бурҳони мо тдъўн яъне алтўриаҳу алонҷилу алзбўру соири кутубаи алтии анзлҳо қабл алқуръон , أўи أсораҳи ман илм , . Фсрўаҳи алии салосаи авҷа , қоли алклбии маъноа ӯ бақияи ман илми иؤсри ани алаввалину иснди илайҳами ҷаълаи ман алосри алзии ҳўи албоқии ман алшии ء . Ва қоли қтодаҳ , أўи أсораҳ , яъне ӯ хоссаи ман илм , ҷаълаи ман қавли алқоӣли астосрти бҳзои алшии ءи азои зннт бау ахтсст ба нФск . Алўҷаҳи алсолсу ҳўи қавли муҷоҳиду ъкрмаҳу мақотил : ӯ асораҳ яъне рўоиаҳи ани алонбёءи тқўли асарати алҳдиси ани фалону анои осраҳи анҳу эй арўиаҳи асроу асораҳ ва манеҳ қили ллхбри асару мأсўр ва манеҳ алмأсўри ман алдъоء . Қоли ибни аббос : алосораҳи илми улхат , сӣли расӯли аллоҳ ( с ) ани улхати Фқоли фаълаи набии ман алонбёءи Фмни воФқаҳи хитта , Фзоки иқоли маъноаи ани иҳми алрҷли боломри байни ани иФълаҳ ӯ лои иФълаҳи Фихти хтўтои ман ғайри таъаммулу лои равияи бали болъҷлаҳи лӣлои илҳқҳои алъдди сами иъди Фиқўли лхти аФълу лохри лои аФъли илои охири алхтўти Фозои антҳии илои аФъли феълу ази антҳии илои лои аФъли лами иФъл , ва рӯй ани ибни аббоси қол : ҳозои улхати илми қадими таркаи аннос ва ман أзли маъноае ҳилли аҳади абин злоло , ммни идъўо эй иъбду қили итлбу исӣл , ман дуни аллоҳи ман лои истҷиби ?ла , дъоءаҳ , إлии явми алқёмаҳ , эй исӣли шиӣои луи дуоаи илои явми алқимаҳи лами истҷби дъоӣаҳ ва ҳам ани дъоӣҳми ғоФлўн яъне алосноми алтии ҳаии ҷамоди лои тсмъу лои тФҳм , фоҷирии муҷрии алъқлоءи фии алохбори алии зъмҳм . Ва қили ҳам алмлоӣкаҳу алҷну алонси мштғлўни анҳуам ғайри оламин бъбодтҳм .

Ва إзои ҳашари анноси конўои ?лаами أъдоء , ҳозои кқўлаҳи таъолӣ : явми алқёмаҳи икФри бъзкми ббъзу илъни бъзкм баъзану конўои бъбодтҳми кофарин ҳозои кҳкоиаҳи аллоҳи таъолии анҳуам : тбрأнои إлики мо конўои إёнои иъбдўн .

Ва إзои ттлии алайҳими оётнои байнот , возеҳоти алдлоилу ҳаии алқуръон , қоли аллазӣнаи кФрўои ллҳқи лмои ҷоءҳм , яъне алқуръон , ҳозои саҳари мубин эй лои ҳқиқаҳи ?лаи иўҳми азои қръи алсмъи анаи шайъи ءу лои асли ?лау қили ҳозои саҳари мубин эй каломи манзуми нзмо дақиқан иأхзи улқулуби комаи иқоли ҳўи алсҳри алҳлол . أми иқўлўни ифтироа , ахтлқаҳи Муҳамаду изофаи илои аллоҳи кзбо , қул إни аФтритаҳи Флои тмлкўни лии ман аллоҳи шиӣо , ҳнои таҳдиди лнФсаҳ ( с ) луи феъл , эй лои тқдрўни ани трдўои азобаи алии ифтироеи ФкиФи аФтрии алии аллоҳи ман аҷлкм , ҳўи أълми бмои тФизўни фӣа , эй аллоҳи аълами бмои тқўлўни Фимои бинкму бмои трмўннӣ бау тхўзўни фӣаи ман алткзиби болқрону алқўли фӣаи анаи саҳар , кафӣ ба шҳидои бинӣу бинкм , ани алқуръони ҷоءи ман ъндаҳ ,у қили маъноаи ани аФтритаҳи Фғоиаҳи злки ани ахдъкми Фттбъўнӣ ва мо интифоъии ботбоъкму антми лои тмлкўни дафъи азоби аллоҳи ании кафӣ ба шҳидои бинӣу бинкм , эй ҳўи шоҳидии алии сидқи мо адъўкми илайҳ , ази ҳўи алмрсли аликму ҳўи алғФўри арраҳими фии таъхири алъзоби ънкм .

Қоли алзҷоҷ : ҳозои дъоءи ?лаами илои алтўбаҳ , маъноа : ани аллоҳи ғафури лмни тоби мнкму аслм , раҳим ба .

Қул мо канти бдъои ман алрсл , албдъи мо лои собиқи ?ла ,у албдъу албдиъи воҳид мисли нисфу нсиФу ҷамъи албдъи ибдоъу алмънии лсти бовели расӯли арслаҳи аллоҳу лои ҷӣткми бомари бадеъи лами икни лии ило мислаи собиқи ФкиФи тнкрўни набувватӣ , ҳозои кқўлаҳ : қул қади ҷоءкми русули ман қаблии болбинот ,у фии алхбри алсҳиҳи қол алнабӣ ( с ) : беъсати алии асари смониаҳи олоФи набӣ , манеҳам арбаъаи олоФи ман банӣ Исроил , ва мо أдрии мо иФъл беу лои бкм , уламои тафсир дар маънии ин оят мухталифанд , ибни аббос ва ҷамоатӣ гуфтанд : ин дар аҳкоми дунёст на дар аҳкоми охират ки расӯли худоро маълум буд ки дар охират , вай дар биҳиштаст ва ҳар кас ки дар дунё ӯро дурӯғ зан гирифт дар дӯзах .

Аммо дар дунёи буии пӯшидаи гашт ки ӯроу қавми вайро чаҳ хоҳанд фармуд ва бар сари эшон чаҳ хоҳад рафт аз ранҷу роҳату нафъу зр . Ибн аббос гуфт расӯли худо дар Макка буд ва дар хоб ӯро намуданд заминии фарох , нахлистонӣ ки дар онҷои ҳам дарахтон буд ва ҳам оби равону расӯли бони замин ҳиҷрат мекард , ин хоб бо ёрон бигуфту ёрони он вақт дар бало ва шиддат буданд ва дар азӣу ранҷ , мушрикон гуфтанд : ё расӯли аллоҳ , маттӣ наҳоҷар илои аларзи алтии أрит ? , ин ҳиҷрати мо кӣ хоҳад буд бони замин ки туро намуданд дар хоб ? . Расӯли эшонро ҷавоби надод то ин оят фурӯ омад , гуфт : мо أдрии мо иФъл беу лои бкм , атрки фии маконе ,ам ахрҷу аёкми илои аларзи алтии рифъати лӣ . Ман надонам ки бо ман чаҳ хоҳанд кард ва на бо шумо , ҳам дарин Маккаи моро бихоҳанд гузошт ё бони замин ки маро намуданд ҳиҷрат хоҳанд фармуд . Ва гуфтаанд маънӣ онаст ки : ман надонам ки дар ин дунё бо ман чаҳ хоҳанд карду охири кори ман бача боз ояд . Берун кунанд маро аз ватани хеш чунонк бо анбёء пешин карданд , ё бихоҳанд кишти маро чунонк қавмиро киштанд аз пайғамбарони гузашта . Ва шумо ки ёрон ва муъминонед , надонам ки бо ман берун хоҳанд кард ё бўтн худ бихоҳанд гузошт ва шумо ки ногрўидгонед ва такзиб мекунед , надонам ки шуморо хсФу масху ғарқ ва ҳалок хоҳад буд чунонк пешинёнро буд . Он гуҳ гуфт : إни أтбъи إлои мо иўҳии إлӣ , ман ин ҳеҷ надонам магари ончӣ ваҳй ояд бмну маро аз он хабар кунанд бўҳӣ , ва ман бар паии он ваҳй мерӯм . Пас раби Алъоламин бўҳии пок ӯро хабар дод ки вайро бар душманон нусрат бошаду дайни вай бар ҳамаи дунё ғалаба дорад . Ва злки фии қавла : ҳўи алзии أрсли расӯлаи болҳдӣу дайн алҳақ лизҳраҳи алии аддӣни каллау луи караи алмшркўн ва дар кори уммат хабар дод ки : ва мо кони аллоҳи лиъзбҳму أнти Фиҳм ва мо кони аллоҳи мъзбҳм ва ҳам истғФрўн .

Қавмӣ гуфтанд : мо أдрии мо иФъл беу лои бкм яъне явми алқимаҳ . Ва алоиаҳи мансӯха , нсхтҳои фотиҳаи сӯраи алФтҳ , қтодаҳ ва ъкрмаҳ гуфтанд : он рӯз ки ин оят фурӯ омад кофарон шод шуданд , гуфтанд кори моу кори Муҳамад ҳар ду яксонаст ва ӯро бар мо афзӯнӣ нест дар дониши оқибати хеш , ва ин далеласт ки Муҳамад ончӣ мегуяд аз бар хеш мегуяд ва аз зоти хеш май наад , ки агар фиристодаи аллоҳ будӣ бо вай бигуфтед ки чаҳ хоҳад кард бо вайу оқибати вай чаҳ хоҳад буд , пас мо атбоъи вай чун кунем ки нмидонд ки бо вай ва бо асҳоби вай чаҳ хоҳанд кард ва он гуҳи ҳукми ин оят дароз бикашед , даҳ сол ба Макка ва шаш сол ба Мадинау мунофиқони Мадинаи ҳамин сухан мегуфтанд ки мушрикон Макка мегуфтанд , то соли ҳудаибия ки раби Алъоламин носихи ин оят фиристод : лиғФри лаки аллоҳи мо тақаддуми ман знбк ва мо тأхр . Расӯли худои азим шод шуд бнзўли ин оят ва аз шодӣ , рӯй муборак вай мефурухт ва мефармуд :у лақади нзлти алии алиўми оёти ҳни аҳби илои ммои талъати алайҳи алшмс .

Ёронро гуфт хабар доред ки имрӯз Ҷабраил омаду оятӣ чанд фурӯ оварад ки нузули он дӯст тар дорам аз дунё ва ҳар чаҳ дар дунёаст , он гуҳ бар эшон хонд , إнои Фтҳнои лаки Фтҳои мубинои лиғФри лаки аллоҳи мо тақаддуми ман знбк ва мо тأхри илои қавла :у кони аллоҳи ълимои ҳкимо , ёрон гуфтанд ё расӯли аллоҳи ҳниӣои лаки қади ълмнои мо иФъли бки Фмои зои иФъли банно . Навишт бод ё расӯли аллоҳи ин каромат ки аллоҳ бо ту карду маълуми гашт ки бо ту чаҳ хоҳад кард , гӯйӣ бо мо чаҳ хоҳад кард ки ёрони тўоим . Ҷабраил омад ва оят оварад : лидхли алмؤмнину алмؤмноти ҷиноти илои қавла :у кон злк ъанд аллоҳи Фўзои ъзимои мунофиқони Мадинау мушрикон Макка гуфтанд маълум шуд ки бо Муҳамад ва пас равону ёрони вай чаҳ хоҳад кард , бо мо гӯйӣ чаҳ кунад , Фонзли аллоҳи таъолӣ :у иъзби алмноФқину алмноФқот , илои қавла :у соءти мсиро .

Қавлаи таъолӣ : қул أи рأитми إни кон ман ъанд аллоҳу кФртм ба , ҳозои каломи мҳзўФи алҷўоб , тақдира : ани кон ман ъанд аллоҳу кФртм ба Фмои ъзркм . Ва қавла « ан » ҳоҳнои лӣси бшки кқўли Шуайби أу луи кнои кораин луи ҳоҳнои лӣси бшк , ҳумои ман салоати алклом ,у шаҳди шоҳиди ман банӣ إсроӣили алӣ мислаи Фомни алшоҳди ҳоҳноу фии хотимаи сӯраи алръди абди аллоҳи бен саломи ҳбри аҳли алтўриаҳи алӣ мислаи эй алии мо шаҳди аллоҳи алайҳи ман тасдиқи расӯлау тасбити рисолатаи фии қавла : кафии биллоҳи шҳидо . Ва қили алӣ мислаи , алмисли сала , яъне алайҳ эй алии ана ман ъанд аллоҳ , Фомн , яъне Фомни алшоҳд ,у алФоءи ҳоҳнои тафсири ан шаҳодатаемонау асткбртм , ани алоямон ба яъне шаҳди абди аллоҳи бен саломи алии нбўаҳи алмустафоу омн бау асткбри алиҳўди Флми иؤмнўо .

Рӯй ани саъди бен абии вқос , қол : мо самъат алнабӣ ( с ) иқўли лоҳди имшии алии аларзи анаи ман аҳли алҷнаҳи алои лаъибади аллоҳи бен салом

Ва фӣаи нзлти ҳзаҳи алоиаҳ :у шаҳди шоҳиди ман банӣ إсроӣил . Ва қоли бъзҳми алшоҳди ман банӣ Исроил , ҳўи Мӯсои алайҳи ассалом , эй шаҳди Мӯсои алии алқуръони Фомн ба бнўи Исроилу кФртм ё мъшри алъараби бмҳмду алқуръон , إни аллоҳи лои иҳдии алқўми алзолмин .

Ва қоли аллазӣнаи кФрўои ллзини омнўои алломи ҳоҳнои лоами алълаҳ , яънеу қоли алкоФрўни лоҷли алмؤмнин ,у алмроди болзини кФрўои алиҳўд , қолўои луи кон , мо ?утӣ ба Муҳамади хиро , эй сдқоу ҳқо , мо сбқўнои إлиаҳ ,у лкнои асраъи илои қабулаи ман аллазӣнаи омнўои лонои арбоби алълму алкитоб . Ва қили алмроди баҳами мшркўи алъарабу злки анаи лмои аслмти ҷҳинаҳу музайянау аслму ғаффор , қолати бнўи омиру ғтФону асаду ашҷъ : луи кони мо ҷоء ба Муҳамади хиро , мо сбқўнои إлиаҳ ,у нҳн арФъ манеҳам ҳолоу аксари молоу ҳؤлоءи ръоءи алғнм . Қоли аллоҳи таъолӣ :у إзи лами иҳтдўо ба , эй болқрони комаи аҳтдӣ ба аҳли алоямон , Фсиқўлўни ҳозои إФки қадим , алқдими ҳоҳнои кқўлҳм : أсотири алأўлину ҳозои кқўлаҳи таъолии бали кзбўои бмои лами иҳитўои бълмаҳу лмои иأтҳми таъвила .

Ва ман қиблае ва ман қабл алқуръон , китоби Мӯсо яъне алтўриаҳ , إмомои иқтдӣ ба ,у раҳма , лмни омн бау ҳумои мансӯбони алии улҳол ,у қили фӣаи азмор эй ҷълноаҳи амомоу раҳма . Ва фии алкломи мҳзўФи тақдира : ҷълнои китоби Мӯсои амомоу раҳмау лами иҳтдўо бау ҳозои китоб , эйу ҳозои алқуръони китоби Мусаддиқ , ллктби алтии қибла . Ва фии мусҳафи ибни масъӯд : « Мусаддиқи лмои байни идиаҳ » , лсонои ърбё , яъне блсони арабӣ ,у қили мансӯби алии улҳол яъне исдқи алтўриаҳу алонҷили фии ҳзаҳи улҳол , линзри аллазӣнаи злмўои қрأи ибни касӣру нофеъу ибни омиру ёқӯб , лтнзри болтоءи алии хитоб алнабӣ ( с )у албоқўни болёӣ яъне линзри алкитоб ,у башарии ллмҳснини башарии фии маҳали алрФъ , эй ҳозои китоби Мусаддиқу башарии ллмҳснин .

إни аллазӣнаи қолўои рбнои аллоҳи сами астқомўои Флои хавфи алайҳиму лои ҳам иҳзнўни أўлӣки أсҳоби алҷнаҳи холидин фӣҳо ҷзоءи бмои конўои иъмлўни мзии тафсира .

Ва всинои алإнсони бўолдиаҳи ҳусно , қрأи аҳли алкўФаҳи аҳсонои кқўлаҳ :у болўолдини аҳсоно . Ҳмлтаҳи أмаҳи карҳо , эй болмшқаҳу алсъўбаҳ , ириди ҳолаи сиқли алҳмли фии батнҳо лои фии абтдоءи алҳмл ,у взътаҳи карҳо ирид шудаи алтлқ . Қрأи аҳли алҳҷозу абӯи Амри бФтҳи алкоФ ,у албоқўни бзмҳоу ҳумои луғатон . Ва қили алФтҳи алмсдру алзми алосм . Ва қили алФтҳи мо акрҳти алайҳу алзми мо крҳтаҳ ,у ҳамлау Фсолаҳ , эй Фтомаҳу қрأи ёқӯбу фаслаи бғири алиф , слосўни шҳро , ириди ақали мадаи алҳмлу ҳаии сетаи ашҳру аксари мадаи алрзоъи арбаъау ъшрўни шҳроу лӣси ҳозо ҳатман воҷбо . Қоли ибни аббос : азои ҳмлтаҳи алмрأаҳи тсъаҳи ашҳри арзътаҳи аҳад ва ъушрин шҳро ,у қили ҳзаҳи алоиаҳи хоссаи лрсўли аллоҳ ( с )у кони ҳамлаи сетаи ашҳр . Ва фии алоиаҳи далели ани алўлди илҳқи лстаҳи ашҳр , ҳатто إзои блғи أшдаҳ эй нҳоиаҳи қӯтау ғояи шабобау астўоӣаҳу ҳўи мо байни смонии ъушраи санаи илои арбаъӣни санаи Фзлки қавла :у блғи أрбъини сана , ин ояти бқўли садӣу заҳҳок дар шаъни саъди бен абии вқос фурӯд омаду қисса вай гуфта омад дар сӯраи алънкбўту бқўли ибни аббосу ҷамоатии муфассирон , дар шаъни бӯи бикри садиқ фурӯд омаду падари ваии абӯи қҳоФаҳу исмаи Усмони бен омири бен Амр ,у модар вайам алхири бинти схри бен Амр .

Алии бен абии толиб ( ъ ) гуфт аз муҳоҷирони ҳеҷ кас бо падару модар дар ислом муҷтамаъ нашуд магари бӯи бикри садиқ . Ва раби алъзаҳ ӯро васият кард бникўиӣ кардан бо эшон андарин оят . Ва фии алхбр , рзоءи алрби фии рзоءи алўолдину схти аллоҳи фии схтҳмо .

Ва гуфтаанд бӯи бикри ҳшдаҳи сола буд ки бсҳбт расӯл афтод , ривоят кунанд аз вай гуфт : ман бтҷорти шоми мирФтму расӯли худо дар он корвон буду зери дарахти сидра фурӯ омад , баробари савмиъаи бҳироءи роҳиб . Бӯ бикр гуфт ман бадари савмиъа бҳироء шудам то аз кори дайни чизеи пурсам аз вай , бҳироء гуфт он кист ки зери он дарахти сидра фурӯ омад ? гуфтам Муҳамади бен абди аллоҳ ( с ) . Бҳироء гуфту аллоҳ ки ӯ нест магари пайғомбари худоӣ , ки ман дар китоб хондаам ки баъд аз исои бен Марям ( ъ ) ҳеҷ кас дар сояи ин дарахт фурӯ наомад магари пайғомбарӣ ки номи вай Муҳамадаст . Бӯи бикрро тасдиқу яқини он рӯз дар дил афтоду баъд аз ин дар ҷоҳилият ва дар ислом аз расӯли худо мФорқт накард ,у қили лобии бӯи бикри أхбрнои ани нФски ҳилли раъйати шиӣои қт қабл алисломи ман длоӣли нбўаҳи Муҳамад ( с ) , Фқоли абӯи бикри нъму ҳилли бқии аҳади ман Қурайш ӯ ғайри Қурайши лами иҷъли аллоҳи алайҳи бмҳмд фӣ набута ҳаҷа ,у фиғайриҳо ,у локини аллоҳи ҳудо ба ман шоءи восил ба ман шоء , бинои анои қоъди фии фии ءи шаҷараи фии алҷоҳлиаҳи ази тдлии алии ғсни ман ағсонҳо ҳатто сори алии раъсии Фҷълти анзри илайҳу ақўли мо ҳозо , Фсмъти сўтои ман алшҷраҳ : ҳозо алнабӣ ихрҷи фии вақти кзоу явм кзо фикан анати ман асъади аннос ба , Фқлти байнаи мо исми ҳозо алнабӣ

Қоли Муҳамади бен абди аллоҳи бен абди алмтлби алҳошмии қоли абӯи бикри Фқлти соҳибӣу алиФӣу ҳабибӣ , Фтъоҳдти алшҷраҳи маттии тбшрнии бхрўҷ алнабӣ ( с ) , Флмои атоаҳи алўҳии самъати сўтои ман алшҷраҳ : ҷаду шимур ё ибни абии қҳоФаҳи Фқди ҷоءи алўҳӣу раби Мӯсои лои исбқки илои алисломи аҳади қоли Флмои асбҳт , адуати ило алнабӣ ( с ) Флмои ронии қол ё бо бикри ании адъўки илои аллоҳу илои расӯла , қиллати ашҳади анки расӯли аллоҳи бъски болҳқи сроҷои мниро , Фомнт бау сдқтаҳ

Қоли раби أўзънии ин дъоءи абӯ бикраст он гуҳ ки умри ваии бчҳл сол расед , чунон ки гуфту блғи أрбъини сана ва имон овараду Мустафоро тасдиқ кард , гуфт : раби أўзънии أни أшкри нъмтки алтии أнъмти алии худованди ман , фарои дилу забони ман даҳ шукри ин неъмати ислом ки маро додӣ ва ин каромат ки бо ман кардӣ ва ин навохт ки бар ман наҳодӣу алии волидӣ , ва бар падару модари ман ки эшонро босалому имон роҳ намӯд ва ҳидоят додӣ ,у أни أъмли солҳои трзоаҳ , ибн аббос гуфт амали солеҳ ки бӯи бикр , бдъоء аз аллоҳи хосту аллоҳ иҷобат кард ва аз вай бипасандед , он буд ки ҳафт кас аз мусулмонон ки бадасти кофарон дар азоб гирифтор буданд , бӯи бикри эшонро бози харид ва аз азоб бурҳонед ва эшонро озод кард . Аз эшон ду мард буданд яке балоли бен рбоҳу дигари омири бен Фҳираҳ . Балоли ғуломӣ буд дар банӣ ҷмҳи муваллид , эшон ӯро азоб мекарданд дар бтҳоءи Макка , Умияи бен халафи дасту пой вай бибаст ва дар офтоби ҳиҷоз ӯро бияфканаду сангии азими бсинаҳи вай фурӯ гузошт , гуфт агар аз дайни Муҳамади бози гардӣу ало ҳамчунин турои фурӯи гузорам то ҳалоки шӯйу балол дар он ҳол мегуфт аҳад , аҳад . Бӯи бикри садиқ онҷо бигузашт ва ӯро чунон дид , фаро Умия гуфт : алои ттқии аллоҳи фии ҳозои алмскин , ҳатто маттӣ . То кӣ ин мискинро дар азоби гирифтори дорӣ аз аллоҳи худ нмитрсӣ ? Умия гуфт ту ӯро боз Раҳон . Бӯ бикр гуфт чунин кунам . Марои ғуломӣ сиёҳаст бар дайни ту аз ваии қавӣтар ва дар кори шумо мардонатар , инро бмни даҳ то то ман ӯро бтўи даҳуми ҳам чунон карданду балол аз азоби бозрасату бӯи бикр ӯро озод кард , Мустафо ( с ) фармуд : ирҳми аллоҳи абои бикр , зўҷнии абнтаҳу ҳмлнии илои дори алҳҷраҳу аътқи блолои ман мола ,у омири бен Фҳираҳ аз қабӣла азад буд муваллиди эшон , бӯи бикр ӯро бихаред ва озод кард ва он вақт ки Мустафо ( с )у бӯи бикр дар ғор савр буданд ваии гӯсфандон чаро дошт , ҳар шаби гўспндони бадар ғор барадед ва эшонро шер додед ва дар ҳиҷрат бо эшон бмдинаҳ рафту оқибат дар бӣри мъўнаҳи шаҳиди гашт . Ва аз занони муъминоти панҷ кас дар азоб кофарон буданд , бӯи бикри эшонро бихаред ва озод кард .

Яке зубайра . Дигарам исо . Сеюм наҳадя бо духтари вай . Панҷуми канизакии мусулмон дар банӣ ъдии бен каъб . Қавла :у أслҳи лии фии зритӣ , ин ҳам дъоءи бӯ бикраст ки кори фарзандони худро аз аллоҳи исломи хост ,у раби алъзаҳи дъоءи вай иҷобат карду ҳамаро ислом каромат кард ва ин каромат аз саҳобаи ҳеҷ касро набӯд магари бӯи бикрро .

Қоли Мӯсои бен ақаба : лами идрки арбаъа алнабӣ ( с ) ҳаму абноؤҳми алои ҳؤлоء : абӯи қҳоФаҳу абӯи бикру ибнаи абди арраҳмону абӯи атиқи бен абди арраҳмони бен абии бикр , إнии таббати إлику إнии ман алмуслимӣн .

أўлӣк аллазӣна натақаббул анҳуам أҳсни мо ъмлўо , яъне аъмолҳми алсолҳаҳи алтии ъмлўҳои фии алднё ва кулҳо ҳасан , Фолоҳсни бмънии алҳсни Фнсибҳми алайҳо , ва натаҷовуз ани сиӣотҳм , Флои нъоқбҳму қрأи Ҳамзау алксоӣӣ ва ҳФс натақаббул ва натаҷовуз болнўну аҳсани болнсб ,у албоқўни болёءу змҳоу аҳсани болрФъи фии أсҳоби алҷнаҳ , эй маъаи асҳоби алҷнаҳи въди алсдқи насби алии алмсдр , таъвилаи нъдҳми въди алсдқи алзии конўои иўъдўни фии қавла : въди аллоҳи алмؤмнину алмؤмноти ҷиноту қили въди аллоҳи алӣ бар алўолдини қабули алтоъаҳи бқўлаҳ : أўлӣк аллазӣна натақаббул анҳуам أҳсни мо ъмлўо ва натаҷовуз ани сиӣотҳми Фқбўли алтоъаҳу ғуфрони алзлаҳи машрӯти бабри алўолдин .

Қавла :у алзии қоли лўолдиаҳ , яънеу азкри алзии қоли лўолдиаҳи азои даъвоаи илои алоямони биллоҳу алоқрори болбъс , أФи лкмо , ҳаии калимаи табарами иқсди баҳои изҳори алсхт , أи тъдоннии أни أхрҷ , ман қабрии ҳаё ,у қади хулати алқрўни ман қаблӣ , яънеу қади тФонти аломми Флми ирҷъ аҳад манеҳам илои алднёу лои харҷи ман қабра ,у ҳумо яъне алأбўин , истғисони аллоҳ , алайҳу исأлонаҳи ани иўФқаҳи ллоимону иқўлони ?ла : вилки омн , биллоҳу албъс , إни въди аллоҳ , болбъсу савоби алмؤмну уқоби алкоФр , ҳақу сидқи Фиқўли лҳмо , мо ҳозо , алзии тдъўннии илайҳ , إлои أсотири алأўлин .

Ибн аббос гуфту садӣу муҷоҳид , ки : ин оят дар шаъни абди арраҳмони бен абии бикр фурӯ омад пеш аз исломи вай , падару модар , ӯро бар ислом мехонданду вай аз исломи сар мебоз зад ва мегуфт абди аллоҳи бен ҷдъону омири бен каъбу машойихи Қурайшро зинда гардонид ва аз хок бароред зинда , то аз эшон пурсами дурустии инки шумо мегуеду падару модари вай дар аллоҳ мезоранду исломи вай аз аллоҳ бдъо мехоҳанд ва ӯро таҳдид мекунанд ки : вилки омн то раби алъзаҳи дъоءи эшон дар вай мустаҷоб кард ва ӯро имону ислом каромат кард , аммо Оишау ҷамоатии муфассирон , ин қавлро мункиранду мигўинд .

Нузули ин оят дар ҳақ кофараст ки бар падару модари худ оқ буд ,у далел бар ин қавл онаст ки бар ақаб гуфт : أўлӣки аллазӣнаи ҳақи алайҳими алқўл , эй ваҷаби ?лаами алъзоби фии أмм , эй маъаамам , қади хулати ман қиблаами ман алҷну алإнси إнҳми конўои хосрини хсрўои анФсҳм .

Ва лкли дараҷоти ммои ъмлўо , қоли ибни аббос : ириди ман сабақи илои алисломи Фҳўи афзали ммни тахаллуфи анҳуу луи бсоъаҳ ,у қили маъноа :у лкли воҳиди ман алФриқини алмؤмнину алкоФрини дараҷот эй манозил ва маротиб ъанд аллоҳи явми алқимаҳи боъмолҳми Фиҷозиҳми алайҳо .

Қоли ибни зайди фии ҳзаҳи алоиаҳи дарҷи аҳли алнори тзҳби сФолоу дарҷи аҳли алҷнаҳи тзҳби ълўё ,у лиўФиҳм , қрأи ибни касӣру аҳли албсраҳу ъосм : болёءу қрأи албоқўни болнўну алмънии лиўФиҳми ҷзоءи أъмолҳм ва ҳам лои излмўн .