Ин сӯраро ду номаст , сӯраи алмрслоту сӯраи алърФ . Панҷоҳ оятаст сад ва ҳаштод ва як клмт , ҳаштсаду шонздаҳи ҳарфи ҷумла ба Макка фурӯ омад ва дар ?маккейот шимуранд . Абди аллоҳ масъӯд гуфт : ман бо расӯли худо ( с ) будам , лайлаи алҷн ки ин сӯра ба вай фурӯ омад ибн аббос гуфт : ҳамаи сӯра ?маккейаст , магари як оят ки ба Мадина фурӯ омад :у إзои қили ?лаами аркъўои лои иркъўн . Дарин сӯра на носихаст ва на мансӯх . Ва дар фазилати ин сӯраи абии бен каъб ривоят кунад аз Мустафо ( с ) гуфт : ҳар ки ин сӯра бархонад ном ӯ дар девон муъминон нависанд ва гӯйанд : ин аз мушрикон нест . Дар рӯзгори хилофати умр мардӣ биёмад аз аҳли Ироқи ном ӯ сбиғ ва аз умри зорёт ва мурсалот пурсед .

Сбиғ одат дошт ки пайвастаи азин муъзалот оёт пурседӣ , яъне ки то мардум дар он фурӯ монанди . Умр ӯро дарра зад ва гуфт : луи вҷдтки мҳлўқои лзрбти алзии фӣаи ъинок .

Агар ман турои сари ситурдаи ёФтмии турои гардани здмӣ . Умри ин сухан аз баҳр он гуфт ки аз расӯли худо ( с ) шунида буд дар сифати хавориҷ ки : « симоҳми алтлҳиқ » , гуфт : дар уммати ман қавмии хавориҷ бурун оянд нишон эшон онаст ки миёни сар ситурда доранд . Пас умри номаи набшат ба абӯи Мӯсои ашъарӣу кони амирои алии алъроқ ки як соли ин сбиғро маҳҷӯр доред , бо ваии мншинид ва сухан магӯӣед . Пас аз як соли сбиғ тавба карду узри хосту умри тавбаи вайу узри вай қабул кард шофиӣ гуфт : ҳукмии фии аҳли алкломи кҳкми умри фии сбиғ .

Ва алмрслоти урафои сухан муттасиласту мунтазам то : Фолмлқёти зкро ,у мурод аз ҳамаи Фриштгонсти бқўли баъзе муфассирону алмрслоти урафо яъне : алмлоӣкаҳи трсли болмърўФу тариқи албру маҳосини алоФъолу макорими алохлоқ , кқўлаҳи ъзу ҷл :у أмри болърФ . Ва алърФ : бмънии алмърўФу ҳўи алмсдру исмии алшии ءи алҳсни урафои комаи исмии алшии ءи алқбиҳ : нкро , эй мнкро .

ФолъосФоти ъсФо яъне : малоикаи алъзоби иъсФўни борўоҳи алкФор « ъсФо » эй исръўни баҳо .

Ва алношроти ншро яъне : алмлоӣкаҳи тншри сҳоӣФи алўҳии алии алонбёءу алсФраҳи тншри алмсоҳФи фии алсмоءи ман қавла : « ктобои илқоаҳи мншўро » .

ФолФорқоти Фрқо яъне : алмлоӣкаҳи тафарруқи болавҳии байни алҳлол ваулҳаром .

Фолмлқёти зкро яъне : алмлоӣкаҳи талаққии алўҳии илои алонбёءи кқўлаҳ : « илқии алрўҳи ман أмраҳи алии ман ишоءи ман ибода » алолқоء : алإблоғу алоълом . Қоли аллоҳи таъолӣ : إнои снлқии алейк қўлои сқилоу аззикри ҳоҳнои алқуръон . Ва қоли баъзи алмФсрин : алмроди билкули алрёҳ . Қолўо :у алмрслоти урафо яъне : алрёҳи трсли мттобъаҳи кърФи алдику кърФи алФрси итлўои баъзҳо баъзан лои ихлўи ?илҷуи ман риҳи қту алои крби алхлқи ман ъосФ ӯ рхоء ӯ насим .

ФолъосФоти ъсФои ҳаии алрёҳи алшдидоти алҳбўб .

Ва алношроти ншрои ҳаии алрёҳи аллинаҳ ,у қил : ҳаии алрёҳи алтии ирслҳои аллоҳи ншрои байни ядии раҳмата ,у қил : ҳаии алрёҳи алтии тншри алсҳобу тأтии болмтр .

ФолФорқоти Фрқои ҳаии алрёҳи тафарруқи алсҳоби Фтҷълаҳ қатъану тзҳб ба .

Фолмлқёти зкрои ҳаии алрёҳи алии маънии анаи итъзи баҳои зўўи алأбсору яҳтамили ани алмрслоти урафои ҳаии лсўри алмнзлаҳу алоёту кзо : ФолФорқоти Фрқои оёти алқуръони тафарруқи байн алҳақу алботл .

Узрои أўи нзро эй аъзороу анзоро . Таъвилаи арсли аллоҳи алмлоӣкаҳи илои алонбёءи лоҷли алоъзору алонзори аъзорои ман аллоҳи илои халқаи лӣлои икўни лоҳди ҳаҷаи Фиқўл : лами иأтнии расӯли аллоҳ ( с )у анзорои ман аллоҳи ?лаами ман азобау антсбои алии алмФъўли ?ла . Қрأи абӯи Амру Ҳамзау алксоӣӣу ҳФс : « узрои أўи нзро » . БолтхФиФи сокинаи алзол . Қолўо : лонҳмои фии мавзе .

Масдарину ҳумои алоъзору алонзору лисои бҷмъи Фисқло . Ва қрأи рӯҳи ани ёқӯбу алўлиди ани аҳли алшом : болтсқилу алтҳрики Фиҳмо . Ва албоқўни бтхФиФи алаввалӣу тсқили ассонӣау ҳумои луғатон . Ани ибни аббоси фии қавлаи ъзу ҷли узрои أўи нзрои қол : иқўли аллоҳи ъзу ҷл ё ибни одами анмои أмрзкми лои зкркму амҳс ба знўбкму акФр ба хтоёкму анои рбкми аълами ани злки алмрзи яштади алайкуму анои фии злки мътзри аликм .

إнмои тўъдўни лўоқъи ҳозои мавқеи алоқсоми алорбъаҳ , эй мо въдтми ман албъсу алҳсоби лкоӣни ани қариби сами байни вақти вуқуъаи Фқол : Фإзои алнҷўми тмст эй зҳби зўؤҳоу мҳии нурҳо . Ва қил : мҳити осорҳо комаи имҳии алкитоб .

Ва إзои алсмоءи фараҷат эй сдъту шққту вақъати фӣҳо алФрўҷи алтии нФоҳои бқўлҳо ва молҳо ман фурӯҷ . Ва қил : фатҳат .

Ва إзо алҷбол насуфт ҳаракату қалъати ман амокинҳоу азҳбти бсръаҳ ҳатто лои ибқии лҳои асар , иқол : антсФти алшии ءи азои ахзтаҳи бсръаҳ .

Ва إзои алрсли أқтти қрأи аҳли албсраҳ : вақтати болўоўу қрأи абӯи ҷаъфар : болўоўу тахфифи алқоФу қрأи алохрўни бололФу ташдиди алқоФу ҳумои луғатону алъараби тбдли алолФи ман алўоўу алўоўи ман алолФ . Иқўли всодаҳу асодаҳу китоби муарриху морху қавси мؤтру мأтру маънии ақтти ҷамъати лмиқоти явми маълуму ҳўи явми алқёмаҳи лишҳдўои алии аломм . Ва қил : ҷаъли явми алФсли ?лаами вқтои комаи қол : ани явми алФсли миқотҳми аҷмъин ,у қил : арслти лоўқоти маълума , илми аллоҳи субҳона , Форслҳми лоўқотҳми илми мо илмау ахтораҳ .

Лأии явми أҷлти ҳзаҳи калимаи тъҷибу таъзим , иъҷби алъбоди ман злки алиўм . Ва маънӣ « أҷлт » вақтат , кқўлаҳ , ъзу ҷл :у блғнои أҷлнои алзии أҷлти лнои сами аҷоб нафса Фқол : лиўми алФсл . Қоли ибни аббос : явми иФсли арраҳмони байни алхлоӣқу маънӣ « алФсл » : алҳкм . Ва ал-файсал : алҳокм , эй иҳкми байни алмҳсну алмсии ءу байни алрслу мкзбиҳо . Ва қил : лأии явми أҷлт эй лои явми ахри алрслу зарби алаҷали лҷмъҳми лиўми алФсл эй лиўми алқзоءи байни алхлқ . Сами қоли алии ҷҳаҳи алтҳўилу алтъзими лшأни злки алиўм .

Ва мо أдроки мо явми алФсли ман ин тааллуми канаау лами таъаҳҳуд мислаи .

?вили иўмӣзи ллмкзбини ҳзаҳи алоиаҳи тткрри фии ҳзаҳи алсўраҳи ъушри марот ва фӣҳо салосаи ақвол : аҳадҳо ани алқуръони арабӣ ва ман ъодтҳми алткрору алотноби комаи фии ъодтҳми алохтсору алоиҷоз . Ва ассонии ани кули воҳидаи минҳои зикрати ъқиби ояи ғайри алаввалии Флои икўни мстҳҷноу луи лами икрри кони мтўъдои алии баъзи дуни баъз , алсолси ани басти алкломи фии алтрғибу алтрҳиби адъии илои идроки албғиаҳи ман алоиҷозу қади иҷди кули аҳади фӣ нафса ман таъсири алткрори болохФоء ба сами баъди бдои эҷоби алўили фии алохраҳи лмни кизби баҳои бзкри ман аҳлк манамам алонбёءи алаввалин кқўми Нӯҳу оду самуд . Фқол : أи лами нҳлки алأўлин ?илам намуттаҳаму нстأслҳми болъқўбаҳ , истифҳоми фии маънии алтқрир .

Сами нтбъҳми алохрин эй нлҳқи алмтأхрини аллазӣнаи аҳлкўои ман бъдҳми баҳами кқўми иброҳӣму қавми луту асҳоби мадину оли фиръавну млоӣаҳи сами тўъди алмҷрмини ман ИМАи Муҳамад ( с ) Фқол : кзлк нафеъл болмҷрмин эй мисли алзии Фълно баҳам нафеъл болмкзбини ман қўмк .

?вили иўмӣзи ллмкзбин эй лмни кизби болохраҳи баъди أни аҳтҷи алайҳи фии ҳзаҳи алоиаҳи боҳалоки аломаҳи баъди аломаҳу анҳми алии асрҳми фии алҳлоки ани ақомўои алии алошроку алошораҳи бқўлаҳ : « иўмӣз » илои вақти аҳлокҳми сами аҳтҷи алайҳими фии алоиаҳи алأхрии бқўлаҳ : أи лами нхлқкми ман моءи маин эй нутфаи заъифа . Алмими фии алмҳини аслӣау мҳонтҳои қиллатҳоу хстҳо . Ва қоли фиръавни лмўсӣ . Ҳўи маин , эй қалили фақиру кули шайъи ءи абтзлтаҳи Флми тснаҳи Фқди амтҳнтаҳу қолати ъоӣшаҳ : кони расӯли аллоҳ ( с ) фии мҳнаҳи аҳла .

Фҷълноаҳи фии қарори макин яъне алрҳми истқри фӣаи алмоءу итмкн . Ва қил : итмкни фӣаи алўлд .

إлии қадари маълум яъне : илои вақти хурӯҷи алўлду булӯғи ҳади алкмол . Ва қил : إлии қадари маълуми арбаъӣни иўмои нутфа ,у арбаъӣни иўмои ълқаҳи кқўлаҳ : «у нқри фии алорҳоми мо ншоءи илои аҷали мсмии хлқои ман баъди халқ » .

Фқдрнои қрأи аҳли алмдинаҳу алксоӣӣ : Фқдрнои болтшдиди ман алтқдиру қрأи алохрўни болтхФиФи ман алқдраи лқўлаҳ : Фнъми алқодрўн . Ва қил : мъноҳмои воҳиди Фнъми алқодрўн , эй Фнъми алмқдрўн яъне : тақдири алўлди нутфаи сами ълқаҳи сами мзғаҳи сами ъзомоу қил : « Фқдрно » ман алқдра , эй қдрнои алии хлқкми ҳолои баъди ҳолу сувараи баъди сувара .

Ва қил : « Фқдрно » « Фнъми алқодрўн » эй Фмлкнои Фнъми алмолкўни сами аҳтҷи алайҳими фии алсолсаҳи бқўлаҳ : أ лам наҷаъл алأрзи кФото эй кноу ғтоءи тзми алоҳёءи алии зуҳӯрҳоу аломўоти фии бутунҳо . Иқол : кафати алшии ء . ИкФтаҳи азои змаҳу ҷумъа . Ва фии алҳдиси ани расӯли аллоҳ ( с ) : « амрати ани асҷди алии сабъаи аъзоъу лои акФти сўбоу лои шуъаро »

Ва шаҳди аш-Шаабии ҷинозаи Фсӣли ани қавла : أ лам наҷаъл алأрзи кФотои أҳёءу أмўотои Фошори илои албиўту қол : ҳзаҳи кафоти алоҳёء , сами ашори илои алқбўр ,у қол : ҳзаҳи кафоти аломўот . Ва фии алҳдис : « змўои Фўошикму акФтўои сбёнкм »

эй змўҳми аликму аҷиФўои алأбўобу атФӣўои алмсобиҳи ?фони ллшитони хтФаҳу антшорои феълии ҳозои алқўли тақдири алоиаҳ : أ лам наҷаъл алأрзи кФотои ллхлқи أҳёءу أмўотои Фикўни алоҳёءу аломўоти ҳолин ллхлқ . Маънӣ онаст ки : на мо ин замини ниҳони доранда халқ кардем , ҳамаро май пӯшад , зиндагонроу мурдагонро . Зиндагонро модараст ,у мурдагонро чодараст , ва раво бошад ки аҳёءу амвоти наът замин ниҳанд . Аҳёءи замин мأҳўласт мзрўъ ки дар он мардум буду набототу дарахт ,у амвоти замин мӯотаст ғайрону биёбон аз халқи тиҳӣ ва аз набототу дарахти холӣ . намегуяд ҷли ҷалола : мо ин заминро ниҳон доранда накардем ва онро пораи пораи зинда ва мурда накардем .

Ва ҷълнои фӣҳо рўосии шомихот эй ҷболои савобати тўоло . Ва раҷули шомих эй мттоўли мутакаббир , қоли алшоър :

Валадии аламути тстўии алоқдому أсқинокми моءи Фрото эй ҷълноаҳи сқёи лакаму қил , мкнокми ман шурбау сқиаҳи дўобкму мзоръкм . Қоли ибни аббос : усӯли анҳори аларзи арбаъа : сиҳону алФроту алнилу ҷиҳон , Фсиҳони диҷлау ҷиҳони наҳри Балх ,у ҳаии ман алҷнаҳу тнбъи фии аларзи ман таҳт сахра ъанд байти алмуқаддас . Ва маънии алФрот : аъзби алъзўбаҳи зиди алоҷоҷу кули ъзби ман алмоءи алФрот .

« ?вили иўмӣзи ллмкзбин » бмои въди аллоҳи фӣҳоу ахбри ани қудратаи алайҳо . Қоли аллоҳи таъолӣ : минҳои хлқнокм ва фӣҳо нъидкму минҳои нхрҷкми тораи أхрӣу фии ҷамеъи мо зикри фии алоиаҳи далели алии анаи қодири алӣаму сонеъи ҳаким , лами ихлқи анноси ъбсоу лами итркҳми садӣу ҳўи комаи ибдии иъид . Қавла : « антлқўо » алқўли ҳоҳнои мзмр , эй тқўли ?лаами алхзнаҳ : ё мъшри алмшркини антлқўои илои зилли зии сулси шуъаби мо кантам ба ткзбўн эй амзўои илои алнори алтии кантами ткзбўни ман ахбркми баҳои антлқўои إлии зилли зии слоси шуъаби ҳозои алзли ҳўи алиҳмўми духони ҷаҳаннами итбқи алии алхлқ . Зии слоси шуъаби шуъбаи ани иминҳму шуъбаи ани исорҳму шуъбаи ман Фўқҳм , Фиҳити баҳами кқўлаҳ : « أҳоти баҳами сродқҳо » . Ва қил : « слоси шуъаб » шуъбаи ман алнору шуъбаи ман алдхону шуъбаи ман алзмҳрир . Ва қил : ихрҷи ънқи ман алнори Фтншъби слоси шуъаб аммо алнўри ФиқФи алии рؤси алмؤмнину алдхони иқФи алии рؤси алмноФқину аллҳби алсоФии иқФи алии рؤси алкоФрини сами васфи злки зилли Фқол : « лои злил » эй лӣси фӣаи бараду лои роҳаҳу лои иғнии ман аллҳб эйу лои идФъи анҳуам шиӣои ман ҳури ҷаҳаннам .

« إнҳо » яъне : алнор « термии бшрр » ҳаии мо иттоири ман алнори воҳдтҳои шарара « колқср » яъне : колбноءи алъзими ман ҳзаҳи алқсўри алмбниаҳу алҳсўни алъзимаҳ . Ва қоли абди арраҳмони бен ъобс : сأлти ибни аббоси ани қавла : إнҳои термии бшрри колқсри қол : ҳаии алхшби алъзоми алмқтъаҳ ва кно наамал илои алхшби Фнқтъҳои салосаи азръу фавқи злку дунаи ндхрҳои ллштоءи Фкнои нсмиҳои алқсру қоли Саиди бен ҷбиру алзҳок : ҳаии усӯли алнхлу алшҷри алъзоми воҳдтҳои қасра мисли тмраҳу тмру ҷмраҳу ҷмр .

Кأнаҳи ҷамолату қрأи Ҳамзау алксоӣӣу ҳФс : ҷамолаи алии ҷамъи ҷамал мисли ҳаҷару ҳаҷҷора . Ва қрأи ёқӯби бзми алҷими балои алифи ?ераади алошёءи алъзоми алмҷмўъаҳи алмҷмлаҳу қрأи алохрўн : ҷамолоти бололФу касри алҷими алии ҷамъи алҷмолу ҳаии ҷамъи алҷмъ . Ва қил : ҷамъи ҷамали крҷолоти ҷамъи раҷули қавла : « сифр » эй суд ,у алъараби исмии алсўди ман алإбли сафрои лонаи тълўи саводҳо сифраи комаи қили лбиз : алзбоءи адми лони баёзҳо тълўаҳи кидира . Ва фии алхбр : ани шарари нори ҷаҳаннами суди колқир . Шабаҳи алшрри болқсру болҷмоли фии алкбру фии алксраҳу фии аллўн .

?вили иўмӣзи ллмкзбини бмои зкрноаҳи сами иқоли ?лаами сонё .

Ҳозои явми лои интқўни явми алқёмаҳи явми мумтади фӣаи ҳолоту мўоқФи Фимкнўни ман алкломи фии баъзҳоу злки фии қавла : « ъанд рбкми тхтсмўн »у имнъўни алкломи фии баъзҳо лқўлаҳ : ҳозои явми лои интқўну азоФтаҳи илои алФъли идли алии ан алмрод манеҳ замон ӯ соъаҳи кқўлк : отики явми иқдми зайду анмои иқдми фии соъаҳ . Ва қил « лои интқўн » эй лои иҷдўни ҳаҷаи иҳтҷўни баҳо .

Ва лои иؤзни ?лаами Фиътзрўн эй лӣси ?лаами узри Фиؤзни ?лаами фии алоътзору луи кони ?лаами узри лами имнъўо . Қоли алҷнид : эй узри лмни аързи ани мнъмаҳу куфри аёдиаҳ ва наамма . Ва қил : алФоءи фии қавла : « Фиътзрўн » листи ллҷўоби анмои ҳаии атфи алии алҷҳди фии қавла : « лои интқўн »у алтқдири ҳозои явми лои интқўну лои иътзрўн .

?вили иўмӣзи ллмкзбини бҳҷҷи аллоҳи сами иқоли ?лаами солсо : ҳозои явми алФсл эй ҳозои явми алҷзоءу явми иФсли байни аҳли алҷнаҳу алнори Фибъси Фриқи илои алҷнаҳу Фриқи илои алнор , ҷмънокми фӣа ва алаввалин ман аломми алмозиаҳ .

Фإни кон лакам кед Фкидўн эй ани канти лаками ҳилаи илои алтхлси ман ҳукмии Фоҳтолўои лонФскму тхлсўои ман ҳукмии луи қудратам , яъне : ани қудратами алии мо кантами тФълўнаҳ қабл ман алъноди лрслӣу алткзиби боётӣу тарки алосғоءи илои қавлӣ : أ лам наҷаъл алأрзи кФотои алоиаҳи ФоФълўои сами қол : ?вили иўмӣзи ллмкзбини бҳзаҳи алоиаҳ ва мазмунҳо ва маъноҳо .

إн аламтқин фии зилолу ъиўн эй зилоли ашҷори алҷнаҳу ъиўни тФҷри минҳои анҳори алҷнаҳ .

Ва Фўокаҳи ммои иштҳўни лазизаи мштҳоаҳи иқоли ?лаам : клўоу ашрбўои ҳниӣои лои ишўбаҳи макрӯҳу лои инқтъи бмои кантами тъмлўни фии алднёи бтоътӣ .

إнои кзлки нҷзии алмҳснин эй нсиби аллазӣнаи аҳснўои фии тсдиқҳми расӯлӣ .

?вили иўмӣзи ллмкзбини бмои зкрнои сами хотби фии аср алнабӣ ( с ) ман алмшркини муболиғаи фии зҷрҳму анҳми фии аисорҳми алъоҷлаҳи алФониаҳи алии алоҷлаҳи албоқӣаи ман ҷумлаи алмҷрмини аллазӣнаи қол Фиҳм ъанд мФттҳи ҳзаҳи алоӣ кзлк нафеъл болмҷрмини Фрҷъи охири алкломи илои аввалаи Фқол : клўоу тмтъўои қлилои إнкми мҷрмўн эй ъишўои фии алднёи мтмтъини масрурин аёмои қлоӣли إнкми мҷрмўну оқибаи алмҷрмини алнор .

?вили иўмӣзи ллмкзбини бмои аъддноаҳи ллкФори ман алъзоби алолим .

Ва إзои қили ?лаами аркъўои лои иркъўни конўои фии алҷоҳлиаҳи исҷдўни ллосному лои иркъўни лҳои Фсори алркўъи ман эъломи слўаҳи алмуслимӣни ллаҳи ъзу ҷлу қоли мақотил : нзлти ҳзаҳи алоиаҳи фӣ банӣ сқиФи ҳайни амрҳми расӯли аллоҳ ( с ) болслоаҳи Фқолўо : лои ннҳнии ?фонаи мсбаҳи ълино . Фқоли расӯли аллоҳ ( с ) : « лои хайри фии дайни лӣси фӣаи рукӯъу лои суҷуд » .

Ва қоли ибни аббос : ҳозои фии алқёмаҳ , иқоли ?лаам : « аркъўо » Флои исттиъўни комаи идъўни илои алсҷўди Флои исттиъўн .

?вили иўмӣзи ллмкзбини болслоаҳ ва вуҷубҳо .

Фбأии ҳадиси баъдаи иؤмнўни Фбои китоб ,у бои хитоб ,у бои каломи баъди алқуръони исдқўну қади أбўои алоямони болқрони маъаи кунаи мъҷзои қотъои лоъзорҳму аллоҳи аълами болмрод .